Leki przeciwbólowe w znieczuleniu ogólnym.doc

Anestezjologia

W6   28.05.2005

Leki przeciwbólowe używane w znieczuleniu ogólnym

Ból - nieprzyjemne doznanie czuciowe i emocjonalne towarzyszące uszkodzeniu lub potencjalnie istniejącemu uszkodzeniu tkanek.

Leki p/bólowe:

·         leki o działaniu przez istniejące receptory opioidowe /leki narkotyczne/

·         leki hamujące syntezę prostagalndyn (działanie p/bólowe, p/zapalne, p/gorączkowe)

Dożylne opioidowe leki analgetyczne:

·         silne działanie przeciwbólowe, uspokajające

·         zwężenie źrenic

·         wywołują depresję oddechową /zwolnienie oddechu/

·         depresja ośrodka naczynioruchowego

·         bradykardia

·         stosowane w znieczuleniu ogólnym, wziewnym

·         u pacjentów z dużym ryzykiem operacyjnym, w kardiochirurgii z lekami zwiotczającymi

Morfina:

·         naturalna pochodna z maku

·         podawana doustnie, podskórnie, domięśniowo, dożylnie, zewnątrzoponowo, podpajęczynówkowo

·         głównie dożylnie:

0,1 – 0,15 mg/kg (dawki podzielone 1-3-5 mg)

·         skuteczna w bólach trzewnych

·         ostre bóle pourazowe

·         ból w przebiegu zawału

·         zmniejsza uczucie duszności (stosowana w obrzęku płuc)

·         wydalana przez nerki

Morfina - działania niepożądane:

·         nudności, wymioty

·         osłabienie perystaltyki, zaparcia

·         depresja oddechowa

·         hypotensja

·         wzrost ciśnienia w drogach żółciowych

·         zatrzymanie moczu (wzrost napięcia zwieraczy)

·         zahamowanie odruchu kaszlowego

Fentanyl:

·         najczęściej stosowany lek przeciwbólowy w czasie znieczulenia

·         łatwo przenika barierę krew/mózg

·         maksymalne działanie po 3 – 5 min

·         czas działania pojedynczej dawki 20 - 45 min

Fentanyl – objawy niepożądane:

·         depresja oddechowa /po podaniu 2ml – 100 mikrogram

·         podawany dożylnie

·         duża stabilność układu krążenia

·         wymioty, nudności po zastosowaniu

·         sztywność klatki piersiowej po większych dawkach

Fentanyl – dawkowanie:

·         krótkotrwałe zabiegi, oddech spontaniczny pacjenta:  1- 3 mg/kg

·         rozległe zabiegi operacyjne, stosowana wentylacja mechaniczna:  5 –10  mg/kg

·         w kardioanestezji  /sedacja, utrata świadomości/:  50 – 100 mg/kg

Rapifen – Alfentanyl ULTIVA:

·         chemicznie podobny do fentanylu

·         5 x słabszy od fentanylu

·         używany do krótkotrwałych znieczuleń  10 mg/kg

·         we wlewie ciągłym /wentylacja mechaniczna/:  0,5 –2 mg/kg/min

Sufentanyl:

·         6 – 7 x silniejszy od fentanylu

·         bardzo szybko działa

·         krócej działa od fentanylu

Buprenorfina:

·         efekt długotrwały

·         działa długo

·         stosowana głównie w leczeniu p/bólowym, pooperacyjnym ,nowotworowym

·         może powodować długotrwałą depresję oddechową /zła reakcja na leki antagonistyczne/

·         0,3 –0,6 mg iv, im 0,2 mg sl

Dolargan - Petydyna:

·         dawkowana 1- 2 mg/kg iv im

·         głównie w bólach pooperacyjnych, pourazowych

·         działa krócej niż morfina

·         powoduje nudności, wymioty, obniżenie RR

·         uzależnia

Tramadol - Tramal:

·         kilka mechanizmów działania

·         słabsza depresja oddechowa

·         10% siły działania morfiny

·         podawany dożylnie iv, im 1-2 mg/kg

·         może wywoływać uporczywe wymioty

Nalokson - Narcan

·         antagonista leków narkotycznych przeciwbólowych

·         odwraca działanie depresyjne na ośrodek oddechowy

·         dawka iv 0,1 –0,4-1 mg (działanie 30 –45 min) dorośli/uzupełniać podaniem im

·         noworodki 20 mg/kg

Ketamina - Calypsol

·         pochodna fencyklidyny

·         wywołuje stan: tzw. anestezję zdysocjowaną /różne działanie w różnych obszarach mózgu/

·         działanie znieczulające

·         działanie przeciwbólowe (nie znosi bólu trzewnego)

·         podawana drogą dożylną, domięśniową, donosową

·         po podaniu dożylnym: utrata przytomności i zniesienie bólu powierzchownego przez ok. 10 min

·         po podaniu domięśniowym: po ok.5 min trwa ok. 25 min

·         występuje stan pomroczny, mogą wystąpić omamy, halucynacje

Ketamina zastosowanie:

·         monoanestetyk: zabiegi krótkotrwałe, bolesna zmiana opatrunków, oparzenia, wypadki masowe, operacje plastyczne, trudny dostęp dożylny

·         dawki subanestetyczne: repozycje złamań,

Metamizol – Pyralgina:

·         działa p/bólowo; p/gorączkowo

·         działanie niekorzystne:

1.uszkadza szpik kostny

2.daje odczyny uczuleniowe

3.drażni żołądek

·         podawany dożylnie /powoli, po rozcieńczeniu

·         domięśniowo – bolesne iniekcje

·         dawki 2,5- 3 g/24 godz.

·         Amp.1g/2ml;  2,5 mg/5 ml

Ketonal – Ketoprofen:

·         silne działanie p/bólowe; p/gorączkowe

·         podawany dożylnie /we wlewie 5-10 min w 100ml 0,9% NaCl; 250 ml 0,9%NaCl

·         domięśniowo – bolesne iniekcje

·         rozkłada się pod wpływem światła

·         Amp.50 mg 100 mg

·         dawkowanie: do 300 mg/24 godz.

Paracetamol /Codipar, Acenol/:

·         działanie p/bólowe; p/gorączkowe

·         podawany doustnie, doodbytniczo

·         silnie uszkadza wątrobę /w połączeniu z alkoholem/

·         dawkowanie: 10 –15 mg/kg

·         dla dorosłych 500-1000 mg/24 godz. w dawkach podzielonych

Kwas acetylosalicylowy /Aspiryna, Polopiryna/

·         działanie p/zapalne, p/gorączkowe, słabo p/bólowe

·         silnie drażni śluzówkę żołądka, dwunastnicy

·         może powodować skurcz oskrzeli  /uwaga! astmatycy/

·         działa hamująco na płytki krwi

·         dawki p/płytkowe 75 –100 mg/24 godz.

·         dawki p/zapalne, p/gorączkowe 300 –1000mg/24 godz. w dawkach podzielonych

Analgezja u dzieci:

·         leczenie bólu, uspokojenie

·         jeśli można: droga doustna, doodbytnicza

·         Paracetamol, Naproksen, Ketonal

·         można morfinę 0,05 –0,1mg/kg w dawkach frakcjonowanych

EMLA:

·         maść do stosowania miejscowego

·         przed wkłuciami iv

·         50% lignokainy, 50% prilokainy

·         ½ -3/4 godz w opatrunku okluzyjnym