Ogólna charakterystyka muzyki XIX wieku

1.       Okres rozwoju muzyki romantycznej:

1815                     (wydanie pierwszej romantycznej pieśni Schuberta)

1820                     (powstanie pierwszej romantycznej opery Webera – Wolny strzelec)

Schyłek tendencji romantycznych nawet i po 1918 roku!

2.       Fazy rozwoju muzyki w XIX wieku:

·         Preromantyzm (do ok. 1820)

·         Romantyzm (do ok. 1850/60)

·         Neoromantyzm (późny romantyzm)

3.       Cechy ogólne muzyki romantycznej:

·         Powiązanie muzyki z innymi dziedzinami sztuki (synkretyzm sztuk u Wagnera - Gesamtkunstwerk))

·         Najsilniejszy związek muzyki i literatury (pieśń, opera, poemat),

·         Wirtuozostwo (typ genialnego artysty-wirtuoza, który komponował utwory dla siebie, aby ukazać pełnię swoich możliwości wykonawczych; Paganini, Liszt)

·         Rozwój harmoniki

Ø      stopniowa komplikacja środków harmonicznych – chromatyzacja, liczne modulacje, tonikalizacje, zakończenie utworu poza tonacją główną;

Ø      Wagner – Tristan i Izolda: pierwsze zastosowanie systemu dwunastodźwiękowego,

·         Rozwój kolorystyki dźwiękowej i instrumentacji:

Ø      Rozbudowa orkiestry symfonicznej

Ø      Wprowadzanie nietypowych instrumentów (saksofon, harfa, tuba wagnerowska),

Ø      Pierwsze podręczniki do instrumentacji (Berlioz, Korsakow)

·         Rozwój szkół narodowych (budowanie tożsamości narodowej, walka o niepodległość )

·         Muzyka kontrastów:

·         Rozwój kultury mieszczańskiej:

Ø      Rozwój muzykowania domowego

Ø      Fortepian i gitara – ulubione instrumenty mieszczaństwa

Ø      Powstanie i rozwój amatorskich towarzystw muzycznych i śpiewaczych

4.       Style w muzyce romantycznej:

·         Styl brillant (wirtuozowski; lekkość, ornamentyka, błyskotliwość) – Weber, Chopin,

·         Styl wirtuozowski (Chopin, Liszt, Paganini, Wieniawski),

·         Styl narodowy (typowy dla kompozytorów szkół narodowych).

5.       Nowe gatunki muzyczne:

·         Miniatura instrumentalna (prekursor: Schubert)

·         Poemat symfoniczny (prekursor: Liszt)

·         Dramat muzyczny (prekursor: Wagner).

6.       Ewolucja dotychczasowych form i gatunków muzycznych:

·         Symfonia – trzy typy:

Ø      Nawiązująca do tradycji klasycznych

Ø      Programowa

Ø      Wokalno-instrumentalna.

·         Symfonizacja koncertu solowego,

·         Pieśń solowa z akompaniamentem orkiestry,

·         Symfonizacja mszy,

·         Znaczne powiększenie rozmiarów dzieła muzycznego,

·         Stopniowa komplikacja środków fakturalnych.

7.       Uznanie dla muzyki poprzednich epok:

·         Fascynacja twórczością Bacha (Mendelssohn – wykonanie Pasji wg św.Mateusza),

·         Triada BBB (Bach-Beethoven-Brahms),

·         I symfonia Brahmsa nazywana X symfonią Beethovena.

8.       Przedstawiciele:

Przygotowała J.Krzyżak, 2011