Dlaczego Jezusowi była potrzebna kobieta Komplementarność kobiety i mężczyzny.pdf

• Objawiające się różnice pomiędzy kobietą a mężczyzną dotyczą nie tylko sfery ich

fizyczności (biologii), lecz także wyrażają się w ich psychicznym funkcjonowaniu. Które z

nich są wynikiem odrębności wrodzonych, np. skutkiem wpływów hormonalnych, a które

konsekwencją stereotypów społecznych i wychowania w określonej kulturze? Przechodzący

liczne metamorfozy ruch feministyczny skłania wielu badaczy do wzmożonych poszukiwań

umożliwiających choćby ogólne nakreślenie odpowiedzi na to pytanie. Prowokuje także

wielu psychologów do pogłębionej analizy tego zagadnienia. Rezultaty badań tych

zagadnień zostały nakreślone w prezentowanym materiale. Mogą one również przybliżyć

odpowiedź na pytanie postawione w temacie. Pozwalają na zobaczenie tego, czego Jezus

mógł doświadczyć i nauczyć się w relacji ze swoją Matką, i co następnie posłużyło mu do

pełniejszego przygotowania się do misji, której podjął się w swoim życiu. Ten przykład może

okazać się również cenny w naszym kształtowaniu się i relacjach z innymi.

Wprowadzenie

Polacy są zadowoleni z liczby i jakości swoich rozmów z partnerem oraz dziećmi - wynika z

aktualnych badań Fundacji Komunikacji Społecznej (za: Pac, 2008). Wygląda jednak na to, że

rozmawiają głównie przy wspólnych posiłkach, a równocześnie przyznają, że spotykają się przy

nich bardzo rzadko. Widujemy się najczęściej wieczorami: „Rozmawiamy z mężem dużo i często.

Myślę, że jakieś 20 minut dziennie. Na ogół w kuchni przy szykowaniu kolacji i zmywaniu naczyń”

– to nie jest odosobniona wypowiedź wypływająca z ust dzisiejszych kobiet. Kolejna respondentka

należy do tych 85 proc. Polaków ankietowanych przez Fundację, którzy uważają, że mają dobre

relacje ze współmałżonkiem. Wydawałoby się więc, że w tej dobrej atmosferze można pogadać na

każdy temat i o każdym czasie. Z badań wynika jednak, że małżonkowie spotykają się najczęściej

tylko podczas przygotowywania obiadu, sprzątania albo oglądania telewizji. Wypad do kina, na

koncert lub wspólne uprawianie sportu to rzadkość. Dlatego też ich rozmowy są zdawkowe i

najczęściej dotyczą spraw życia codziennego oraz dzieci. Bardzo rzadko polityki, sztuki czy

literatury.

Dlaczego tak się dzieje? Rozmowy na poważne tematy wymagają zaangażowania emocjonalnego.

A ludzie zmęczeni po całym dniu w pracy nie mają ani siły, ani ochoty, by wykrzesać z siebie

emocje niezbędne do poruszania głębokich tematów związanych z wartościami. Mąż i ojciec,

informatyk z Lublina, przyznaje, że jego rozmowy z żoną dotyczą głównie tego, kto ma zrobić

zakupy i o której trzeba odebrać syna z treningu. – Rano już w biegu dopijam kawę, wychodzę, a

żona woła za mną, co mam kupić – opowiada. Jego zdaniem bardzo trudno jest dyskutować o

poważnych sprawach w czasie szybkiego śniadania czy kolacji po ciężkim dniu. A tymczasem

prawie co trzeci Polak przyznaje, że to właśnie posiłek jest najczęstszą okazją do rozmowy z

partnerem. Tych okazji jest jednak bardzo niewiele, bo z badania wynika, że tylko co dziesiąta

polska rodzina jada wspólnie. A mimo to - jak wynika z badania - niemal wszyscy dorośli Polacy

uważają, że poświęcają swoim dzieciom wystarczająco dużo czasu. „Codziennie pytam, jak było w

szkole. Zdarza mi się, że dzwonię jeszcze w czasie przerw lekcyjnych, by dowiedzieć się, co

słychać. W sumie rozmawiamy jakieś pół godziny, na pewno więcej niż z mężem” – relacjonuje

jedna z matek. Rozmowy służą często do rozwiązywania konkretnych problemów. Psycholodzy

ostrzegają, że rodzice nie staną się powiernikami dzieci, jeśli będą je pytać jedynie o naukę,

problemy w szkole czy kolegów z podwórka. Jeszcze gorsze jest to, że co piąty dorosły rozmawia z

dzieckiem głównie wtedy, gdy ma ono kłopoty. To może powodować, że mały człowiek będzie

specjalnie prowokować trudności, aby rodzice zwrócili wreszcie na niego uwagę (Pac, 2008).

Czego więc potrzeba aby przeciwdziałać rodzącym się zagrożeniom?

Niektóre koncepcje teologiczne przyjmowały kiedyś, iż Jezus Chrystus do wypełnienia swojej misji

powierzonej mu przez Ojca otrzymał szczególną „wiedzę wlaną”, aby mógł ją właściwie wypełnić.

Jednak kilka świadectw biblijnych wskazuje na to, że Chrystus zrezygnował niejako z Bożych

„uprawnień”, przyjął postać ludzką, stał się człowiekiem z wszystkimi tego konsekwencjami i jako

człowiek z normalnymi jego ograniczeniami podjął się realizacji tej misji. Czyli przyjmowane

zwyczajowo trzydzieści lat tzw. życia ukrytego Jezusa to okres uczenia się, przygotowywania do

przyjętego zadania. A zatem czas ten spędzany w naturalnej, ludzkiej rodzinie, to właśnie ten czas

na uczenie się, w szerokim tego słowa znaczeniu. Uczył się pracy i zawodu od swego ojca Józefa, i

uczył się – właśnie czego? – od swojej matki Maryi. Jaka rolę w uczeniu się Jezusa, w Jego

przygotowaniu się do wypełnienia proroctw mogła odegrać Jego matka. W przekazach Kościoła

mówi się o wielkim znaczeniu Maryi w Bożym planie zbawienia. Podkreśla się znaczenie jej zgody

na przyjęcie Bożego Słowa i czci historyczne wydarzenie Bożego Narodzenia. Czy jednak rola

Maryi ograniczała się tylko do zgody na to pośrednictwo w przyjściu na świat Boga, do użyczenia

swego łona, wypełnienia zadań prokreacyjnych, czy chodzi o coś więcej. Plan Boży zakładał, aby

Jezus przyszedł na świat w rodzinie, aby mógł czerpać z doświadczenia wzrastania przy kobiecie i

mężczyźnie, uczyć się od nich gotowości do wypełnienia swojego życia, do dojrzałości w relacji z

Bogiem, innymi ludźmi, wobec tego, co przyjął jako swoje.

W obecnym artykule zapraszam do przyjrzenia się pewnym specyfikom w funkcjonowaniu kobiet i

mężczyzn, temu, jak konstytuuje się ich tożsamość, aby móc lepiej zrozumieć rolę Maryi w życiu

Jezusa, rolę kobiety w budowaniu tożsamości i dojrzałości dziecka, czyli do poszukiwania

odpowiedzi na postawione w temacie pytanie, może nieco je uściślając: do czego była potrzebna

Jezusowi Kobieta. Zapraszam również do spojrzenia na różnice pomiędzy kobietami a

mężczyznami, nie tylko jak na coś co utrudnia im relacje i komunikacje, ale jako na cechy

komplementarne, które jeśli zostaną uszanowane i rozwijane, przyczyniają się do budowania ich

wspólnego i indywidualnego szczęścia, i głębokiej satysfakcji w swoim życiu.

Feminizm stary i nowy

Feminizm rodził się przede wszystkim w kontekście dążeniu kobiet do równouprawnienia,

powstawał jako oskarżenie o ucisk ze strony mężczyzny, i jako poszukiwanie sprawiedliwego

wpływu i znaczenia kobiet w różnych dziedzinach życia osobistego, zawodowego i społecznego,

jako emancypacja z podporządkowania, jako wyzwolenie z często przykrych uwarunkowań

materialnych, a nierzadko i moralnych, związanych ze spełnianymi rolami. Przyniósł on wiele

pozytywnych rezultatów, na przykład: równość prawną, podwyższenie poziomu wykształcenia,

możliwość podjęcia przez kobietę wielu dotychczas niedostępnych zawodów, pracy poza domem.

Inne późniejsze pozytywne rozwiązania to także redukcja czasu pracy (np. półetat), ochrona

macierzyństwa (urlopy), zrewaloryzowane zarobki, udział w życiu politycznym – nie tylko prawo

głosowania, ale także możliwość kandydowania, ustanowienie nowych służb społecznych

ułatwiających kobietom ich rozwój. Proces emancypacji nie był łatwym okresem, raczej powolnym

i pełnym cierpienia. Nie brakowało oporu i wrogości zewnętrznych, ale także uwidaczniał się

konflikt między uwarunkowaniami wynikającymi wychowania a pragnieniem wyrażenia własnego

potencjału, co często powodowało u kobiety pełen bólu wewnętrzny dysonans. Znaczna część z

tego, co zostało przyznane przez prawa, kodeksy i kontrakty, zostało później zanegowane czy

otwarcie zaprzeczone w codziennej praktyce. Kobieta, nieświadomie wierna wyobrażeniu o sobie

przekazanemu przez tradycje, łatwo czuje się współwinną pojawiających się złowrogich sił, które w

rodzinie, w pracy, polityce, na polu seksualno-kulturowym i społecznym stanowią przeszkodę w

procesie jej emancypacji.

Pierwszy feminizm – emancypacyjny – przyniósł dla kobiet wiele niewątpliwych korzyści, jednak

ponieważ charakteryzował się w znacznej mierze przede wszystkim dążeniem do zrównania się

kobiet z mężczyznami, okazał się co najmniej niewystarczający, a można również zauważyć wiele

skutków pochodzących z tego okresu, które przyniosły niewątpliwe szkody kobietom. Taka

emancypacja nie potrafiła wyzwolić kobiety od licznych uwarunkowań atawistycznych: do pracy w

domu dodana została praca poza domem, a tak zwana wolność seksualna, okazała się w istocie

akceptacją męskich wymagań i projektów. Z tych, i wielu innych motywów, pierwszy feminizm

może być traktowany jako pewna pomyłka. Był pragnieniem upodobnienia się do płci przeciwnej,

chęcią uniformizacji męskiego sposobu bycia, działania, uchwyceniem się jednego modelu, co w

konsekwencji oznacza gloryfikację i potwierdzenie męskiej dominacji, podporządkowanie się

męskiemu stylowi życia i funkcjonowania. Zamiast uzyskania przez kobiety możliwości

realizowania własnych pragnień rozpoczęły one rywalizację z mężczyznami. Niektóre skutki

społeczne wytworzone w tym czasie pozostają obecne do dziś i nadal domagają się przekształcenia.

Ta droga okazała się nieskuteczna. Władza polityczna, ekonomiczna, finansowa, w ogóle decyzyjna

jest w dużym stopniu w rękach mężczyzn. Kobieta jest obecna w społeczeństwie produkcyjnym, ale

często na poziomie bardziej wykonawczym, podporządkowanym. Jej praca jest zasadniczo

wykonywana w sektorach technologicznie mniej zaawansowanych, charakteryzujących się

zadaniami prostymi i powtarzającymi się, z małą przestrzeni dla kreatywności i osobistej

inicjatywy. Do tej pory opinia publiczna nie jest jeszcze skłonna przyznać kobiecie prestiżowych

ról zawodowych, a ona poddaje się temu, samoograniczając się i uznając to często za oczywiste.

W latach osiemdziesiątych rodzi się i rozwija nowa faza feminizmu charakteryzująca się przejściem

z kultury emancypacji do kultury opartej na uznaniu różnicy. W tej drugiej fazie feministki nie

mówią już wyłącznie o emancypacji kobiety, lub o wyzwoleniu, ale o tożsamości kobiety i

samoświadomości odmienności. Rozpoczyna się dążenie do odwrócenia perspektywy, która w

nowy sposób ukaże kobiety w pełni jej specyfiki i autentyczności. Chodzi o to, by przywrócić

kobiecie możliwość bycia podmiotem, który zna i działa według swojej logiki, w poszanowaniu jej

kreatywności zdolnej wpłynąć na społeczność we właściwy sobie sposób, nie według utartych

schematów, typowych dla mentalności męskiej. Pogłębiona refleksja tego okresu prowadzi do tego,

aby kobieta odnalazła się w swojej rzeczywistości właśnie jako kobieta ze swoim własnym

potencjałem, zdolnościami i umiejętnościami. Drogi feminizmu się rozchodzą, nie chodzi już o to,

aby kobiety realizowały się w imię abstrakcyjnego i dalekiego feminizmu, ale w tym, kim się są,

pozostając wiernymi swojej kobiecości.

Badania naukowe rozwijające się w tym okresie dostarczają coraz więcej informacji o różnicach

pomiędzy mężczyznami i kobietami, ale różnica coraz wyraźniej nie jest już traktowana jako

podział na lepsze i gorsze (podobnie jak kolor skóry), lecz uznana i doceniona jako bogactwo

pozwalające na pełnię indywidualnej realizacji w swojej własnej perspektywie. Jednym z

najważniejszych zakresów, gdzie wyraźnie uwidacznia się przejście od starego do nowego

feminizmu jest temat macierzyństwa. Rodzenie dzieci powoli przestaje być już postrzegane jako

bolesny i przykry obowiązek kobiety, czy jako jej zasadnicza (jedyna) rola do wypełnienia w

świecie. Kobieta chce przede wszystkim sobie przyznać tę funkcję, odrzucając cechę koniecznego

przeznaczenia i podkreślając aspekty miłości i daru życia. Podejmowane są wysiłki poszukiwania

autentycznego znaczenia prokreacji, poprzez pogłębione zrozumienie obrazu matki, który zawiera

się w wartości osoby. Macierzyństwo staje się na nowo widziane właśnie przez uznanie kobiety

jako osoby z jej autentycznym i pełnym człowieczeństwem, także dzięki specyfice jej bytu.

Wymaga to nowego spojrzenia na znaczenie kobiecości, co paradoksalnie ożywia również poważną

dyskusje i w konsekwencji określenie i docenienie roli ojcostwa. Kolejnym następstwem nowego

feminizmu jest konieczność zwrócenia uwagi na integralne, społeczne, psychologiczne i duchowe

wzrastanie kobiety. Macierzyństwo, w tej perspektywie nabiera wartości zjawiska nie tylko

biologicznego, ale wolnego, zaprojektowanego, przeżywanego odpowiedzialnie i świadomie. Tak

pojmowane doświadczenie płodności staje się symbolem stworzenia. To wydarzenie umożliwia

pełne zrozumienie sensu egzystencji w kategoriach kobiecej osobowości: „wydać świat na świat”,

wyraża ono również wielkość kobiecej misji. W tej „rewizji” feminizmu podejmowano dyskusje

również wielu innych tematów. Nie zabrakło tematu seksualności, instrumentalizacji ciała kobiety

w rodzinie, społeczeństwie, ze strony massmediów. Nowy feminizm próbuje sięgnąć do źródeł

problemu. Celem nie jest już potrzeba emancypacji albo demonstracja, ale nowe zainteresowanie

kobiecą osobowością. Rodzi się pozytywne podejście do seksualności, a co za tym idzie potrzeba

odpowiedniego wychowania seksualnego.

Podjęte działania nie dały jeszcze wszystkich oczekiwanych rezultatów, pozostawiły wiele spraw na

poziomie intencji, dobrych propozycji, albo okazały się przesadne. Nie brakuje obaw, że może nie

zostały wystarczająco zagwarantowane podstawy podobieństwa (równouprawnienie) dla przebycia

drogi do pełnego wzajemnego zrozumienia. Czy aktualny sposób stawiania problemów nie okaże

się nową okazją do oddalenia między światem męskim i kobiecym. Może właściwą droga jest nie

podkreślanie podobieństw i podziałów między tym, co męskie a tym, co kobiece, a szukanie tego,

co komplementarne między tymi dwoma światami, w celu dojścia do wzajemnej zależności zdolnej

do docenienia różnic, do pełnej integracji („Stworzył więc Bóg człowieka, … , stworzył mężczyznę

i niewiastę” Rdz1, 27). W obecnym okresie charakteryzującym się gwałtowną intensywnością

przemian, różnorodność ma znaczenie szczególne. Społeczeństwo trzeciego tysiąclecia staje się

coraz bardziej zróżnicowane pod względem etnicznym, rasowym, kulturowym, religijnym. Różnice

te są nieuniknionym uwarunkowaniem, ale mogą być także wartością godną docenienia. W świecie

odmienności, każdy będzie zaproszony do takiego działania, aby różnica mogła lepiej wyrazić

siebie samą poprzez dialog i wymianę, określając integrującą odpowiedź na problemy bazowej

odmienności ludzkości, czyli tego, co różni mężczyznę i kobietę. Jest także męska odmienność, nie

wykluczone, że aktualnie również przeżywająca swój kryzys (np. w zakresie partnerstwa i

ojcostwa). Także ona pozostaje do odkrycia w jej tożsamości biologiczno-kulturowej (Renzetti,

Curran, 2005; Pelamatti, Peluso, 2005; Lipsitz Bem, 2000; Lerner, 1993; Bellenzier, 1985;

Saraceno, 1978; Di Nicola, 1988). Świadomość różnic może stać się wyzwaniem dla lepszego

wzajemnego zrozumienia, pełniejszego zaangażowania w komplementarność i głębszej integracji.

Przyjrzyjmy się wiec dokładniej wynikom badań i analiz naukowych dotyczących różnic pomiędzy

kobietami i mężczyznami.

Biologiczne podłoże różnic pomiędzy kobietami a

mężczyznami

Mężczyźni różnią się od kobiet. Obie płcie są sobie równe ze względu na wspólną przynależność do

tego samego gatunku - Homo sapiens. Utrzymując, że ich skłonności, uzdolnienia czy zachowania

są takie same, budujemy społeczeństwo oparte na biologicznym i naukowym kłamstwie – to główna

teza Anne Moir i David Jessel zatytułowanej „Płeć mózgu” (2004). Uważają oni, że płcie są od

siebie odmienne, ponieważ mózgi kobiet i mężczyzn różnią się od siebie, są skonstruowany

odmiennie. Przetwarzają one informacje w różny sposób, co daje w efekcie odmienne postrzeżenia,

preferencje i zachowania. Postawiona w tej publikacji teza nie zawsze spotyka się z przychylnym

przyjęciem. Nie brakuje aktualnie pozycji wydawniczych, które na podstawie np. metaanalizy wielu

badań prezentują odmienny pogląd, przekonując, iż różnice te są zasadniczo tak niewielkie, że

zupełnie nieistotne, lub, że wynikają one przede wszystkim z tzw. uczenia społecznego, czyli

wpływu kulturowych stereotypów w procesie wychowania, a nie są czymś wrodzonym, czyli

uwarunkowanym biologicznie (por. Brannon, 2002; Wojcieszke, 2004; Renzetti, Currant, 2005).

W ciągu ostatnich nasiliły się wysiłki badaczy poszukujących dowodów na występujące różnice lub

ich brak w strukturze biologicznej pomiędzy płciami. Wiele odkryć zebranych razem tworzą jednak

wyraźnie spójny obraz asymetrii płciowej. Nie ma już chyba potrzeby podkreślania braku różnic w

obawie przed ich dyskryminującym użyciem. Kobieta nie musi być bardziej podobna do

mężczyzny, aby uzyskać potwierdzenie swojej wartości. Kobieta i mężczyzna nie muszą wymieniać

się rolami, aby udowodnić, ze są pod każdym względem tacy sami. Nie we wszystkim są tacy sami,

co nie stanowi dla nich zagrożenia lecz szansę.

Przez pewien okres, i pewni autorzy nadal, różnice w zachowaniu między płciami wyjaśniali

uwarunkowaniami społecznymi, np. oczekiwaniami rodziców, których postawy odzwierciedlały z

kolei oczekiwania społeczeństwa. Małym chłopcom mówiono, że nie powinni płakać i tolerowano

ich agresywność, aby wzmóc w nich dążenie na szczyty hierarchii społecznej, której osiągniecie

miało zależeć od ich męskiej siły przebicia. Argumentacja biologiczna dostarcza obecnie naukowo

uzasadnionych podstaw pozwalających nam zrozumieć, dlaczego jesteśmy tym, kim jesteśmy. To

hormony w dużym stopniu, choć nie same, determinują nasz swoisty, stereotypowy sposób

zachowania. Różnica powstaje z wzajemnego oddziaływania hormonów i mózgu mężczyzny lub

kobiety, już z góry specyficznie ukształtowanego, by mógł z nimi wchodzić w reakcję. Wyraźną

różnicę w zachowaniach między mężczyznami a kobietami można zauważyć w zakresie

agresywność mężczyzn, co w dużym stopniu wyjaśnia ich historyczną dominację w obrębie

naszego gatunku. Mężczyźni nie nauczyli się agresji jako jednej z taktyk w wojnie płci. Naszych

synów, tak naprawdę, nie uczymy agresywności. Często, bezskutecznie, próbujemy ich nawet jej

oduczyć. Uważamy, że nasza wyższość nad innymi zwierzętami wyrażająca się w m.in. w

zdolności do abstrakcyjnego rozumowania czyni nas bliższymi aniołom niż szympansom. Być

może to powoduje, iż myśląc o sobie jako o panach własnego losu ignorujemy myśl, że podlegamy

przecież biologicznym imperatywom własnego ciała. Zapominamy, że w ostatecznym rozrachunku

- tak samo jak u innych zwierząt - to, jacy jesteśmy i jak się zachowujemy, jest w znacznej części

podyktowane komunikatami, które kształtują i informują nasz mózg (Moir, Jessel, 2004).

Już w wieku szkolnym daje się obserwować i mierzyć pewne różnice pomiędzy dziewczynkami a

chłopcami w zakresie uzdolnień. Chłopcy zazwyczaj przewyższają dziewczynki w operowaniu

pojęciami abstrakcyjnymi w matematyce. Oczywiście podane tu informacje nie mówią o absolutnej

niemożności osiągania lepszych wyników w tej dziedzinie (i innych poniżej przytaczanych) przez

dziewczynkę niż chłopca, lecz o pewnej średniej, czyli dotyczą przeciętnej kobiety i przeciętnego

mężczyzny. Ta prawidłowość uwidacznia się również w proporcjach pomiędzy płciami na

kierunkach studiów, gdzie jednym z podstawowych przedmiotów jest matematyka. Naukowcy

wiedzą, że kiedy ryzykują sformułowanie jakiejkolwiek teorii na temat zachowania człowieka,

wkraczają na społecznie niebezpieczny teren. Ale badacze różnic miedzy płciami stają się coraz

bardziej niecierpliwi wobec układnych starań, by znaleźć dla nich społeczne wyjaśnienie. Camilla

Benbow (1980, 1983) tak mówi o swoich badaniach wykazujących przewagę chłopców wśród

uzdolnionych matematycznie dzieci: po piętnastu latach bezowocnych poszukiwań wyjaśnienia

środowiskowego dałam za wygraną i podzieliła się z nami swoim przekonaniem, że ta różnica

uzdolnień ma podstawy biologiczne. Chłopcy posiadają także lepszą koordynację wzrokowo-

ruchową (np. ręka-oko), uwidaczniająca się w grach w piłkę. Jednocześnie te właśnie zdolności

oznaczają, że mogą oni z większą łatwością przedstawić sobie, przekształcić i obrócić przedmiot w

wyobraźni. Chłopcom łatwiej jest zbudować z klocków budynek na podstawie dwuwymiarowych

projektów. Większe zdolności przestrzenne mężczyzn mogą z pewnością pomóc w wyjaśnieniu

przewagi mężczyzn w czytaniu mapy (Moir, Jessel, 2004; Burg, 1966; Garai, 1971; Harris, 1978,

1981).

Podczas gdy mózg mężczyzny wykazuje przewagę w radzeniu sobie z przedmiotami i

twierdzeniami teoretycznymi, mózg kobiety wrażliwiej reaguje na wszystkie bodźce zmysłowe.

Kobiety wypadają też lepiej we wszystkich testach sprawności werbalnej. Są bardziej

przystosowane do odbierania szerszego zakresu informacji zmysłowych, do łatwiejszego łączenia

tych informacji ze sobą i dostrzegania relacji między nimi, co daje im przewagę w tworzeniu relacji

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: