18- Ewakuacja.pdf

Źródło:

P. Bielicki – Taktyka działań gaśniczych dla słuchaczy kursu kwalifikacyjnego

szeregowych Państwowej StraŜy PoŜarnej – Warszawa 2004 r.

Ewakuacja ludzi, zwierząt i mienia

Ewakuacja to zorganizowane działanie zmierzające do usunięcia ze strefy zagroŜonej ludzi,

zwierząt i mienia.

Ewakuacja jest działaniem, które często da się przewidzieć, opisać w scenariuszach i

przygotować do niego na przykład poprzez:

- przygotowanie do jej wymagań odpowiednich dróg (zachowanie właściwej szerokości dróg

komunikacyjnych, utrzymywanie swobodnego przejścia, oznakowanie, oświetlenie, wskazanie

wyjść bezpierczeństwa itp.);

- opracowanie wskazówek dotyczących postępowania (instrukcje, próbne alarmy połączone z

ewakuacją obiektu);

przgotowanie niezbednego sprzętu I wyposaŜenia (wory, rękawy ratownicze, linkowe aparaty

ratownicze, nosze, wózki itp.).

Odpowiednio przygotowane zostają teŜ straŜe poŜarne i osoby bezpośrednio odpowiedzialne

za bezpieczeństwo ludzi, zwierząt i mienia. Efektem przygotowania jest właściwe opracowanie

planów ewakuacji. Bywają jednakŜe takie zdarzenia, gdzie ewakuacja podjęta zostanie doraźnie,

bez wcześniejszych do niej przygotowań w danym obiekcie lub terenie.

Definicje oficjalne mówią Ŝe:

Ratownictwo to niesienie pomocy w sytuacjach bezpośredniego zagroŜenia dla

zdrowia i Ŝycia ludzi, zwierząt oraz mienia.

Jak widać zatem, róŜnica między ewakuacją, a ratownictwem sprowadza się do stopnia

zagroŜenia, występującego dla oczekujących pomocy jak I dla ratowników, gdyŜ oba rodzaje

działań mogą być podejmowane tym samym sprzętem, tymi samymi drogami I oba

charakteryzować muszą się duŜą szybkością i skutecznością.

Obowiązek rozpoczęcia ewakuacji spoczywa na pracownikach danego zakładu. W innych

przypadkach decyzja o ewakuacji podjęta zastanie przez kierującego akcją w porozumieniu z

kierownictwem danego zakładu. Ewakuowanych kieruje się do miejsc wskazanych planami

ratowniczymi – naleŜy sprawdzić stan liczebny grupy. NaleŜy otworzyć wszystkie moŜliwe wyjścia

i skierować ludzi na właściwą drogę ewakuacji. NaleŜy zapanować nad emocjami. Przy zatorach -

rozgęścić tłum poprzez wyłuskiwanie pojedynczych osób i wskazanie im innej bezpiecznej drogi.

Po zakończeniu ewakuacji (bądź ratownictwa) wszystkie pomieszczenia powinny być ponownie

starannie przejrzane. Obiekty muszą być zabezpieczone przed moŜliwym powrotem ludzi z nich

wyprowadzonych. Ewakuacja szpitala - wykorzystać moŜna przygodnych obserwatorów. W razie

intensywnego rozwoju poŜaru lub znacznego zadymienia przejść, nie wolno korzystać z pomocy

osób postronnych, a ewakuację podejmują sami straŜacy.

Decyzję o ratowaniu ludzi podejmuje kierujący akcją, ale moŜe ją teŜ podjąć kaŜdy ratownik, który

w toku działań spostrzegł groŜące innemu człowiekowi niebezpieczeństwo.

Postępowanie ratownicze

Ratownictwo ludzi to zespół czynności podjętych w celu poszukiwania I uwalniania

zaginionych, uwięzionych lub zagroŜonych osób.

- Ratownictwo zwierząt to zespół czynności w celu uwolnienia uwięzionych lub zagroŜonych

zwierząt.

MoŜemy definicje te zgeneralizować I powiedzieć, Ŝe

O ile istnieją ku temu warunki, ratowanie ludzi powinno przebiegać normalnymi drogami

komunikacyjnymi (drzwiami, klatkami schodowymi, schodami przeciwpoŜarowymi). W porze

nocnej miejsca prowadzenia akcji ratowniczej i drogi ewakuacji powinny być oświetlone.

KaŜde działanie jednostek ratowniczych powinno poprzedzać dobrze przeprowadzone

rozpoznanie. W sytuacji, gdy podejmujemy informację o zagroŜeniu dle ludzi zmienia się

charakter rozpoznania i przyjmuje ono postać działania ratowniczego. Teraz więc obok informacji

dotyczących miejsca przebiegu poŜaru, moŜliwości jego rozprzestrzenienia się, występowania

elemenyów groŜacych gwałtowną zmianą sytuacji, w rozpoznaniu, przypomnijmy, musimy ustalić:

- ile osób znajduje się w niebezpieczeństwie,

- w jakim są wieku I jaki jest ich stan psychofizyczny,

- gdzie się znajdują (lub gdzie mogą się znajdować, jeŜeli nie mamy Ŝadnych sygnałów od

zagroŜonych),

- jaki jest rodzaj zagroŜenia,

- jakimi drogami moŜemy dostać się do zagroŜonych.

O kolejności ratowania ludzi decyduje kierujący akcją (lub dowódca pododdziału, któremu

zadanie to zlecono), opierając się na ocenie stopnia zagroŜenia ludzi.

Kiedy podejmujemy działania

Akcję ewakuacji podejmuje się z chwilą, gdy zaistniały poŜar (lub inne zdarzenie) moŜe

stwarzać dla nich zagroŜenie. W obiektach uŜyteczności publicznej (szkoły, internaty, hotele,

domy kultury itp.) obowiązek rorpoczęcia akcji spocznie na pracownikach danego zakładu i

często zakończona zostaje ona przed przyjazdem straŜy poŜarnych (jest to stan najwłaściwszy).

W innych przypadkach decyzja o ewakuacji podjęta zostanie przez kierujacego akcją w

porozumiwniu z kierownictwem danego zakładu.

Wiemy juŜ, iŜ kaŜdy poŜar stwarza niebezpieczeństwo dle człowieka. Przypomnijmy to, co

mówiliśmy wcześniej , a mianowicie, Ŝe towarzyszy mu wywiązanie się duŜych ilości ciepla,

moŜliwość bezpośredniego kontaktu z płomieniami, toksyczne oddziaływanie substancji

powstających podczas spalania, postępujące zadymienie i groŜące odcięciem dróg wyjścia,

moŜliwa utrata wytrzymałości elementów konstrukcyjnych obiektu w wyniku zmian zachodzących

podczas nagrzewania elementów konstrukcyjnych, a takŜe groźba wybuchu.

śycie ludzkie będzie zawsze wartością nadrzędną, dlatego podjęcie dzialań ratowniczych

stanie się najwaŜniejszym celem akcji słuŜb ratowniczych i akcji podporzątkowane zostaną

wszystkie inne zadania.

Ratowanie ludzi powinno być rozpoczęte natychmiast gdy:

- rozszerzający się poŜar zagraŜa bezpośrednio ludziom lub pomieszczenią w których ludzie się

znajdują, takŜe wówczas, gdy pomieszczenia “tylko” wypełniają się dymem, mimo iŜ ognisko

poŜaru jest odległe;

- ludziom zagraŜa wybuch, zawalenie się obiektu lub jego części;

- ludzie nie mogą samodzielnie wydostać się z obiektu wskutek utraty przytomności, orientacji,

przeraŜenia, zablokowania przejść lub teŜ z powodu najrozmaitszych dysfunkcji (słuchu,

wzroku, narządów ruchu, psychiki), doznanych obraŜeń, wieku;

- drogi wyjścia zostaly odcięte przez płomienie, bądź dym.

Ratownictwo odbywa się z reguły z równoczesnym rozwijaniem zastępów do akcji gaśniczej,

co wynika często z konieczności wspomagania działań ratowniczych prądami gaśniczymi.

Bywają jednak przypadki, gdy akcję ratowniczą musi podjąć cały zastęp. Dlatego tak często

mówimy o unifikacji umiejętności i doprowadzeniu do pełnej wymienialności funkcji w zastępie.

Rozładowanie napięcia psychicznego:

Nadmierne nagromadzenie stresu jakie moŜe wystąpic u osób poszkodowanych doprowadzić

moŜe do stanu pobudzenia emocjonalnego. Częstą przejawia sie to agresją fizyczną, werbalna

a nawet samoagresja. Dlatego waŜne jest nawiązanie kontaktu z osobami zagroŜonymi (takŜe

wówczas gdy ludzi nie widać, lecz dają znać o swojej obecności np. podczas zawaleń

konstrukcji) . Oczekującym na pomoc z zewnątrz naleŜy udzielić niezbędnych wskazówek co do

sposobu postępowania prowadzącego do uratowania się. Ukazać szansę ratowania, pobudzić

wiarę w skuteczność działań poprzez informowanie o juŜ podjętych czynnościach w celu

udzielenia im pomocy. Nakazać naleŜy wykonanie nawet prostych czynności pozwalających

na odwrócenie uwagi od zdarzeń i zjawisk będących przyczyną strachu. Śledzić dalsze

zachowanie się zagroŜonych, by w porę przeciwdziałać eskalacji napięcia. Kontakt musi być

utrzymany przez cały czas trwania akcji. W przypadkach szczególnie trudnych, wobec osób

opanowanych paniką, być moŜe, zastosować trzeba będzie przemoc fizyczną.

Ewakuacja zwierząt gospodarskich

Ewakuacja zwierząt – wskazówki:

Ewakuacja zwierząt musi być rozpoczęta juŜ w chwili, gdy istnieje przypuszczalne

niebezpieczeństwo zadymienia obiektu. Akcję ratowniczą powinny podjąć w miarę moŜliwości te

osoby, które normalnie opiekują się zwierzętami. Do akcji wyznacza się straŜaków potrafiących

obchodzić się ze zwierzętami. WaŜne jest rozpoznanie sposobu lokowania zwierząt i ich

wiązania. W przypadku wiązania grupowego zwalniamy łańcuchy i natychmiast wypędzamy

zwierzęta z pomieszczeń.JeŜeli w stadzie wykształtował się porządek pierwszeństwa, powinien

on być uwzględniony podczas ewakuacji. Do zwierząt podchodzimy ostroŜnie i spokojnie,

łagodnie przemawiając. Zdenerwowanie ratownika udziela się zwierzęciu. Zwierzęta

wyprowadzone ze strefy zagroŜonej muszą być przeprowadzone w miejsca bezpieczne, z których

nie będą mogły wydostać się. Zwierzęta mogą próbować powrócić do swych stałych miejsc

przebywania . W razie potrzeby zabezpieczyć naleŜy zwierzętom pomoc weterynaryjną. Ratując

konie i inne duŜe zwierzęta naleŜy zwracać uwagę by nie podchodzić nagle od tyłu. Sztuki silne

powinno wyprowadzać dwóch ratowników. Koniom przywykłym do cięŜkiej pracy moŜna załoŜyć

uprząŜ i spokojnie wyprowadzić. JeŜeli zwierzę musi przechodzić w pobliŜu miejsca poŜaru, na

jego głowę narzuca się worki lub inne płachty zakrywające oczy. Do nozdrzy moŜna przytknąć

trochę obornika by wyeliminować zapach dymu. Ratowanie buhajów powinna podjąć własna

obsługa, gdyŜ przy zbliŜaniu się osób obcych zajmą one postawę obronną. Sztuki rozpłodowe

moŜna wyprowadzić mocując drąg do kółka nosowego. Przeprowadzamy zwierzęta szybko, ale

bez nadmiernego pośpiechu. Cielęta wynosi się oddzielnie. Ratowanie świń powinno być takŜe

prowadzone przez ich własną obsługę, z ewentualną pomocą innych osób. Ewakuacja owiec i

baranów - zaleca się wyprowadzenie w pierwszej kolejności barana-przewodnika (zawiązując mu

ślepia), inne zwierzęta powinny wyjść za nim spokojnie. Sztuki małe naleŜy przenosić. W

przypadku kontaktu z psem nastawionym do nas nieprzyjaźnie nie wolno: okazywać strachu,

wykonywać gwałtownych ruchów i odchodzić odwracając się tyłem, a tym bardziej uciekać.

NaleŜy stanowczym głosem spróbować osadzić psa na miejscu podając komendę siad , do budy ,

stój lub uspokoić go dobry pies . Starać się unikać kontaktu wzrokowego. W razie ataku bronić się

kijem, osłaniać twarz i gardło. Skuteczne moŜe być uderzenie w czuły punkt jakim jest nos. Drób

przenosi się w workach lub koszach. Pszczoły ratuje się wraz z ulami, zatykając otwór ula

wynosząc go do ciemnego pomieszczenia, po czym ul otwieramy. Gdy pszczoły są niespokojne

zapędza je się do ula wykorzystując rozproszone prądy wody.

Ewakuacja mienia ruchomego

Ewakuację mienia ruchomego podejmuje się gdy:

- istnieje obawa zniszczenia mienia o znacznej wartości, a siły i środki straŜy poŜarnych są

niewystarczające do skutecznego zlokalizowania poŜaru

- występuje bezpośrednie zagroŜenie mienia, którego nie moŜna obronić

- ruchomości utrudniają dostęp do ogniska poŜaru lub wyraźnie przeszkadzają w prowadzeniu

działań bojowych

Ewakuację podejmuje się gdy:

- ruchomości stwarzają groźbę rozszerzenia się poŜaru

ze względu na cięŜar mienia występuje groźba zawalenia się stropów, nadwątlonych w wyniku

oddziaływania ciepła

Zasady prowadzenia ewakuacji mienia

Kolejność działań:

Ratujemy materiały, które pod wpływem wysokiej temperatury lub w wyniku kontaktu z wodą

groŜą gwałtownym rozszerzeniem się poŜaru lub wybuchem. Ewakuacja materiałów i

przedmiotów stanowiących wysoką wartość kulturową. Ewakuacja unikalnej dokumentacji

technicznej i dokumentów. W budynkach mieszkalnych, poza kosztownościami, ratuje się głównie

pościel i odzieŜ (z uwagi na wartości uŜytkowe, ale teŜ ze względu na wydzielające się w czasie

ich spalania gazy), a następnie umeblowanie i drobne, lecz cenne sprzęty domowe.

Systemy ewakuacji:

system potokowy - polega na rozstawieniu łańcucha ludzi przekazujących sobie wzajemnie

ewakuowane mienie (mienie o niewielkich rozmiarach)

system brygadowy - podział ludzi na grupy wynoszące poszczególne ruchomości (przedmioty

cięŜkie i duŜe)

system indywidualnego transportu – kaŜdy z ratowników przenosi poszczególne przedmioty

do wskazanego miejsca (mały cięŜar i gabaryty przedmiotów)

Ewakuacja bądź ratownictwo nie mogą przebiegać chaotycznie. Wskazany musi być dowódca

tych działań.

Mienie wynoszone nie moŜe być składowane w przejściach i w pobliŜu wyjść. Nie moŜe być

naraŜone na uszkodzenia. Miejsce składowania powinien określić dowódca akcji w porozumieniu

z właścicielem lub gospodarzem obiektu, bądź na podstawie planów ewakuacji.

Cenną aparaturę o duŜych gabarytach, przytwierdzoną do stałych części obiektu, naleŜy niekiedy

ewakuować przy częściowym lub nawet całkowitym jej demontaŜu, prowadzonym pod nadzorem

osób kompetentnych. W obiektach, w których przechowywana jest waŜna dokumentacja do

ewakuacji jej powinny być przygotowane specjalne worki bądź skrzynie, które następnie powinny

być prze-niesione we wskazane miejsca i tam odpowiednio zabezpieczone.

Wszędzie, gdzie obowiązuje podwyŜszony standard ochrony (banki, muzea, areszty, więzienia

itp.) wejście naleŜy uzgadniać z kierownictwem obiektu i słuŜbą ochrony, by w razie potrzeby

wyłączyć system alarmowy, co zapobiegnie samoczynnemu zamknięciu się przejść za

ratownikami. Ruchomości wynoszone naleŜy pozostawiać pod nadzorem kierownictwa zakładu

pracy, właścicieli prawnych lub funkcjonariuszy policji. W przypadku gdy nie ma osób mogących

przejąć opiekę nad mieniem, kierownik akcji (lub dowódca pododdziału skierowanego do tych

działań) do jego zabezpieczenia moŜe wyznaczyć jednego lub więcej straŜaków. Ratownicy w

miarę moŜliwości powinni pamiętać jakie przedmioty były wynoszone i komu doręczane.

Gasząc poŜary wewnątrz obiektu pamiętajmy, Ŝe nie wszystko da się wynieść, ale za to wszystko

moŜna zniszczyć. Pomyślmy więc, moŜe uda się czymkolwiek przykryć meble, podłogi. MoŜe uda

się nie wyprowadzić dymu poza palące się pomieszczenia, moŜe teŜ uda się oszczędnie

gospodarować wodą, by nie zalewać kondygnacji niŜszych.

Ewakuacja mienia z obiektów muzealnych

Eksponaty pakować do skrzyń dołączając wykaz ich zawartości.

Składowanie mienia powinno nastąpić w miejscach wskazanych planem ratowniczym lub

wyznaczonych doraźnie przez kierującego akcją, wybranym w porozumieniu z administratorem

obiektu (bądź słuŜbą ochrony). Przenoszenie obiektów powinno następować pod nadzorem słuŜb

porządkowych, które następnie przejmą opiekę nad składowiskiem.

Do przewiezienia mienia naleŜy zabezpieczyć niezbędne środki transportu, co takŜe wcześniej

powinno być określone planami ratowniczymi.Przedmioty nie dające się wynieść muszą być

zabezpieczone np. przez przykrycie ich pokrowcami, folią itp.

Nie wolno pozwolić na snucie się dymu do sal ekspozycyjnych. W tym celu przejścia do

pomieszczeń nie objętych decyzją o ewakuacji powinny być zamknięte i w miarę potrzeby

chronione przez stanowiska gaśnicze.

Cenne podłogi, schody czy dywany powinny być przykryte (dywany o ile to moŜliwe zwinięte

zanim nasiąkną wodą).

Oszczędnie naleŜy posługiwać się wodą, by niepotrzebnie nie niszczyć cennych elementów

wyposaŜenia wnętrz, fresków itp. Wody nie moŜe być zbyt wiele, a jej nadmiar musi być usuwany.

Wynika to z niebezpieczeństwa dodatkowego obciąŜenia elementów nośnych obiektu, co w

konsekwencji grozi utratą statyki obiektu, a takŜe wobec moŜliwości wypłukiwania struktur

cementów, wystąpienia w czasie późniejszym wielu procesów niszczących jak np. łuszczenia

struktur, pękania powierzchni, zagrzybienie, gnicie itp.).

W obiektach sakralnych zablokować prądami gaśniczymi przejścia na wieŜe, chór i balkony.

Zabezpieczyć oświetlenie wnętrza, szczególnie na wieŜach i poddaszach. Ratowników

pracujących na górze obowiązuje asekuracja linką. Wobec moŜliwych trudności w poruszania się

na poddaszu być moŜe trzeba będzie budować pomosty z drabin, desek.

Przy blaszanych pokryciach dachowych przed podaniem środków gaśniczych na poddasza

naleŜy wykonać otwory umoŜliwiające ochłodzenie strefy.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: