schone_mullerin.pdf

Der Dichter, als Prolog (Prolog poety)

Ich lad' euch, schöne Damen, kluge Herren,

die ihr zuweilen hört was Gutes gern,

zu einem funkelnagelneuen Spiel;

im allerfunkelnagelneusten Stil;

schlicht ausgedrechselt, kunstlos zugestutzt,

mit edler deutscher Roheit aufgeputzt,

keck wie ein Bursch mit seinem Freierstrauß,

dazu wohl auch ein wenig fromm für's Haus:

das mag genug mir zur Empfehlung sein,

wem die behagt, der trete nur herein.

Piękne panie, mądrzy panowie, i wszyscy ci, którzy

miło spędzają czas na dobrym spektaklu:

zapraszam was na nowiusieńkie przedstawienie,

o absolutnie nowiusieńkim stylu; niewyszukanym,

skromnym, acz artystycznie ułożonym; upiększonym

szlachetną niemiecką naturalnością, żwawym niczym

młodzian z bukietem dla ukochanej, jest w nim też

trochę pobożnej pokory dla słuchaczy. Ale wystarczy

już tych moich rekomendacji, jeśli chcecie tego

posłuchać, wejdźcie.

Ich hoffe, weil es grad'ist Winterzeit

tut euch ein Stündlein hier im Grün nicht leid;

denn wißt es nur, daß heut'in meinem Lied

der Lenz mit allen seinen Blumen blüht.

Im Freien geht die Handlung vor,

in reiner Luft, weit aus der Städte Tor,

durch Wald und Feld, in Gründen, auf den Höhn;

und was nur in vier Wänden darf geschehn,

das schaut ihr halb durch's offne Fenster an,

so ist der Kunst und euch genug getan.

Myślę, zwarzywszy na zimową porę, że nie pożałujecie

krótkiej godzinki spędzonej wśród zieleni. Pozwólcie

zatem, że opowiem wam co dziś będzie w mej

piosence. Wiosna kwitnie wszystkimi swymi kwiatami,

akcja toczy się na zewnątrz, na świeżym powietrzu,

z dala od miejskich bram, w lasach i na polach,

w górach i dolinach; a cokolwiek wydarzy się pomiędzy

czterema ścianami my zobaczyć będziemy mogli tylko

przez otwarte okno, a więc w ten sposób i Sztuka,

i wy droga publiczności: będziecie zadowoleni.

Doch wenn ihr nach des Spiels Personen fragt,

so kann ich euch, den Musen sei's geklagt,

nur eine präsentieren recht und echt,

das ist ein junger blonden Müllersknecht.

Denn, ob der Bach zuletzt ein Wort auch spricht,

so wird der Bach deshalb Person noch nicht.

Drum nehmt nur heut'mit Monodram vorlieb:

wer mehr gibt, als er hat, der heißt ein Dieb.

Jeszcze, skoro pytacie o postacie w sztuce, poskarżyć

się muszę na Muzy, bo tak naprawdę przedstawić

mogę wam tylko jedną osobę. Jest nią młody,

blondwłosy pachołek młynarza. Jest jeszcze strumyk,

który także - przy końcu - zabiera głos, lecz to nie

sprawia, abyśmy mieli go nazywać "postacią".

A więc dziś musicie zadowolić się monodramem:

kto więcej daje niż ma, tego nazywamy złodziejem.

Auch ist dafür die Szene reich geziert,

mit grünem Sammet unten tapeziert,

der ist mit tausend Blumen bunt gestickt,

und Weg und Steg darüber ausgedrückt.

Die Sonne scheint von oben hell herein

und bricht in Tau und Tränen ihren Schein,

und auch der Mond blickt aus der Wolken Flor

schwermütig, wie's die Mode will, hervor.

Dekoracje również są bogate, wyłożone

dywanem zielonego aksamitu, kolorowo

ozdobione tysiącem kwiatów, z drogą i ścieżką

odchodzącą spośród nich. Słońce świeci jasno wysoko

na niebie i załamuje swe promyki na rosie.. i we łzach;

i księżyc również, spogląda

na tę krainę znad welonu chmur,

melancholijny - tak jak tego chce moda.

Den Hintergrund umkräntz ein hoher Wald,

der Hund schlägt an, das muntre Jagdhorn schallt;

das Mühlrad braust, die Werke klappern drein,

man hört die Vöglein kaum im nahen Hain.

Tło spowijają wysokie lasy, szczekania psów,

wesołe odgłosy trąbek myśliwskich;

chlupot łopat młyna, turkot maszynerii,

można też dosłyszeć ptaki z pobliskiego gaju.

Drum denkt, wenn euch zu

/ rauh manch Liedchen klingt,

daß das Lokal es also mit sich bringt.

Doch, was das Schönste in der Mühle ist,

das wird euch sagen mein Monodramist;

verriet'ich's euch, verdürb'ich ihm das Spiel:

gehabt euch wohl und amüsiert euch viel!

Jeśli niektóre piosenki wydadzą

się wam zbyt szorstkie,

pamiętajcie o tym, że akcja pasuje do tła.

Ale najpiękniejszą rzecz dotyczącą tych kół,

mój monodramista już zaraz wam ujawni;

Gdybym zdradził za dużo, zepsułbym całą zabawę..

A więc żegnam już - bawcie się dobrze!

Das Wandern (Wędrówka)

Das Wandern ist des Müllers Lust das Wandern!

Das muß ein schlechter Müller sein,

dem niemals fiel das Wandern ein, das Wandern.

Wędrówka jest radością młynarza, wędrówka!

Kiepski to młynarz, który

choć raz nie ruszył na wędrówkę, wędrówkę.

Vom Wasser haben wir's gelernt, vom Wasser!

Das hat nicht Rast bei Tag und Nacht,

ist stets auf Wanderschaft bedacht, das Wasser.

Od wody się tego nauczyliśmy, od wody!

Dzień i noc wędruje - nie odpoczywa,

zawsze pochłonięta jest wędrówką, woda.

Das sehn wir auch den Rädern ab, den Rädern!

die gar nicht gerne stille stehn,

die sich mein Tag nicht müde gehn, die Räder.

Widzimy ją też w kołach młyna, w kołach!

One nigdy się nie zatrzymują,

kręcą się cały dzień niezmordowanie, koła.

Die Steine selbst, so schwer sie sind, die Steine!

Sie tanzen mit den muntern Reihn

und wollen gar noch schneller sein, die Steine.

Nawet kamienie, mimo swego ciężaru, kamienie!

Przyłączają się do tego wesołego tańca

i chcą poruszać się nawet szybciej, kamienie!

O Wandern, Wandern, meine Lust, o Wandern!

Herr Meister und Frau Meisterin,

laßt mich in Frieden weiterziehn und wandern.

Wędrówko, wędrówko, moja radości, o wędrówko!

Dobry panie i dobra pani, pozwólcie

mi iść swoją drogą, w spokoju wędrować.

Wohin? (Dokąd?)

Ich hört ein Bächlein rauschen

wohl aus dem Felsenquell,

hinab zum Tale rauschen

so frisch und wunderhell.

Usłyszałem szum strumyka

bijącego ze skalistego źródła,

wylewającego się w dolinę

taki świeży i zdumiewająco jasny.

Ich weiß nicht, wie mir wurde,

nicht, wer den Rat mir gab,

ich mußte auch hinunter

mit meinem Wanderstab.

Nie wiem co mi się stało,

ani kto mi podsunął taki pomysł,

musiałem iść w dół

z moim kijem wędrownym.

Hinunter und immer weiter

und immer dem Bache nach,

und immer heller rauschte,

und immer heller der Bach.

W dół i ciągle przed siebie

wciąż za strumykiem,

który coraz świeżej szumiał

i coraz był jaśniejszy.

Ist das denn meine Straße?

O Bächlein, sprich, wohin?

Du hast mit deinem Rauschen

mir ganz berauscht den Sinn.

Czy to jest moja ścieżka?

Strumyku, powiedz mi, dokąd?

Swoim szumem upoiłeś

całkowicie mój umysł.

Was sag ich denn vom Rauschen?

das kann kein Rauschen sein:

es singen wohl die Nixen

tief unten ihren Reihn.

Co ja mówiłem o szumie?

To nie może być szum:

to piękny śpiew rusałek wodnych

głęboko, tak - tam w dole.

Laß singen, Gesell, laß rauschen,

und wandre fröhlich nach!

Es gehn ja Mühlenräder

in jedem klaren Bach.

Pozwól im śpiewać, chłopcze, pozwól,

i idź wesoło naprzód!

Koła młynów obracają się

w każdym czystym strumyku.

Halt! (Stop!)

Eine Mühle seh ich blinken

aus den Erlen heraus

durch Rauschen und Singen

bricht Rädergebraus.

Zobaczyłem młyn, wyłaniający

się zza olch;

poprzez szum strumienia

przebił się odgłos obrotu kół młyńskich.

Ei willkommen, ei willkommen

süßer Mühlengesang!

Und das Haus, wie so traulich,

und die Fenster, wie blank!

Jakże się cieszę, jakże mile witam

słodką młyńską piosenkę!

I ten dom, jakże przyjemny,

i te okna, pełne blasku!

Und die Sonne, wie helle

vom Himmel sie scheint!

Ei, Bächlein, liebes Bächlein,

war es also gemeint?

I słońce, jakże jasno

świeci na niebie!

Strumyku, kochany strumyku,

czy o tym myślałeś prowadząc mnie?

Danksagung an den Bach (Podziękowanie dla strumyka)

War es also gemeint

mein rauschender Freund?

Dein singen, dein Klingen,

war es also gemeint?

Czy o tym myślałeś

mój szumiący przyjacielu?

Czy twoje śpiewanie i dźwięczenie

tu mnie miały zaprowadzić?

Zur Müllerin hin!

So lautet der Sinn,

gelt, hab ich's verstanden?

Zur Müllerin hin!

Idź do młynarki!

Tak brzmi wiadomość.

Czy dobrze usłyszałem?

Idź do młynarki!

Hat sie dich geschickt?

Oder hast mich berückt?

Das möcht ich noch wissen

ob sie dich geschickt.

Czy to ona cię po mnie posłała?

A może rzuciłeś na mnie urok?

Chciałbym to wiedzieć:

czy to ona cię po mnie posłała.

Nun wie's auch mag sein,

ich gebe mich drein:

was ich such, hab ich funden

wie's immer mag sein.

Cóż, w każdym bądź razie możliwe,

podporządkuje się:

znalazłem tego czego szukałem

niech i tak będzie.

Nach Arbeit ich frug,

nun hab ich genug,

für die Hände, fürs Herze

vollauf genug!

Zapytałem o prace,

i mam jej teraz pod dostatkiem,

dla rąk, dla serca

wystarczająco w pełni!

Am Feierabend (W wolne popołudnie)

Hätt ich tausend

Arme zu rühren!

Könnt ich brausend

die Räder führen!

Könnt ich wehen

durch alle Haine!

Könnt ich drehen

alle Steine!

Daß die schöne Müllerin

merkte meinen treuen Sinn!

Jeśli tylko miałbym tysiąc

rąk do pracy!

Mógłbym wściekle

rozpędzić koła!

Mógłbym zdmuchnąć

wszystkie drzewa!

Mógłbym poruszyć

każdym młyńskim kołem!

Tak że piękna młynarka

na pewno zauważyłaby moje szczere serce!

Ach, wie ist mein Arm so schwach!

Was ich hebe, was ich trage,

was ich schneide, was ich schlage,

jeder Knappe tut mirs nach.

Und da sitz ich in der großen Runde,

in der stillen kühlen Feierstunde,

und der Meister sagt zu Allen:

Euer Werk hat mir gefallen;

und das liebe Mädchen sagt

Allen eine gute Nacht.

Ach, jakże słabe są me ramiona!

Co ja mogę podnieść, co przenieść,

co uciąć, co uderzyć -

może też pierwszy lepszy pachołek.

A teraz leżę sobie w tym zacisznym

kółeczku, spokojną godzinkę odpoczynku.

I sam młynarz powiedział przy wszystkich:

"Jestem zadowolony z twojej pracy";

a kochana dziewczyna rzekła:

"Dobranoc wszystkim".

Der Neugierige (Ciekawy)

Ich frage keine Blume,

ich frage keinen Stern;

sie können mir alle nicht sagen,

was ich erführ so gern.

Nie pytam żadnych kwiatów,

Nie pytam żadnej gwiazdy;

żadne z nich nie może mi powiedzieć,

co tak bardzo chcę wiedzieć.

Ich bin ja auch kein Gärtner,

die Sterne stehn zu hoch:

mein Bächlein will ich fragen,

ob mich mein Herz belog.

W końcu nie jestem ogrodnikiem,

a gwiazdy są dla mnie zbyt wysoko:

zapytam mój strumyk

czy mnie serce nie okłamuje.

O Bächlein meiner Liebe,

wie bist du heut so stumm!

Will ja nur eines wissen,

ein Wörtchen um und um.

O strumyku mój kochany,

jakiż dzisiaj jesteś cichy!

Chcę wiedzieć tylko jedną rzecz,

chcę usłyszeć tylko jedno z dwu słów.

Ja, heißt das eine Wörtchen,

das andre heißet Nein,

die beiden Wörtchen schließen

die ganze Welt mir ein.

Pierwsze z nich to - tak,

drugie brzmi - nie;

w tych dwóch słowach

zawiera się cały mój świat.

O Bächlein meiner Liebe,

was bist du wunderlich!

Will's ja nicht weiter sagen,

sag, Bächlein, liebt sie mich?

O strumyku mój kochany,

jakże ty jesteś dziwny!

Nie chcę już więcej mówić:

powiedz mi, strumyku, czy ona mnie kocha?

Ungeduld (Niecierpliwy)

Ich schnitt es gern in alle Rinden ein,

ich grüb es gern in jeden Kieselstein,

ich möcht es sä'n auf jedes frische Beet

mit Kressensamen, der es schnell verrät

auf jeden weissen Zettel möcht ich's schreiben:

Dein ist mein Herz und soll es ewig bleiden!

Chciałbym to wyrzeźbić w każdym kawałku kory,

Chciałbym to wyryć na każdym kamieniu,

Chciałbym obsiać każdy wolny kawałek ziemi

nasionami rzeżuchy, które szybko by tym rozkwitły,

na każdym kawałku papieru chcę to zapisać:

Twoje jest moje serce i niech tak zostanie na zawsze!

Ich möcht mir ziehen einen junger Star,

bis daß er spräch die Worte rein und klar

bis er sie spräch mit meines Mundes Klang,

mit meines Herzens vollem, heißen Drang,

dann säng er hell durch ihre Fensterscheiben:

Dein ist mein Herz und soll es ewig bleiden!

Chciałbym wytrenować młodego szpaka,

tak aby umiał mówić całe słowa czysto i wyraźnie,

tak aby mówił tak samo jak ja - tak samo głośno

i z tym samym ciepłem, które pulsuje z mego serca.

Wtedy mógłby śpiewać pogodnie pod jej oknem:

Twoje jest moje serce i niech tak zostanie na zawsze!

Den Morgenwinden möcht ich's hauchen ein,

ich möcht es säuseln durch den regen Hain:

O leuchtet es aus jedem Blumenstern!

Trüg es der Duft zu ihr von nah und fern!

Ihr Wogen, könnt ihr nichts als Räder treiben?

Dein ist mein Herz und soll es ewig bleiben!

Chciałbym wdmuchać to w poranny wiaterek,

wyszeptać to pomiędzy drgające w gaju drzewa:

O gdyby mogło to promieniować z każdego kwiata!

Gdyby każdy wietrzyk mógł jej to zanosić! Ty wodo,

umiesz napędzać coś więcej niż młyńskie koło?

Twoje jest moje serce i niech tak zostanie na zawsze!

Ich meint, es müßt in meinen Augen steh'n

auf meinen Wangen müßt man's brennen seh'n,

zu lesen wär's auf meinem stummen Mund,

ein jeder Atemzug gäb's laut ihr kund;

und sie merkt nichts von all dem bangen Treiben:

Dein ist mein Herz und soll es ewig bleiben!

Pomyślałem, że to powinno wypływać z moich oczu,

powinno z daleka być widoczne na moich policzkach,

powinno to być wypisane na moich ustach, każdy mój

oddech powinien jasno to sugerować; a ona nie

powinna zauważać żadnych smutnych spraw:

Twoje jest moje serce i niech tak zostanie na zawsze!

Morgengruß (Poranne pozdrowienie)

Guten Morgen, schöne Müllerin!

Wo steckst du gleich das Köpfchen hin,

als wär dir was geschehen?

Verdrießt dich denn mein Gruß so schwer?

Verstört dich denn mein Blick so sehr?

So muß ich wieder gehen.

Dzień dobry, piękna młynarko!

Czemu odwracasz wzrok,

coś ci się stało?

Czy to moje powitanie zakłopotało cię?

Czy może to moje spojrzenie przeszkadza ci?

A więc muszę odejść.

O laß mich nur von ferne stehn,

nach deinem lieben Fenster sehn,

von ferne, ganz von ferne!

Du blondes Köpfchen, komm hervor!

Hervor aus eurem runden Tor,

ihr blauen Morgensterne!

Pozwól mi chociaż przebywać na odległość,

tak abym mógł patrzeć w twoje drogie okno,

z daleka, całkiem daleka!

Wystaw swoją blondwłosą główkę!

Wyjdź przez bramkę,

niebieska poranna gwiazdko!

Ihr schlummertrunknen Äugelein.

ihr taubetrübten Blümelein,

was scheuet ihr die Sonne?

Hat es die Nacht so gut gemeint,

daß ihr euch schließt und bückt und weint

nach ihrer stillen Wonne?

Twoje oczy, spojone snem,

twoje kwiaty, smutne od rosy,

dlaczego unikasz słońca?

Czy noc sprawia ci taką przyjemność,

że zamykasz się, kulisz i płaczesz

ku tej spokojnej błogości?

Nun schüttelt ab der Träume Flor,

und hebt euch frisch und frei empor

in Gottes hellen Morgen!

Die Lerche wirbelt in der Luft;

und aus dem tiefen Herzen ruft

die Liebe, Leid und Sorgen.

Strząśnij senną woalkę,

wstań świeża i wolna

w ten Boży jasny poranek!

Skowronek świergota w powietrzu;

a z głębi serca

miłość wywołuje ból i smutek.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: