stymulacja języka najmłodszych.pdf

Stymulacja językowa

od momentu narodzin dziecka . Spada ona

Systematyczne dawki ćwiczeń przygotowujące

Bibliografia

Michalak-Widera I., Węsierska K., 2001: Aby nasze dzieci mówiły

kolejno na barki rodziców czy opiekunów,

pięknie. Program terapii stymulującej nabywanie mowy przez dzieci

do prawidłowego wypowiadania wzorcowych

Bartkowska T., 1968: Rozwój mowy dziecka przedszkolnego jako

prawidłowo rozwijające się, jak i te, u których rozwój przebiega

najmłodszych

n a s t ę p n i e i n s t y t u c j i z a j m u j ą c y c h s i ę

wynik oddziaływań wychwawczych rodziny i przedszkola, Warszawa.

głosek języka polskiego, winny przebiegać

nieharmonijnie, Katowice.

wychowywaniem i kształceniem dziecka,

Bogdanowicz M., 1991: Ćwiczenia Hany Tymichowej usprawniające

Milewski T., 1972: Językoznawstwo, Warszawa.

dwutorowo. Z jednej strony powinny stanowić

technikę rysowania i pisania, Gdańsk.

Współczesne czasy to era komputerów, internetu

zaczynając od żłobków, kończąc na klasach

Minczakiewicz E. M.,1997: Mowa rozwój zaburzenia terapia,

klasyczny trening mowny. Z drugiej strony

Chmielewska E., 1995: Zabawy logopedyczne i nie tylko, Kielce.

i technik wirtualnych. Kontakty międzyludzkie

nauczania zintegrowanego w sześcioklasowych

Kraków.

Demel G., 1994: Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola,

należy pamiętać o umiejętnym wplataniu

szkołach podstawowych. Uświadomieni rodzice

Minczakiewicz E. M., 1998: Gdy u dziecka rozpoznano zespół

nadal jednak opierają się na elementarnych

Warszawa.

Downa, Kraków.

e l e m e n t ó w r u c h u c a ł e g o c i a ł a w r a z Dołęga Z., 2003: Promowanie rozwoju mowy w okresie dzieciństwa

podstawach komunikacji, na które składają się:

i dobrze przygotowani nauczyciele, rozwijając

Morkowska E., 1998: Ćwiczenia logopedyczne dla dzieci, Warszawa.

mówienie, rozumienie, tekst i język (Milewski

sprawność językową ucznia, pozytywnie wpływają

z usprawnianiem małej motoryki. Przykładami

prawidłowości rozwoju, diagnozowanie i profilaktyka, Katowice.

Mystkowska H., 1959: Kształcenie wymowy dzieci w przedszkolu,

Emiluta-Rozya D., 1994: Wspomaganie rozwoju mowy dzieci w

na kształtowanie się jego mowy. Oddziaływania te

ćwiczeń bezpośrednio dotyczących czynności

1972, Malczewski 1993). Troska o prawidłowy

Warszawa.

wieku przedszkolnym, Warszawa.

rozwój mowy najmłodszego pokolenia jest istotna

pozwalają zminimalizować intencjonalne

mówienia są: terapia oddychania, usprawnianie

Nowak J., 1995: Ćwiczenia usprawniające mowę u dzieci w wieku

Franczyk A,. Krajewska K., 2002: Program psychostymulacji dzieci

przedszkolnym i wczesnoszkolnym, Bydgoszcz.

oddziaływania logopedyczne w stosunku do

nie tylko z racji potrzeby nawiązywania kontaktów

narządów mownych, recytacje z elementami

w wieku przedszkolnym z deficytami i zaburzeniami rozwoju, Kraków.

Pileccy W. i J., 2001: Kształtowanie umiejętności społecznych, [w:]

przypadków przekraczających artykulacyjną

z innymi ludźmi, lecz również dla pełnego

Gruszczyk-Kolczyńska E., 2000: Wspomaganie rozwoju

dźwiękonaśladowczymi, zabawy i czynności

Stymulacja psychoruchowego rozwoju dzieci o obniżonej sprawności

i globalnego rozwoju przyszłej dorosłej jednostki.

normę rozwojową (Jastrzębowska 2003).

umysłowego trzylatków i dzieci starszych wolniej rozwijających się,

codzienne poparte słowem, czytanie i opowiadanie

umysłowej, red. W. i J. Pileccy, Kraków, s.197-224.

Warszawa.

Mowa dziecka rozwija się prawidłowo, gdy

Dlatego też ważne i celowe jest propagowanie,

Rocławski B., 1986: Poradnik fonetyczny dla nauczycieli, Warszawa.

bajek. Powiązanie mowy z ruchem ma miejsce

Hołyńska B., 1978: Zabawy rozwijające małe dziecko, Warszawa.

jego sprawność ruchowa przebiega bez

a w konsekwencji prowadzenie różnorodnych

Sachajska E., 1987: Uczymy poprawnej wymowy, Warszawa.

podczas: zabaw paluszkowych, wyliczanek,

Jastrzębowska G., 2003: Diagnoza i terapia opóźnionego rozwoju

zakłóceń. Poszczególnym okresom kształtowania

Sawa B., 1990: Dzieci z zaburzeniami mowy, Warszawa.

ćwiczeń stymulujących rozwój mowy małego

mowy, [w:] Logopedia pytania i odpowiedzi, red. T. Gałkowski, G.

się mowy towarzyszy odpowiedni rozwój ruchowy.

deklamowaniu wierszy z obrazowaniem ich

Jastrzębowska , Opole, s. 346-363.

Skorek E. M., 2001: Oblicza wad wymowy, Warszawa.

dziecka (Mystkowska 1959, Bartkowska 1968,

Słodownik-Rycaj E., 2000: O mowie dziecka. Jak zapobiegać Kania J. T., 2001: Szkice logopedyczne, Lublin.

ruchami ciała albo symbolami graficznymi.

Roczne dziecko stawia pierwsze niepewne kroki

Hołyńska 1978, Sachajska 1981, Demel 1994,

powstawaniu nieprawidłowości w jej rozwoju, Warszawa.

Kornas-Biela D., 1993: Prenatalne uwarunkowania rozwoju mowy,

Stymulowanie językowe dzieci propagowane

i wypowiada proste słowa ze zrozumieniem.

Spałek E., Piechowicz C., 1996: Jak pomóc dziecku z wadą wymowy,

Emiluta-Rozya 1994, Chmielewska 1995, Nowak

[w:] Opieka logopedyczna od poczęcia, red. B. Rocławski, Gdańsk, s.

Dwulatek wchodzi i schodzi po schodach,

już w łonie matki (Kornas-Biela 1993, Dołęga

Kraków.

13-23.

1995, Morkowska 1998, Franczyk, Krajewska

dostawiając nogę na każdym stopniu, a jego

2003) oparte na słowie i wspomagane ruchem

Stecko E., 1996: Zaburzenia mowy u dzieci wczesne rozpoznawanie Kozłowska K., 1998: Wady wymowy możemy usunąć, Kielce.

2002). Dzięki prostej i zabawowej formie, mogą

i postępowanie logopedyczne, Warszawa.

słownik zawiera ponad 50 wyrazów (Lenneberg

fizycznym sprzyja prawidłowym kontaktom

Lenneberg E., 1980: Język w kontekście rozwoju i dojrzewania, [w:]

Szumanówna W., 1991: Rysowane wierszyki, Warszawa.

być one prowadzone także w domu przez rodziców,

1980).

Badania nad rozwojem języka dziecka, red. G.W. Shugar, M.

werbalnym, gdzie wymowa mówiącego jest

Trawińska H., 1988: Zabawy rozwijające dla małych dzieci,

Smoczyńska, Warszawa, s. 203-231.

Jednym z istotnych zadań logopedii jest

jak i innych starszych członków rodziny,

wyrazista, czysta brzmieniowo, bez naleciałości

Warszawa.

profilaktyka logopedyczna (Minczakiewicz

Malczewski J., 1993: Szkolny słownik nauki o języku, Warszawa.

z pożytkiem dla wszystkich współuczestniczących

Zaleski T., 1992: Opóźniony rozwój mowy, Warszawa.

gwarowych oraz nieprawidłowości realizacji

Michalak-Widera I., 2002: Śmieszne minki dla chłopczyka I

1997), czyli dbałość o prawidłowy rozwój mowy

w zajęciach.

dziewczynki. Ćwiczenia usprawniające mowę, Katowice.

fonetyczno fonologicznych.

Trening oddechowy

WCZESNA

STYMULACJA

JĘZYKOWA

Oddychanie jest naturalną i prawidłową, tj. przeponową

czynnością fizjologiczną w okresie niemowlęcym. Wraz

z przybieraniem postawy pionowej u dzieci następują

zmiany toru oddychania niekorzystne dla mowy (Dołęga

2003). Dzięki odpowiednim ćwiczeniom ( Rocławski

1986, Sachajska 1987, Emiluta-Rozya 1994, Franczyk,

Krajewska 2002) następuje: udrożnienie prawidłowego

typu oddychania, racjonalne zużycie powietrza podczas

mówienia i wydłużenie fazy wydechowej (Sachajska

1987).

Usprawnianie

narządów mownych

Niektóre elementy aparatu głosowo-artykulacyjnego,

tzn. język, wargi, żuchwa i podniebienie miękkie muszą

wykonywać precyzyjne i szybkie ruchy, wtedy mowa

będzie płynna i czysta brzmieniowo. Trening narządów

jest wstępem do późniejszego sprawnego ich ułożenia

podczas wypowiadania poszczególnych dźwięków,

wyrazów, zdań i dłuższych wypowiedzi. Prawidłowe

tempo mówienia u najmłodszych spowalnia słaba

sprawność narządów artykulacyjnych, dlatego też

istotne jest ich usprawnienie (Emiluta-Rozya 1994,

Spałek, Pechowicz-Kułakowska 1996, Kania 2001,

Skorek 2001, Michalak-Widera 2002).

Onomatopeje

Zleksykalizowane twory językowe (Słodownik-Rycaj

2000), czyli onomatopeje zastępują pierwsze wyrazy

małego dziecka i pozwalają na kontakty werbalne z

osobami z najbliższego otoczenia. Stanowią one także

sylaby tworzące późniejsze słowa. Wszelkie

werbalizowane zabawy z najmłodszymi oparte na

wyrazach dźwiękonaśladowczych (Sachajska 1987,

Minczakiewicz 1997, Kozłowska 1998) odgrywają

ważną role w kształtowaniu mowy dzieci.

Ćwiczenia

grafomotoryczne

MOWA

+ RUCH

Dzięki treningowi małej motoryki następuje

usprawnienie precyzyjnych ruchów ręki

n i e z b ę d n y c h d o n a u k i p i s a n i a

( B o g d a n o w i c z 1 9 9 1 ) . Ć w i c z e n i a

koordynacji wzrokowo-ruchowej u dzieci

najmłodszych należy rozpoczynać od

ćwiczeń palców i dłoni (Franczyk,

Krajewska 2002), przechodząc do zabaw

graficznych na dużych formatach, z

wykorzystaniem naturalnych surowców,

np. piasku , błota, kaszy lub masy solnej.

Werbalizacja

codziennych

czynności

Wychowywanie najmłodszych w świecie ciszy, tj.

poprzez ograniczanie do niezbędnego minimum

kontaktów słownych powoduje, iż ich rozwój

intelektualny ulega zubożeniu (Sawa 1990, Zaleski

1 9 9 2 ) . D z i e c k o u c z y s i ę m ó w i ć p o p r z e z

naśladownictwo, trzeba więc wielu bodźców słownych

dla późniejszej bogatej leksyki. Nazywanie

wykonywanych czynności, desygnatów, czy emocji

(Emiluta-Rozya 1994, Minczakiewicz 1997, Franczyk

A,. Krajewska K., 2002, Stecko 1996) pomaga w

poznawaniu świata nie tylko dzieciom prawidłowo

rozwijającym się lecz także maluchom, u których rozwój

przebiega nieharmonijnie (Michalak-Widera, Węsierska

2001).

Usprawnianie

dużej motoryki

Zestawienia przedstawiające umiejętności

ruchowe z prawidłami kształtowania się

m o w y d z i e c k a p o t w i e r d z a j ą

współzależność, której nie można

b a g a t e l i z o w a ć ( L e n n e b e rg 1 9 8 0 ) .

Aktywność ruchowa poparta słowem

wyrabia nowe umiejętności niezbędne dla

globalnego rozwoju dziecka (Franczyk,

Krajewska 2002). Zabawy gimnastyczne

wyrabiają płynność i zręczność ruchów,

ćwiczą zmysł równowagi, wdrażają do

zaradności i odwagi (Trawińska 1988).

Czytanie

i opowiadanie

Propagowanie codziennego czytania dzieciom jest

cenną inicjatywą, wspomagającą globalny rozwój

najmłodszego pokolenia. Zastępowanie obrazu

telewizyjnego lub komputerowego żywym słowem

wspiera i stymuluje rozwój werbalnej komunikacji

interpersonalnej (Pileccy 2001). Czytanie i opowiadanie

dzieciom wzbogaca ich słownictwo, rozwija wyobraźnię

i wdraża do późniejszego samodzielnego czytania

(Sachajska 1987, Michalak-Widera, Węsierska 2001).

Zabawy

paluszkowe

Obrazowanie

wierszy gestami

Rysowane

wierszyki

Wyliczanki

Przykładem kultywowanym dawniej w Polsce,

Ł ą c z e n i e t e k s t ó w r y m o w a n y c h z e

Rysowane wierszyki (Szumanówna 1991) są

Przyjemność aktywnej zabawy połączonej z

a zwłaszcza na wsi, były zabawy paluszkowe

wskazywaniem odpowiednich przedmiotów,

połączeniem słowa i odpowiednio dostosowanej

rytmiczną recytacją stanowią wyliczanki. Ćwiczą

(Zaleski 1992, Minczakiewicz 1998). Obecnie

równocześnie bawi i uczy dzieci. Wielokrotne

formy graficznej. Kreślenie symboli desygnatów

one umiejętność wybrzmiewania trudnych zbitek

zwyczaj ten traktowany jest jak anachronizm.

powtarzanie tekstów pozwala poznawać nowe

z równoczesną recytacją prostych tekstów

wyrazowych, zaznajamiają z nowymi wyrazami.

Zabawy warto wykorzystywać ze względu na

s ł o w a i ć w i c z y p a m i ę ć . N a z y w a n i e

rymowanych zmusza dziecko do śledzenia ruchu

Zabawy z wyliczankami utrwalają elementy

m o ż l i w o ś ć r o z w i j a n i a p o d s t a w o w e g o

i wskazywanie, np. poszczególnych części ciała

i słuchania tekstu. Wielokrotność powtórzeń

prozodyczne wypowiedzi niezmiernie istotne w

słownictwa dziecka, jak i zapoznawanie z

orientuje dziecko w schemacie własnego ciała

sprzyja wymawianiu przez dziecko początkowo

mówieniu (Minczakiewicz 1997). Matematyczne

różnymi fragmentami ciała malucha. Stanowią

(Minczakiewicz 1998).

ostatnich sylab w wersach, następnie wybranych

wyliczanki (Gruszczyk-Kolczyńska, Zielińska

Iwona Michalak-Widera

Katowice

one więc prosty sposób na nawiązanie kontaktu z

wyrazów i w końcu recytacji całego tekstu.

2000) dodatkowo zapoznają dziecko z cyframi i

małymi dziećmi, które jeszcze nie mówią

liczeniem.

(Minczakiewicz 1998).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: