blok - ochrona osób.doc

              Blok: Ochrona Osób                                         - 28 -

I.  PRZYCZYNY ZAMACHÓW NA OSOBY

Charakterystyka motywów ataków.

Narastająca w ostatnich latach liczba zamachów na osoby oraz coraz większa determinacja sprawców spowodowały konieczność ochrony osób. Ochrona osób polega na działaniach mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa życia, zdrowia i nietykalności osobistej. W dziedzinach ochrony osób wykonywane przez pracowników ochrony zadania przeciwdziałają itp.: zabójstwu osoby ochranianej, jej zranieniu (uszkodzeniu ciała), uprowadzeniu (bezprawnemu pozbawieniu wolności), naruszeniu nietykalności cielesnej itp., aby działania pracowników ochrony były skuteczne powinni oni poznać przyszłego przeciwnika.

Badania zamachów na osoby ujawniły pewne wątki w większości zamachów. Jakkolwiek zamachowcy często mają zdecydowaną przewagę, mają też pewne słabości, które trzeba wykorzystać na swoją korzyść. Zanim przystąpi się do omówienia zasad ochrony osób przed ewentualnymi zamachami, należy najpierw uświadomić sobie, dlaczego ludzie dokonują zamachów i jakie są ogólnie stosowane metody.

Do najczęściej występujących przesłanek zamachów należy zaliczyć motywy:

*         rewolucyjne lub polityczne – mające na celu zmianę istniejącego ustroju lub rządu. Sprawcami są grupy lub pojedyncze osoby, które fanatycznie dążą do zmiany istniejącego rządu, uciekając się często do zamachów dla osiągnięcia swoich celów. Osoby będące celem zamachu reprezentują rząd, który według zamachowców jest przyczyną represji. Obecnie w większości istniejących i uznanych państw funkcjonuje przynajmniej jedna grupa dysydencka która uważa, iż może uchronić kraj przed nieodpowiednimi aspektami aktualnego reżimu zamachami,

*         ekonomiczne – sprawcami są grupy lub pojedyncze osoby, które są przekonane, że przyszła ofiara jest odpowiedzialna za niekorzystną sytuację gospodarczą kraju, określonej grupy ludzi lub też samego zamachowca. Osoba będąca celem może być itp.:. członkiem rządu, wojewodą, starostą, dyrektorem zakładu, przedsiębiorcą itp.:

*         ideologiczne – zamachowcy uważają, że przyszła ofiara zagraża im lub grupie ludzi, których reprezentują, w odniesieniu od ich przekonań religijnych, społecznych, politycznych itp. Grupa lub pojedyncza osoba sprawców ma silne, prawie fanatyczne skłonności. Zamachowcy mają nadzieję zmienić istniejący system przez wyeliminowanie kluczowych postaci w systemie religijnym i społecznym lub też chcą zwrócić na siebie uwagę przez dokonywanie zamachów. Przyczyny zamachów płynące ze szczepowej rywalizacji mają często miejsce ze względu na etniczne walki wewnątrz grup, które próbują przejąć kontrolę nad swoją ojczyzną,

*         osobiste – motywowane zemstą, zazdrością, szałem, nienawiścią lub innymi osobistymi pobudkami,

*         psychologiczne – powodowane przez choroby psychiczne, fanatyzm lub niezrównoważeni emocjonalne zamachowca, które są czynnikami w większości, jeżeli nie we wszystkich faktycznych atakach.

Najczęściej występuje więcej niż jedna przyczyna zamachu, przyczyny psychologiczne jednakże są najpowszechniejsze.

II. METODY  I  ETAPY ATAKÓW  NA  OSOBY  ORAZ UŻYWANE  ŚRODKI

1.          Atak z użyciem broni palnej z bliskiej odległości.

Zamach z bliskiej odległości dokonywany jest z reguły przy użyciu broni palnej krótkiej (pistolet, rewolwer) lub broni białej. W większości przypadków metoda z bliskiej odległości jest stosowana przez psychopatów i fanatyków politycznych zdeterminowanych do dokonania zamachu, nawet jeśli oznaczać to będzie ich własną śmierć. Łatwiej jest bronić się przed atakiem z bliskiej odległości niż przed innymi atakami, z wyjątkiem samobójcy bomby – człowieka, gdyż psychopata jest zazwyczaj osobiście tak zaangażowany w próbę, że jego umysł nie potrafi odpocząć dopóki nie wykona „zadania”. Wówczas popełnia błędy, które powinniśmy wykorzystać w ochronie. W wielu przypadkach taka osoba uważa, że zostanie okrzyknięta bohaterem za swój czyn. By skutecznie zastosować tę metodę, zamachowiec zbiera informację przed atakiem, aby znał ofiarę i właściwie wybrać miejsce i porę zamachu.

2.          Atak z użyciem broni palnej z dalszej odległości.

Zamach z dalszej odległości jest najczęściej stosowaną metodą w dzisiejszym świecie. Zanim wynaleziono proch strzelniczy, jedyną metodą był zamach z bliska. Jednak usprawnienia w broni, technice
i materiałach wybuchowych dały szansę potencjalnemu zamachowcy na zrealizowanie swojej misji i odejścia z miejsca zamachu bez szwanku. Zamach z dalszej odległości dokonywany jest z reguły przy wykorzystaniu broni długiej, często snajperskiej wyposażony np:. w teleskopowy celownik, aczkolwiek może być też wykorzystana broń palna krótka. Ta forma ataku wymaga od zamachowca znacznych umiejętności strzeleckich oraz posługiwania się bronią specjalistyczną.

3.          Atak z użyciem materiałów wybuchowych.

Zastosowanie materiału wybuchowego wymaga dużej wiedzy zamachowca w zakresie zasad budowy, konstruowania, siły rażenia, rozmieszczenia, maskowania i zdetonowania bomby. Wszystkie czynności muszą być poprzedzone dokładnym wywiadem o przyszłej ofierze. Materiałem wybuchowym najczęściej stosowanym jest trotyl, dynamit oraz materiały plastyczne (SEMITEX). Bomby można łatwo zamaskować, wykonując to na wiele różnych sposobów. Mała, lecz o dużej sile niszczącej, bombę można ukryć np:.
w aktówce, torebce damskiej, torbie podróżnej, plecaku itp. Również bomba ukryta w zaparkowanym samochodzie nie jest możliwa do zidentyfikowania przez zewnętrzny, pobieżny ogląd.

Bomby zapalające są bardzo małe, zaprojektowane w celu wywołania przez ograniczoną eksplozję pożaru. Są tak zaprojektowane, żeby mogły być umieszczone np:. w pudełku po papierosach lub w innym opakowaniu o małych gabarytach. Zamachowiec może przenosić taką bombę bez możliwości wykrycia,
aż do momentu, kiedy znajdzie właściwe miejsce do jej podłożenia. Szczególnie zagrożone są sklepy
i magazyny, biorąc pod uwagę łatwość umieszczenia tego typu urządzeń wybuchowych na półkach, ladach sklepowych, na wieszakach, wewnątrz mebli biurowych itp. Wszystko zależy od motywu, jakim kieruje się zamachowiec i celu jaki zamierza swoim zamachem osiągnąć.

Oprócz wymienionych rodzajów bomb, czyli małych bomb burzących i zapalających, mogą występować również bomby pod postacią „samochodów – pułapek” „bomb samochodowych) oraz bomby umieszczone
w przesyłkach pocztowych (bomby pocztowe) zaprojektowane w celu spowodowania śmierci lub okaleczenia osoby otwierającej przesyłkę.

4.          Uprowadzenia.

Celem uprowadzenia nie jest pozbawienie życia ofiary, gdyż uprowadzona ofiara jest cenniejsza żywa niż martwa. Podczas ataku obstawa – ochrona musi być natychmiast wyeliminowana. Drobiazgowe planowanie przez zamachowców jest warunkiem udanego ataku. Porwanie jest najbardziej wyrafinowaną metodą ataku, zwykle przeprowadzoną przez dobrze zorganizowane grupy przestępcze. Metoda jest dość skomplikowana, ponieważ w fazie realizacyjnej wymaga udziału następujących grup: wywiadowczej, planistycznej, atakującej, przygotowującej ukrycie dla przetrzymania osoby, przejmującej okup (pieniądze) za uwolnienie ofiary itp.

5.          Etapy ataków na osoby.

Aby grupa ochrony mogła działać efektywnie, musi ona znać motywy i metody działania zamachowców oraz etapy ataków na osoby.

Wyróżnić można pięć etapów poprzedzających ataki na osoby.

5.1.   Wybór celu ataku.

Celem może być pojedyncza osoba (np:. dyrektor zakładu, przedsiębiorca, właściciel obiektu). Wybór celu uwarunkowany jest zadaniami i możliwościami grupy zamachowców. Liczba potencjalnych celów może zostać określona jeszcze przed wyborem pierwszej, konkretnej ofiary. Grupy przestępcze preferują wówczas osoby o największym znaczeniu oraz miejsca najsłabiej zabezpieczone (zamachowcy kierują się chęcią uzyskania najlepszych wyników planowanego ataku przy najmniejszym ryzyku).

5.2       Inwigilacja (obserwacja) celu ataku.

Zamach poprzedza z reguły dokładna inwigilacja (rozpoznanie) codziennego rozkładu zajęć przyszłego celu ataku.

Celem inwigilacji jest odpowiedź między innymi na następujące pytania:

*             o której godzinie „cel” wychodzi z domu,

*             czy posiada ochronę osobistą i w jakiej liczbie,

*             jaką trasą udaje się do pracy i w jaki sposób w czasie jazdy jest chroniony,

*             jakiego pojazdu używa,

*             kiedy i gdzie spożywa posiłki,

*             czy są to czynności stałe, czy zmienne,

*             jakie posiada przyzwyczajenia i nawyki,

*             jaki jest najbardziej dogodny termin, miejsce i metody ataku.

Oczywistym jest, że obserwowanie celu ataku, który postępuje rutynowo i stosuje nieliczne środki bezpieczeństwa, zajmuje mniej czasu.

Należy zwracać uwagę na ewentualne prowadzenie przez grupy przestępcze rekonesansu sąsiedztwa, w którym mieszka i pracuje cel ataku. Odpowiedni kamuflaż zamachowców powoduje, że często ich obecność na danym terenie (i wgląd) wydawać się będą wiarygodne.

Wyróżnia się następujące formy inwigilacji:

*             obserwację pieszą,

*             obserwację z wykorzystaniem środków transportu,

*             obserwację stacjonarną.

Obserwacja piesza:

może być prowadzona przez jedną lub większą liczbę osób, jednoosobowa obserwacja piesza jest raczej skomplikowana i dość łatwa do wykrycia. Inwigilant musi trzymać się stosunkowo blisko celu ataku, szczególnie w rejonie zatłoczonym, by nie stracić z pola widzenia osoby śledzonej. Na obszarze mniej zatłoczonym, Inwigilant może iść w większej odległości, ale brak innych pieszych znacznie zwiększa możliwość zauważenia Inwigilant. Osoba śledząca może się przebierać. Gdy o podejrzewamy, należy zwrócić uwagę na buty, spodnie lub koszulę (są to części garderoby, których zmiana jest utrudniona,
a zatem i mniej praktykowane). W windach należy zwracać uwagę na osoby, które zdają się czekać, abyśmy pierwsi nacisnęli przycisk (sami zaś wciskają piętro wyżej lub niżej).

Dwuosobowa inwigilacja piesza jest bardziej efektywna, gdyż daje drugiemu inwigilantowi większą elastyczność. Na ogół, pierwsza osoba śledząca pozostaje blisko celu ataku, a druga idzie w większej odległości. Drugi inwigilant może iść za pierwszym po tej samej stronie ulicy lub przeciwnej. Okresowo dwóch inwigilantów może wymieniać pozycje tak, by cel ataku, jeśli wykryje jednego z inwigilantów, sądził, że jego obawy były fałszywe. Oczywiście, wykrycie tej formy inwigilacji jest trudniejsze ale ludzie baczący na osoby znajdujące się w ich sąsiedztwie w końcu potrafią rozpoznać tego samego inwigilanta po pewnym czasie.

Inwigilacja piesza z udziałem trzech lub więcej osób stosuje najbardziej wymyślne techniki i jest najtrudniejsza do wykrycia. Na ogół, pierwszy Inwigilant postępuje za celem ataku na tyle blisko, by móc zareagować na każdy nagły ruch. Drugi Inwigilant idzie za pierwszym po tej samej stronie ulicy skupiając wzrok na inwigilancie. Trzeci inwigilant kroczy po przeciwnej stronie ulicy, na wysokości równoległej z celem lub zaraz za nim. Na terenie, gdzie cel ataku ma niewiele dróg do wyboru, jeden inwigilant może iść przed celem w sposób nie wzbudzający podejrzeń. Pozycje inwigilantów stale zmieniają się, najczęściej na skrzyżowaniach. Osoba poruszająca się bezpośrednio za celem może przejść na drugą stronę ulicy, a jeden z pozostałych inwigilantów zajmuje pozycję bezpośrednio za celem. W obserwacji kilkuosobowej każdy Inwigilant, który czuje, że obserwowany może wycofać się z obserwacji. Stosowanie tej trudnej techniki wymaga zwracania uwagi na osoby nie tylko z tyłu nas, ale także na te po przeciwnej stronie ulicy przed nami. Jeśli widzimy tę samą osobę kilkakrotnie na pewnym odcinku drogi, możemy podejrzewać,
że znajdujemy się pod obserwacją, nawet jeśli śledząca nas osoba nie jest nieustannie widoczna.

Obserwacja z wykorzystaniem środków transportu:

może być prowadzona jednym, dwoma lub kilkoma pojazdami. Obserwacja jednym pojazdem posiada te same ujemne strony co jednoosobowa obserwacja piesza. Inwigilancie mogą starać się kamuflować poprzez zmianę miejsc w samochodzie, wkładanie nakryć głowy, płaszczy i okularów, zmianę tablic rejestracyjnych czy skręcanie w boczne uliczki a następnie wznawianie obserwacji. Podejrzewając prowadzenie inwigilacji, należy zapamiętać te cechy śledzącego pojazdu, których nie można łatwo zmienić (np:. marka pojazdu, kolor oraz ewentualne uszkodzenia karoserii).

Stosowanie dwóch lub więcej pojazdów w obserwacji umożliwia zmienianie pojazdów lub ich opuszczanie. Jeden samochód jedzie za celem, pozostałe natomiast mogą jechać za głównym pojazdem obserwacji, mogą wyprzedzać pojazd – lub jechać równoległym pasem. Na skrzyżowaniach pojazd jadący bezpośrednio za celem na ogół jedzie dalej, a wszystkie pojazdy muszą się orientować, w jakim kierunku skręcił pojazd – cel. Kolejny pojazd przejmuje pozycję za celem ataku i staje się głównym pojazdem obserwacji. Pojazd, który dotychczas był wiodący, zawraca, by przyjąć nową pozycję (i wznowienia zadań pojazdu wiodącego, jeśli zajdzie taka konieczność).

Pojazdy stosowane w obserwacji na ogół nie wyróżniają się spośród innych, są niepozorne
w wyglądzie, mają stonowany kolor. W pojazdach takich są dwie lub kilka osób po to, by móc śledzić cel ataku po zaparkowaniu samochodu i odejściu pieszo. Oświetlenie wewnętrzne jest często wyłączone (także przy otwieraniu drzwi samochodu).

Czasem inwigilant, by  nie stracić celu z pola widzenia, narusza przepisy ruchu drogowego.

Powinniśmy zachować czujność, jeśli zobaczymy pojazd przejeżdżający na czerwonym świetle, zawracający niezgodnie z przepisami lub w sposób niebezpieczny, nagle zmieniający pas ruchu (co może świadczyć
o próbie niezgubienia nas w ruchu). Odległość między pojazdem śledzonym a tym z obserwacji uzależniona jest od prędkości pojazdów w ruchu oraz nasilenia ruchu drogowego. W większości przypadków, obserwacja stara się jechać tak aby za celem był jeden lub dwa inne pojazdy.

Obserwacja stacjonarna:

jest najczęściej stosowana przez grupy przestępcze. Większość ataków ma miejsce w pobliżu rezydencji. Większość osób jest narażona na atak rano przy wyjeździe do pracy (pory rannych wyjazdów są łatwiejsze do przewidzenia niż czas powrotu).

Inwigilancie zajmują pozycję, z której mogą obserwować obiekt nie wzbudzając podejrzeń. Mogą wynająć mieszkanie z odpowiednim widokiem, wykorzystać furgonetkę z oknami (często na furgonetce umieszczona jest nazwa sklepu lub firmy, co służy za pretekst do przebywania pojazdu na danym terenie). Samochody mogą być parkowane dalej, by nie wzbudzać podejrzeń, ustawione tyłem do celu (inwigilanci patrzą przez lusterka wsteczne). Jeśli nie ma możliwości prowadzenia obserwacji bez zwracania na siebie uwagi, inwigilanci muszą wyjść na zewnątrz mając wiarygodne uzasadnienie swojego pobytu w danym miejscu. W tym celu stosują różne legendy, jak np. naprawa samochodu, sprzedaż towaru, prace remontowe, para zakochanych w parku, spacer z psem itp. Dla większej wiarygodności, często wykorzystują w tym celu kobiety i dzieci.

5.3.   Planowanie ataku.

Uzyskane z rozpoznania informacje umożliwiają zamachowcom opracowanie szczegółowego planu. Plan taki m.in. uwzględnia następujące elementy:

*             zaskoczenie, które potęguje skuteczność działania,

*             wysoki teren (preferowaną sytuacją jest być niezauważonym na miejscu ataku),

*             pole ognia, grupa atakująca musi mieć możliwość osiągnięcia celu ataku przy użyciu stosowanego narzędzia atakującego,

*             pole widzenia,

*             wyższość grupy ataku nad grupą ochrony pod względem ilości i jakości broni,

*             odwrócenie uwagi od ataku,

*             możliwość szkoleniowego przeprowadzenia zaplanowanego ataku,

*             możliwość dostania się na miejsce ataku przed samym atakiem bez wzbudzania podejrzeń.

Przeciwdziałając atakom, zawsze należy mieć na uwadze wyżej wymienione elementy.

5.4.              Wykonanie ataku.

Rozpoczęcie ataku poprzedza często „identyfikacja celu” (potwierdzenie, że cel ataku jest obecny). Osoba identyfikująca cel ataku znajdować się będzie tuż poza strefą śmiertelnego rażenia. Przy coraz częstszym wykorzystywaniu materiałów wybuchowych, wiele grup rezygnuje z identyfikowania celu ataku. Jeśli grupie atakującej nie powiódł się pierwszy plan ataku, to druga próba będzie bardziej niebezpieczna
i kosztowna. Osoba identyfikująca cel ataku może, ale nie musi być członkiem grupy atakującej. Głównym jej obowiązkiem jest potwierdzenie miejsca przebywania tego celu oraz przekazanie sygnału grupie atakującej. Może tu chodzić o fizyczne wejście osoby identyfikującej cel do strefy śmiertelnego rażenia i wyjście z tego miejsca przed atakiem, czy też przyłączenie się do grupy atakującej po potwierdzeniu. Ochrona musi być wyczulona na identyfikację celu. Jeśli zostanie zauważona – do ataku pozostają sekundy. Najczęściej na miejsce ataku wybierane są tzw. „wąskie gardła”, tj. miejsca przez które musi przechodzić lub przejeżdżać cel ataku, ze względu na infrastrukturę lub topografię terenu (np. jedyny most, jedyna droga dojazdowa), zlokalizowane w rejonie miejsca pracy lub zamieszkania.

5.5.   Ucieczka i wykorzystanie ataku.

Podczas planowania ataku przeciwnik drobiazgowo planuje swoją trasę ucieczki i miejsce kryjówki. Grupa wybiera takie miejsce ataku, które stworzy jej możliwość wycofania się (najczęściej przy wykorzystaniu środków transportu).

Niektóre grupy wykorzystują fakt przeprowadzenia ataku dla uzyskania sławy lub poparcia społecznego w celu osiągnięcia korzyści politycznych lub osobistych. Jeśli grupa dąży np. do wykorzystania ofiary porwania w celu uzyskania korzyści, to przewiduje się zabezpieczenie miejsca schronienia, sprzęt AV, przygotowuje listy żądań, sposób przekazywania poleceń.

Kluczową sprawą jest, aby grupa ochrony była w stanie rozpoznać opisane etapy operacji przestępczej. Celem ochrony jest udaremnienie któregoś z tych etapów. Grupa ochrony największy wpływ może mieć na etap zbierania informacji o celu ataku. Jest to jedyny moment, gdy grupa ochrony może rozpoznać zamiary grupy przestępczej jeszcze przed przeprowa...