profilaktyka logopedyczna.pdf

PROGRAM PROFILAKTYKI LOGOPEDYCZNEJ UCZNIÓW ODDZIAŁÓW 0

W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 21 IM. H. SIENKIEWICZA W GLIWICACH,

W ROKU SZKOLNYM 2008/2009.

1. ZałoŜenia programu.

Na początku kaŜdego roku szkolnego, logopeda zwraca szczególną uwagę na nowe dzieci, które to po raz pierwszy

pojawiają się w szkole, a są to uczniowie popularnych zerówek. Coroczne własne doświadczenia diagnostyczne oraz

konsultacje z nauczycielami i logopedami z innych placówek na terenie miasta Gliwice pokazują rosnący, z kaŜdym rokiem,

odsetek uczniów oddziałów 0, mających problemy z szeroko pojmowaną komunikacja językową. Często wskaźnik ten sięga

blisko 80-90%. Zatem wniosek nasuwa się taki, Ŝe praktycznie wszystkie dzieci najmłodsze powinny uczestniczyć w terapii

logopedycznej, gdyŜ w ich mowie moŜna zaobserwować tak duŜo nieprawidłowości.

Często rozwój mowy tych dzieci jest opóźniony, bądź zakłócony, co w konsekwencji wpływa na wydłuŜenie okresu

swoistej mowy dziecięcej do pierwszych klas szkoły podstawowej. Niebezpiecznie długo utrzymujące się błędy

artykulacyjne skutkują w przyszłości niepowodzeniami szklonymi, a w porę nie usunięte rzutują na całe przyszłe dorosłe

Ŝycie uczniów.

Stad zrodził się pomysł objęcia wczesnym oddziaływaniem profilaktycznym wszystkich uczniów oddziałów

0 rozpoczynających naukę w Szkole Podstawowej nr 21 w Gliwicach. Dodatkowym argumentem stał się fakt, iŜ

niemoŜliwym jest uczestnictwo tych wszystkich dzieci w regularnej terapii indywidualnej lub w małych grupach, ze

względu ogromne potrzeby w tym zakresie całej placówki, a zwłaszcza uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Zatem jedynym skutecznym sposobem pomocy całej społeczności uczniów zerówek jest objęcie ich kompleksowymi

zajęciami profilaktycznymi o charakterze grupowym. Próby takich pojedynczych oddziaływań miały miejsce w ubiegłym

roku szkolnym, a ich efekty pozwoliły na rozwinięcie niniejszego pomysłu.

2. Adresaci.

Program skierowany jest do trzech grup odbiorców. Przy czym podstawową stanowią uczniowie oddziałów 0, którzy

będą brać czynny i regularny udział w zajęciach.

Kolejną winni stanowić rodzice, w myśl istotnej zasady przyświecającej pracy logopedycznej, dotyczącej współpracy

z najbliŜszym otoczeniem. W tym przypadku chodzi o większą świadomość znaczenia prawidłowej wymowy dla dalszego

rozwoju dziecka i jego sukcesów szkolnych, zwrócenie uwagi na konieczne konsultacje specjalistyczne z: ortodontą,

laryngologiem, neurologiem, psychologiem i innymi oraz podjecie pracy własnej w domu.

Ostatnią grupę odbiorców programu, niejako pośrednią, stanowią nauczyciele – wychowawcy grup 0. Wzajemna

współpraca ich i logopedy moŜe pozwolić wychwycić nieprawidłowości rozwojowe, skierować uczniów na badania

specjalistyczne, ukierunkować postępowanie dydaktyczne na kształtowanie prawidłowych nawyków dotyczących wymowy

oraz dokonać bardziej precyzyjnej diagnozy dojrzałości szkolnej.

3. Termin realizacji, częstotliwość zajęć.

Zajęcia będą się odbywały przez cały rok szkolny. Przy czym we wrześniu odbędzie się etap przygotowawczy,

zapoznawczy i integracyjny, a czerwiec będzie miesiącem podsumowań, konsultacji i indywidualnej diagnozy kaŜdego

ucznia.

KaŜdy oddział 0 będzie uczestniczył regularnie w zajęciach raz w tygodniu przez 45 minut. Konsultacje

z nauczycielami – wychowawcami będą miały miejsce na bieŜąco – w razie zaistniałej konieczności.

Natomiast rodzice zostaną wprowadzeni w całe przedsięwzięcie podczas pierwszego zebrania we wrześniu

i poinformowani o godzinach konsultacji indywidualnych z logopedą, w których będą mogli uczestniczyć.

4. Cele.

Dzieci

Rodzice

Nauczyciele

Zwiększenie świadomości językowej,

ukierunkowanie kształtowania

i rozwoju mowy na eliminowanie

negatywnych

zjawisk,

rozwój

Uświadomienie znaczenia prawidłowej

mowy dla rozwoju i kształtowania

przyszłości własnych dzieci,

wzbudzenie motywacji do pracy

indywidualnej w domu i współdziałania

ze specjalistami.

Poszerzenie wiedzy logopedycznej,

uzyskanie dokładniejszych informacji

na temat trudności komunikacyjnych

uczniów i dalszego postępowania,

otrzymanie wskazówek niezbędnych do

oceny dojrzałości szkolnej uczniów.

sprawności językowej.

5. Zasady, metody, formy pracy, środki dydaktyczne.

a) Zasady pracy logopedycznej to reguły, którymi naleŜy się kierować i ich przestrzegać przy planowaniu

i prowadzeniu postępowania logopedycznego, równieŜ o charakterze profilaktycznym. Zasady te wywodzą się

z metodyki terapii pedagogicznej i psychologicznej. NaleŜą do nich:

Zasada jak najwcześniejszego oddziaływania;

Zasada indywidualizacji;

Zasada wykorzystywania wszelkich moŜliwości pacjenta – zasobów;

Zasada kompleksowego oddziaływania;

Zasada aktywnego i świadomego udziału;

Zasada współpracy z najbliŜszym otoczeniem;

Zasada systematyczności;

Zasada stopniowania trudności.

b) W oddziaływaniach logopedycznych wybór metody pracy powinien być zawsze podyktowany rodzajem

zaburzenia. W przypadku profilaktyki naleŜy wziąć pod uwagę całe spektrum zaburzeń, którym chce się

przeciwdziałać. Zatem sposoby pracy z pacjentem w takim wypadku powinny mieć charakter całościowy

i obejmować: metody logopedyczne, lingwistyczne, pedagogiczne psychologiczne, medyczne.

W prezentowanym programie w pracy z uczniami będą wykorzystywane metody słowne, oglądowe,

praktyczne, w tym najczęściej:

Ćwiczenia logopedyczne: oddechowe, fonacyjne, artykulacyjne, słuchu fizycznego, fonemowego

i fonetycznego;

Pokaz i wyjaśnianie ułoŜenia narządów artykulacyjnych;

Uczulanie miejsc artykulacji;

Kontrola wzrokowa dotykowa, czucia skórnego;

Metoda fonetycznych przekształceń;

Ćwiczenia rytmizujące;

Techniki relaksacyjne.

c) Formy pracy: grupowa oraz indywidualna podczas konsultacji i badań przesiewowych.

d) Środki dydaktyczne jakie powinny zostać wykorzystane w trakcie realizacji programu to: lusterka, szpatułki,

rekwizyty do ćwiczeń oddechowych, materiały obrazkowe, woreczki i szarfy do zabaw rytmicznych, płyty,

wzory ćwiczeń grafomotorycznych, programy multimedialne, podręczniki i inne środki dydaktyczne

wykorzystywane w logopedii.

6. Planowane efekty.

Wskaźnikiem efektywności prezentowanego projektu powinna być większa świadomość językowa wszystkich grup

docelowych.

Istotnym wydaje się równieŜ: zaznajomienie się z „instytucją logopedy”, świadomość moŜliwości zwrócenia się

o pomoc w sytuacji wszelkich trudności komunikacyjnych, nie tylko na etapie kształcenia zintegrowanego ale w kaŜdym

innym momencie, w którym zaburzenia mowy stanowić mogą przeszkodę uniemoŜliwiającą dalszy rozwój i osiąganie

sukcesów szkolnych.

W przypadku uczniów, bezpośrednim tego przełoŜeniem niech będzie minimalna liczba uczniów przyszłych

klas I zakwalifikowanych do uczestnictwa w terapii logopedycznej. A w sytuacji, gdy zaistnieje bezwzględna konieczność

dalszego kontaktu z logopedą, będzie on z pewnością bardziej owocny, gdyŜ podstawy oddziaływań terapeutycznych uczeń

pozna juŜ w trakcie realizacji omawianego projektu.

7. Ewaluacja.

Proces ewaluacji będzie nastawiony na bieŜącą obserwację uczniów, wychwytywanie trudności komunikacyjnych,

zaburzeń mowy, konsultowanie ewentualnych trudności, postępów w pracy z wychowawcami i rodzicami. W sytuacjach

bezwzględnej konieczności uczniowie kierowani będą na zajęcia z zakresu terapii logopedycznej. Ostateczna ocena rozwoju

mowy – badania przesiewowe planowane są na koniec roku szkolnego (czerwiec).

8. Szczegółowy rozkład działań – plan pracy

Zadania

Adresat

Sposób realizacji

Termin

realizacji

1. Zapoznanie się z osobą

logopedy szkolnego,

poznanie jego zadań, wizyta

w gabinecie.

1. Nauczyciele

- wychowawcy

klas 0

Prezentacja programu, omówienie zasad jego realizacji,

ustalenie terminów przeprowadzania zajęć.

Przekazywanie bieŜących wyników obserwacji uczniów,

konsultacje i wymiana informacji na temat rozwoju

psychoruchowego uczniów.

wrzesień

cały rok

2. Uczniowie „Wycieczka” do gabinetu, prezentacja własnej osoby,

pomocy dydaktycznych, omówienie ich wykorzystania i

zadań logopedy w pracy z dziećmi.

wrzesień

3. Rodzice

Prezentacja zadań logopedy szkolnego oraz załoŜeń

prezentowanego programu podczas pierwszego zebrania z

rodzicami.

Zaproponowanie

wrzesień,

indywidualnych

konsultacji

cały rok

wyznaczonych godzinach pracy logopedy.

2. Trening oddechowy –

ćwiczenia oddechu

przeponowego, relaksacja.

Uczniowie

Wykonywanie zabaw oddechowych opartych na dmuchaniu

z wykorzystaniem balonów, piórek, bibuły, wacików, kartek

i innych pomocy. Ćwiczenia świadomego oddechu

przeponowego w oparciu o elementy relaksacji i

wizualizacji.

październik

– maj (w toku

kaŜdych zajęć)

3. Usprawnianie aparatu

mowy – ćwiczenia motoryki

artykulacyjnej.

Uczniowie

Aktywne ćwiczenia motoryczne języka, warg, policzków,

szczęki dolnej, pierścienia zwierającego gardło, z

wykorzystaniem podr ę cznych lusterek dla ka Ŝ dego ucznia.

październik

– maj (w toku

kaŜdych zajęć)

3. Zabawy logorytmiczne

słuŜące rozwojowi

koordynacji wzrokowo-

słuchowo-ruchowej.

Uczniowie Ćwiczenia z wykorzystaniem rekwizytów:

- słowno-ruchowe;

- słowno rytmiczne;

- z elementami gimnastyki mózgu.

październik

– maj (w toku

kaŜdych zajęć)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: