8. "Makbet" Szekspira jako dramat ludzkich nami�tno�ci i dramat polityczny. Makbet to tytu�owy bohater dramatu Szekspira. Pocz�tkowo by� prawym rycerzem, wiernie s�u�y� kr�lowi, wykazywa� si� patriotyzmem, odwag� i m�stwem. Odznacza� si� waleczno�ci� i uleg�o�ci� wobec kr�la. Wype�nia� wszystkie polecenia w�adcy i zas�u�y� na miano szlachetnego rycerza. W nagrod� za m�stwo i zas�ugi wojenne zosta� obdarzony wieloma godno�ciami. Odniesione sukcesy wp�yn�y jednak niekorzystnie na jego dalsz� postaw�. Uzewn�trzni�a si� z�o�ono�� charakteru Makbeta, g�r� wzi�y takie cechy jak: wyg�rowana ambicja, ��dza w�adzy i zaszczyt�w. Zbrodnicze my�li podsyci�a i umocni�a �ona Makbeta, Lady Makbet, co definitywnie zdecydowa�o o jego czynach. Zabi� w nocy �pi�cego kr�la, stwarzaj�c pozory, �e zbrodni dokonali pijani wartownicy. Pierwsza zbrodnia popchn�a go do dalszych morderstw. Zamordowa� wartownik�w i swojego najlepszego przyjaciela. Wyrachowanie, pycha i zatwardzia�o�� zatar�y w nim resztki szlachetniejszych rys�w charakteru. Sprawowa� w�adz� despotyczn�, rz�dzi� coraz bardziej tyra�sko, pogr��y� si� w otch�ani zbrodni. Sprowadzi� cierpienia na ca�y nar�d. Chc�c za wszelk� cen� utrzyma� si� przy w�adzy, kaza� zabi� �on� i dzieci Makdufa, kt�ry po��czy� si� ze sprzymierze�cami Malkolma, aby wyzwoli� kraj spod w�adzy tyrana. Osi�gn�� szczyt okrucie�stwa i ostateczny upadek moralny. Jego spok�j wewn�trzny zabi�y wyrzuty sumienia. Dokonywane zbrodnie i ich nast�pstwa przekre�li�y tak�e uczucia do �ony. Motorem dzia�ania m�a by�a w�a�ciwie Lady Makbet, kt�ra pomog�a mu dokona� wyboru, czy przepowiednia sama si� spe�ni, czy nale�y jej w tym "pom�c". To ona jest autork� planu pierwszej zbrodni, a po zabiciu Dunkana i jego s�ug stara�a si� ucisza� wszelkie wyrzuty sumienia. Wyg�rowana ambicja wi���ca si� z ��dz� w�adzy, przepowiednie czarownic i namowa �ony wp�yn�y na zmian� jego postawy. Makbet �wiadomie zaprzepa�ci� dotychczasowe warto�ci: odwag�, waleczno�� i dobr� s�aw�. Rozterki i wyrzuty sumienia Makbeta s� dowodem jasnego rozeznania zbrodniczo�ci w�asnego czynu. Wewn�trzna walka mi�dzy mroczn� stron� jego natury a niew�tpliwie wra�liwym sumieniem trwa a� do ko�ca, do chwili, gdy pragnie oszcz�dzi� najci�ej skrzywdzonego Makdufa. Makbet dysponuje woln� wol�. Przepowiednia czarownic ogranicza j� tylko pozornie. Bohater nie musi im ufa� ani kierowa� si� otrzymanym proroctwem. Wr�by nie determinuj� dalszych wypadk�w, stawiaj� jedynie bohatera przed konieczno�ci� wyboru. Makbet zabija kr�la nie dlatego, �e musi, lecz dlatego, �e chce zosta� kr�lem.. Makbet i jego �ona to postacie ambitne, kt�re jednak swoj� ambicj� �le rozumiej� i �le j� wykorzystuj�. W efekcie za�lepia ich d��enie do uzyskania najwi�kszej w�adzy i oboje s� odpowiedzialni za podj�te decyzje. ��czy ich ogromne pragnienie w�adzy, ch�� zaspokojenia swoich ambicji i osobistych pragnie�, tyrania. Pope�niaj�c zbrodnie, Makbet prze�ywa katusze wyrzut�w sumienia, l�ki, poznaje krucho�� w�adania. Szekspir podj�� w utworze - poza rozwa�aniem o ludzkich ambicjach i nami�tno�ciach - tak�e problem pa�stwa i w�adzy. Podda� krytyce krwawe rz�dy Makbeta, kt�ry pa�stwo i poddanych traktuje przedmiotowo. Jako przyk�ad tyrana i despoty, mo�e doprowadzi� jedynie do rozpadu pa�stwa. Makbet to ��dny w�adzy wasal i krewny, kt�ry w spos�b przest�pczy zdobywa koron� i zaczyna sprawowa� krwawe rz�dy. Dosi�ga go jednak sprawiedliwo��, jednocz� si� przeciwko niemu ksi���ta i rycerze, zabijaj� go, oddaj� w�adz� Malkolmowi, synowi zamordowanego kr�la. Szekspir nadaje wi�c sztuce wymiar polityczny, ostrzega przed tyrani�.
jola_tbg