Ocalić od zapomnienia.pdf

Ocalićodzapomnienia!

ZbliŜasię60tarocznicatragicznychwydarzeń(ludobójstwa)na

Wołyniu.NapisanojuŜwielesłównatentematija,jakoŜywyświadek,

chcęsiępodzielićzwszystkimizainteresowanymiswojątragedią.

Urodziłamsię16grudnia1936rokuwmiejscowościHurby,gmina

Buderarz,powiatZdołbunów,województwoWołyń.Zdomunazywamsię

Ostaszewska,córkaJanaiMarii(zdomuZielińskiej).

Byłamzbytmała,abysiębronićizbytduŜa,Ŝebyzapomniećtragiczny

dzień2czerwca1943roku.Wieczoremtegokrytycznegodnia,mamacałą

piątkędzieciprzygotowywaładosnu.Byliśmywsamychkoszulkach(dla

porządkupodajęimionaiwiekmojegorodzeństwa:najstarszybrat,Marcel

12lat,siostraLodzia10lat,Irena6,5roku,siostraStasia4lata,

bratTadzio1,5roku).

Mieszkaliśmydośćdalekoodinnychgospodarstwitegodniaktośnas

powiadomił,ŜewieledomówpalisięiŜebanderowcynapadlinaHurby.

Wtedyojcieczdecydował,abymamazdziećmiuciekładopobliskiegolasu.

TakteŜsięstało.MarcelwziąłnaplecyStasię,Mamanajmłodszezdzieci

naręce,jazaśtrzymającsięsukienkiMamyiLodziauciekałyśmy.

Dołączyłodonaswielusąsiadów,wszyscybiegliwkierunkulasu.Ojciec

zostałwdomu,abywynieśćcenniejszerzeczyitrochęŜywności.

UszliśmymoŜeze150metrów,kiedyMamazauwaŜyłakilkumłodych

męŜczyznwychodzącychzlasu.KaŜdymiałwrękusiekierę.Mamazaczęła

krzyczećprzeraźliwie,abyśmysięchowali.Rozbiegliśmysięwszyscyw

zboŜenatylejuŜduŜe,Ŝepozwalałonamukryćsię.BratMarcelzsiostrą

Stasiąodbiegłodnas,siostręLodziępociągnęłazasobąjednaznaszych

sąsiadek,ajazostałamzMamą.

Rozpoczęłasięrzeź.BanderowcyuderzalinaoślepsiekieramiinoŜami

kogodopadli.Kilkuznichnadjechałonakoniachitratującwposzukiwaniu

ofiarzboŜemordowaliznalezionych.Kilkubanderowcówpodbiegłodo

mojejmamyijedenznichuderzyłjąwgłowęsiekierą.Mamaupadłai

wypuściłazrąkbrataTadzia,ajazprzeraŜeniakrzyczałam.Nacałympolu

byłogromnywrzaskilament,ludziebłagaliswoichoprawcówodarowanie

Ŝycia,noboprzecieŜichznali.Oprawcybylijednakbezwzględni.Mama

czołgającsię,przygarnęładosiebiepłaczącegoTadziaizakrwawionemu

dałapierś.

PoniedługiejchwilibanderowcyponowniedobieglidomojejMamyi

podcięlijejgardło.JeszczeŜyłakiedyzdarlizniejszatyipoodcinalipiersi.

JaleŜałamprzytulonadoziemi,chybazestrachunawetnieoddychałam.

MamaiTadziostraszniesięmęczyli,Mamapowyrywałasobiedługiewłosy

zgłowy,byłastraszniezmieniona,bałamsięjej,prosiłaowodę.Jaktrochę

sięuspokoiłopobiegłamnanaszogródinalistkukapustyprzyniosłam

trochęwody,aleniepodałambojuŜniejęczałaibałamsięjej.Wpewnym

momenciezobaczyłamstrasznyogieńiwyciezwierząt,topaliłysięnasze

zabudowania,bydłoikoniechodziłypoogrodzie,atrzodaidróbpaliłysię

razemzbudynkami.PrzeraŜonaprzesiedziałamdoranaprzyzwłokach

Mamyibrata.ZobaczyłamteŜinnetrupy,bardzosiębałam,byłomi

zimno,byłamtylkowkoszulce.Ranopostanowiłampójśćdoswojejcioci

MariiTerlickiejmyślącwswejnaiwności,Ŝetotylkonasspotkałotakie

nieszczęście.Jejbudynek,nowy,murowany,krytyblachąstał

niezniszczony.NapodwórkubyłoduŜokoni,alekiedyusłyszałamgłośne

rozmowypoukraińskuuciekłamstamtąddomojejkoleŜanki,Stasi

Materkowskiej.Jejbudynek,nowy,teŜniebyłspalony,anapodwórku

takŜezobaczyłamduŜokoni.Weszłamnaganekichciałamwejśćdo

mieszkania,gdynagleusłyszałampijackiekrzyki,ajedenzUkraińców

krzyknął:małaLaszka!Strylaj!Wybiegłamdodobrzeznanegomiogródka

iweszłamwkrzakjaśminu.Siedziałamcichutkoiobserwowałam,jakpijani

banderowcywybieglinapodwórko.Nieszukalimnie,powsiadalinakoniei

ześpiewemodjechali.

Długosiedziałamwtymkrzaku,płakałamibawiłamsięlalką,

gałgankową,którązabrałamzesobą.Byłobardzogorącepołudnieco

zmusiłomnie,bywyjśćszukaćwodyiludzi.Bałamsięwracaćdodomu,

któregojuŜniebyło.WyszłamnadrogęiwpewnymmomenciezauwaŜyła

mniemojaciocia,HelenaOstaszewska,którazaopiekowałasiępłaczącym

dzieckiem.Opowiedziałamjej,coprzeŜyłamprzezostatniąnoc.

PowolizezboŜaiinnychkryjówekzaczęliwychodzićmieszkańcyHurbów.

ZnalazłasięmojasiostraLodzia,którateŜzostałaprzygarniętaprzez

ciocię.StojącwgrupiezauwaŜyliśmy,ŜezlasubiegniejakiśmęŜczyzna.

ZaczęliśmysięchowaćkaŜdymyślał,Ŝetobanderowiecatobyłmój

Ojciec.Opowiedział,jakcałąnocuciekałprzedbanderowcami.Uciekłz

płonącegodomuprzezoknoiukryłsiępodjakimśmostkiemwlesie.

BardzorozpaczałnamiejscukaźniMamyibrata,niedalekoleŜałnieŜywy

bratMarcelicięŜkorannasiostraStasia.Miałaonadwiedziurywgłowie

orazdwie,kłutenoŜem,dziurywbrzuchu.Byłowidaćjelita,jęczałai

wołałaMamusię.PozostalimieszkańcyHurbówzaczęligrzebaćzwłoki

najbliŜszychwmiejscuichśmierci.OjciecpogrzebałMamę,dwóchbracii

sąsiadawnaszymogrodzie.MęŜczyźnipołapaliswojekonie,byłotezkilka

wozówibryczek,któresięniespaliłyizaczęliśmysięszykowaćdo

ucieczki,doMizocza.NanaszymduŜymwoziejechałOjciec,Lodzia,

opatulonarannaStasia,orazsąsiadkaWasylkowskazdziećmi.Wyjechało

kilkafurmanekwgodzinachwczesnegopopołudnia.Ojciecciąglenas

uspokajał,abyśmyniepłakałybowlesiemogąbyćbanderowcy.Po

przebyciuprzeznaskilkukilometrów,leśnądrogęzastąpilibanderowcy

krzycząc:"SiudajidutLachy".Padłystrzały,Tatuśkrzyknąłabyśmy

uciekały,leczsamniemógłzejśćzwozu,byłchybaranny.Wszyscy

rozbieglisiępolesie,jateŜusiłowałambieczasiostrąLodziąiinnymi

ludźmi,ciąglepłaczącipotykającsięogałęzie,którebyłyzbytduŜe(a

moŜejabyłamzbytmała),abypodołaćwprzeraŜeniuwalceoocalenie.

Zgubiłamuciekającychalewzasięgumoichoczubyływozyzkońmi,do

którychzbieglisiębanderowcy,ijapobiegłamdoTatusiaiwidziałam,jak

gostraszniebili,ajastałamprzykrzakuiniemiłosierniekrzyczałam.

WidziałamjaknaszejsąsiadceWasylkowskiejodrąbywalinapieńkugłowę.

MójkrzykbyłtakprzeraŜający,Ŝejedenzbanderowcówpodbiegłdomniei

zrozmachemwbiłminóŜtroszeczkęponiŜejgardła,ajadalejkrzyczałami

zestrachuniemogłamsięruszyćzmiejsca.

BanderowcybylizajęcimęŜczyznamiidobytkiem,krzyczelipoimieniudo

Ojca,OjciecteŜpoimieniubłagałIwana,abydarowałmuŜycie.JateŜ

znałamtegoIwana,bociągleprzychodziłdonaszegoTatusiajako

przyjaciel.Ojcabilipogłowieitwarzy,zdarlizniegoubranie,akiedymnie

porazdrugiujrzeli,postanowiliskończyćzemnąraniącprawądłońnoŜem

iprzebijającjąnawylot,alewąrękęraniącprzedłokciemdwarazy.

Upadłam.Jedenzbanderowcówchwyciłmniezaskóręnaplecach,takjak

sięłapiekota,ityleilemiałwgarściodciąłnoŜem,potemjeszczedwarazy

ugodziłmnienoŜemwłopatkiiwrzuciłwogromnykopiecmrówek.Chyba

straciłamprzytomność,jaksięocknęłambyłdzień,bardzobyłamobolała,

amrówkitakmniepogryzły,Ŝebyłambardzoopuchniętaamrówkibyływ

buzi,wnosieiwtychokropnychranach.Wyczołgałamsięztego

mrowiska,chciałomisiępić.Czołgającsięzrywałamzielonejeszczejagody

itakdoczołgałamsiędodrogiizprzeraŜeniemzobaczyłamobdartegoze

skóry,przywiązanegododrzewaczłowieka,atobyłmójOjciec.Odrąbana,

ileŜącaobokgłowasąsiadkiWasylkowskiejpokrytabyłamrówkami.Po

jakimśczasieusłyszałamnadjeŜdŜającefurmanki,bałamsię,alenie

miałamsiłyabysięukryć.LeŜałamprzydrodze.Pamiętamjakpodniósł

mnieŜołnierz(niemiecki)ajaprosiłam,Ŝebymnieniezabijał.Cośmówił,

alenierozumiałam.Pochwilizobaczyłamprzymniemojegowujka

AleksandraWarnawskiego,którytłumaczyłNiemcom,Ŝemniezna,bo

wcześniejpoznalinadrzewiemojegoOjca.Niemcyzaopiekowalisięmną

układającnawozieipojącbardzosłodkąkawą,którejsmakbędępamiętać

zawsze.Opowiadanomi,Ŝemieszkańcyktórzysięuratowali,ucieklido

Mizoczaipotrzechdniachwrazzwojskiemniemieckim,postanowili

pojechaćdoHurbyabyzobaczyćcotamsięstało.

Takwięcsięokazało,ŜeprzeleŜałamwlesietrzydoby.Namiejscuw

HurbachodnalazłasięmojasiostraLodzia,którejudałosięucieczlasu.

Muszędodać,Ŝeniktniezabierałpomordowanych,niebyłojakiniebyło

czasu.Niemcywyznaczylibardzomałoczasunapobytwnaszejwioscew

obawieprzedbanderowcami.ZwłokiwielumieszkańcówHurbówbyłyprzez

Ukraincówponowniewygrzebaneiporozrzucanepopolachiogrodach.

WujekAleksanderWarnawskibyłmęŜemsiostrymojegoOjca.Mniei

siostręLodzięwzięlinawychowanie,jatrafiłamdoniemieckiegoszpitalaw

Mizoczu.Długosięleczyłam,ranybardzoropiały.Mamsiedembliznna

ciele,którezbiegiemlatprzestałymiprzeszkadzać,jednakokaleczona

psychikadajemiznaćosobieprzezcałeŜycie.PowyjściuzamąŜ

zamieszkałamnaDolnymŚląskuimieszkamtuod1958roku.

Pisząctetrudnedlamniesłowachcę,abydotarłydowszystkich.Nie

chcęabyzapomnianootym,cowyrabialipozbawienisumieniarizuni

ukraińscy,którzywniewyobraŜalnymbestialstwieprzewyŜszylistokroć

GESTAPOiNKWD.Tamcitobyłyorganizacjepaństwowepowołanedo

niszczeniaprzeciwników,abanderowcy,którzydziśmówią,Ŝewalczyliz

NiemcamiiSowietami,wtchórzowskisposób"wojowali"zBoguducha

winnąludnościącywilną,tojestzemnąŜywymświadkiem,6,5letnią

dziewczynką,którąznaliiznalijejojcaicałąrodzinę.Tylkobandycii

tchórzewalczązdziećmiikobietami!Tylkozboczeńcyrozpruwająbrzuchyi

obcinająpiersi,aoniwswoichszkołachwPolsceucządzieciukraińskie,Ŝe

tobylibohaterowie.

ByćmoŜe,gdybytakniekłamali,tobyłybyinnestosunkizUkraińcami,a

taktoniewiem,czyusłyszęproste,aleokazujesięzatrudnedlanich

słowo:Przepraszam!

IrenaGajowczyk

P.S.ZcałejmojejrodzinyŜyjenastylkodwie:Irena,toja,piszącate

słowaisiostraLeokadia.NiewiemycostałosięzrannąsiostrąStasią.

Zamordowanorazem5osóbzmojejrodziny.Długosiębałamczyto

napisać.WujekWarnawskiodradzałmi,aleterazmusiałamtozsiebie

wyrzucić.

"GłosKresowian"nr11,majczerwiec2003.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: