S. Dygat - Jezioro Bodeńskie - opracowanie.pdf

(36 KB) Pobierz
dygat_jezioro
Stanisław Dygat, Jezioro Bodeńskie
Opracowanie:
S. Burkot: Literatura polska po 1939 roku .
Jezioro Bodeńskie zaliczone zostało przez krytykę do tzw. literatury rozrachunków inteligenckich
(pojęcie stworzył Kazimierz Wyka), podejmujących krytykę mentalności polskiej, ukształtowanej
w XX-leciu, jej niewydolności w nowych warunkach historycznych po II wojnie światowej.
Określenie to obejmowało całą grupę utworów, m.in. takŜe SprzysięŜenie S. Kisielewskiego, Mury
Jerycha T. Brezy, Rzeczywistość J. Putramenta, Między wojnami K. Brandysa, Sedan P. Hertza.
Wydaje się jednak, Ŝe zarówno Jezioro Bodeńskie i trans-Atlantyk przekraczają ograniczenia tej
formuły, wyrastają wprost, na prawach negacji, z tradycji XX-lecia, z tradycji powieści drwiącej,
groteskowej, rozbijającej stereotypy kulturowe, chroniące przed skamielinami. A powojenna fala
„prozy dokumentarnej”, martyrologicznej, groziła nowymi skostnieniami. W tym sensie Jezioro
Bodeńskie , opowiadania Zielińskiego, Trans-Atlantyk miały, choć w literaturze krajowej na krótko,
waŜne znaczenie literackie: chroniły literaturę przed jednostronnością ujęć, przekraczały granice
wąsko pojmowanego dokumentaryzmu.
Z Przedmowy
Wokół tej ksiąŜki od dawna krąŜyły i krąŜą jeszcze nieporozumienia.
JB zacząłem pisać w listopadzie 1942 roku, a ukończyłem w czerwcu 1943. Ukazało się
drukiem w 1946. (…) Zamysł utworu przypada gdzieś na lata 1937-1939 - jakŜeŜ zamysł powieści,
której akcja toczy się w czasie wojny i w miejscu tak szczególnym jak obóz dla internowanych
cudzoziemców mógł się narodzić przed wybuchem wojny? - to właśnie tłumaczy nieporozumienie.
NaleŜy odróŜnić istotną treść i ideę, , którą w moim utworze chciałem zawrzeć, oraz formę, którą
narzucił mi przypadek. (…) Chcę powiedzieć, Ŝe JB nie jest ksiąŜką wojenną ani w Ŝadnej (poza
formalną) mierze z wojną związaną. JB jest ksiąŜką, jest debiutem powieściowym przedwojennym
(…) Przed wojną roiła mi się powieść, w której zamierzałem ukazać typową postać młodego
człowieka z inteligenckiego środowiska, pragnącego z ciasnych rygorów i obyczajów tego
środowiska wyrwać się ku czemuś lepszemu a nieokreślonemu.
KsiąŜka pisana w pierwszej osobie sugeruje zawsze jedność autora z bohaterem - nie
utoŜsamiam się i błędem byłoby utoŜsamiać mnie osobiście z poglądami filozoficznymi,
artystycznymi i światopoglądowymi mojego bohatera.
Stanisław Dygat (ur. 5 grudnia 1914 w Warszawie, zm. 29 stycznia 1978 tamŜe) – autor powieści i
opowiadań, felietonista, dramaturg oraz scenarzysta filmowy. Studiował architekturę i filozofię.
Dygat był wnukiem powstańca 1863 roku Ludwika Dygata i synem architekta Antoniego Dygata.
Współpracował z pismami: "Kuźnica", "Twórczość", "Przegląd Kulturalny". Zadebiutował w 1946
powieścią Jezioro Bodeńskie , w której moŜna odnaleźć autobiograficzną inspirację (w 1939 Dygat z
uwagi na francuskie obywatelstwo został internowany w obozie dla cudzoziemców nad Jeziorem
Bodeńskim), a stanowiącą swoisty rozrachunek z Polską przedwojenną. Powieść ta została w 1986
roku przeniesiona na ekran przez Janusza Zaorskiego. Sfilmowano równieŜ kolejną powieść
Dygata, której tematem są przemiany ustrojowe w powojennej Polsce – wydane w 1948 roku
PoŜegnania (1958, reŜ. Wojciech Jerzy Has). Stanisław Dygat w swej twórczości polemizował z
polską tradycją romantyczną. Jest w polskiej prozie powojennej jednym z przedstawicieli nurtu
prześmiewczo-rozrachunkowego. Pisarz zajmował się równieŜ twórczością przekładową,
przetłumaczył na język polski m.in. Wieczór Trzech Króli Szekspira oraz Króla Edypa Sofoklesa.
Był męŜem aktorek: Władysławy Nawrockiej oraz Kaliny Jędrusik. Córka Stanisława Dygata,
Magda Dygat, napisała wspomnienia o ojcu w ksiąŜce pt. Rozstania .
Magda Kilian
1
119202947.001.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin