Zemsta.pdf

Zemsta - streszczenie

Utwór rozpoczyna się mottem autorstwa Andrzeja Maksymiliana

Fredry, pisarza politycznego, pedagoga, historyka i aforysty z XVII

w.:

Nie masz nic tak złego,

żeby się na dobre nie przydało.

Bywa z męża dryjakiew*,

złe często dobremu okazyją daje.

[*dryjakiew (z grec.) – lekarstwo] Akt I

Scena 1

Poranek, pokój w zamku Cześnika Raptusiewicza. Cześnik jeszcze w

szlafmycy siedzi przy stole i przegląda jakieś papiery. Z tyłu, za

stołem, stoi Dyndalski, marszałek zarządzający domem i służbą.

Cześnik czytając dokumenty, jak się okazuje papiery majątkowe

Podstoliny, zastanawia się, czy nie byłaby to dobra kandydatka na

żonę.

“Dobrą żoną pewnie będzie –

Co za czynsze! – To kobieta!…

Trzy folwarki!”

Dyndalski podaje Cześnikowi śniadanie, Raptusiewicz zaś zaczyna

rozmyślać także o Klarze, z którą jako jej opiekun “miałby sukces

pewny”. Wedle ówczesnego prawa takie małżeństwo byłoby

dopuszczalne. Majętności Podstoliny są jednak bardziej kuszące i

mimo sugestii Dyndalskiego, że to i wiek nie ten, i choroba nóg, i

kurcze żołądka, i reumatyzm, które trapią Cześnika, ten uznaje, że to

nikłe objawy starości i do ożenku jeszcze się nadaje.

Scena 2

Na scenie pojawia się Papkin i kłamie jak z nut, jakich to przeszkód

doznał po drodze, jak to się pojedynkował, a naprawdę zgrał się w

karty za Cześnikowe pieniądze. Pryncypał oczywiście nie wierzy

żadnemu słowu swojego sługi, ale postanawia wykorzystać jego dar

wymowy i tupet. Po dłuższym narzekaniu na uciążliwe sąsiedztwo

Rejenta oznajmia Papkinowi, że nie ma ochoty rozmawiać z

naprzykrzającym się mu sąsiadem i do tych rozmów wyznacza

Papkina jako posła w swojej sprawie. Wyłuszcza także sprawę

ożenku z Podstoliną, mianując Papkina swym swatem.

Scena 3

Monolog Papkina, któremu otwierają się widoki na Klarę. Chce przy

okazji swatania Podstoliny z Cześnikiem wziąć śliczną dziewczynę za

żonę. Potem śpiewa przy gitarze.

Scena 4

Papkin doczekał się Podstoliny i oznajmia jej, że wychodzi ona za

mąż. Trzykrotna wdówka domyśliła się, że chodzi o Cześnika. Papkin

pyta się, jaka byłaby jej odpowiedź, gdyby okazało się, że to właśnie

Cześnik stara się o jej rękę. Podstolina udziela dwuznacznej

odpowiedzi i wychodzi.

Scena 5

Cześnik wpada do pokoju, bardzo zdenerwowany z powodu widoku

mularzy (murarzy) naprawiających mur rozgraniczający oba skrzydła

zamku. Wysyła Papkina na czele odsieczy naprawianemu murowi.

Papkin wolałby załagodzić awanturę wygłoszeniem pokojowej ody,

swego naturalnie autorstwa, ale nie ma wyjścia: musi ruszyć i zgodnie

z wolą Cześnika przepędzić mularzy. Scena 6

Zmienia się sceneria, akcja dramatu przenosi się do ogrodu, gdzie

znajduje się fragment nieszczęsnego muru, naprawianego przez

mularzy. W głębi znajdują się okna mieszkań Cześnika i Rejenta. Na

scenie pojawiają się Klara, potem Wacław, który wyłomem w murze

wychodził zawsze na spotkania z ukochaną.Wacław wyznaje swe

uczucia Klarze, aż dziewczyna musi go w tym hamować. Młodzieniec

zdaje sobie sprawę, że pozwolenia ani swojego ojca, ani stryja Klary

na małżeństwo nie uzyska. Proponuje ucieczkę, na co panna nie

wyraża zgody w obawie przed potępieniem i niesławą w oczach ludzi.

Dalszą rozmowę kochanków przerywają odgłosy kroków

zbliżających się ludzi.

Scena 7

Nadchodzi Papkin z dworzaninem Śmigalskim i służbą uzbrojoną w

tęgie kije, scenę obserwują ze swoich okien Cześnik i Rejent. Papkin

perswazją próbuje zmusić majstra z mularzami do ustąpienia, a kiedy

kwiecista przemowa nie skutkuje, poleca Śmigalskiemu zaatakować

robotników, a sam wycofuje się za róg domu. Śmigalski rusza ku

mularzom, widząc to Rejent protestuje, Cześnik zachęca sługi do

ataku, argumentując, że mur graniczny powinien zostać taki, jaki

został kupiony. Murarze wycofują się i bójka toczy się za murem.

Rejent zagrzewa majstra do obrony, Cześnik zaś grozi strzeleniem z

dubeltówki w okno sąsiada, mówiąc:

“Hej! Gerwazy! Daj gwintówkę, niechaj strzelę w tę makówkę!”

Rejent widząc, że nie są to czcze pogróżki woli zamknąć okno. Po

skończonej awanturze na pusty już plac boju wkracza Papkin

odgrażając się nieobecnym wrogom i obiecuje nazajutrz spalić i

zburzyć cały zamek.

Scena 8

Groźby Papkina słyszy Wacław i udając przestraszonego prosi, by

Papkin wziął go w niewolę, to przynajmniej życie ocali. Wacław

przedstawia się jako komisarz, czyli zarządca dóbr Rejenta. Papkin

widzi w tym szczęśliwe zrządzenie losu i ma nadzieję, że Cześnik

odwdzięczy mu się oddaniem Klary za żonę, skoro tylko

przyprowadzi do niego takiego jeńca. Papkin odchodzi z Wacławem.

Akt II

Scena 1

Pokój Cześnika, ten sam, co na początku aktu I. Cześnik przypatruje

się spoza stołu wchodzącym – Papkinowi i Wacławowi. Dzielny

sługa jak zwykle rozpoczyna chwalić się swym męstwem w boju z

mularzami, nie zwracając uwagi na złośliwe docinki chlebodawcy,

który widział doskonale, że Papkin całą bitwę stał z tyłu i o

bohaterstwie swojego sługi od dawna ma własne zdanie. Ten zaś

rzuca na szalę najpoważniejszy atut – uprowadzenie jeńca z pola

bitwy. Cześnikowi jednak ani w głowie zatrzymywanie

domniemanego komisarza Rejenta. Każe mu wracać i powiadomić

swego pana, że w razie jeszcze jednej zaczepki “wytnie kozła pod

obłokiem”. Wacław jednak odejść nie chce i nieśmiało namawia

Cześnika do zgody, na co słyszy:

“Ja – z nim w zgodzie? Mocium panie, wprzódy słońce w miejscu

stanie, wprzódy w morzu wyschnie woda, nim tu u nas będzie zgoda”.

I rozeźlony wspomnieniem o jakiejkolwiek zgodzie z Rejentem,

wychodzi.

Scena 2

Wacław zostaje z Papkinem, tłumacząc mu, że mimo decyzji

Cześnika w niewoli i tak zostanie. Papkin przypomina sobie, jak to

brał tysiące jeńców i rozlewał rzeki krwi, ale w tym przypadku gotów

jest zadowolić się małym okupem. Upór “jeńca” jest jednak

stanowczy, więc Papkin bojąc się gniewu Cześnika postanawia

wypuścić Wacława za darmo. Wacław jednak upiera się przy

zostaniu.Dopiero brzęk złota w sakiewce Wacława tłumi obawy

Papkina. Wacław pokazując sakiewkę mówi “Będzie twoim…” i

dopowiada: “ale darmo nikt nie daje” – oczekuje, że w zamian Papkin

pozwoli mu zostać u Cześnika. “Komisarz” Rejenta przyznaje się na

dodatek do miłości do Klary, co zupełnie wytrąca Papkina z

równowagi i niszczy jego dobre samopoczucie, szczególnie, że

Wacław zapowiada, że w razie zdrady poczęstuje go kulką z

wiatrówki. Wcześniej ujawnia, że naprawdę jest synem Rejenta i

żąda, by Papkin sprawił, aby przyjęto go do służby u

Cześnika.Zrezygnowany bohater utarczki z mularzami martwi się

ujawnionym przed chwilą rywalem i jego groźbami. Pociesza go

tylko dobrze wypchana sakiewka.

Scena 3

Klara, która słyszała całą rozmowę, zgadza się na pozostanie

Wacława w zamku Cześnika, uważając nawet, że może da się stryja

jakoś obłaskawić, gdyż przed chwilą wraz z Podstoliną oświadczyli

sobie miłość. Klara radzi Wacławowi zjednanie sobie Podstoliny

czułymi słowy i wychodzi, aby zaprosić wdówkę do kochanka.

Scena 4

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: