John Locke (1632-1704)
John Locke jeden z najśmielszych i największych myślicieli Europy nowożytnej.
} Filozof angielski, przedstawiciel empiryzmu,
l Uważał, że umysł w chwili urodzenia człowieka jest podobny do tablicy powleczonej woskiem, na której dopiero doświadczenie życiowe wypisze swoje znaki.
„Tabula Rasa”,
• Twierdził, że wszelkie poznanie rodzi się w duszy przez doświadczenia (sensualizm przez zmysły lub wewnętrzną pracę umysłu)
} Autor dzieł: „Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego” oraz „Myśli o wychowaniu”.
Locke twierdził, że od najwcześniejszych lat należy uczyć dziecko karności i grzeczności.
} Był jednak przeciwnikiem kar cielesnych, które poniżają dziecko i zamykają je w sobie a jednocześnie są objawem bezsilności dorosłych.
} Locke uważał, że do nauki należy zachęcać poprzez zainteresowanie.
W programie nauczania przewidywał najpierw:
} Naukę pisania i czytania w języku ojczystym następnie w obcym ( łacina),
} Naukę rysunku.
} Naukę grafiki, arytmetyki astrologii, historii, prawa i dobrych obyczajów
Locke był zwolennikiem wychowania stanowego.
Dla dzieci chłopów i robotników szkoły elementarne bez nauki pisania i czytania miały one przygotować do pracy manufakturowej.
Wychowaniem wszechstronnym objął klasę rządzącą, gdyż musi ona skutecznie kierować i trzymać w posłuszeństwie niższe klasy.
„Myśl o wychowaniu”
Rady pedagogiczne zawarte w książce ,,Myśl o wychowaniu’’ adresowane były do dzieci należących do wyższych stanów, wychowywanych w domu, pod kierunkiem guwernera, a nie w szkole publicznej
Wyraził w nich wiele myśli, które przeciwstawiały się dotychczasowemu, klasycznemu kształceniu, torowały drogę nowemu wychowaniu.
Całą pracę pedagogiczną rozłożył na trzy wielkie działy obejmujące troskę o zdrowie, charakter i wiedzę.
ZDROWIE
} Zdrowie to prawidłowo organizowane wychowanie fizyczne, oparte na zasadzie hartowania ciała, które jest niezbędne dla ducha.
} Wychowanie fizyczne winno być zgodne z rozwojem naturalnym.
} Chłopiec ma mieć dużo swobody, powinien często przebywać na powietrzu, na słońcu, biegać boso, z gołą głową.
} Powinien przyzwyczaić siędo zimna i gorąca.
} Musi jeść proste potrawy, nie może pić żadnego wina ani mocnych trunków.
} Bardzo mało lub w ogóle nie pobierać leków.
} Ubrania mają być nie zbyt ciepłe i nie za ciasne.
} Głowę i nogi ma trzymać w chłodzie.
CHARAKTER
} Inaczej wychowanie moralne ma być oparte na honorze, na szacunku dla siebie i swej osobistej godności.
} Ma nauczyć wychowanka pełnej i samodzielnej odpowiedzialności za wszystkie swoje czyny.
} Aby dziecko nauczyło się samo rządzić potrzebuje czterech rzeczy: cnoty, roztropności, grzeczności i wiedzy.
} W wychowaniu moralnym nie należy tępić śmiałości dzieci, ich żywotności ani obrotności
} Wprawdzie wychowanie fizyczne jest pierwsze, ale wychowanie moralne ma górować.
} Nie zmuszać ich do zbyt wielkiej uległości, nie nadużywać wobec nich przymusu, a zwłaszcza kar fizycznych.
} Większą korzyść od kary fizycznej przynosi; wstyd obawa przed ośmieszeniem się.
UMYSŁ
} Nauka potrzebna jest tylko ze względów praktycznych, do pracy w jakimś zawodzie, do opanowania umiejętności konwersacji i obcowania w dobrym towarzystwie.
} Wiedza sama w sobie nie ma wartości wychowawczych.
} Wiedza jest mniej potrzebna niż grzeczność i dobre formy, bo te lepiej przygotowują do sukcesu.
} Program nauk dla młodego, dobrze urodzonego chłopca obejmował: dobre opanowanie umiejętności czytania i pisania w języku ojczystym.
} Ważny jest również język francuski i łacinę.
} Locke uważał, że język grecki nie jest w ogóle potrzebny.
} W nauczaniu zbędna jest, także logika i retoryka.
} Locke otwierał miejsce dla nowych nauk.
} Zalecał naukę geografii, arytmetyki i geometrii, początków astronomii i fizyki, historii, moralności i prawa oraz opanowanie sztuki prowadzenia ksiąg gospodarskich.
} Z ćwiczeń praktyczny zachwalał taniec, jazdę konną i władanie bronią.
Najważniejsze postulaty Locke’a :
l Prawidłowa działalność wychowawcza jest podstawowym czynnikiem rozwoju osobowości i kształtowania charakteru,
l Wychowanie moralne jest podstawowym zadaniem pedagogicznym, gdyż większe znaczenie społeczne od ukształconego umysłu ma dobry, szlachetny charakter,
l Wychowanka należy traktować z powagą i szacunkiem jako istotę rozumną,
l Warunkiem skuteczności działań pedagogicznych jest pozyskanie zaufania dziecka, okazywana mu życzliwość i serdeczna troska.
Wpływ poglądów Locke’a na naszą literaturę pedagogiczna zaznaczył się szczególnie w okresie prac Komisji Edukacji Narodowej. Do wskazówek tego pisarza nawiązywali Stanisław Konarski, Antoni Popławski, Dymitr Michał Krajewski, Grzegorz Piramowicz i inni.
Podsumowując:
Główne myśli pedagogiczne Locke’a:
} Sensualizm,
} „ Tabula Rasa”,
} Wewnętrzna praca umysłu,
} Wychowanie fizyczne (hartowanie ciała),
} Wychowanie moralne (honor),
} Wychowanie umysłowe (praktyczna wiedza).
3
kiteek