Zen - Prosta droga do Satori.pdf - Buddyzm - Kukawka

Zen

Prosta droga do Satori

Zen, od niedawna znany również na Zachodzie, odcisnął swe piętno na

kulturze, a nawet na codziennym życiu Japończyków.

Zen jest japońską formą chińskiego słowa cz'an oznaczającego medytację na siedząco, w

postawie Buddy. Praktyka ta dała początek szkole buddyzmu mahajanistycznego, która

narodziła się prawdopodobnie w Indiach. Przeniesiona do Chin w VI w. otrzymała tam

zabarwienie taoistyczne i wnet odniosła wielki sukces. Podupadający w XII w. chiński

cz'an wprowadził do Japonii (w 1191 r. ) mnich ze szkoły tendai, Yosai (albo Eisai ,

1141-1215), który podczas pobytu w Chinach uzyskał inicjację w praktyki szkoły rinzai .

W chwili jego śmierci zen, dobrze już zakorzeniony w stołecznych środowiskach

arystokratycznych, przemieszany był jeszcze z elementami pochodzącymi z innych szkół

buddyzmu tendai i shingon . Dlatego uważa się, że najczystszy w Japonii zen szerzył

Dogen .

Urodzony w Kioto w roku 1200, bezpośredni potomek jednego z cesarzy z X w. i

szwagier panującego władcy, Dogen jako trzyletnie dziecko stracił ojca, mając zaś osiem

lat matkę. Jako trzynastoletni chłopiec wstąpił do klasztoru na górze Hiei, ośrodka szkoły

tendai , w której przeznaczano go do najwyższych godności duchownych. Jednakże

młodzieniec poszukiwał jedynie własnej prawdy. Udał się tedy do Yosaia , po którego

śmierci kontynuował praktykę pod kierownictwem jego ucznia Myozena ; w 1223 r.

towarzyszył mu w podróży do Chin, aby zaznajomić się tam z możliwie najbardziej

autentyczną formą buddyzmu. Gdy Myozen umarł, Dogen udał się do Nyojo (po chińsku

Żu-king ), mistrza szkoły soto nauczającego wytrwałej medytacji na siedząco zazen .

Uzyskawszy "intuicyjny wgląd w prawdę", Dogen w 1227 r. opuścił Nyojo, od którego

otrzymał przekaz nauki i polecenie jej rozpowszechniania. Zaczął je wypełniać po

powrocie do Japonii, nauczając w niewielkich klasztorach Kioto. Wobec rosnącej liczby

uczniów mistrz w 1248 r. kazał wznieść wielką świątynię w Eiheiji , niedaleko Fukui na

wschód od Kioto; nadal jest ona głównym ośrodkiem szkoły soto . Dogen zmarł w Kioto

28 sierpnia 1253 r.

Nauczanie Dogena

Zawarte jest ono we Wskazówkach do praktykowania zazen ( Fukan-za-zen-gi , 1227),

tekście bardzo zwięzłym, dającym podstawowe zasady, oraz w Skarbcu Prawdziwego

Prawa ( Shobo Genzo , 1231-1253), ułożonym przez Dogena w oparciu o kazania

wygłaszane przezeń do uczniów. Shobo Genzo jest przewodnikiem szkoły roto ,

wykładającym nie tylko ducha Nauki i praktykę, lecz również reguły codziennego życia

mnichów. Wedle Dogena "rzeczą najważniejszą w zgłębianiu Drogi jest zazen. (...)

Droga, jaką postępowali Budda i patriarchowie, polegała wyłącznie na zazen" . W rzeczy

samej jedynie praktyka siedzącej medytacji, całkowicie wolna od wszelkiej troski o

pożytek, może przynieść zupełne wyzucie się z samego siebie (ego), co prowadzi do

Satori ( Oświecenia ). Ta prosta w zasadzie, lecz forsowna metoda jest jednak bardzo

trudna, wymaga bowiem tyleż bezinteresowności, co i samozaparcia.

Zen po Dogenie

Niebawem obie szkoły, soto i rinzai miały już licznych uczniów. Rozsławiali je

znakomici mistrzowie, z których każdy obdarzony był indywidualnym, nieraz bardzo

wyraziście zarysowanym temperamentem. Keizan (1268-1325), trzeci po Dogenie

przywódca szkoły roto , opublikował "Zbiór tradycji przekazu światła" ( Denko-roku ), w

którym dowodził ciągłości nauczania Dharmy, głoszonej przez 53 mistrzów indyjskich,

chińskich i japońskich, których nieprzerwane następstwo sięga aż do Buddy. Mnich Muso

(1275-1351), autor Rozmów we śnie (Muchu mondo ), zasłynął jako jeden z twórców

ogrodów zen i ich główny teoretyk. Takuan (1573-1645) jest szczególnie znany z tego,

że ducha zenu zastosował do szermierki na miecze (kendo), natomiast współczesny mu

Suzuki Shosan (1579-1655) rozpowszechnił zen między świeckimi twierdząc, że

Oświecenie może osiągnąć każdy wykonując po prostu swoją profesję. Jednakże

osobowością najsilniejszą i najbardziej wpływową był Hakuin (1685-1768), pisarz,

kaligraf i malarz, który odnowił szkołę rinzai poprzez usystematyzowanie starej chińskiej

praktyki koanów , zagadkowych wypowiedzi mistrzów podających je jako tematy do

medytacji. Ci wielcy mnisi przez ponad pięć stuleci podtrzymywali w Japonii żywotność

praktyki zenu, który tymczasem przenikał stopniowo całą kulturę i życie codzienne.

Poczynając od XIII w. wielu słynnych samurajów zostawało mnichami, skutkiem czego w

praktykę wszedł bushido , rycerski kodeks honorowy, który dał początek głównym

"sztukom walki". Razem z zenem Yosai wprowadził picie herbaty, która z początku miała

jedynie zapobiegać senności podczas praktyki. Zrodził się z tego prawdziwy rytuał

ceremonia herbaty. Kunszt komponowania ogrodów zen, a z nim ikebana , czyli "droga

kwiatów", rozpowszechniły się po całym archipelagu. Wyrażają one głęboką wrażliwość

na przyrodę i jej symboliczny sens. Przede wszystkim jednak myśl i estetyka zenu

spowodowały odnowę sztuki w rozmaitych jej dziedzinach architektury, garncarstwa,

malarstwa, poezj; sumiye , czarnobiałe szkice tuszem, oraz haiku krótki wiersz, którego

mistrzem największym był wielki Basho (1643-1694), stały się wyrazem spontaniczności

ducha poddanego medytacyjnemu skupieniu.

Zen liczy dziś w Japonii ok. 10 mln adeptów, z czego szkoła soto ok. 6-7 mln, rinzai zaś

2-3 mln. Zen praktykują też liczni uczniowie w Ameryce i w Europie, gdzie wprowadzili

go po II wojnie światowej mistrzowie japońscy.

"Porzućcie ciało i ducha" ( Nyojo ).

"Oświecenie pochodzi z praktyki, a więc Oświecenie nie ma granic; praktyka

pochodzi z Oświecenia, a więc praktyka nie ma początku.

( Dogen ).

"Praktykując zazen nie usiłujcie zgadywać, czym jest dobro i zło! Nie próbujcie

też zapobiegać powstawaniu w was myśli. Zadawajcie sobie tylko wprost pytanie:

czym jest nasz Umysł?"

( Bas-sui , 1327-1387).

Uderzając dłońmi jedną o drugą słyszymy klaśnięcie. Hakuin zapytywał

uczniów: "W takim razie, jaki dźwięk wydaje jedna dłoń?"

Maha Pradznia Paramita

Hridaja Sutra

Bodhisattwa Awalokiteswara,

praktykujac gleboko Pradznia Paramite,

postrzegl pustke wszystkich pieciu skandh

i przekroczyl wszelkie cierpienie.

Siariputro.

Tutaj forma nie jest rózna od pustki

pustka nie jest rózna od formy

forma to wlasnie pustka

pustka to wlasnie forma

uczucia, mysli, tendencje i swiadomosc

Istnieja w taki sam sposób.

Siariputro.

Tutaj wszystkie dharmy maja nature pustki

nie pojawiaja sie ani nie gina

ani sa skazone ani czyste

nie zwiekszaja sie ani nie zmniejszaja.

Dlatego w pustce nie ma formy

Nie ma uczuc mysli tendencji i swiadomosci.

Nie ma wzroku sluchu wechu smaku

ciala ani rozumu

nie ma barw dzwieków zapachów

smaków odczuc ani przedmiotów rozumu

nie ma sfery wzroku i wielu innych sfer

Nie ma sfery postrzezeni rozumu

nie ma niewiedzy ani kresu niewiedzy

ani wielu innych stanów.

Nie ma starosci i smierci

ani kresu starosci i smierci.

Nie ma cierpienia przyczyny unicestwienia i drogi

nie ma poznania ani osiagania

ani niczego do osiagniecia.

Bodhisattwa zaglebiony w Pradznia Paramicie

nie ma w umysle zadnych przeszkód

gdy nie ma przeszkód

zaden strach nie istnieje

trzymajac sie z dala od przewrotnych pogladów

przebywa on w Nirwanie.

Wszyscy Buddowie trzech czasów

dzieki glebokiej Pradznia Paramicie

osiagaja Annutara Samjak Sambodhi.

Dlatego poznaj Pradznia Paramite

oto wielka przekraczajaca rozumienie mantra

oto mantra wielkiego poznania

oto najwyzsza mantra

oto niezrównana mantra

usuwajaca wszelkie cierpienie

prawdziwa bo jest bez bledu

glos mantre Pradznia Paramity

glos mantre która brzmi :

gate, gate, paragate, parasamgate, bodhi svaha

gate, gate, paragate, parasamgate, bodhi... svaha

Wstep

Postrzegajac wszystkie piec skand jako puste wyzwala sie wszystkie istoty od

cierpienia i nieszczescia.

Wszedzie gdzie nie spojrzec jest cierpienie na tym swiecie. Wszystkie istoty czuja

ból i niewygode. Skad pochodzi to cierpienie ? Ludzie cierpia z powodu

beznadziejnej milosci do kogos, albo sa przekonani, ze musza zdobyc rózne

rzeczy materialne. Ludzie maja ambicje aby stac sie kims i wierza, ze to uczyni

ich zycie pelnym, albo pragna byc rozpoznani i potrzebuja potwierdzenia w

oczach innych. Jednak bez wzgledu na to, jak mocno bedziemy walczyc, aby cos

osiagnac, w koncu kiedy dostaniemy to, nie mozemy tego zatrzymac. Wlasnie to

powoduje wiele cierpienia. Pierwotnie to cierpienie nie istnieje, pochodzi z

naszego umyslu, tak jak zludzenie unoszace sie z goracej drogi i ukazujace sie

jako rzeczywiste. Jezeli ja cierpie z jakiegos powodu, to kiedy umieram znika

moje cierpienie. Kiedy uswiadamiamy sobie, ze cierpienie jest tylko stworzone

przez nasz umysl i nie istnieje niezaleznie - wtedy nie ma juz zadnego cierpienia i

nieszczescia.

Wiec co to jest ten wielki umysl ? Jezeli myslisz, nigdzie nie znajdziesz swojego

umyslu. Jezeli odetniesz cale myslenie, co dokladnie oznacza odciecie

przywiazania do myslenia, wtedy twoja prawdziwa natura pojawi sie wszedzie.

Budda najpierw nauczal, ze to co nazywamy umyslem lub "Ja", to tylko piec

skand, czyli forma, uczucia, percepcja, impuls i swiadomosc. Te skandy

zmieniaja sie nieustannie, sa tylko masa mentalnej energii. Poniewaz ludzie sa

przywiazani do formy, uczuc, percepcji, impulsów i swiadomosci, kiedy one w

nieunikniony sposób zmieniaja sie, odczuwamy cierpienie. Nigdy nie

wydostaniemy sie z oceanu cierpienia, poniewaz wierzymy, ze rzeczy te sa

rzeczywiste i ze nasze "Ja" jest takze rzeczywiste. Otwierajace linie Sutry Serca

wskazuja na to, ze te skandy pierwotnie sa puste. Skoro tak, to gdzie jest

cierpienie ? Kto moze cierpiec ? Oto kubek soku pomaranczowego. Jezeli masz

kubek, to mozesz tam trzymac swój sok, ale jesli kubek rozbije sie, jak

zatrzymasz w nim sok ? Cierpienie jest takie samo jak to. Jezeli jestes

przywiazany do pieciu skand - formy, uczuc, percepcji, impulsów i swiadomosci,

wtedy twoje cierpienie ma sie gdzie zatrzymac. Ale Sutra Serca mówi, ze

wszystkie piec skand jest pustych. Umysl jest kompletnie pusty, wiec gdzie

cierpienie mialoby sie pojawic ? To nauczanie o pustce jest bardzo wazne,

musisz je osiagnac. Kiedy praktykujesz droge doskonalej madrosci, w koncu

osiagniesz pustke wszystkich pieciu skand. Zrozumienie tego pogladu uwalnia

nas od calego cierpienia i nieszczescia. Samo zrozumienie tego pogladu nie

moze ci pomóc - musisz cos osiagnac.

1. Forma nie jest rózna od pustki, pustka nie jest rózna od formy. Forma jest

pustka, pustka jest forma.

Sutra Serca uczy, iz "forma jest pustka i pustka jest forma." Bardzo wielu ludzi nie

Zen - Prosta droga do Satori.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: