Potencjalne obrażenia powstałe w następstwie stosowania amunicji markerów barwnych.pdf

PRZEK£ADY

Oliver Peschel, Axel Manthei, Christian Kühl

Potencjalne obra¿enia powsta³e w nastêpstwie

stosowania amunicji markerów barwnych

„Archiv für Kriminologie” 2004, nr 7–8, s. 1–9

W celu stworzenia mo¿liwie bli-

skich sytuacjom realnym warunków

szkolenia policjantów w zakresie po-

s³ugiwania siê broni¹ paln¹ w ci¹gu

ostatnich dziesiêcioleci stosowano

ró¿ne metody treningu. Próbowano

przy tym przybli¿aæ je, w miarê mo¿li-

woœci, do praktyki, a wiêc najpierw

æwiczono strzelanie do tarczy,

a dopiero potem do sylwetek. Rozwój

techniki doprowadzi³ do wykorzysty-

wania filmów wideo, a potem interak-

tywnych sal kinowych, wyposa¿onych

w „blue box”, w których zarówno poli-

cjant, jak i sprawca mogli wzajemnie

reagowaæ na swoje poczynania. Jed-

nak tak¿e i w tym wypadku nie uda-

wa³o siê zainscenizowanie „subiek-

tywnej sytuacji zagro¿enia”, brakowa-

³o wiêc istotnego elementu policyjnej

rzeczywistoœci. Obecnie wykorzysta-

nie amunicji markerów barwnych do

szkolenia policjantów otworzy³o nowy

wymiar dla bliskiego praktyce szkole-

nia i doskonalenia w zawodzie poli-

cjanta. Bliskie warunkom rzeczywi-

stym æwiczenia z amunicj¹ markerów

barwnych stosowane s¹ w si³ach spe-

cjalnych ju¿ od d³u¿szego czasu i po-

winny byæ rozszerzone tak¿e na s³u¿-

by patrolowe.

Amunicja markerów barwnych mo-

¿e byæ w pewnym zakresie wystrzeli-

wana ze zmodyfikowanej broni stan-

dardowej ze wzglêdu na to, ¿e ma

prawie identyczny jak w zwyk³ych na-

bojach ciê¿ar i zachowanie w lufie.

Modyfikacja broni zazwyczaj polega

na tym, ¿e nie mo¿na ju¿ z niej strze-

laæ ostr¹ amunicj¹. Kaliber 9 mm

FX ® +CQT (close quarter training) zo-

sta³ dopuszczony do u¿ytku

27.01.1998 r. przez CIP (Commission

Internationale permanente pour

l’Epreuve des Armes á Feu Portati-

ves). W Bawarii stosuje siê broñ Hec-

kler & Koch P7 i MP5 oraz Glock 17

oryginalnego kalibru 9 mm Luger. Ist-

nieje te¿ wiele innych typów przebu-

dowanej broni.

Wytwórcy zalecaj¹ stosowanie

specjalnej odzie¿y ochronnej w po-

staci he³mów, ochraniaczy na szyjê

i ramiona, kamizelek i spodni. Ich za-

daniem jest nie tylko os³anianie, ale

tak¿e wyraŸne zwrócenie uwagi na

wra¿liwsze czêœci cia³a. Ze wzglê-

literaturze profesjonalnej nie ma pra-

wie ¿adnych informacji na temat

mo¿liwoœci obra¿eñ spowodowanych

przez takie pociski.

Materia³y i metodyka

W Republice Federalnej Niemiec

obecnie dostêpne s¹ dwa rodzaje

amunicji markerów barwnych.

W przypadku tzw. amunicji FX ® (pro-

ducent Simmunition Europe, SNC

Technologies Inc., Bruksela) chodzi

o system pirotechniczny – tzw. Air-

munition ® , który ma napêd pneuma-

Tabela 1

Podstawowe dane balistyczne

masa pocisku [g]

E 0 [J]

v 0 [m/s]

FX ®

0,5

~3,5

P7 ~125

MP5 ~160

Airmunition ® *

0,6

~2,3

80–90

* wg danych producenta

Tabela 2

Sk³ad farby markera barwnego*

5–10%

barwnik fluorescencyjny

5–10%

glikol propylenowy

25–40%

Texapon (podstawowe substancje typu szampon)

5–20%

woda destylowana

20–60%

siarczan baru (jako wype³niacz)

* wg danych producenta

dów bezpieczeñstwa zaleca siê, aby

odleg³oœæ od wylotu lufy do cia³a oso-

by bêd¹cej celem by³a wiêksza ni¿

1 m w przypadku stosowania broni

kal. 9 mm FX ®

i .38 FX ® . W

tyczny (wa¿niejsze dane balistyczne

podano w tab. 1). Plastikowe pociski

z okr¹g³¹ g³ówk¹ FX ® maj¹ ³amliwe

wierzcho³ki wype³nione farb¹ (ryc.

1–2, sk³ad farby w tab. 2). Dostêpne

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 249/05

PRZEK£ADY

wanej broni Heckler &

Koch P7 i MP5 w odleg³o-

œci 2 m od wylotu lufy.

ca³kowicie szyi. Zalecane przez pro-

ducenta amunicji ubrania ochronne

ze wzglêdu na warunki treningu nie

zosta³y u¿yte.

Podczas æwiczeñ w ramach próby

ucieczki „sprawcy” dosz³o w jednym

przypadku do utraty he³mu. Obra¿e-

nia skóry odniesione przez policjan-

tów w nastêpstwie strza³ów bezpo-

œrednich i strza³ów w miejsca os³o-

niête odzie¿¹ zosta³y udokumento-

wane fotograficznie (ryc. 4 i 5).

Ustalenia

dotycz¹ce deformacji

W³aœciwoœci deformacji

pocisków FX ® okreœlono

za pomoc¹ zaadaptowa-

nego urz¹dzenia pomiaro-

wego (TriggerScan ® , pro-

ducent MMS, symbol han-

dlowy D-86916). Pomiary

przeprowadzano, wyko-

rzystuj¹c amunicjê prze-

chowywan¹ w temp. poko-

jowej. Wg danych produ-

centa „ch³odne” (maks. do

25 o C) sk³adowanie jest

zalecane ze wzglêdu na

zachowanie sta³ej lepko-

œci farby oraz zapobiega-

nie wysychaniu. Poszcze-

gólne strza³y oddawane

do œwiñskiej skóry

umieszczonej na podk³a-

dzie z tkanki t³uszczowej

i ³¹cznej by³y filmowane

za pomoc¹ kamery wyso-

kosprawnej (Redlake HG

100 K, ryc. 3).

Wyniki

Ryc. 1. Amunicja FX ® – od lewej: nabój niewystrzelony, nabój

w przekroju, stan po oddaniu strza³u

Strzelanie

Prêdkoœæ pocisku w odleg³oœci ok.

2 m od wylotu lufy jako œrednia

z dziesiêciu strza³ów wynosi³a 118,9

m/s (P7), wzglêdnie 138,7 m/s

(MP5); obliczona na tej podstawie

energia po uwzglêdnieniu masy poci-

sku 0,5 g wynosi³a, odpowiednio, 2,9 J,

wzgl. 4,1 J (tab. 3).

Odkszta³cenia

Ryc. 2. Strza³ w skórê, z lewej utkwiony pocisk

A¿ do obci¹¿enia ok. 24 N nie

stwierdzono ¿adnych odkszta³ceñ

pocisków. Dopiero po przekroczeniu

tej wartoœci granicznej nastêpuje

pêkniêcie kruchej g³ówki pocisku, far-

ba wylewa siê i gwa³townie zwiêksza

siê œrednica pocisku. Wydobywanie

siê farby ze szczelinowatych otworów

powoduje oznakowanie trafionego

obiektu w postaci barwnej gwiazdki.

Kamera wysokosprawna wykonuj¹ca

do 5000 zdjêæ na sekundê ujawnia

porównywalne odkszta³cenia pod-

czas strza³ów do œwiñskiej skóry na

podk³adzie z tkanki t³uszczowej i miê-

œniowej (gruboœci ok. 5 cm), przy

czym dochodzi do wbicia siê pocisku

w skórê na powierzchni o œrednicy

ok. 3 cm w miejscu trafienia (ryc. 3).

s¹ pociski z farb¹ fluoryzuj¹c¹ w ró¿-

nych kolorach. Maksymalne dopusz-

czalne ciœnienie gazu wyznaczone

jest przez CIP na 350 barów. Amuni-

cja mo¿e byæ wyposa¿ona w zapalni-

ki zarówno ubogie w substancje

szkodliwe, jak i w zwyk³e, zawieraj¹-

ce o³ów. Amunicja do broni pneuma-

tycznej (Airmunition ® ) ze wzglêdów

technicznych nie mo¿e byæ stosowa-

na do wszystkich systemów broni

palnej.

Obserwacja przebiegu æwiczeñ

Przeprowadzono obserwacjê tre-

ningu strzelania amunicj¹ FX ® w jed-

nostce specjalnej prezydium policji

w Monachium. Policjanci z tej jed-

nostki musz¹ spe³niaæ nadzwyczaj

wysokie wymagania w zakresie wy-

szkolenia i doskonalenia oraz spraw-

noœci fizycznej. Nie wszystkie doko-

nane ustalenia mo¿na przenieœæ bez-

poœrednio na inne sytuacje treningo-

we. Æwiczono konkretnie konfronta-

cjê z uzbrojonym sprawc¹ w miesz-

kaniu. Policjanci byli ubrani w zwyk³e

kamizelki ochronne oraz specjalne

he³my SEK z wizjerem ochronnym,

oprócz tego mieli na sobie standardo-

we kombinezony z zapiêtym u góry

ko³nierzem, niezakrywaj¹ce jednak

Strzelanie

Za pomoc¹ elektronicznej bariery

œwietlnej, jako urz¹dzenia pomiaro-

wego, oznaczano prêdkoœæ pocisków

dla ka¿dego z 10 pojedynczych strza-

³ów oddanych z powszechnie stoso-

Obserwacje podczas æwiczeñ

W przypadku bezpoœrednich tra-

fieñ w nieos³oniêt¹ skórê (przewa¿-

nie na ramionach i nogach) mo¿na

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 249/05

PRZEK£ADY

Ryc. 3. Zdjêcie z kamery wysokosprawnej (5000

obrazów/s) podczas strza³u do œwiñskiej skóry

medycyny s¹dowej przede wszyst-

kim ma znaczenie mechanizm po-

wstawania obra¿eñ. Dalej nale¿y

wzi¹æ pod uwagê to, ¿e podczas kon-

taktu nieos³oniêtej skóry z substancj¹

u¿ytego markera (o której nie mo¿na

by³o uzyskaæ dok³adniejszych infor-

macji) mo¿na siê spodziewaæ nie-

wielkiego podra¿nienia skóry lub re-

akcji alergicznych, lub pseudoaler-

gicznych. Jeœli wyst¹pi nieoczekiwa-

nie silna reakcja skóry lub pokrzywka

i obrzêk, nale¿y przeprowadziæ do-

k³adniejsze badania.

Z medycznego punktu widzenia

najwa¿niejsze jest to, czy podczas

strza³ów z krótkiego dystansu lub

w przypadku oddanego przez nie-

uwagê strza³u z przystawienia istnieje

ryzyko powa¿niejszych obra¿eñ. Ju¿

podczas obserwacji æwiczeñ mo¿na

by³o zauwa¿yæ, ¿e trafienie w nieos³o-

niêt¹ skórê powodowa³o znaczne za-

czerwienienie, a¿ do niewielkich

krwiaków. Na czole oraz na rêkach,

szczególnie na napiêstkach oraz na

zazwyczaj dobrze chronionych gole-

niach, mo¿na by³o zaobserwowaæ

niewielkie powierzchowne rany.

Wg Selliera i Kneubuehla (1992)

o penetracji pocisku w skórê decydu-

je jego prêdkoœæ i gêstoœæ energii

(iloœæ energii na powierzchniê prze-

kszta³tu, kalibru i masy, istnieje prêd-

koœæ graniczna v gr . i graniczna gê-

stoœæ energii e gr. , po przekroczeniu

których prawdopodobna jest penetra-

cja w skórê. Dok³adniejsze zró¿nico-

wanie, jak np. dokonane przez Missli-

wetza (1987), nie jest tu potrzebne

(v st. dla pocisku, który utkwi³; v t , je¿e-

li pocisk przebi³ epidermê i po-

wierzchniê skóry). Tak wiêc stalowa

kula o œrednicy 3,2 mm (masa 0,13

g), poczynaj¹c od prêdkoœci ok. 50

m/s, mimo ¿e posiada energiê tylko

ok. 0,16 J, mo¿e wbiæ siê w po-

wierzchniê skóry.

Graniczna gêstoœæ energii dla skó-

ry ludzkiej zosta³a eksperymentalnie

wyznaczona na 0,1 J/mm 2 i przyjêta

jako sta³a we wzorach na prêdkoœæ

graniczn¹.

v gr . = 14,1

√

s lub v gr . = 1,25/s + 22,

gdzie

s = œrednie obci¹¿enie w g/mm 2 .

Ryc. 4. Zaczerwienienia skóry po strza³ach przez

odzie¿

Przy tym graniczna prêdkoœæ nie

jest wartoœci¹ sta³¹, lecz zmniejsza

siê wraz ze wzrostem œredniego ob-

ci¹¿enia odpowiedniego pocisku

(szczegó³y w pracy Selliera i Kneubu-

ehla, 1992). Przy uwzglêdnianiu

kszta³tu i œrednicy œciêtej g³ówki poci-

sku plastikowego 7 mm, wzglêdnie

w przypadku sp³aszczenia – 11 mm,

oblicza siê œrednie obci¹¿enie

0,013/0,05 g/mm 2 (niezdeformo-

wany/zdeformowany), sk¹d otrzy-

muje siê graniczne prêdkoœci

123/199 m/s, wzglêdnie 118/272

m/s.

Strata prêdkoœci i energii pod-

czas uderzenia pocisku nie zosta-

³y w tym obliczeniu uwzglêdnione.

Wartoœci energii potrzebnej,

wzglêdnie straconej, wynikaj¹

z przeprowadzonych pomiarów si-

³y-drogi. Je¿eli weŸmie siê pod

uwagê to, ¿e pocisk wylatuje z lu-

fy w stanie niezdeformowanym,

a nastêpnie na odcinku drogi d³u-

goœci ok. 2,5 mm znacz¹ca czêœæ

jego energii zostaje utracona pod-

czas odkszta³cania, jego przekrój

zwiêksza siê ok. 1,5 raza i oprócz te-

by³o rozpoznaæ wyraŸne zaczer-

wienienia, czêœciowo jaœniejsze

w œrodku, o œrednicy maks. 10

mm. W miejscach trafieñ w os³o-

niêt¹ skórê znajdowa³y siê tak¿e

zaczerwienienia, jednak znacznie

s³absze i mniejsze (œrednica do

ok. 8 mm, ryc. 4). W przypadku

trafieñ w czêœci cia³a, w których

skóra znajduje siê na podk³adce

kostnej (czo³o, ryc. 5, tak¿e rêce

i golenie), powsta³y p³askie, po-

wierzchowne zranienia o d³ugoœci

do 2–3 mm.

Dyskusja

Ryc. 5. Powierzchowne obra¿enia (pêkniêcie-st³uczenie

skóry) na czole (w szczelinie pomiêdzy he³mem i szklanym

wizjerem)

Podczas oceny poziomu ryzy-

ka stosowania amunicji markerów

barwnych FX ®

z punktu widzenia

kroju pocisku). W zale¿noœci od cha-

rakterystyki pocisku, a wiêc jego

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 249/05

PRZEK£ADY

go traci jeszcze trochê masy w wyni-

ku wyp³yniêcia farby – trzeba przyj¹æ

znacznie wy¿sz¹ wartoœæ prêdkoœci

granicznej.

Podane przez Missliwetza (1987)

prêdkoœci graniczne stosuj¹ siê tylko

w ograniczonym zakresie do opisy-

wanych tu badañ, poniewa¿ Missli-

wetz nie bra³ pod uwagê odkszta³ceñ

pocisku. Wystêpuje tu znacz¹ca ró¿-

nica w stosunku do rozwa¿añ Rabla

i Markwaldera (1992) odnosz¹cych

siê do amunicji æwiczebnej Speera,

dla której obliczone wartoœci prêdko-

œci granicznej ok. 115 m/s s¹ porów-

nywalne z nabojami FX ® , których

zdolnoœæ penetracji zosta³a równie¿

potwierdzona doœwiadczalnie. Cho-

dzi tu przy tym o pociski z twardego

tworzywa sztucznego o kolistym

przekroju, ostrych krawêdziach

i praktycznym braku zdolnoœci do od-

kszta³cania siê.

W przeciwieñstwie do zwyk³ych

pocisków pocisk FX ® odkszta³ca siê

ju¿ przed ewentualn¹ penetracj¹

w skórê, traci energiê podczas tego

odkszta³cenia, a równoczeœnie po-

wiêksza swoj¹ œrednicê. Z powodu

zwiêkszenia œrednicy znacznie pod-

wy¿sza siê wartoœæ prêdkoœci gra-

nicznej potrzebnej do przebicia skóry.

Podczas tej deformacji spada te¿

efektywna prêdkoœæ pocisku. Oba te

przeciwbie¿ne efekty mo¿na uwa¿aæ

za przyczynê tego, ¿e nawet gdy wy-

strzelone pociski maj¹ wiêksz¹ prêd-

koœæ ni¿ graniczna, nie nastêpuje pe-

netracja ani utkwienie pocisku w cie-

le.

gdzie znajduje siê pod³o¿e z tkanki

miêkkiej o wystarczaj¹cej gruboœci

pojawiaj¹ siê zaledwie zaczerwienie-

nia skóry, bez uszkodzeñ struktury

znajduj¹cych siê w niej naczyñ krwio-

noœnych. Niemniej w niektórych oko-

licznoœciach trzeba siê liczyæ z tym,

¿e wylanie farby mo¿e spowodowaæ

powstanie otwartych ran, a w przy-

padku reakcji alergicznej lub pseudo-

alergicznej mo¿liwy jest szok ogólno-

ustrojowy.

Wymieniona wy¿ej graniczna gê-

stoœæ energii odnosi siê jako sta³a do

skóry ludzkiej, ale ju¿ nie np. do oka.

czyæ z mo¿liwoœci¹ powa¿nych obra-

¿eñ. W praktyce mo¿e siê tak zda-

rzyæ w przypadku utraty he³mu

ochronnego i strza³ów z krótkiego dy-

stansu.

Oferowane przez wytwórcê he³my

ochronne w przedniej czêœci maj¹

z obu stron szczeliny napowietrzaj¹-

ce, które w razie trafienia pociskiem

plastikowym samoczynnie siê zamy-

kaj¹, niemniej pewna iloœæ farby mo-

¿e siê przedostaæ do górnej czêœci

twarzy i bocznych okolic oczu. He³my

stosowane przez jednostki specjalne

w miejscu nad wizjerem posiadaj¹

Tabela 3

Stwierdzona prêdkoœæ i energia (minimalna, maksymalna i œrednia)

pocisku przy odleg³oœci strza³u 2 m

v 2 min.

[m/s]

v 2 maks.

[m/s]

v 2 Ø

[m/s]

E 2 min.

[J]

E 2 maks.

[J]

E 2 Ø

[J]

MP5

101,5

123,0

128,4

158,0

118,9

138,7

2,1

3,2

3,4

5,3

2,9

4,1

szczeliny, przez które

mo¿e przedostaæ siê

do wewn¹trz farba

czy nawet pociski.

W USA amunicja

markerów barwnych

stosowana jest

w grze zrêcznoœcio-

wej (zabawa w polo-

wanie lub poœcig).

U¿ywa siê do tego

broni kal. 16,8 mm

(.68”), z której strzela

siê kulami ¿elatyno-

wymi (o masie do 3,5

g). Jest to z regu³y

broñ na CO 2 , pociski

nabieraj¹ przyspie-

szenia do prêdkoœci

v 1 ~60–70 m/s, co od-

powiada energii ok. 7,5 J, a w zale¿-

noœci od doœwiadczenia poprzez

zmodyfikowanie broni mo¿na uzy-

skaæ znacznie wy¿sze wartoœci ener-

gii. Anders (1994) donosi³ o powa¿-

nych obra¿eniach oczu spowodowa-

nych przez takie pociski, gdy nie u¿y-

W przypadku zmierzonych i przed-

stawionych w tab. 1 i 3 prêdkoœci rzê-

du 128 m/s (P7) lub 158 m/s (MP5)

badania potwierdzaj¹, ¿e nawet przy

odleg³oœci strza³u z kilku metrów

z obu badanych broni trzeba siê li-

czyæ z obra¿eniami skóry, które jed-

nak wskutek odkszta³cenia pocisku

i utraty jego masy po wyp³yniêciu far-

by przewa¿nie s¹ tylko powierzchow-

ne. Obra¿enia powstaj¹ wy³¹cznie

w miejscach, gdzie skóra obci¹gniêta

jest bezpoœrednio na koœciach. Tam

Ryc. 6. Odkszta³cenie pocisków FX ® (diagram si³a-droga). Pomiar dla

dwóch pocisków.

Dok³adne dane liczbowe nie s¹ tu

znane. Mo¿liwoœæ perforacji ga³ki

ocznej mo¿e zaistnieæ ju¿ przy

znacznie mniejszych prêdkoœciach –

w porównaniu ze skór¹ – tak ¿e w ra-

zie braku os³ony oczu lub odbicia ry-

koszetowego pod wizjer trzeba siê li-

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 249/05

PRZEK£ADY

wano okularów ochronnych. Bardziej

wyczerpuj¹cych informacji na ten te-

mat nie ma w literaturze kryminali-

stycznej. Kiedy weŸmie siê pod uwa-

gê powy¿sze doœwiadczenia i obser-

wacje, niew¹tpliwie trzeba zaleciæ no-

szenie dodatkowych, ca³kowicie

szczelnych i mo¿liwych do zamoco-

wania okularów ochronnych, aby nie

nara¿aæ policjantów dodatkowo na

utratê zdrowia podczas æwiczeñ.

W sumie zastosowanie amunicji

markerów barwnych do æwiczeñ w sy-

tuacji zbli¿onej do praktyki przynosi

korzyœæ w postaci stosunkowo bez-

piecznych interaktywnych dzia³añ,

które ³¹cz¹c akcjê z reakcj¹, daj¹ lep-

sze wyniki szkolenia ni¿ zwyk³e meto-

dy. Zastosowanie ró¿nych kolorów

farby umo¿liwia pog³êbion¹ analizê

kolejnych sekwencji treningu na pod-

stawie indywidualnego przyporz¹dko-

wania poszczególnych strza³ów.

Zalecenia w odniesieniu do odzie-

¿y ochronnej i struktury treningu wy-

nikaj¹ z po³¹czenia dzia³añ fizycz-

nych „si³owych” z u¿yciem broni pal-

nej w celu przezwyciê¿enia oporu

„sprawcy”. Trzeba tu rozwa¿yæ wady

i zalety odzie¿y ochronnej, polecanej

przez producenta, z punktu widzenia

przepisów bezpieczeñstwa pracy

oraz skutecznoœci dzia³añ interwen-

cyjnych. Zalecana przez producenta

najmniejsza odleg³oœæ pomiêdzy bro-

ni¹ i celem mo¿e siê okazaæ podczas

treningu niemo¿liwa do zachowania –

przynajmniej w sytuacji zatrzymywa-

nia „sprawcy”, poniewa¿ scenariusz

æwiczenia móg³by zbyt daleko odbie-

gaæ od warunków realnych. Wobec

mo¿liwoœci powa¿nych obra¿eñ oczu

zalecana jest dodatkowa ich ochro-

na. Prowadz¹cy æwiczenia powinien

niezale¿nie od przewidzianego sce-

nariusza natychmiast je przerwaæ, je-

¿eli któryœ z uczestników straci he³m,

poniewa¿ mo¿e zaistnieæ wówczas

znaczne zagro¿enie wyst¹pienia po-

wa¿nych obra¿eñ, szczególnie w na-

stêpstwie strza³u w oko.

Knut Albrecht, Dirk Schultheiss i in.

Wykrywanie œladów spermy

metodami medycyny

kryminalistycznej

„Kriminalistik” 2004, nr 8–9, s. 552–557

Wstêp

zawieraj¹ce poszczególne plamy

umieszcza³ w retortach z niewielk¹

iloœci¹ wody. Po godzinnym ogrzewa-

niu na ³aŸni wodnej substancje mo¿-

na by³o rozró¿niæ po charakterystycz-

nym dla ka¿dej z nich zapachu. Orfi-

la próbowa³ te¿ wykryæ cechy charak-

terystyczne ejakulatów mê¿czyzny

30-letniego i 70-letniego w plamach

œwie¿ych i wyschniêtych oraz zbadaæ

zmiany w³aœciwoœci cieczy nasiennej

po destylacji z par¹ wodn¹. Nie uda-

³o mu siê jednak nigdy wykryæ plem-

ników pod mikroskopem.

M.G.A. Devergie (1798–1879), na-

czelny lekarz kostnicy w Pary¿u, i H.

L. Bayard (1812–1852), lekarz s¹do-

wy Pary¿a i autor Podrêcznika medy-

cyny praktycznej, uznali, ¿e zastoso-

wane przez Orfilê warunki by³y zbyt

ostre. W celu oddzielenia cz¹stek

œluzu i ujawnienia plemników Bayard

stosowa³ ró¿ne ogrzane ciecze, takie

jak: woda, œlina, mocz i mleko. W ba-

daniu mikroskopowym wyodrêbni³ kil-

ka plemników. Po udoskonaleniu

swojej metody wykorzystywa³ j¹ do

sporz¹dzania ekspertyz s¹dowych.

Bernhard Ritter (1804–1893)

z Rottenburga opisa³ metodê wykry-

wania spermatyny (podstawowego

sk³adnika ejakulatu) i plemników na

tkaninach poœcielowych i odzie¿y.

Stwierdzi³ on, ¿e je¿eli nasienie mie-

sza siê z wod¹, wówczas czêœci nie-

rozpuszczalne opadaj¹ na dno na-

czynia, podczas gdy spermatyna

Wykrywanie spermy ludzkiej w ra-

mach czynnoœci medyczno-s¹do-

wych podczas wyjaœniania prze-

stêpstw na tle seksualnym ma szcze-

gólne znaczenie nie tylko z historycz-

nego punktu widzenia. Tak¿e obecnie

w przypadkach konfliktów ma³¿eñ-

skich, gdy zachodzi podejrzenie

utrzymywania stosunków pozama³-

¿eñskich, niektórzy nieufni partnerzy

oddaj¹ do ekspertyzy odzie¿ zawie-

raj¹c¹ podejrzane plamy.

Poni¿ej, w ramach przegl¹du hi-

storycznego, zostan¹ kolejno przed-

stawione dawne metody badania

spermy, historia odkrycia plemników,

metody analityczne okreœlania sub-

stancji wchodz¹cych w sk³ad p³ynu

nasiennego oraz nowoczesne meto-

dy biochemiczne.

Powstanie metod badania spermy

W 1827 r. Mathéo-José-Bonaven-

tura Orfila (1787–1853), syn handla-

rza suknem z Minorki, profesor che-

mii i medycyny s¹dowej i pierwszy

profesor zwyczajny medycyny s¹do-

wej w Pary¿u, porówna³ plamy nasie-

nia z plamami innych substancji,

g³ównie pod wzglêdem zabarwienia.

By³y to plamy kleju, bia³ka jaj, gumy

arabskiej, œliny oraz mleka, umiesz-

czone na tkaninie lnianej. Po wy-

schniêciu wyciête fragmenty tkaniny

oprac. Anna Henschke

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 249/05

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: