KURS GITAROWY
„Gitara nie taka trudna”
autor: Krzysztof Kukiełka
(http://www.kyloss.webpark.pl)
Dokument jest w wersji surowej do dalszej obróbki wg uznania (wielkość i rodzaj czcionki, numeracja stron, odstępy między rozdziałami itp.) i wydrukowania.
SPIS TREŚCI:
I. Wstęp
II. Wiadomości ogólne
1. Budowa gitary elektrycznej
2. Gitara, jej kształt, odmiany, zastosowanie
3. Piec
4. Kabel
5. Struny
6. Kostki
7. Pasek
8. Metronom
9. Efekty
10. Pozycja grającego
11. Strojenie
12. Zakładanie strun w gitarze z mostem tremolo
13. Ustawianie menzury w moście tremolo
III. Teoria
1. Kilka słów wstępu
2. Skala chromatyczna
3. Interwały
4. Skale, zapis WH, skala Cdur
5. Zapis TAB
6. Akordy, formuły i diagramy akordów
7. Technika barre, schematy akordów i transpozycja
8. Skala pentatoniczna i przenikanie się skal
9. Skala Cdur w praktyce
IV. Technika
1. Rozważania ogólne na temat techniki
2. Tłumienie
3. Palm muting
4. Kostkowanie naprzemienne
5. Legato
6. Ślizgi
7. Podciąganie
8. Wibrato i parę słów o skali bluesowej
9. Flażolety naturalne
10. Sweeping
11. Tapping
12. Flażolety sztuczne i tapping’iem
13. Techniki z mostem
14. Outside picking i string
V. Improwizacja
1. Zagadnienia wstępne
2. Skala jońska
3. Skala dorycka
4. Skala frygijska
5. Skala lidyjska
6. Skala miksolidyjska
7. Skala eolska
8. Skala lokrycka
9. Inne skale
10. Co może pomóc Ci w improwizacji
VI. Dodatkowe rozdziały
1. Jak łatwo orientować się na gryfie
2. Akordy w skali Cdur i trochę o modulacjach
3. Rozwijanie słuchu
4. Blues
5. Porady na występ i studio nagrań
6. Quiz
7. Zestawienie akordów
8. Słownik muzyczny
9. Odpowiedzi na quiz
Zakończenie
Witam w kursie gry na gitarze. Nazywam się Krzysztof Kukiełka i będę starał się jak najlepiej umiem pomóc Ci w nauce gry na tym pięknym instrumencie. Mimo, że kurs skierowany jest głównie na gitarę elektryczną, wiele informacji w nim zawartych można zastosować do wszelkiego typu gitar.
Chciałbym zaznaczyć, że jeśli nie umiesz zbyt wiele – powinieneś przechodzić każdy rozdział po kolei, przyswajając odpowiednie dawki informacji w nich zawarte.
Kurs ten zawiera dość dużo wiedzy ogólnie muzycznej i ściśle gitarowej, więc nie powinieneś wymagać od siebie opanowania tego wszystkiego w jeden dzień. Staraj się raczej powoli i dokładnie przerabiać materiał punkt po punkcie, stopniowo rozwijając swoje umiejętności, w ten sposób uzyskasz najlepsze efekty.
Jeśli jakieś hasło będzie dla Ciebie niezrozumiałe, spróbuj skorzystać ze słowniczka na końcu, jeśli mimo to będziesz miał trudności, zachęcam do poszukiwań w słowniku muzycznym lub w internecie. Starałem się zawrzeć informacje naprawdę przydatne w praktycznym graniu i przedstawić je zrozumiałym językiem. Nie jest to oczywiście wszystko, co możesz, czy powinieneś znać, lecz jedynie zestaw podstawowych zagadnień, które mają ułatwić Twój muzyczny rozwój. Dzięki temu będzie Ci łatwiej opanować bardziej skomplikowane kwestie, które może zaczniesz studiować w przyszłości.
Ponieważ jestem samoukiem – informacje tutaj zawarte być może nie będą do końca poprawne merytorycznie, za co z góry przepraszam. Z drugiej strony materiał ten jest jak sądzę bardziej zrozumiały dla zwykłego człowieka, który chce się nauczyć grać, a nie zdawać egzamin z muzyki. Dodatkowo język, którym posługuję się w tym kursie jest bardzo swobodny, żebyś studiując go czuł się tak, jakbyś rozmawiał z kolegą.
Płyta CD powinna uruchomić się automatycznie po włożeniu jej do napędu. Jeśli tak nie jest, to po prostu uruchom stronę główną (main.html) z płyty. Każdy rozdział, w którym zauważysz taki oto znaczek:
jest ‘rozszerzony’ o przykłady znajdujące się na płycie. Jeśli masz problemy z uruchomieniem płyty, prawdopodobnie powodem jest brak tzw. plugin’u flash w Twojej przeglądarce internetowej. Można go pobrać z adresu:
http://www.macromedia.com/shockwave/download/index.cgi?P1_Prod_Version=ShockwaveFlash
Jak sądzę znakomita większość z nas ma od dawna ten „plugin” w systemie, więc nie powinieneś mieć żadnych problemów z jej odtwarzaniem. Ogólnie zalecam, byś kierował się głównie książką, natomiast płytę traktował jako dodatek do kolejnych rozdziałów, które przerabiasz.
Życzę przyjemnej nauki i dobrej zabawy.
Krzysztof Kukiełka
Jest wiele odmian gitary elektrycznej, więc trudno byłoby omówić budowę ich wszystkich. Posłużę się przykładem Fendera Stratocastera.
Ta gitara posiada most działający w obie strony (trudno to określić na 100% patrząc na zdjęcie, ale załóżmy że tak jest), często nazywanym systemem tremolo, lub mostkiem tremolo (co nie jest właściwe, ale powszechne, więc będę stosował takie nazewnictwo) z zamocowaną wajchą umożliwiającą obniżanie lub podnoszenie dźwięku. Most stały nie posiada takich możliwości.
Same mostki tremolo można spotkać różnych rodzajów. W niektórych nie trzeba obcinać łebków od strun, mniej lub bardziej wystają ponad deskę itp. Oczywiście najistotniejszą ich cechą jest jakość wykonania. Korzystanie z takich mostów ma wiele zalet, ponieważ można za ich pomocą uzyskać całą gamę unikalnych technik niemożliwych do zagrania bez nich, jednak ma to również trochę wad, o których dowiesz się w rozdziale pt. „zakładanie strun w gitarze z mostem tremolo”.
Każdy mostek tego typu ma na wyposażeniu tzw. mikrostroiki, które pozwalają na dostrojenie strun, gdy blokada na szyjce gitary jest zakręcona.
Jeśli blokada nie jest założona – można korzystać z maszynek na główce gitary.
Wewnątrz gryfu znajduje się zwykle jeden metalowy pręt, który wzmacnia całą konstrukcję. Bez niego gryf byłby bardzo podatny na złamanie i odkształcenia. Można go regulować poprzez dokręcanie, lub luzowanie jego naprężenia w miejscu, gdzie kończy się szyjka, a zaczyna główka gitary. Czasem jest to potrzebne, gdy gryf nie tworzy prostej płaszczyzny z deską, jest wklęsły lub wypukły w stosunku do niej. Gryf jest to płaski kawałek drewna, np. hebanowego, naklejony na całą długość szyjki.
Na główce gitary jest często umieszczany tzw. grzybek, który służy do nadania strunom odpowiedniego kąta, ponieważ maszynki (potocznie zwane kluczami) w gitarze elektrycznej powszechnie umieszczane są tylko z jednej strony główki, chociaż nie jest to zasadą oczywiście. Taka jest przyczyna, ale szczerze mówiąc nie mam pojęcia jaki efekt wywołałby brak grzybka – to chyba jednak temat do rozważań z lutnikiem.
Na gryfie gitary możemy wyróżnić progi i prożki. Progi powstają w wyniku osadzenia na gryfie prożków w ściśle określonych miejscach. Same prożki wykonane są np. z niklowanego srebra. Często stosuje się oznakowanie poszczególnych progów, co pozwala na lepszą orientację podczas gry.
Szyjka gitary zamocowana jest do deski zwykle za pomocą czterech wkrętów znajdujących się z tyłu gitary, ale spotyka się też gitary, w których jest ona klejona, co wpływa na długość „wybrzmiewania” dźwięku.
Na desce akurat w tym przypadku mamy do czynienia z osłoną, czyli dużym płatem plastiku, który przykrywa części elektryczne. Jest to specyficzne rozwiązanie stosowane w Fenderach, mające tą wadę, że ciężko dostać się do tych części. W gitarach np. Ibanez – dostęp do elektryki znajduje się z tyłu, jednak brak osłony powoduje, że często lakier w miejscu, gdzie odbywa się kostkowanie, może ulec zarysowaniom.
Na desce umieszczone są przystawki lub jak kto woli przetworniki, które można podzielić na single-coil, czyli z jedną cewką, oraz humbucker, z dwoma. W tym przypadku mamy jeden humbucker i dwa single.
Przetworniki są kontrolowane za pomocą przełącznika, który wpływa na to z którego z nich korzystamy (możesz to sprawdzić dotykając przystawek jakimś metalowym narzędziem, gdy gitara podłączona jest do wzmacniacza). Ponadto do kontroli brzmienia i głośności służą też gałki regulujące. Różne gitary mają różnego rodzaju rozwiązania w tym temacie.
O moście mówiliśmy wcześniej, za to możesz przyjrzeć się jak jest on zamocowany z tyłu gitary, gdy odkręcisz płytkę ochronną. Z pewnością będzie to dla Ciebie pouczające doświadczenie. Oczywiście nie dotyczy to konstrukcji mostka stałego. Na desce znajdziesz też zaczepy do zawieszania gitary na pasku, oraz gniazdo typu ‘jack’ i w zasadzie to już wszystko.
W niektórych gitarach można spotkać przetworniki aktywne, które uzyskują wzmocnienie pola magnetycznego poprzez zastosowanie baterii. Czasami spotkasz też gryf, którego progi na całej jego długości, lub w wysokich pozycjach są lekko wyżłobione, co ułatwia uzyskanie wibrata (przykładowo Yingwie J. Malmsteen takich używa). Ponadto gryf może mieć długość 22, 21 lub 24 progów, na co warto zwrócić uwagę przy kupowaniu instrumentu. Inne rzeczy to już raczej pomysłowość (lub jej brak) określonych producentów.
W dalszej części kursu będę posługiwał się przedstawionym tutaj nazewnictwem, co powinno Ci ułatwić jego zapamiętanie, jak i porozumiewanie się z innymi gitarzystami.
GITARA, JEJ KSZTAŁT, ODMIANY, ZASTOSOWANIE
Powiemy sobie o wybieraniu właściwego instrumentu. Pierwszą rzeczą, którą powinieneś przemyśleć, to jakiego rodzaju muzykę chcesz „uprawiać”, bo przykładowo jeśli chcesz grać metal i kupisz gitarę typu Fender, z przystawkami single-coil (czyli pojedynczymi), to nie uzyskasz brzmienia, którego oczekujesz.
Tak więc dla gitarzysty metalowego czy rockowego lepsze będą gitary typu Ibanez, z przystawkami typu humbucker (podwójnymi) przy mostku i przy gryfie, ewentualnie tylko przy mostku. Oczywiście nie musi to być gitara tej marki, lecz tego typu. Taka gitara powinna być wyposażona w most tremolo, czyli działający w obie strony, zwłaszcza jeśli chcesz rozwijać się jako gitarzysta solowy. Takich gitar używają m.in. Vai, Satriani, Bettencourt itp.
Jeśli chcesz grać głównie riffy, czyli chcesz być gitarzystą rytmicznym, to taki most też ci nie zaszkodzi, chociaż stały most lepiej stroi, dłużej wybrzmiewa i łatwiej się z nim gra, a gitarzysta rytmiczny stosunkowo rzadko korzysta z możliwości opuszczania czy podnoszenia dźwięku, co nie jest oczywiście żadną zasadą.
Jeśli zamierzasz grać bluesa, to nie trzeba Ci aż tak mięsistego brzmienia, znacznie ciekawsze jego odcienie zapewnią ci przystawki single-coil. Polecałbym gitarę typu Fender z mostem działającym w jedną stronę, ewentualnie Gibson’a ze stałym mostem. Obie gitary różnią się zarówno brzmieniem, jak i wyglądem. Na takich gitarach grają np. Steve Ray Vaughan, czy nasz rodzimy Nalepa. Oczywiście można przywalić i na takich gitarach, jak to robi przykładowo Malmsteen, ale zwykle używają ich mniej czadowi gitarzyści (na zdjęciu Gibson).
Idąc w stronę jazzu, może będzie Ci odpowiadała gitara z wycięciami (tzw.”f”) jak w instrumentach klasycznych. Takich gitar używają Pat Metheny, czy Scofield.
Najprościej jest wybrać model czy typ gitary, której używa twój gitarowy idol, w ten sposób będziesz brzmiał podobnie i będziesz mógł stosować te techniki, które on stosuje. Niestety najczęściej wybór instrumentu wiąże się przede wszystkim z zasobnością portfela. Dobre instrumenty są okropnie drogie, nierzadko w cenie używanego samochodu w dobrym stanie. Można jednak kupić coś, na czym gra się znośnie i brzmi to nie najgorzej, trzeba tylko trochę poszukać.
Odradzam kupowanie gitary zbyt taniej, na dzisiejsze czasy przyjmijmy granicę 2000 zł. Instrumenty poniżej tej granicy brzmią cieniutko, nie stroją, albo rozstrajają się, mają różne inne wady, które pojawiają się co chwila. Kupując takie coś wyrzucisz forsę w błoto i zniechęcisz się do gry.
Gitary powyżej tej granicy są dobrze wykonane i nie powinieneś na nie narzekać, aczkolwiek możesz też nadziać się na jakiegoś łupa nawet za 3 tys. zł. Pamiętaj też, że duża część ceny to marka, więc może dobrym rozwiązaniem byłoby zamówienie gitary u lutnika, w ten sposób też unikasz pośredników i marży sklepu. Warto jednak wiedzieć o co Ci chodzi, co chcesz uzyskać, bo i lutnik może wcisnąć ci szajs, żeby pozbyć się niepotrzebnych mu części i materiałów, zwłaszcza jeśli wyczuje, że się nie znasz.
Innym wyjściem jest nabycie używanej gitary. Zwykle jest ona znacznie tańsza niż kupowana w sklepie, poza tym możesz się potargować o cenę. Zresztą targuj się wszędzie, zawsze można uzyskać jakąś obniżkę ceny. Jeśli jeden sprzedawca nie chce się targować, nawet się nie zastanawiaj tylko idź do drugiego.
W jakikolwiek sposób zamierzasz kupić gitarę – zrób to w towarzystwie znajomego gitarzysty. Tak samo jak przy kupnie samochodu korzystasz z uprzejmości znajomego mechanika. Nie masz pewności, że kupisz dobry instrument, ale masz większe prawdopodobieństwo. W końcu nie są to takie znowu drobne pieniądze.
Jeśli chodzi o kształt gitary, to najlepiej nie cudować i wybrać standardowy. Wiem, że niektórych zwłaszcza metalowych gitarzystów bardzo kręcą spiczaste kształty i tego typu cuda wianki. Czy to jest ładne to już kwestia gustu. Ogólnie to tylko szpan, który nie ukryje długo twoich umiejętności, poza tym taka budowa gitary jest dość niepraktyczna i uciążliwa w grze, a i w razie czego sprzedaż takiego instrumentu nie będzie łatwa.
Bubel kupić jest łatwo, a niestety przemysł gitarowy tak samo pełen jest bubli jak każdy inny. Pamiętaj, że kupujesz coś, co będziesz używał przez wiele lat. Być może zmienią się twoje gusta muzyczne, może będziesz musiał sprzedać instrument, lub zamienić na inny. Warto więc kupić gitarę najbardziej uniwersalną i jak najlepszej jakości, ponieważ jakość twojej gry i szybkość postępów w grze jest zależna od jakości instrumentu, którego używasz oraz brzmienia jakie uzyskujesz. Nie łudź się, że nauczysz się grać na rzęchu za 200-300 zł. Na szczęście czasy się zmieniają i nie ma już w sklepach takiego badziewia jak dajmy na to 10 lat temu, kiedy ja kupowałem gitarę. Dwa razy zmieniałem instrument zanim kupiłem jako taki, a mogłem przecież kupić jeden lepszy, ucz się więc z moich błędów.
...
wiktorow5