Borsa M. GOSPODARKA I POLITYKA PRZESTRZENNA cz.2.pdf

Maciej Borsa

GOSPODARKA I POLITYKA

PRZESTRZENNA

skrypt dla studentów

Wyższej Szkoły Społeczno-Ekonomicznej

w Warszawie

część druga:

POLITYKA PRZESTRZENNA

Warszawa, luty 2004

UL. KASPRZAKA 29/31

01-234 WARSZAWA

TEL. (0-22) 877-07-22, 877-07-26

SPIS TREŚCI

NOTKA INFORMACYJNA ..................................................................... 4

POLITYKA PRZESTRZENNA ........................................... 5

Teoria i praktyka polityki przestrzennej .................................................. 5

Uwarunkowania polityki przestrzennej .................................................. 10

Przemiany społeczne....................................................................... 11

Rozwój gospodarczy ....................................................................... 14

Rozwój struktur środowiskowo-terytorialnych ................................. 17

System władzy publicznej ................................................................ 22

Realizacja polityki przestrzennej ............................................................ 24

Podmioty i instrumenty zarządzania przestrzenią ............................ 24

Polityka przestrzennego zagospodarowania kraju ........................... 32

Kierunki rozwoju przestrzennego Europy ........................................ 36

PODSTAWY PLANOWANIA

PRZESTRZENNEGO .............................................................. 44

Pojęcie ładu przestrzennego .................................................................... 44

Metodologia programowania i planowania............................................ 48

Struktura osadnicza ........................................................................ 49

Infrastruktura społeczna ................................................................. 53

Infrastruktura techniczna ................................................................ 57

System planowania przestrzennego ........................................................ 60

Podstawy prawne ........................................................................... 60

Planowanie regionalne ................................................................... 67

Planowanie miejscowe .................................................................... 72

Planowanie a proces inwestycyjny .................................................. 85

BIBLIOGRAFIA ..................................................................................... 89

PYTANIA KONTROLNE ...................................................................... 91

NOTKA INFORMACYJNA

W pierwszej części skryptu zaprezentowane zostały podstawy teoretyczne

gospodarki przestrzennej oraz jej współczesne wyzwania. W tej części – dru-

giej, omówiony jest praktyczny wymiar gospodarowania przestrzenią: polityka

przestrzenna i jedno z jej najważniejszych narzędzi – planowanie przestrzenne.

W kolejnych rozdziałach przedstawione zostały możliwości kształtowania

warunków działania i zachowania podmiotów gospodarczych oraz innych

użytkowników przestrzeni – poprzez bezpośrednie przekształcanie fizycznego

otoczenia, w którym one działają.

Na końcu każdego rozdziału umieszczono pytania kontrolne – wskazujące

na zagadnienia, które warto zapamiętać. Na końcu tej części skryptu zestawio-

no wszystkie pytania kontrolne, dotyczące problematyki obu jego części –

powinno to ułatwić Czytelnikowi sprawdzenie, czy potrafi samodzielnie poru-

szać się w problematyce omawianych zagadnień.

POLITYKA PRZESTRZENNA

Polityka przestrzenna jest to planowa działalność, polegająca na wykorzy-

stywaniu znajomości praw rządzących kształtowaniem i użytkowaniem prze-

strzeni w celu najbardziej racjonalnego jej zagospodarowania. Na całość sys-

temu regulującego rozwój przestrzenny składają się:

 polityka przestrzenna , poprzez którą władze publiczne ustalają cele i

środki kształtowania zagospodarowania przestrzeni w określonych,

zmiennych w czasie warunkach zewnętrznych (społecznych, ekonomicz-

nych, technicznych, politycznych);

 mechanizm podejmowania decyzji przestrzennych wraz z instrumen-

tami dostępnymi dla ich realizacji; decyzje przestrzenne powinny być

zgodne z polityką przestrzenną – zakres tej zgodności stanowi o skutecz-

ności polityki przestrzennej;

 planowanie przestrzenne , które poprzez tworzenie projektów zagospoda-

rowania przestrzennego wspiera określanie koncepcji polityki przestrzen-

nej i uczestniczy aktywnie w ich realizacji.

TEORIA I PRAKTYKA POLITYKI

PRZESTRZENNEJ

Polityka przestrzenna zajmuje się celami i sposobami praktycznego działa-

nia polegającego na kształtowaniu, użytkowaniu i przekształcaniu środowiska

przestrzennego przez człowieka. Jest to zadanie skomplikowane, gdyż liczba

podmiotów czynnie wpływających na kształt środowiska przestrzennego jest

ogromna. Każdy podmiot gospodarujący w przestrzeni i użytkujący ją, od gospo-

darstwa domowego aż po rząd, kieruje się swoimi celami i motywami w użytko-

waniu przestrzeni. Nieliczne z tych podmiotów mają świadomość bezpośrednich, a

jeszcze rzadziej pośrednich, przestrzennych implikacji swego działania. Ich

wpływ na rzeczywisty obraz środowiska jest wycinkowy, ale ze względu na

ilość takich podmiotów, sumaryczny efekt ich działania jest znaczący.

Uważa się, że większość zmian w środowisku i w zagospodarowaniu prze-

strzennym odbywa się w sposób przypadkowy. Nie można więc mieć pewno-

ści co do sumarycznego efektu jaki ze sobą przyniosą. Zapobiegać efektom

niekorzystnym lub niepożądanym może całościowa, wielodyscyplinarna,

świadoma swoich celów polityka przestrzenna. Podejmować może ona próby

koordynacji lub nawet sterowania wszelkimi działaniami, które wywołują

trwałe skutki w przestrzeni. Należy jednak zaznaczyć, że obok polityki prze-

strzennej duże znaczenie w procesach codziennego użytkowania przestrzeni,

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: