4
ZAGADNIENIA DO EGZAMINU Z METODYKI (III rok – licencjat)
Zagadnienia obowiązkowe
1. Cele nauczania. Budowa lekcji
E. Nowak, Cele edukacji polonistycznej, w: Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2004.
M. Rusek, Lekcje polskiego – typy i struktura, w: Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2004.
M. Rusek, Kwestia stylu. Refleksje i tożsamości polonisty i stylach nauczania, w: Doskonalenie warsztatu nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2005.
2. Metody nauczania
S. Bortnowski Kłopoty z klasyfikacją metod nauczania, w: Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2004 lub S. Bortnowski, Metody w stanie podejrzenia, w: tegoż, Przewodnik po sztuce uczenia literatury, Warszawa 2005.
D. Bernacka, Gdzie spojrzeć tam problem (część IV), w: tejże, Od słowa do działania, W-wa 2001.
3. Planowanie dydaktyczne, zeszyt i notatka, temat lekcji
S. Bortnowski, Warsztat i taktyka, w: tegoż, Przewodnik po sztuce uczenia literatury, W-wa 2005.
A. Biernacka, Sposoby angażowania uczniów w proces dydaktyczny, czyli o planowaniu, w: Doskonalenie warsztatu nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2005.
W. Bobiński, Tytuł na nice wywrócony; w: tegoż, Drugi oddech polonisty, Warszawa 1996.
4. Praca domowa ucznia
A. Janus-Sitarz, E. Nowak, Praca domowa ucznia a indywidualizacja nauczania, w: Doskonalenie warsztatu nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2005.
J. Kowalik, Każdy może dobrze pisać wypracowania, Warszawa 1995.
5. Praca z tekstem poetyckim
A. Baluch, Poezja w szkole podstawowej, Warszawa 1984.
S. Bortnowski, Jak uczyć poezji, Warszawa 1992 lub S. Bortnowski, Gry z poezją, w: tegoż, Przewodnik po sztuce uczenia literatury, Warszawa 2005
6. Praca z lekturą
A. Janus-Sitarz, Uczyć dla lektury, „Polonistyka” 2003, nr 10.
S. Bortnowski, Lektury w stanie podejrzenia, w: Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2004.
A. Biernacka, Fascynacje czytelnicze, w: Doskonalenie warsztatu nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2005.
7. Kształcenie językowe
Wiedza o języku w zreformowanej szkole, red. J. Puzynina, A. Mikołajczuk Warszawa 2004.
T. Zgółka, Nauczanie języka i o języku, „Polonistyka” 1999, z.7.
P. Zbróg, Modele kształcenia językowego w podręcznikach do języka polskiego,w: Podręczniki do kształcenia polonistycznego w zreformowanej szkole -koncepcje, funkcje, język, red. H. Synowiec, Kraków 2007,s. 29-42.
J. Nocoń, Wiedza o języku czy wiedza językowa? – o uczeniu gramatyki w szkole, „Polonistyka” 2009, nr 8.
8. Nauczanie ortografii
J. Mickiewicz, Jedynka z ortografii, Toruń 1996.
E. Polański, Dydaktyka ortografii i interpunkcji, rozdz. Formy ćwiczeń ort.; Błędy ortograficzne; Warszawa 1995.
E. Polański, Komputer – panaceum na ortograficzne kłopoty uczniów?, „Polonistyka” 2009, z. 4.
9. Kontrola i ocena
A. Janus-Sitarz, Komu potrzebne jest ocenianie? Wokół ewaluacji osiągnięć ucznia, w: Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2004.
M. Madejowa, Zasady sprawdzania wypracowania szkolnego, w: Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty, j.w.; tejże, Ocenianie prac pisemnych, w: Doskonalenie warsztatu nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2005; tejże, Dydaktyczny i wartościujący wymiar kwalifikacji składników wypracowania, w: Wartościowanie w edukacji polonistycznej, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2008.
10. Kształcenie twórczej aktywności ucznia
R. Gloton, C. Clero, Twórcza aktywność dziecka, rozdz. Dziecko twórca; Społeczeństwo przeciw podstawie twórczej; O funkcjonalną pedagogikę twórczej aktywności; Ekspresja twórcza za pomocą języka werbalnego, Warszawa 1985.
S. Bortnowski, Twórczość, w: tegoż, Przewodnik po sztuce uczenia literatury, Warszawa 2005.
11. Integracyjny wymiar kształcenia polonistycznego
W. Bobiński Konteksty kulturowe w dydaktyce literatury, w: Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty; red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2004.
A. Pilch, Problemy integracji literatury i malarstwa w szkole. Nauka czytania obrazu, w: Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, red. A. Janus- Sitarz, Kraków 2004.
12. Polonista w dobie mediów
A. Biernacka, Szkoła i polonistyka w społeczeństwie informacyjnym, w: Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2004.
M. Rusek, Przed monitorem i z książką. Polonistyczna edukacja w dobie multimediów; Polonista wobec hipertekstów literackich, w: Szkolne spotkania z literaturą, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2007.
13. Podstawa programowa do szkoły podstawowej i gimnazjum
B. Chrząstowska, Program nauczania wykładnią koncepcji dydaktycznej, w: Metodyka literatury,
oprac. J. Pachecka, A. Piątkowska, K. Sałkiewicz, t. I, Warszawa 2001.
Należy zapoznać się z celami i treściami kształcenia polonistycznego w szkole podstawowej i gimnazjalnej w programie dotychczas obowiązującym (Informatory Centralnej Komisji Egzaminacyjnej z ostatnich lat) oraz w obecnie wprowadzonym (strona internetowa www.reformaprogramowa.men.gov.pl).
15. Podręczniki do gimnazjum
Zwięzła charakterystyka porównawcza koncepcji dydaktycznej dwóch serii podręczników.
(charakterystyka ma dotyczyć zarówno treści kształcenia literacko-kulturowego, jak i językowego).
Proszę zwrócić uwagę na następujące aspekty: dobór materiału rzeczowego, nadrzędna zasada kompozycji materiału rzeczowego, zawartość komentarza odautorskiego, obudowa metodyczna tekstów, sposoby wprowadzania wiedzy rzeczowej, rodzaje i funkcje kontekstów, graficzna strona podręcznika.
Zagadnienia do wyboru
(trzeba wybrać przynajmniej dwa zagadnienia i co najmniej po dwie pozycje lekturowe w każdym z nich)
1. Spory o nauczanie gramatyki w szkole
K. Bakuła, Przeciw gramatyce oraz polemiki z autorem (teksty T. Zgółki i F. Nieckuli), w: „Polonistyka” 1995, z. 4., także w: Kompetencje szkolnego polonisty, red. B. Chrząstowska, Warszawa 1997.
W. Bobiński, Gramatyka ery prywatyzacji, w, tegoż, Drugi oddech polonisty, Warszawa 1996.
H. Wiśniewska, Antropocentryzm a kształcenie językowe, w: Z uczniem pośrodku. Podmiotowa dydaktyka literatury, języka, kultury, red. Z. Budrewicz, M. Jędrychowska, Kraków 1999.
P. Zbróg, Wojna o kształcenie językowe, Kielce 2005.
2.Publicystyka w szkole
S. Bortnowski, Warsztaty dziennikarskie, Warszawa 1999.
S. Bortnowski, Polonistyka po dziennikarsku, w: Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, red. A. Janus- Sitarz, Kraków 2004.
W. Pisarek, Nowa retoryka dziennikarska, Kraków 2002.
3. Teatr na lekcji polskiego
A. Janus-Sitarz, Lekcje teatru, Kraków 1999 lub A. Janus-Sitarz, Oswoić z teatrem, czyli uczeń w roli aktywnego odbiorcy i współtwórcy sztuki teatralnej, w: Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, red. A. Janus- Sitarz, Kraków 2004.
A. Dziedzic i inni, Drama na lekcjach języka polskiego¸ Warszawa 1995.
Edukacja teatralna, „Polonistyka” 1995, nr 9.
Scena i ekran, „Polonistyka” 1993, nr 10.
I. Lasota, Tespis-ek w szkole, czyli jak i po co bawić się z dziećmi w teatr, Kraków 2007.
4. Film na lekcji polskiego
W. Bobiński, Idę do kina, Kraków 1995.
W. Bobiński, Film fabularny w dydaktyce literatury, w: Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, red. A. Janus- Sitarz, Kraków 2004.
B. Skowronek, Edukacja filmowa w gimnazjum, w: Drogi i ścieżki polonistyki gimnazjalnej, red. Z. Urygi, Z. Budrewicz, Kraków 2001.
S. Wysłouch, Filmowe konteksty polonistycznej edukacji, w: Konteksty polonistycznej edukacji, red. M. Kwiatkowska-Ratajczak, S. Wysłouch, Poznań 1998.
5. Kultura żywego słowa
M. Madejowa, Zasady współczesnej wymowy polskiej oraz ich przydatność w praktyce szkolnej, „Język Polski” 1993, z.2-3.
B. Wieczorkiewicz, Sztuka mówienia, Warszawa 1998.
B. Tarasiewicz, Mówię i śpiewam świadomie. Podręcznik do nauki emisji głosu, Kraków 2003. (cz. II Praktyczna metoda pracy nad głosem, przykłady ćwiczeń oraz roz. 11 Zasady poprawnej wymowy polskiej).
6.Uczyć inaczej
S. Bortnowski, Nowe spory, nowe scenariusze, Warszawa 2001.
E. Nowak, Zabawa jako wprowadzenie do rozumienia tekstu literackiego, w: Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty, red. A. Janus- Sitarz, Kraków 2004.
A. Janus-Sitarz, Groteska literacka, rozdz. Od folkloru dziecięcego do literatury groteskowej, Kraków 1997.
F. Tomaszewski, Magia lektury, Warszawa 1990 i wyd. nast.
A. Rosa, O pracy ucznia pod kierunkiem, w: Z uczniem pośrodku. Podmiotowa dydaktyka literatury, języka, kultury, red. Z. Budrewicz, M. Jędrychowska, Kraków 1999.
S. Bortnowski Konteksty dzieła literackiego; Warszawa 1991; (rozdz. I, II, III, IX oraz 5 wybranych pomysłów metodycznych autora z rozdz. IV, V, VI, VII, VIII).
7. Testy kompetencji i testy egzaminacyjne
Obowiązuje analiza wybranych testów kompetencji do szkoły podstawowej lub do gimnazjum. (Student powinien mieć przy sobie wydruk testów wybranych przez siebie do analizy.)
www.oke.krakow.pl; www.cke.edu.pl
8. Doskonalenie sprawności językowej i stylistycznej uczniów
M. Nagajowa, Kształcenie języka ucznia w szkole podstawowej; (przykłady ćwiczeń słownikowo-frazeologicznych, gramatyczno-stylistycznych, kompozycyjnych i ćwiczeń z zastosowaniem słowników),Warszawa 1985.
J. Kowalikowa, Pomyślane – napisane: ćwiczenia i zadania do „Współczesnej polszczyzny”, Kraków 1999.
J. Kowalikowa, Tekst cudzy – tekst własny, w: Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, red. A. Janus- Sitarz, Kraków 2004.
A. P. Wierzbiccy, Praktyczna stylistyka (rozdz. wstępne). Warszawa 1970.
E. Nowak, Szkolna dydaktyka wobec językoznawczych teorii tekstu, „Polonistyka” 2009, nr 8.
9. Sztuka na lekcjach polskiego
B. Drabarek, I. Rowińska, A. Stachowicz, Szkoła analizy tekstów kultury, Warszawa 2000, roz. Praca z tekstem kultury (materiały dotyczące analizy obrazu, rzeźby, dzieła architektury).
A. Pilch, ...
chahaviah