Wpływ turystyki wodnej na port i otoczenie.pdf

Barbara Łuczak

Wpływ turystyki wodnej na port i otoczenie

Obserwowany na światowym rynku usług turystycznych wzrost konkurencyjności

powoduje konieczność wdrażania w gospodarce turystycznej nowych rozwiązań służą-

cych wzrostowi atrakcyjności turystycznej Polski. Jednym z tych rozwiązań, sprawdzo-

nym w wielu krajach, jest wsparcie rozwoju turystyki wodnej, morskiej i śródlądowej.

Turystyka morska jest jednym z kluczowych elementów rozwoju regionów nadmor-

skich. Regiony te, w których w przeszłości główną rolę odgrywała gospodarka morska

(porty, żegluga, stocznie i rybołówstwo) obecnie poszukują nowego kierunku działania.

Aktywizacja w dziedzinie turystycznej przyczynić się powinna do poprawy stanu infra-

struktury, zmniejszenia bezrobocia, a także do intensyﬁkacjikontaktówmiędzy-narodo-

wych, zwłaszcza z krajami rejonu Morza Bałtyckiego.

Posiadane dziedzictwo historyczno-kulturowe, 560 kilometrowa linia brzegowa o atrak-

cyjnych turystycznie terenach i miejscowościach pasa nadmorskiego, zwłaszcza Trójmiasta,

z zabytkowym Gdańskiem, rozwijającą się dynamicznie Gdynią oraz Sopotem pełniącym

funkcję rozrywkową i uzdrowiskową, sprawia iż polskie wybrzeże może stanowić często

odwiedzany rejon Polski, nie tylko w sezonie letnim, ale i pozostałym okresie.

Turystykę morską należy rozumieć nie tylko jako system stałych, morskich połączeń

i atrakcyjnych rejsów wycieczkowych, są to również indywidualne rejsy jachtowe oraz

wiele innych form spędzania czasu na wodzie lub nad wodą, przy czym we wszystkich

przypadkach bardzo ważny jest system oferowanych na lądzie usług uwypuklających

atrakcyjność regionu. Do różnych form turystyki wodnej należą: wycieczki morskie,

pasażerska żegluga przybrzeżna, żegluga promowa oraz formy turystyki kwaliﬁkowanej

jak: żeglarstwo, motorowodniactwo, kajakarstwo, nurkowanie, windsurﬁngiwędkowa-

nie. Należy zdawać sobie sprawę z tego, że turystyka wodna to również żegluga po jezio-

rach i śródlądowych drogach wodnych.

W krajach Unii korzyści ekonomiczne uzyskiwane z obsługi ruchu turystycznego są

przyczyną doceniania roli infrastruktury turystycznej oraz znaczenia jej rozbudowy.

Efektem tego jest budowa kolejnych terminali pasażerskich usytuowanych w bezpośred-

niej bliskości centrów miast oraz budowa pojemnych parkingów. Ciągłej rozbudowie pod-

lega też infrastruktura transportowa, w szczególności związana z ułatwieniem dostępu

do portów. Obok inwestycji transportowych pojawiają się również obiekty infrastruktury

turystycznej czyli: hotele, obiekty gastronomiczne oraz sprawny system informacji i usług.

Co ciekawe, oprócz inwestycji w dużych portach, równolegle prowadzone są prace nad

rozwojem mniejszych portów i przystani oraz licznych miejscowości nadmorskich pod

katem przystosowania ich do obsługi różnych form turystyki nadmorskiej (m.in. jachting,

nurkowanie, windsurﬁng,wędkarstwomorskie).

Atutem Polski są zarówno duże ośrodki portowe jak i, nabierające coraz większego

znaczenia przy przyjmowaniu jednostek sportowo-żeglarskich, mniejsze, lokalne porty

Wpływ portów morskich na funkcjonowanie i rozwój otoczenia

i przystanie położone w miejscowościach o kluczowym znaczeniu wypoczynkowym.

Jednak polski region nadmorski oferuje generalnie walory krajobrazowe, bardzo ważne

dla turystów poszukujących bliskiego kontaktu z naturą lub, jako całkowite przeciwień-

stwo, modne miejscowości wypoczynkowe, dysponujące bazą turystyczną pozwalającą na

pobyt nad morzem i rozrywkę dla określonej grupy turystów.

Turystyka morska

Historycznie patrząc, w latach 90-tych jedną z większych atrakcji turystycznych

był udział w morskich rejsach na statkach handlowych. Polscy turyści mogli korzystać

z miejsc pasażerskich na statkach liniowych. Jednak wraz z upływem czasu nastąpił

widoczny spadek liczby miejsc pasażerskich oferowanych na statkach liniowych pływają-

cych do atrakcyjnych i bardzo odległych krajów.

Obecnie polscy turyści mogą wziąć udział w rejsach wycieczkowych o dowolnym stan-

dardzie i do dowolnego zakątka świata, ale za pośrednictwem zagranicznych operatorów.

Rośnie także liczba zawinięć statków wycieczkowych nowej generacji do dużych portów

polskich, zwłaszcza Gdyni. Z każdym rokiem widać rosnące zainteresowanie Polską ze

strony wielkich światowych operatorów. Wynika to m.in. z aktywnego działania polskich

organizacji turystycznych, przedstawicieli portów i agencji żeglugowych. W 2004 roku

ponad 100 wycieczkowców zawinęło do portów Trójmiasta 1 . Największą jednostką był

wycieczkowiec Grand Princess posiadający 3,5 tys. miejsc pasażerskich.

Ruch pasażerski stanowi obecnie podstawę turystyki morskiej w Polsce. W 2003 r. na

morskich przejściach granicznych Polski o ruch graniczny promów, statków pasażer-

skich i wodolotów utrzymał się na poziomie blisko 52 tys. jednostek, analogicznie jak

w poprzednim roku (wzrost o 0,8 %). Natomiast w portach morskich zanotowano dalszy

spadek między-narodowego ruchu pasażerów (tab. 1).

W 2003 r. przyjechało do kraju o 5,9% pasażerów mniej, a wyjechało o 1,0% mniej niż

w 2002 r. Największy udział w ruchu pasażerów posiadała Baza Promowa w Świnouj-

ściu (przyjazdy i wyjazdy – po 69,5%), mimo niewielkiego spadku ruchu w stosunku do

poprzedniego roku.

Jednocześnie zwiększa się liczba zawinięć statków pasażerskich nowej generacji tzw.

wycieczkowców do polskich portów (głównie w sezonie turystycznym). Szczególnie

wyraźny jest wzrost roli portu Gdynia, który w 2003 r. odnotował 95 zawinięć, co uplaso-

wało port na ósmej pozycji pod względem najczęściej odwiedzanych przez statki pasażer-

skie portów bałtyckich (tab. 2).

1. J. Drzemczewski: Ponad 100 wycieczkowców w portach Trójmiasta [w:] Namiary na Morze i Handel,

19/2004

Wpływ turystyki wodnej na port i otoczenie

Tab. 1. Międzynarodowy ruch pasażerów w portach morskich w 2003 r. (w tys. osób)

Porty

2001

2002

2003

Ogółem

Przyjazdy/wyjazdy

4.416,4

2.219,6/2.196,7

3.304,4

1.717,7/1.586,7

3.188,2

1.616,6/1.571,6

Gdańsk

p/w

139,6

175,7

273,7

136,6/137,1

Gdynia

p/w

289,0

362,8

394,5

201,2/193,3

Szczecin

p/w

79,9

43,7

32,5

16,1/16,3

Świnoujście

p/w

2.650,9 2.253,1

2.216,7

1.123,8/1.092,9

Nowe Warpno

p/w

1.078,8

276,4

197,9

102,1/95,8

Trzebież

p/w

104,0

142,3

43,7

22,3/21,4

Kołobrzeg

p/w

52,7

42,9

22,4

11,1/11,3

Źródło: Rocznik Statystyczny Gospodarki Morskiej . GUS, Szczecin, 2004

Tab. 2. Porty bałtyckie najczęściej odwiedzane przez wycieczkowce

Lp. Port Kraj

Zawinięcia Pasażerowie

2002 2003 2002 2003

***

St. Petersburg

Kopenhaga

Tallin

Sztokholm

Helsinki

Ryga

Visby

Gdynia

Kilonia

Rostock

Rosja

Dania

Estonia

Szwecja

Finlandia

Łotwa

Szwecja

Polska

Niemcy

212

176

165

175

186

106

263

246

234

214

168

126

116

142 647

173 000

127 500

135 000

127 219

108 186

78 249

26 666

52 227

77 656

204 405

368 391

202 500

202 000

127 000

180 193

102 418

58 411

93 172

95 092

Gdańsk

Polska

3 609

3 367

Źródło: Raport o stanie gospodarki morskiej w 2003 r. Instytut Morski w Gdańsku, 2004

W roku 2004 odnotowano w Gdyni 81 zawinięć, a na rok 2005 zaawizowano już ponad

100 statków. Port gdański odwiedziło w ubiegłym roku 31 statków.

Wpływ portów morskich na funkcjonowanie i rozwój otoczenia

Projekt Baltic Cruise

Od września 2004 roku do lipca 2007 r. trwa Baltic Cruise Project, którego uczest-

nikiem ze strony polskiej jest Gmina Gdynia i Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A.

Założeniem projektu jest promocja regionu Morza Bałtyckiego jako części świata, którą

warto odwiedzić. Nad skłonieniem armatorów do kierowania swoich statków w rejon

Morza Bałtyckiego pracują przedstawiciele 16-tu nadbałtyckich miast portowych, wśród

których jest Gdynia. Zadaniem projektu jest przekonanie turystów i armatorów, że kraje

nadbałtyckie warto odwiedzić mimo, że klimat nie bardzo wakacyjny, a plaże nie tak

atrakcyjne jak na Karaibach czy nad Morzem Śródziemnym.

Liczba dużych (do 300 m długości) statków pasażerskich wpływających na Bałtyk sys-

tematycznie rośnie. Przedstawiciele szesnastu portów z dziesięciu nadbałtyckich krajów

postanowili opracować wspólną strategię promocji regionu i standardy obsługi pasaże-

rów. Projekt zakłada, że region Morza Bałtyckiego będzie najsilniej promowany w Sta-

nach Zjednoczonych, skąd pochodzi najwięcej pasażerów cruiserów. Pierwsze oﬁcjalne

wejście projektu w świat odbyło się w poniedziałek 14 marca 2005 roku podczas najwięk-

szych na świecie targów turystycznych Seatrade w Miami.

Projekt Baltic Cruise nie jest nastawiony na inwestycje, a zdecydowana większość

środków ﬁnansowych (ponad 1 mln euro) kierowana jest na kompanię promocyjną.

Opracowywane są foldery i teksty prasowe z informacjami o regionie morza Bałtyckiego,

tworzona jest strona internetowa (www.cruisebaltic.com). W projekcie udział biorą:

Elsinore/Helsingborg, Gdynia, Helsinki, Kalmar, Karlskrona, Klaipeda, Malmö, Oslo,

Riga, Rostock, St. Petersburg, Stockholm, Tallinn, Turku, Visby. Miasta portowe nie

konkurują ze sobą, lecz współpracują, porównując oferty i wymieniając doświadczenia.

W tym przypadku cenne może okazać się wzajemne podpatrywanie propozycji innych

portów i miast, gdyż oznacza to wzbogacenie całej oferty.

Port w Gdyni przyjmuje statki o długości do 300 m, przy czym jednostki o długości

do 160 m cumują przy Nabrzeżu Pomorskim w samym centrum miasta, a statki większe

– przy nabrzeżu Polskim lub Francuskim w głębi portu. W ubiegłym roku zdarzyło się,

że jednego dnia zawinęło do portu 6 statków wycieczkowych. Bardzo ważnym elementem

projektu jest wyznaczenie możliwie najlepszych miejsc postojowych dla wycieczkowców.

Niekoniecznie chodzi tu o budowę specjalnych nabrzeży czy budynków recepcyjnych, ale

o takie rozwiązania przestrzenne, które pozwolą w sezonie letnim przyjmować duże statki

pasażerskie zawijające na krótko, a w pozostałym okresie wykorzystywać te nabrzeża dla

celów portowych.

Projekt zakłada, że w wyniku działań informacyjnych i promocyjnych liczba pasaże-

rów odwiedzających region Morza Bałtyckiego wzrośnie o 20%, udział nadbałtyckich

portów w światowym rynku turystycznym zwiększy się o 4%, a ok. 30% pasażerów będzie

wracać w region Morza Bałtyckiego.

Gdynia wyraźnie widzi potrzebę wypracowania właściwych rozwiązań lokalizacyj-

nych dla obsługi statków pasażerskich oraz dla nowej bazy promowej. Od lat poszukiwane

jest optymalne rozwiązanie dla lokalizacji bazy promowej łączące usytuowanie blisko

centrum, możliwość płynnego wyprowadzenia z centrum ruchu samochodowego oraz

zapewnienie niezbędnych parkingów.

Badania nad tym problemem prowadzone są w Gdyni w ramach projektu Unii

Europejskiej SEBTrans-Link.

Wpływ turystyki wodnej na port i otoczenie

Projekt SEBTrans-Link

Głównym celem projektu jest intensyﬁkacjadziałańnarzeczrozwojukorytarzaPółnoc-

Południe łączącego wybrzeża Bałtyku. Istotnym elementem tych działań jest rozbudowa

infrastruktury transportowej, w szczególności budowa autostrady A1, modernizacja tras

kolejowych oraz morskich połączeń między Polską i Skandynawią.

Jednym z najważniejszych elementów programu jest budowa na terenie portu Gdynia

nowego terminalu promowego w bezpośrednim sąsiedztwie wejścia do portu (przy nabrze-

żach Polskim, Fińskim i Francuskim), który będzie przystosowany do obsługi stale rosną-

cego ruchu pasażerskiego i towarowego obsługiwanego przez linie promowe. Przy nowym

terminalu będą mogły cumować i być obsługiwane jednocześnie 3 promy. Zostanie rów-

nież wybudowana nowoczesna infrastruktura lądowa: drogi dojazdowe, połączenia kole-

jowe i budynki dla obsługi pasażerów (przedwojennemu budynkowi Dworca Morskiego

po gruntownym remoncie zostanie przywrócona jego dawna funkcja).

Jak widać – rozwój turystyki morskiej jest jednym z powodów realizacji inwestycji,

która będzie miała atrakcyjną lokalizację z punktu widzenia powiązań port-miasto oraz

zapewni dobre powiązania komunikacyjne. Budowa nowej bazy promowej polepszy stan-

dard obsługi turystów oraz spowoduje, że nabrzeża, do których przybijają statki pasażer-

skie i ich otoczenie będą przyjazne turystom.

Turystyka promowa

Od lat rozwijają się również przewozy promowe, gdzie zarówno polscy, jak i zagranicz-

ni armatorzy oferują urozmaicone rejsy o charakterze rekreacyjnym (tab. 3). W ich ofercie

znajdują się także krótkie rejsy typowo wypoczynkowe, często o tematycznym charakte-

rze (oferty typu „Weekend na morzu”, „Szwecja w jeden dzień”).

Wyraźnie widoczne jest umacnianie się pozycji armatorów zagranicznych. W wyniku

wejścia na polski rynek światowych przewoźników promowych pojawiły się nowe połą-

czenia oraz nowe, bardziej atrakcyjne oferty turystyczno-rozrywkowe. Dziwnym przy-

padkiem jest działalność linii DFDS Seaways w Polsce, która po perturbacjach związa-

nych z wyborem polskiego portu (Gdynia/Gdańsk) ostatecznie uruchomiła w paździer-

niku 2002 r. połączenie promowe na trasie Gdańsk – Trelleborg – Kopenhaga obsługi-

wane przez prom pasażersko-towarowy. Połączenie zostało zawieszone jesienią 2003 r.,

a następnie ostatecznie zlikwidowane. W ubiegłym roku połączenie zostało wznowione

przy wykorzystaniu statku typu ro-ro, umożliwiającego przewóz ciężarówek, naczep

oraz ładunków ponadgabarytowych. Uruchomione zostało również połączenie na trasie

Gdańsk – Kłajpeda – Karlshamn w ramach serwisu “PolBridge.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: