ANTYKONCEPCJA.pdf

Planowanie rodziny

Świadome i celowe przewidywanie struktury i liczebności rodziny uwarunkowane względami

natury zdrowotnej, ekonomicznej, społecznej i obyczajowej.

Antykoncepcja w aspekcie historycznym, czyli jak to było kiedyś.

☼ wynalazek techniczny

☼ zmiany demograficzne i model rodziny

☼ tło społeczne – kto i kiedy

☼ tło kulturowe i społeczno-ekonomiczne

Antykoncepcja to: Świadome działanie, mające na celu zapobieganie niepożądanej ciąży, a

jednocześnie umożliwiające człowiekowi podjęcie niezawisłej decyzji o posiadaniu potomstwa.

(WHO)

Metody antykoncepcji: naturalne, barierowe, środki plemnikobójcze, wkładka wewnątrzmaciczna

(IUD), hormonalne, chirurgiczne, immunoantykoncepcja, antykoncepcja postkoitalna,

antykoncepcja męska

Idealna metoda antykoncepcyjna: 100% bezpieczeństwa, 100% skuteczności, brak związku z

aktywnością seksualną, odwracalność efektu antykoncepcyjnego, łatwość stosowania, prostota

odstawienia, dostępność ceny i łatwość dystrybucji, możliwość stosowania bez nadzoru lekarza,

akceptacja przez każdą kulturę, religię i pogląd polityczny, możliwość używania i kontrolowania

przez kobietę.

Sposoby regulacji płodności: (od najskuteczniejszego do najbardziej zawodnego wg

współczynnika Pearla)

− ubezpłodnienie chirurgiczne 0

− antykoncepcja doustna 0,2-0,5

− wkładki wewnątrzmaciczne (z miedzią) 1,7-2,7

− metoda termiczna i objawowo termiczna 0,8-3

− prezerwatywa

− dopochwowe środki plemnikobójcze

− kalendarzyk małrzeński

14-38

− metoda Billingsów

15-32

− stosunek przerywany

liczba niepożądanych ciąż x 1200

formuła Pearla = -------------------------------------------

ogólna liczba miesięcy stosowania

Metody naturalne:

Wstrzemięźliwość

Stosunek przerywany : Usunięcie członka z pochwy przed ejakulacją. Wytrysk nasienia następuje poza

szeroko pojmowanym organizmem kobiety.

Wady: zaburza życie seksualne, uniemożliwia osiągnięcie pełnej satysfakcji, może doprowadzić do nerwicy,

wątpliwa skuteczność (zjawisko kropelkowania), całkowita kontrola w rękach mężczyzny, dyskomfort u kobiety

(obawa przed ciążą (czy się uda zdążyć)

Techniki kontroli: ucisku, stop-start (stop and go), pozycja „ spoon ”

Kalendarzyk : Początek fazy płodnej – najkrótszy cykl z 12 w roku obserwacji – 18 dni. Koniec fazy płodnej –

najdłuższy cykl z 12 w roku obserwacji – 11 dni

Termiczna

>Podstawową temperaturę ciała mierzymy: po przynajmniej 3 godzinnym śnie (spoczynku), bezpośrednio po

przebudzeniu się, przed wstaniem z łóżka, przez 5 minut (lub krócej - zależnie od rodzaju termometru), w ustach pod

językiem lub w pochwie lub w odbycie, przez cały cykl w tym samym miejscu, przez cały cykl tym samym

termometrem, o tej samej porze (między 4.00, a 11.00), temperaturę zapisujemy bezpośrednio po zmierzeniu – przy

pomiarze termometrem rtęciowym, używając termometru elektronicznego (termometr elektroniczny ma pamięć

pomiaru), po zmierzeniu ptc, można spać dalej :-), każdy cykl zapisujemy na osobnej karcie.

>Czynniki, które mogą mieć wpływ na PTC (podstawowej temperatury ciała): zmiana godziny pomiaru PTC,

zmiana termometru, dolegliwości chorobowe (katar, ból gardła itp.), zmiana klimatu, bezsenność, wypity

poprzedniego dnia wieczorem alkohol, zdenerwowanie.

>Linia pokrywająca jest to linia pomocnicza do zinterpretowania dwufazowości cyklu, oddziela fazę temperatur

niskich od fazy temperatur wysokich. Powinna ona przebiegać ½ (0,025°C)

kratki powyżej najwyższego punktu z sześciu niezakłóconych temperatur poprzedzających skok.

>Wzrost (skok) temperatury - jest rozpoznawany wtedy, gdy różnica wynosi 0,2oC lub więcej pomiędzy najwyższą z

sześciu ostatnich niższych, a trzecią z następujących po sobie, niezakłóconych, wyższych temperatur.

Obserwacja śluzu szyjkowego

>Zasady obserwacji śluzu: kilka razy dziennie, przed i po oddaniu moczu, dotknąć papierem toaletowym (palcem)

do wejścia pochwy, zaobserwować jeśli jest śluz jego konsystencję, ilość, barwę, odczucie (jeżeli występują różne

typy śluzu w ciągu dnia – wpisujemy „najbardziej płodny”)

>Etapy:

-Krwawienie: Brak śluzu

-Niepłodność przedowulacyjna: śluz skąpy, gęsty, lepki, nierozciągliwy, srom suchy – stosunki co 2 dni wieczorem

-Zmiana: wilgotno, płynny śluz, rozciągliwy, przezroczysty, jak białko jaja kurzego – bez stosunków

-Szczyt : ślisko, obrzmienie, miękko, rozciągliwy

-Po szczycie 1-3: zanika wilgotność, śluz gęsty, rozciągliwy - bez stosunków. Objaw szczytu śluzu

-Niepłodność poowulacyjna: śluzu skąpy, gęsty, lepki, nierozciągliwy, srom suchy – stosunki bez ograniczeń

Objawowo-termiczna

Metoda LAM (w okresie laktacji)

Kryteria: amenorhea (powrót miesiączkowania najwcześniej po 2 miesiącach), karmienie piersią, nie więcej niż 6

miesięcy od porodu.

Mechanizm: drażnienie brodawki hiperprolaktynemia zahamowanie owylacji

Skuteczność: 98-99% przy spełnieniu wszystkich kryteriów

Najwyższą skuteczność antykoncepcji naturalnej zapewnia korzystanie z „ metody potrójnej ” -

stosowania wszystkich 3 metod (kalendarzowej, termicznej i Billingsów) jednocześnie.

Szyjka macicy

1. Na początku cyklu szyjka jest: nisko, zamknięta, twarda.

2. Gdy narastają objawy płodności: wyżej, otwarta, miękka.

3. Gdy zbliża się owulacja: wysoko, otwarta, miękka.

4. Po owulacji szyjka jest: nisko, zamknięta, twarda

Metody mechaniczne:

Prezerwatywa : długość – 17 cm, szerokość – 6-7 cm

Diafragma – kapturek dopochwowy

Wykonany z lateksu (średnica 50-95 mm) – 3 typy. Wymaga badania fizykalnego.

Wymiana co 12 miesięcy. Usunięcie >6 i <24 po stosunku. Można stosować podczas menstruacji. Chroni przed

bakteryjnymi STD.

Wady: ryzyko infekcji układu moczowego, uczulenia, zespół wstrząsu septycznego, przemieszczenie podczas

stosunku

Kapturek naszyjkowy

Prezerwatywa dla kobiet

Gąbki dopochwowe Założyć <24h przed stosunkiem. Usunąć >6 i <30h po stosunku.

Blokują plemniki. Absorbują plemniki. Uwalniają Nonoksynol-9

Wkładki wewnątrzmaciczne Od ok. 10 lat pojawiły się nowe wkładki zawierające lewonorgestrel (LNG)

>Mechanizm działania: zagęszczenie śluzu szyjkowego, zahamowanie ruchliwości i czynności plemników w macicy

i jajowodach, zapobieganie rozrostowi endometrium

>Zalety: wysoka skuteczność (wskaźnik Pearla 0,14), ↓ objętości i czasu krwawienia miesiączkowego,

↑ hemoglobiny oraz ferrytyny w surowicy, po usunięciu – powrót płodności po miesiącu, ochrona przed

powstawaniem włókniakomięśniaków, ↑ wydzielania IGF-1BP w endometrium, złagodzenie dolegliwości

w bolesnym miesiączkowaniu, najniższa częstość występowania ciąży ektopowych (0,02 na 100 kobiet przez 12 m.),

brak wpływu na częstość występowania dysplazji nabłonka szyjki macicy

>Wady: wystąpienie obrzęku, bólu głowy, tkliwości piersi, trądziku, bóle w dole brzucha lub krzyżu, wydzielinę

z pochwy, nudności, występowanie czynnościowych torbieli jajnika, plamienia w ciągu pierwszych miesięcy

stosowania, możliwość ciąży ekotopowej, możliwość wydalenia, możliwość wbudowania w ścianę macicy, wzrost

częstości stanów zapalnych w miednicy mniejszej

>Przeciwwskazania: zwiększona podatność na zakażenia (białaczka, AIDS, sterydoterapia), duża liczba partnerów

seksualnych, obfite krwawienie miesiączkowe, niedokrwistość, zaburzenia krzepnięcia, uczulenie na miedź, choroba

Wilsona, nieprawidłowe krwawienia z macicy niezdiagnozowane, ciąża, przebyte lub obecne stany zapalne narządu

rodnego, wady rozwojowe macicy, mięśniaki, krwawienie z dróg rodnych o niejasnej etiologii, ciąża ektopowa w

wywiadzie

ŚRODKI PLEMNIKOBÓJCZE – NONOKSYNOL-9

1. Globulki

2. Kremy plemnikobójcze

3. Żele

4. Filmy: do zadziałania – 15 min. Działa przez 2h.

Zalety: zmniejszają ryzyko zakażenia bakteryjnego, ochrona przed chorobami przenoszonymi

drogą płciową

Wady: standartowa dawka wystarcza na 1 godź, po tym czasie należy powtórzyć dawkę lub

zastosować dodatkowe zabezpieczenie, każdy stosunek musi być poprzedzony nową aplikacją

środka, środek powinien pozostać w pochwie na 6-8 godz.

(przeciwwskazane płukanie pochwy)

Nonoksynol – 9: zakażenia grzybicze, podrażnienia, uczulenia, wzrost ryzyka zakażenia HIV,

nie zwiększa skuteczności prezerwatywy, nie chroni przed STD, brak wpływu na ciążę.

Metody hormonalne:

Tabletki antykoncepcyjne :

> Działanie: supresja jajników poprzez zahamowanie aktywności osi podwzgórze-przysadka-jajnik, zagęszczenie

śluzu szyjkowego (zmniejszenie ruchliwości plemników), hamowanie rozwoju endometrium, hamowanie

kapacytacji plemników.

> Rodzaje:

Tabletki jednofazowe: ethynyloestradiol 1-1-1 progestagen 3-3-3

Tabletki dwufazowe: ethynyloestradiol 2-2 progestagen 1-2

Tabletki trójfazowe: ethynyloestradiol 1-2-1 progestagen1-2-3

>Generacje:

I generacja: EE + norethynodrel chlormadinon (obecnie nie stosowane)

II generacja: EE + norethisteron octan norethisteronu lewonorgestrel (preparaty mało wybiórcze)

III generacja: EE + dezogestrel gestoden norgestimat (selektywne, wybiórczo pobudzają receptory progesteronowe)

IV generacja: EE + dienogest lub desogestrel (preparaty pobudzające jedynie receptory progesteronowe)

> Schematy dawkowania: 21 + 7, 24 + 4, 84 + 5-7

Zalety: wysoka skuteczność, wygoda stosowania, stałe zabezpieczenie, brak wpływu na współżycie, odwracalność,

mniej aborcji, mniej nowotworów endometrium i jajnika, rzadsze ciąże ektopowe ( ↓ o 90%), bardziej regularne

cykle, rzadsze przypadki zapalenia jajowodów ( ↓ o 50%), rzadsze występowanie endometriozy ( ↓ o 15%), mniej

zmian o charakterze nienowotworowym w obrębie gruczołów piersiowych, rzadziej reumatoidalne zapalenie

stawów, wzrost masy kostnej, rzadziej mięśniaki macicy, rzadziej torbiele jajników ( ↓ o 70%), rzadziej trądzik

i hirsutyzm, mniej nasilony zespół napięcia przedmiesiączkowego

> Efekty uboczne: kosmetyczne, mastalgia, plamienia, krwawienia, nudności, wymioty, bóle głowy, zmiana masy

ciała, wtórny brak krwawień po odstawieniu

> Powikłania: choroby serca i naczyń, choroby żył, zakrzepica żył głębokich, zator tętnicy płucnej i innych żył,

choroby tętnic, zawał serca, udar niedokrwienny i krwotoczny, nadciśnienie tętnicze, choroby nowotworowe, rak

sutka i szyjki macicy, śródbłonkowe zmiany nowotworowe szyjki, nowotwory wątroby, gruczolak wątroby, choroby

wątroby, kamica żółciowa

> Objawy niepokojące: A – abdominal pain, C – chest pain, H – headache, E – eyes problems (zaburzenia

widzenia), S – severe leg pain

> Przeciwwskazania bezwzględne: ciąża, nowotwory estrogenozależne, ciężkie choroby wątroby, choroby układu

sercowo-naczyniowego i zakrzepica, otyłość (BMI>35), nadciśnienie tętnicze, długotrwałe unieruchomienie, palenie

papierosów (u kobiet po 35 r.ż.)

>>>Metoda progesteronowi POPsy (POPy)

Zawiera lewonorgestrel (30ug/tab.). Nie hamuje owulacji. Przyjmowana codziennie przez 28 dni

Wady: konieczna bezwzględna rzetelność i regularność przyjmowania, krwawienia, plamienia, torbiele

czynnościowe jajników, interakcje z lekami, rak piersi, ciąża ekotopowa,

Zalety: można stosować w czasie karmienia, zaraz po porodzie, nie zawiera estrogenów, stosowane u cukrzyków,

brak wpływu na płód

Iniekcje i implanty progestagenowe

>>>Depo-provera. Skład – octan medroksyprogesteronu (150mg). Uwalniany stopniowo przez 12 tygodni.

Rozpoczęcie – najczęściej 1-5 dzień cyklu. Płodność powraca kilka tyg po odstawieniu.

> Zalety: zapobieganie nowotworom endometrium i jajnika, rzadsze występowanie zapaleń przydatków (o 50%)

i ciąży pozamacicznej, rzadsze powstawanie torbieli czynnościowych jajników (ok.14-krotnie), likwidowanie

objawów endometriozy, skąpsze krwawienia aż do ich braku - mniej nasilona niedokrwistość, mniejsza bolesność

miesiączek i objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego, nie ma wpływu na raka sutka, szyjki macicy i jajnika,

podawany parenteralnie nie upośledza funkcji wątroby, układu krzepnięcia i metobolizmu ogólnoustrojowego.

> Wady: względny hipoestrogenizm – objawy wypadowe, wzrost ryzyka osteoporozy, wzrost masy ciała,

nieregularne krwawienia, depresja, bóle głowy, spadek HDL, interakcje z lekami

>>>Norplant 6 kapsułek silikonowych zawierających lewonorgestrel (36 mg)

> Zalety: zapewnia stałą, pewną i odwracalną antykoncepcję przez 5 lat, nie zawiera estrogenów, płodność powraca

po 1 m. od chwili usunięcia kapsułek, skuteczność porównywalna z chirurgiczną sterylizacja, omija krążenie wrotne,

nie wymaga badania ginekologicznego, wysoki koszt, możliwość występowania nieregularnych krwawień, plamień

lub braku miesiączki,

> Wady: zmiany nastroju, bóle głowy, tkliwość piersi, depresja, torbiele czynnościowe jajnika, trądzik, infekcja rany,

mniejsza skuteczność u otyłych kobiet

> Przeciwwskazania: choroba zatorowo-zakrzepowa, nie rozpoznane patologiczne krwawienie z narządu rodnego,

ciąża lub podejrzenie, ostre choroby wątroby, rak sutka, palenie papierosów.

System przezskórny

>>>EVRA wykazuje taki sam mechanizm działania jak pigułki antykoncepcyjne.

> Hamowanie owulacji, zagęszczenie śluzu szyjkowego, wpływ na endometrium.

Jeden plaster Evra na tydzień przez trzy kolejne tygodnie i tydzień przerwy. Zmiana plastra zawsze w tym samym

dniu tygodnia.

> Miejsca aplikacji: podbrzusze, górna, zewnętrzna część ramienia, pośladek, bark, łopatka

> Odklejenie plastra, nawet częściowe: poniżej 24 godzin – poprawić lub zmienić na nowy; powyżej 24 godzin –

założyć nowy plaster i to jest nowy dzień pierwszy. Przez następne 7 dni stosować dodatkowe zabezpieczenia;

zapomnienie założenia plastra nr 1. Rozpocząć jak najszybciej i przez tydzień dodatkowe zabezpieczenia; opóźnienie

(do 48 godzin!) zmiany plastra. Jak najszybciej przykleić nowy plaster.

Wewnątrzmaciczne systemy uwalniające progestageny

Pierścienie dopochwowe

>>>Nuva Ring: średnica – 5,4 cm. Umieszczany na 3 tygodnie. Zawiera EE i P

Antykoncepcja po stosunku

Metoda hormonalna - duża dawka estrogenów - wywołuje wczesne poronienie zapłodnionego jaja przeznaczone dla

kobiet, które wspłżyją rzadko

> Wady: objawy uboczne (nudności wymioty ból, zawroty głowy, krwawienia i plamienia), powikłania, zaburzenia

psychiczne

> Stosowanie: przed implantacja – 5-6 dni po owulacji

> Wskazania: gwałt, stosunek kazirodczy, stosunek bez zabezpieczenia, uszkodzenie prezerwatyw.

> Mechanizm działania: zaburzenie synchronizacji dojrzewania blastocysty i endometrium: zmiany w endometrium,

hamowanie owulacji, ↓ transportu jajnikowego, ↑ gęstości śluzu szyjkowego, skrócenie fazy lutealnej

>>>Mifepriston – Ru 486: francuska pigułka poronna ” . >10mg/kg m.c. – antygestagennie. Po 36-48 h od zażycia –

podać środki naskurczowe (np. Cytotek) – poronienie całkowite bez konieczność wyłyżeczkowania jamy macicy.

W Polsce nielegalna (GB- do 63 dni od zatrzymania miesiączki, Francja – do 48 dni)

Sterylizacja u kobiet:

Minilaparotomia

Laparoskopia

Zaraz po porodzie lub poronieniu.

Problemy zdrowotne, choroby dziedziczne, dzieciaki

Koszty – 1200-3000$

Powikłania chirurgiczne: perforacja, krwotok, zapalenie otrzewnej – u 6% kobiet, ciąża pozamaciczna

Aborcja – zakończenie ciąży w wyniku zastosowania środków farmakologicznych lub

interwencji chirurgicznej po implantacji zarodka do jamy macicy, a przed uzyskaniem przez płód

pełnej zdolności do samodzielnego funkcjonowania poza organizmem matki (wg definicji WHO

do 22 Hbd)

Aborcja – epidemiologia

75 mln/rok – niechciana ciąża (gwałty, nieskuteczna antykonceopcja, brak planowania rodziny)

2/3 z nich kończy się usunięciem ciąŜy

46 mln aborcji/rok (26 legalnie, 20 podziemie aborcyjne)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: