Rozdział IV
Przegląd metod oceny jakości oświetlenia drogi przez projektory samochodowe.
W praktyce istnieje kilka różnych rozwiązań konstrukcyjnych dotyczących oświetlenia drogi przed samochodem. Różnią się zarówno założeniami konstrukcyjnymi jak i parametrami. Powstaje zatem problem oceny (porównania) reflektorów oraz ustalenia jakie kryteria mają największe znaczenie w procesie oświetlenia drogi. Istnieje kilkanaście metod oceny oświetlenia drogi przez projektory samochodowe. Poniżej przedstawiam te najbardziej rozpowszechnione i moim zdaniem najbardziej obiektywne.
4.1 Metody znormalizowane
Metody znormalizowane można podzielić na dwie części:
- homologacyjne
- eksploatacyjne
Kryteria homologacyjne są ujęte w normach europejskich E/ECE/TRANS/505. Dotyczą one sposobu pomiaru, kształtu ekranu pomiarowego i poziomów natężenia oświetlenia. Każdy pojazd wyprodukowany na rynek europejski powinien spełnić te wymagania, aby zostać dopuszczonym do produkcji. Kryteria dotyczą natężenia oświetlenia w poszczególnych punktach ekranu pomiarowego w. Jako przykład podaje pomiary samochody Ford Scorpio z reflektorem wyposażonym w żarówkę H7.
Tab.4.1 Pomiary samochody Ford Scorpio z reflektorem wyposażonym w żarówkę H7 z sprawdzeniem czy spełnia on warunki dopuszczające go do użytkowania na drogach publicznych. [3]
Oznaczenie punktu pomiarowego
Natężenie oświetlenia E [lx]
Żarówka halogenowa E/ECE/TRANS 505 reg. 8; wymagania
Ford Scorpio H7; wynik zgodny;
wynik badań
B50 L
E max 0,4
0,34; Tak
75 L
E max 12
8,16; Tak
75 R
E min 12
19,17; Tak
50 L
E max 15
11, 46; Tak
50 R
17,05; Tak
50 V
E min 6
24,00; Tak
25 L
E min 2
3,29; Tak
25 R
2,95; Tak
Wszystkie punkty obszaru III
E max 0,7
0,52-0,58; Tak
Wszystkie punkty obszaru IV
E min 3
6,98-24,61; Tak
Wszystkie punkty obszaru I
E min2E50R
2,93-27,30; Tak
Rys. 4.1 Widok ekranu pomiarowego do badań samochodowych projektorów oświetleniowych z żarówkami halogenowymi [3]
Metoda pomiaru polega na oświetleniu ekranu jednym reflektorem i pomiarach natężenia oświetlenia. Przepisy określają jednoznacznie kryteria do badań homologacyjnych poszczególnych typów reflektorów. Metoda jest prosta i krótkotrwała mała liczba punktów pomiarowych oraz stosunkowo prosty pomiar laboratoryjny. Niestety metoda ma także wiele wad. Przede wszystkim mała ilość punktów i stref pomiarowych. Ponadto nie zostały dokładnie określone zasady, co do ustawienie granicy światła i cienia. A także ustawienie projektora przed pomiarem jest dokonywane na podstawie subiektywnych odczuć. Zależnie od tego zmienia się granica światła i cienia i wynik pomiaru zwłaszcza w strefie III, a także w punkcie B50L ( odpowiedzialnych za oślepianie kierowców jadących z przeciwka). Niejednorodność plamy świetlnej jest dopuszczona w tym badaniu ( brak sprecyzowanych wymagań dotyczących natężenia oświetlenia). Przy tym nie uwzględniono, że projektor oświetla płaską powierzchnie ekranu, czyli płaski prosty odcinek drogi a rzeczywistość jest niestety odmienna. Po uwzględnieniu wszystkich za i przeciw można dojść do wniosku, że projektor słabo oświetlający drogę jest w stanie spełnić wymagania homologacyjne.
4.2 Metoda rosyjska
Metoda polega na ocenie oświetlenia obiektów znajdujących się na drodze.
Dejakow uważał, że o ocenie widzialności obiektów decydują dwa parametry:
- średnia wartość światłości w kierunkach najczęściej obserwowanych przez kierowcę
gdzie:
IOś - średnia wartość światłości w kierunku podanych punktów na drodze
I50R, I75R - światłość w kierunku prawego krawężnika znajdującego się w
odległości 50 i 75 m przed pojazdem.
IIV - średnia wartość światłości w kierunku punktów położonych na drodze w
odległości 50 i 75 m przed samochodem;
- średnia wartość światłości w kierunkach w których może nastąpić olśnienie kierowcy nadjeżdżającego z przeciwka
IB - średnia wartość światłości w kierunkach mogących powodować olśnienie
IB50L - światłość w kierunku oczu kierowcy jadącego z przeciwka w odległości 50 m
IIII - średnia światłość powyżej granicy światła i cienia
Widzialność drogi określa wskaźnik K.
Im większą wartość osiąga współczynnik K tym lepiej oceniamy dany zespół reflektorów tzn. lepiej oświetlają drogę przy małym olśniewaniu kierowców jadących z przeciwka.
Do zalet metody zaliczymy:
- duża prostota i łatwość realizacji,
- dokonywanie szybkiej oceny projektorów,
- możliwość opracowywania bardziej złożonych kryteriów ( poprzez dodawanie punktów pomiarowych).
Wady:
- duże uproszczenie oceny ( mała liczba punktów pomiarowych),
- brak oceny równomiernego oświetlenia drogi.
Dla zaprezentowania metody przedstawiam porównanie reflektorów dwóch aut: Ford Scorpio (żarówka H7) i Mazda 626 (żarówka H1)
Tab. 4.2 Porównanie jakości projektorów wg metody rosyjskiej [3]
Model samochodu
Ford Scorpio H7
Mazda 626 H 1
Światłość / [cd]
19,17
11981,25
11,34
7087,50
17,05
10656,25
15,39
j_czaja1