Urazy kończyn
Złamanie jest to przerwanie ciągłości kości.
Podział złamań:
· zamknięte – nie ma przerwania ciągłości skóry w okolicy uszkodzonej kości
· otwarte – uszkodzona jest także skóra; w tym przypadku zawsze przyjmujemy, że rana jest zakażona!
Każdemu złamaniu może towarzyszyć krwawienie (Patrz: Krwotok), dlatego szczególnie przy złamaniach dużych kości np. udowej należy przewidywać możliwość rozwinięcia się wstrząsu hipowolemicznego (Patrz: Wstrząs hipowolemiczny)
Objawy złamania:
· ból
· obrzęk i zmiana zabarwienia skóry (zasinienie)
· zniekształcenie kończyny (wygięcie w nienaturalny sposób, skrócenie)
· przy złamaniu otwartym – widoczne kości i tkanki je otaczające
· utrata funkcji złamanej kończyny
· czasami słyszalne tarcie o siebie odłamów kostnych. Uwaga! NIE WOLNO poruszać złamaną kończyną, by to sprawdzić, ponieważ złamane, ostre końce kości mogą spowodować uszkodzenie naczyń i nerwów biegnących w pobliżu!
Skręcenie
Jest to uszkodzenie struktur okołostawowych (więzadeł, torebki stawowej itp.)Nie towarzyszy mu uszkodzenie kości.
Najczęściej skręcenie ma miejsce w obrębie następujących stawów:
· barkowo-obojczykowego
· palców
· odcinka szyjnego kręgosłupa
· kolanowego
· skokowego.
Objawy skręcenia:
· obrzęk oraz zmiana zabarwienia skóry (zasinienie)
· zniekształcenie stawu na skutek narastającego obrzęku
· utrata ruchomości stawu.
ZwichnięcieJest to przemieszczenie przylegających do siebie powierzchni stawowych.Może towarzyszyć mu uszkodzenie torebki stawowej.
Pomiędzy przemieszczone powierzchnie stawowe mogą dostać się tkanki miękkie, co zdecydowanie utrudnia nastawienie zwichniętego stawu.Zwichnięciu może towarzyszyć uszkodzenie sąsiadujących naczyń i nerwów, podobnie jak w złamaniu.
Zwichnięcia (urazowe) najczęściej dotyczą następujących stawów:
· ramiennego
· łokciowego
Objawy zwichnięcia:
· zniekształcenie stawu
· przymusowe ułożenie
· zasinienie kończyny, ochłodzenie, brak wyczuwalnego tętna – obwodowo w stosunku do zwichnięcia – jeśli ma miejsce ucisk na naczynia
· brak czucia, porażenie kończyny – obwodowo w stosunku do zwichnięcia – jeśli ma miejsce uszkodzenie nerwów.
W każdym z przedstawionych powyżej trzech przypadkach postępowanie praktyczne jest podobne, dlatego w razie wątpliwości na miejscu zdarzenia nie ma potrzeby ustalenia właściwego rozpoznania – czy jest to złamanie, skręcenie, czy zwichnięcie.
Postępowanie – przy złamaniach, skręceniach i zwichnięciach:
1. Usunięcie odzieży znad miejsca uszkodzenia, można rozciąć
2. Jeśli są obecne rany - przykrycie jałowym opatrunkiem
3. Jeśli jest obecne krwawienie - zatamowanie
4. Stabilizacja uszkodzonej kończyny poprzez unieruchomienie w pozycji w jakiej się znajduje. Nastawienie kończyny może spowodować dodatkowe powikłania między innymi nasilenie krwawienia, uszkodzenie naczyń i nerwów oraz - przy złamaniach zamkniętych - możliwość spowodowania złamania otwartego!
Zasada unieruchomienia jest następująca:
· przy złamaniach – unieruchamia się dwa sąsiadujące stawy
· przy uszkodzeniach stawu – unieruchamia się staw i sąsiadujące z nim kości
· przy złamaniach kończyn – palce ZAWSZE muszą być widoczne dla zapewnienia kontroli prawidłowego ukrwienia kończyny!
· jeśli na miejscu zdarzenia nie ma materiału do unieruchomienia to:
o jeśli złamana jest kończyny górna można ją unieruchomić, mocując do tułowia
o jeśli złamana jest kończyny dolna, można ją unieruchomić razem z drugą kończyną dolną
· materiał stosowany do unieruchamiania musi być przymocowany za pomocą np. bandaża lub chust i dzieli się na miękki – części odzieży, poduszki – oraz sztywny np. elementy drewniane, metalowe itp.
Unieruchamiając kończynę, materiał usztywniający najlepiej jest w miarę możliwości wymodelować i dopasować do kształtu uszkodzonej kończyny.
Korzyści wynikające z unieruchomienia:
· zmniejszenie ból na zasadzie braku ruchów uszkodzonej kończyny (wyeliminowanie tarcia odłamów kostnych)
· zmniejszenie powikłań – obrzęku, krwawień itp.
el.w1