§ CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE ROZWOJOWI CZŁOWIEKA I HAMUJĄCE JEGO ROZWÓJ.
§ DZIEDZICZNOŚĆ CZY ŚRODOWISKO?
§ DZIEDZICZNOŚĆ – rozwój polega na stopniowym ujawnianiu właściwości zaprogramowanych genetycznie
§ ŚRODOWISKO – rozwój determinowany jest przez środowisko, szczególnie społeczne, które tworzy doświadczenia dziecka
§ Współcześnie podkreśla się rolę aktywności własnej człowieka. Zgodnie z tymi poglądami rozwój dokonuje się w toku aktywnych kontaktów jednostki z otaczającą rzeczywistością. Aktywność jest motorem rozwoju , jego bezpośrednią przyczyną.
§ CO MAM ZNACZENIE DLA ROZWOJU?
§ POZIOM AKTYWNOŚCI – stopień rozwojowego zaawansowania aktywności oceniany w stosunku do aktualnych możliwości
§ RODZAJ AKTYWNOŚCI – to, co człowiek robi, w czym lokuje swoją aktywność
§ CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA AKTYWNOŚĆ
§ ZEWNĘTRZNE:
§ warunki środowiskowe
§ wymagania środowiskowe
§ wzorce
§ WEWNĘTRZNE:
§ możliwości jednostki
§ indywidualne preferencje
§ WARUNKI ŚRODOWISKOWE – wszystkie zewnętrzne czynniki określające możliwości funkcjonowania człowieka
§ Pojawienie się określonych form aktywności zależy od:
§ dostępności danych obiektów
§ miejsca zamieszkania
§ ludzi, z którymi człowiek się kontaktuje
§ czynników ułatwiających bądź utrudniających tok czynności
§ czynników od których zależy fizjologiczne funkcjonowanie organizmu
§ WYMAGANIA ŚRODOWISKOWE
§ Głównie są to wymagania środowiska społecznego:
§ zwerbalizowane nakazy i zakazy, które egzekwowane są za pomocą kar i nagród
§ niezwerbalizowane wymagania, o których otoczenie informuje jedynie za pośrednictwem kar i nagród
§ wymagania wynikające z naturalnych ograniczeń w realizacji różnych potrzeb czy dążeń (np. przestrzeń)
§ WZORCE ŚRODOWISKOWE
§ NAŚLADOWANIE – dokładne odtwarzanie obserwowanej czynności
§ MODELOWANIE – koncentracja na znaczeniu zachowania i możliwość zastępowania zachowania innym, równoważnym znaczeniowo
§ Dlaczego dzieci naśladują?
§ Nagrody i kary (u siebie czy o obserwowanych osób)
§ Mechanizm identyfikacji
§ DETERMINANTY ZEWNĘTRZNE
Tworzą względnie zwarte i trwałe układy wyznaczone rodzajem środowiska:
§ biogeograficznego (np warunki klimatyczne)
§ społeczno – ekonomicznego:
§ właściwości środowiska rodzinnego
§ typ środowiska lokalnego
§ rodzaj szkoły, do jakiej dziecko chodzi
§ OSOBY ZNACZĄCE
Są to osoby, które przebywają z dzieckiem dłuższy czas, z racji pełnionej funkcji lub posiadanej przewagi mają nad nim pewną władzę i są obiektem jego silnych emocji (pozytywnych lub negatywnych)
Osobami znaczącymi mogą być:
§ rodzice
§ starsze rodzeństwo
§ nauczyciel, wychowawca
§ trener sportowy, itp
§ Mogą istnieć i wpływać na dziecko niezależnie od intencji otoczenia społecznego
§ Mogą jednak również być tworzone świadomie i celowo w procesie wychowania i nauczania. Są wówczas w sposób zamierzony ukierunkowane na wywołanie określonego rodzaju aktywności dziecka, w konsekwencji na pobudzenie jego rozwoju.
§ MOŻLIWOŚCI JEDNOSTKI
§ STAN ZDROWIA I KONDYCJA PSYCHOFIZYCZNA:
§ ogólny stan zdrowia
§ sprawność fizyczna (defekty narządu ruchu, kalectwo)
§ wygląd zewnętrzny
§ stopień zaspokojenia potrzeb fizycznych i psychicznych
§ TEMPERAMENT – zespół względnie stały cech osobowości przejawiających się w zachowaniu:
§ możliwość przetwarzania stymulacji (reaktywność)
§ stopień wrażliwości zmysłowej i emocjonalnej
§ energia podejmowanych działań
§ zdolność do koncentracji i wysiłku
§ podatność na stres
§ szybkość reagowania
§ łatwość przystosowania się do zmian otoczenia
§ plastyczność zachowania
§ WCZEŚNIEJ ZDOBYTE ZDOLNOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI
§ INDYWIDUALNE PREFERENCJE
§ Decydują o wybiórczości w stosunku do otaczającego świata.
§ Przejawiają się w zainteresowaniach i zamiłowaniach
§ Można wyróżnić preferencje ze względu na:
§ rodzaj aktywności :
§ osobowe (związane z ludźmi)/bezosobowe
§ konkretne (fakty)/ abstrakcyjne (idee)
§ poziom, stopień trudności podejmowanych działań
§ temperament (potrzeba stymulacji)
§ KONTEKST PSYCHOLOGICZNY W PROJEKTOWANIU PROCESÓW EDUKACYJNYCH
§ WŁAŚCIWOŚCI ROZWOJOWE
§ Wiążą się z chronologicznym wiekiem jednostki, w zależności od wieku różnimy się w sposobie uczenia się
§ W rozwoju pamięci mimowolnej stosunkowo szybko następuje stabilizacji, czyli osiągnięcie maksymalnej wydolności, osiągnięcie pułapu. Pamięć dowolna rozwija się jednak nadal
§ Zamierzone uczenie się jest chyba najbardziej znaczącą cechą dzieci i młodzieży w okresie uczenia się.
§ Zmiany, które sprawiają, że dziecko może dowolnie kierować procesem uczenia się.
§ wybiórcze koncentrowanie uwagi
§ nastawienie
§ umiejętność organizowania treści
§ jest to bardzo ważną umiejętność, polega na wiązaniu elementów nowego materiału i włączanie go w tworzący się system struktur poznawczych, czyli włączanie go do dotychczasowej wiedzy tworzącej umysłową reprezentację świata
§ odbywa się w naszych umysłach zgodnie z pewnymi prawidłowościami ogólnymi, ale również zgodnie z naszymi indywidualnymi doświadczeniami, preferencjami oraz zgodnie z prawidłowościami rozwojowymi
§ na początku dziecko organizuje treści na etapie przypominania, potem moment organizowania przenosi się na okres wcześniejszy, wtedy kiedy dziecko zapoznaje się z nowymi treściami
§ organizacja przyswajanych treści działa również na etapie przechowywania informacji, gdy pojawiają się nowe informacje zostają powiązane z tymi, które są, uaktualniają się
§ wiązanie nowego materiału z tym, który już posiadamy wyraźnie wzrasta w okresie szkolnym
§ PŁEĆ
§ Jedna z najbardziej stałych cech jednostki
§ Nie wpływa bezpośrednio na uczenie się
§ Wpływ może mieć zróżnicowane doświadczenie zdobywane przez chłopców i dziewczęta
§ INTELIGENCJA
§ Inteligencja – zdolność uczenia się
§ Im wyższa inteligencja tym większe możliwości uczenia się
§ Rodzaje inteligencji:
§ płynna – wrodzona
§ skrystalizowana – nabyta
§ Inteligencja nie zapewnia wysokich wyników w nauce, bardzo ważna jest pracowitość i zainteresowania osoby
§ Inteligencja decyduje o:
§ szybkości zapamiętywania
§ sensowności zapamiętywania
§ „obróbce intelektualnej” przyswajanych treści
§ zwiększonej plastyczności
§ samodzielności dochodzenia do stwierdzeń
§ zachowaniach twórczych
§ ZDOLNOŚCI SPECJALNE
§ Wywierają wpływ na wybiórczość uczenia się, decydują o zróżnicowaniu.
§ Można je stwierdzić u dziecka porównując jego osiągnięcia z innymi bądź porównując z osiągnięciami tego dziecka w innych dziedzinach (mocne strony dziecka).
§ Są to względnie stałe właściwości, które można jednak rozwijać, brak stymulacji powoduje ich ograniczenie
§ ZAINTERESOWANIA
§ Wyrażają się w wybiórczym spostrzeganiu pewnych fragmentów z pominięciem innych.
§ Ich przejawy są szczególnie widoczne w sytuacji wyboru.
§ Dziecko osiąga lepsze efekty w sferze, która stanowi obszar jego zainteresowań.
§ NASTAWIENIE
§ Wybiórcze oczekiwanie czegoś, co ma się stać, nie jest to bierne oczekiwanie.
§ Wpływa na wybiórczość uczenia się.
...
Ylayda