Wpływ środowiska społecznego na nasilenie objawów jadłowstrętu psychicznego.pdf

PRACE ORYGINALNE

Adv Clin Exp Med 2006, 15 , 1, 89–95

ISSN 1230−025X

M AŁGORZATA Ś MIAROWSKA , R YSZARD K AMIŃSKI , E LŻBIETA M IKOŁAJCZYK ,

A GATA L ISIECKA , K AROLINA K ORWIN −P IOTROWSKA , J ERZY S AMOCHOWIEC

Social and Environmental Factors on Behavior

and Severity of Disturbances in Patients

with Anorexia Nervosa – Preliminary Study

Wpływ środowiska społecznego na nasilenie objawów

jadłowstrętu psychicznego – badanie wstępne

Katedra i Klinika Psychiatrii PAM w Szczecinie

Streszczenie

Wprowadzenie. Jadłowstręt psychiczny są to zaburzenia kliniczne o szerokim zakresie, których etiopatogeneza

nadal jest niejednoznaczna.

Cel pracy. Określenie związku między rodzajem czynników środowiskowych a typem zaburzenia jedzenia, sta−

nem odżywienia, przejawianymi zachowaniami.

Materiał i metody. Badania wykonano u 56 kobiet z jadłowstrętem psychicznym AN (47 z postacią restrykcyjną

AN−R, 9 – bulimiczną AN−B) według kryteriów ICD−10, w wieku 20,09 ± 0,57 lat, wskaźnikami: masy ciała BMI

14,9 ± 0,34 kg/m 2 i idealnej masy ciała (i.m.c.) 65,66 ± 1,07%. Dane obejmowały wywiad chorobowy, ocenę funk−

cjonowania w grupie i rodzinie, obecność czynników traumatycznych w okresie rozwojowym.

Wyniki. Stwierdzono, że w rodzinach kobiet z AN z ciężkim niedożywieniem (i. m. c. < 60%) i przewagą zacho−

wań restrykcyjnych (AN−R : AN−B, 3 : 1) dominowały problemy zaburzeń psychicznych, chorób somatycznych

oraz śmierci znaczącej osoby (62,5%), alkoholizmu rodziców (50%), przemocy (42,9%). Badane wskazywały, że

wpływ na rozwój zaburzenia miały: potrzeba własnej atrakcyjności (44,6%), rozpad rodziny (41,1%), rywalizacja

z rodzeństwem (23,2%), matką (14,3%) i bunt wobec ojca (7,1%).

Wnioski. Powyższe badania potwierdzają dysfunkcyjność rodziny anorektycznej, której miarą jest wielkość nie−

dożywienia, nasilenie zachowań restrykcyjnych i autodestrukcyjnych. Badania własne wskazują na egocentryczną

postawę pacjentek z jadłowstrętem i rysy osobowości niedojrzałej, neurotycznej i boderline ( Adv Clin Exp Med

2006, 15, 1, 89–95 ).

Słowa kluczowe: jadłowstręt psychiczny, system rodzinny, stan odżywienia.

Abstract

Background. Anorexia nervosa belongs to the group of wide spectrum and strictly defined clinical disturbances,

with unclear etiopathogenesis.

Objectives. Description of the relationship between sort of environmental factors, type of eating disorder, state of

nutrition and patient’s behavior.

Material and Methods. The study was conducted in 56 women with diagnosis of anorexia nervosa – AN (47 with

restrained type of AN: AN−R and 9 with bulimic type of AN: AN−B) according to ICD−10 criteria; aged 20.09 ±

± 0.57 year; BMI: 14.9 ± 0.34 kg/m 2 and ideal body weight (i.b.w.) 65.66 ± 1.07%. Examination included: inter−

view according to the present illness, assessment of functioning in a group or family and presence of traumatic

events in a developmental period.

Results. The authors stated that in families of patients with AN and under−nutrition (i.b.w. < 60%), combined with

predominance of restraint behavior (AN−R : AN−B, 3 : 1) there were prevailing mental disturbances, somatic dis−

eases or loss of important family member, feeling lost after someone’s death (62.5%), alcohol addiction among par−

ents (50%) and violence (42.9%). The data also suggested the significance of such features as: need of self−attrac−

tiveness (44.6%), family degradation (41.1%), competition between patient and siblings (23.2%), or patient and

mother (14.3%) and rebellion against father (7.1%).

Conclusions. Our study confirm the dysfunction of anorectic family, which can be estimated by depth of malnutri−

tion, intensity of restraint behavior or self−destructive tendencies. Authors point at egocentrism of patients with AN,

as well as features of immature, neurotic or borderline personality disorder ( Adv Clin Exp Med 2006, 15, 1, 89–95 ).

Key words: anorexia nervosa, family system, state of nutrition.

M. Ś MIAROWSKA et al.

Anoreksja jest kontynuacją zaburzeń powsta−

łych w wyniku synergistycznego działania czyn−

ników biologicznych, psychologicznych, zwłasz−

cza wczesnego okresu rozwojowego separacji–in−

dywidualizacji, i socjokulturowych [1–3]. Okres

adolescencji jest szczególnie predysponowany do

rozwoju zaburzeń jedzenia z uwagi na fizjologicz−

ny przyrost masy ciała niezbędny do inicjacji

pokwitania przy jednoczesnym zwiększonym za−

interesowaniu ciałem, powodującym nasilone

przeżywanie przez dziewczęta, zwłaszcza z „oso−

bowością anorektyczną”, subiektywnej nieatrak−

cyjności [4], co jest w konflikcie z potrzebą uzys−

kania preferowanej i propagowanej społecznie

szczupłej sylwetki [4]. Dodatkowym czynnikiem

obciążającym jest wysoki poziom przewlekłego

stresu uwarunkowanego życiowymi wydarzenia−

mi [5] i nieprawidłowymi relacjami z rodzicami

[6]. Rodziny pacjentek z głębokim stopniem dys−

funkcji i zaburzeniami komunikacji, dominującą

konfliktowością i patologią własną rodziców (dys−

socjalne) mogą przyczyniać się do rozwoju psy−

chotycznej osobowości typu boderline , a rodziny

wywołujące lęk sprzyjają powstaniu neurotycznej

oraz psychosomatycznej postaci zaburzenia [7].

Celem badania była próba oceny, które z czyn−

ników środowiskowych i w jakim stopniu mają

znaczenie w patogenezie jadłowstrętu psychiczne−

go (AN).

ną – AN−B) zakwalifikowanych do badań zgodnie

z kryteriami Międzynarodowej Klasyfikacji Cho−

rób i Zaburzeń Psychicznych ICD−10 [8], w wieku

20,09 ± 0,57 lat, czasem trwania zaburzenia 40,83

± 5,24 miesięcy, bezwzględnym zmniejszeniem

masy ciała 19,41 ± 1,37 kg, wskaźnikiem masy

ciała BMI 14,9 ± 0,34 kg/m 2 .

Określono procent idealnej masy ciała (i.m.c.,

według wzoru Lorenza) i na tej podstawie klinicz−

ny stan odżywienia (według Blackburna et al.) [9],

który opisano wielkościami 0–3, gdzie 0 odpowia−

da prawidłowemu stanowi odżywienia > 90%

i.m.c., 1 – lekkiemu (80–90% i.m.c.), 2 – umiarko−

wanemu (70–80 % i.m.c.), 3 – ciężkiemu niedoży−

wieniu (< 70% i.m.c.). W statystyce opisowej po−

dano średnie wartości i odchylenia standardowe.

Ocenę czynników środowiskowych i rozwoju

zaburzenia oparto na ustrukturyzowanym włas−

nym wywiadzie, zawierającym pytania dotyczące

struktury i relacji w rodzinie pacjentek oraz prze−

biegu zaburzenia jedzenia (załącznik).

Poddane badaniu kobiety wyraziły pisemną

zgodę na wykonanie badań. Protokół badań został

zatwierdzony przez Komisję Bioetyczną PAM.

Wyniki

Badaną grupę kobiet charakteryzował wskaźnik

idealnej masy ciała 65,66 ± 1,07% i ciężki stopień

niedożywienia (2,63 ± 0,07), który tworzył dodatnią

zależność z bezwzględnym zmniejszeniem masy

ciała w przebiegu choroby (p = 0,04). Czas trwania

zaburzenia i wiek badanych nie wykazywał istot−

ności statystycznej z wielkością niedożywienia.

Materiał i metody

Badania wykonano u 56 kobiet z AN (w tym

47 z postacią restrykcyjną – AN−R, 9 – bulimicz−

Załącznik

Wywiad zawierający zestawienie czynników środowiskowych oraz przebieg zaburzenia jedzenia według

pytań obejmujących:

1–3) dane osobowe

4) rodzeństwo – liczba, obciążenie chorobami

5) dane dotyczące rodziców: choroby psychiczne, alkoholizm, kalectwo, inne choroby przewlekłe, so−

matyczne, brak rodzica, separacja lub rozwód, stosowanie przemocy przez opiekuna/opiekunów wo−

bec pozostałych członków rodziny, śmierć lub strata osoby znaczącej dla badanej, problem rywali−

zacji w rodzinie (z kim? o co? o kogo?)

6) choroby przebyte przez pacjenta

7) kontakt pacjenta ze środkami psychoaktywnymi, używanie leków anabolicznych, hormonalnych,

psychotropowych, alkoholu (okres, skutek kliniczny)

8) przebieg epizodu zaburzenia jedzenia: rodzaj zaburzenia, BMI, maksymalna, minimalna i aktualna

masa ciała, bezwzględny czas trwania choroby, sposób zmniejszania posiłków (ilościowy, jakościo−

wy), stosowanie głodówek, środków przeczyszczających, moczopędnych, prowokowanie wymio−

tów, wykonywanie ćwiczeń fizycznych (rodzaj, ilość lub/i czas powtórzeń), wskazanie części ciała

absorbującej szczególną uwagę badanej, obecność zaburzeń endokrynnych, wpływy środowiska

rówieśniczego w inicjowaniu lub/i podtrzymywaniu zaburzenia jedzenia oraz własnej samooceny,

zachowania autoagresywne (samookaleczenia, myśli lub/i próby samobójcze)

Wpływ środowiska społecznego na nasilenie objawów jadłowstrętu psychicznego

Tabela 1. Udział czynników reaktywnych w rodzinach anorektycznych

Table 1. A contribution of the reactive factors in anorectic families

Badany problem

AN−R

AN−B

Udział % AN spośród 56

(Evaluated issue)

badanych

(% of anorexia subjects)

Zaburzenia psychiczne, choroby somatyczne 13

21/56

37,5

(Mental or somatic diseases in family)

Śmierć znaczącej osoby

14/56

(Death of meaningful person)

Alkoholizm rodziców

28/56

(Alkohol buse in parents)

Przemoc wobec członków rodziny

24/56

42,9

(fizyczna, psychiczna), nadużycia

seksualne, emocjonalne

(Violence in family)

Rozpad rodziny (rozwód, separacja)

23/56

41,1

(Divorce/separation of parents)

Poprawa atrakcyjności wobec rówieśników 16

25/56

44,6

(Need for becoming more attractive)

Rywalizacja badanych z rodzeństwem

13/56

23,2

(Sibling rivarly)

Rywalizacja badanych z matką

8/56

14,3

(Mother – daughter rivarly)

Postawa negacji ojca

4/56

7,1

(Negation of father by patient)

W rodzinach kobiet z AN dominował prob−

lem zaburzeń psychicznych, chorób somatycz−

nych oraz śmierci bliskiej znaczącej osoby

(62,5% badanych), alkoholizmu rodziców (50%),

przemocy wobec członków rodziny i pacjentek

(42,9%). Wśród badanych pacjentek częściej po−

jawiał się problem ulegania wpływom mody, oce−

ny otoczenia, znaczenia własnego wyglądu i po−

prawy atrakcyjności niż rozpadu rodziny (odpo−

wiednio 44,6 i 41,1% badanych), podobnie

większej grupy badanych dotyczyła rywalizacja

pacjentek z rodzeństwem niż z matką (odpowie−

dnio 23,2 i 14,3% badanych). Najmniejszą grupę

spośród badanych stanowiły pacjentki przejawia−

jące bunt wobec ojca (7,1%) (tabela 1). Wśród

chorych z ciężkim i bardzo ciężkim niedożywie−

niem (i.m.c. < 60%) przeważały kobiety z restryk−

cyjną postacią zaburzenia (AN−R : AN−B; 3 : 1)

(tab. 2), z obciążeniem poważnymi chorobami

psychicznymi, somatycznymi czy kalectwem

w rodzinie oraz nadużyciem seksualnym, przemo−

cą fizyczną i psychiczną (typu poniżania, kryty−

kowania, ośmieszania).

Zachowania autodestrukcyjne pod postacią

myśli samobójczych obserwowano u 55,4%, prób

samobójczych u 17,9%, samookaleczeń u 16,1%,

okresowe stosowanie środków psychoaktywnych

(marihuana, amfetamina) u 10,7% badanych

(tab. 3). W nawiasach podano odsetkowy udział pac−

Tabela 2. Występowanie ciężkiego niedożywienia w za−

leżności od typu AN (n = 56)

Table 2. The existence of a severe under – nutrition de−

pending on a type of AN (n = 56)

Typ zaburzeń odżywiania

AN−R AN−B AN

(Type of anorexia)

n = 47 n = 9 n = 56

Ciężkie niedożywienie

(Serious malnutrition)

Bardzo ciężkie niedożywienie 9

(Extreme malnutrition)

Łącznie

(Total)

jentek, których dotyczył badany czynnik w odnie−

sieniu do wszystkich uczestniczących w badaniu.

Omówienie

Uzyskane wyniki potwierdzają, że występo−

wanie w rodzinie przewlekłych, nierokujących po−

wrotem do zdrowia chorób (stwardnienie rozsiane,

kalectwo fizyczne, padaczka, niewyrównana cu−

krzyca insulinozależna) lub utrata znaczącej oso−

by, także w związku z nagłą śmiercią (w tym sa−

mobójczą) mogą odgrywać wiodącą rolę w rozwo−

ju zaburzeń jedzenia. Własne obserwacje są

zgodne z opisywanymi przez innych autorów sytu−

M. Ś MIAROWSKA et al.

Tabela 3. Zachowania autoagresywne w badanej grupie

chorych z AN (n = 56)

Table 3. Self−aggression behaviors in an examined group

of AN patients (n = 56)

wiadczyły konfliktów domowych i przemocy, naj−

częściej skojarzonych z alkoholizmem (głównie

ojców).

Według biologicznych koncepcji zaburzeń je−

dzenia, nadużywanie alkoholu lub innych środków

chemicznych (leków) jest objawem związanej

z układem opioidowym genetycznie uwarunkowa−

nej podatności na zachowania o wzorcu uzależnie−

nia i osobowości typu nałogowca [16, 17]. Kobie−

ty, których rodziny były obciążone używaniem

środków psychoaktywnych [11] oraz alkoholiz−

mem [17] mają wyższe wskaźniki zaburzeń jedze−

nia, zwłaszcza wtedy, kiedy okres zachorowania

przypada między 15 i 25 r. życia (około 21% cho−

rych) [7]. Obecność trudności rodzinnych w wy−

wiadzie przed 16 r. życia może być jednym z kry−

teriów pomocnych w różnicowaniu zaburzenia je−

dzenia i depresji młodzieńczej, która może

ujawnić się niezależnie od innych okoliczności

[18]. Pacjentki anorektyczne częściej niż osoby

zdrowe i z innymi zaburzeniami zdrowia psy−

chicznego doświadczały negatywnych wydarzeń

życiowych (zwłaszcza w okresie dzieciństwa

i adolescencji) i trudności w relacjach (szczególnie

z rodzicami) [5].

Jednym z podstawowych (ale nieswoistych)

czynników ryzyka rozwoju zaburzeń jedzenia

w społeczeństwach uprzemysłowionych jest prob−

lem nadużycia fizycznego i seksualnego w okresie

adolescencji [19]. Podatność tego okresu tłumaczy

się jego znaczeniem dla rozwoju psychoseksualne−

go tożsamości płciowej, orientacji seksualnej,

obaw związanych z podjęciem życia intymnego

(w nawiązaniu do koncepcji psychodynamicz−

nych) [19], kształtowaniem postawy obronnej wo−

bec dojrzałości płciowej i wycofania z relacji

o podłożu seksualnym (bliższe pacjentkom z re−

strykcyjnym typem zaburzenia) lub zwiększonej

aktywności seksualnej (z typem bulimicznym),

będącej prowokacyjną formą zachowania typu

acting−out [19]. Zgodnie z badaniem Rorty M. et

al. [20], różne formy nadużycia w okresie dzieciń−

stwa wpływają na rozwój zaburzeń anorektycz−

nych [20, 21]. Obecność zachowań bulimicznych

i autodestrukcyjnych sugeruje nadużycie fizyczne

lub seksualne [19], które wiąże się z wyższym

wskaźnikiem niezadowolenia z wyglądu i masy

ciała, kontrolowaniem diety i stosowaniem środ−

ków przeczyszczających [18, 20]. Zachowania

restrykcyjne wskazują na historię deprywacji emo−

cjonalnej, w tym niezaspokajania potrzeb emocjo−

nalnych i naruszania granic dziecka, podtrzymy−

wanych przez brak poczucia bezpieczeństwa [21,

22]. Są one uważane za najsilniejszy czynnik pre−

dykcyjny zaburzeń jedzenia, wywierający swoje

działanie przez wywoływanie lęku i reakcji dyso−

cjacyjnych, które mają szczególne znaczenie dla

Typ zaburzenia AN−R AN−B

(Anorexia type)

Myśli samobójcze 17

31/56

55,4

(Suicidal ideas)

Próby samobójcze 3

10/56

17,9

(Suicidal trials)

Samookaleczenia 1

9/56

16,1

(Self mutilations)

Stosowanie

6/56

10,7

środków psycho−

aktywnych

(marihuana,

amfetamina)

(CNS stimulants

and/or cannabis

using)

acjami kryzysowymi, takimi jak: zaburzenia pro−

cesu żałoby, separacji od rodziny czy ruiny finan−

sowej, których doświadczenie w okresie adole−

scencji wiąże się z kształtowaniem u pacjentów

bulimicznych postaw chronicznego protestu lub

wycofania z relacji [10].

Wskaźniki występowania choroby afektywnej

i schizofrenii wśród rodzin kobiet z jadłowstrętem

oraz bulimią psychiczną są zbliżone do ogólnej

populacji [11]. W przeprowadzonych badaniach

w grupie 9 pacjentek spośród badanych stwierdzo−

no obciążenie rodzinne: upośledzeniem umysło−

wym, schizofrenią, autyzmem (1 przypadek), cho−

robą afektywną, organicznymi oraz nerwicowymi

zaburzeniami osobowości. W opinii Lyon et al.

[12] zaburzenia depresyjne, poczucie niewydolno−

ści i bezradności, niska samoocena są typowe

w wywiadzie pacjentek anorektycznych. Istnieją

obserwacje, że kobiety z jadłowstrętem i psychozą

afektywną stanowią dwie odmiennie uwarunko−

wane grupy [13], ścisły związek natomiast sugero−

wano między pierwotną anoreksją a zaburzeniami

schizofrenicznymi przez analogię do obrazu cho−

roby [14]. W badaniach A. Hall zaburzenia depre−

syjne, schizofreniczne oraz o obrazie jadłowstrętu

psychicznego częściej występowały u matek, al−

koholizm u ojców, a maniakalno−depresyjne – po−

równywalnie u matek i ojców pacjentek z jadło−

wstrętem [15].

W badaniach własnych istotne znaczenie

w patologii rodzinnej kobiet z jadłowstrętem miał

alkoholizm, który dotyczył połowy spośród nich,

przy czym w większości badanych przypadków

dotyczył ojca (21 badanych), w pozostałych odpo−

wiednio: matki (2), obojga rodziców (5). Zbliżoną

liczbowo grupę stanowiły pacjentki, które doś−

Wpływ środowiska społecznego na nasilenie objawów jadłowstrętu psychicznego

kształtowania postawy rozczarowania ciałem, wyż−

szej depresyjności i niższej samooceny tych cho−

rych [21].

Problem przemocy seksualnej (molestowania,

gwałtu – 1 przypadek) w badanych rodzinach ano−

rektycznych w większości dotyczył dziewcząt

z restrykcyjną postacią zaburzenia w odróżnieniu

od opisywanych w wywiadzie współistniejących

tendencji bulimicznych [22, 20]. Autorzy nie

stwierdzili związku między występowaniem res−

trykcyjnej postaci jadłowstrętu a stosowaniem kar

fizycznych (bicie, kopanie, zamykanie), co jest

zgodne z innymi doniesieniami [23]. Uważa się,

że ta forma przemocy wiąże się z patologią we−

wnątrzrodzinną, zależną od czynników socjalnych

i środowiskowych, które mają znaczenie dla pro−

cesu różnicowania się typu zaburzenia jedzenia,

a nie ciężkości jego przebiegu [23].

W badaniach własnych stwierdzono dodatnią

korelację między stopniem niedożywienia a wiel−

kością bezwzględnego zmniejszenia masy ciała

w przebiegu choroby, niezależnie od wieku wystą−

pienia i czasu trwania zaburzenia. Uzyskane wyni−

ki nie potwierdzają więc opinii, że nasilenie zabu−

rzeń żywieniowych i wielkość niedożywienia za−

leżą od wcześniejszego rozwoju choroby [19],

obniżenia wieku, działania czynników trauma−

tycznych, zwłaszcza emocjonalnych [21]. Wśród

badanych chorych z ciężkim i bardzo ciężkim nie−

dożywieniem przeważały postaci restrykcyjne,

z wywiadem rodzinnym obciążonym przewlekły−

mi chorobami somatycznymi, kalectwem, zabu−

rzeniami psychicznymi, nadużyciem seksualnym,

przemocą – podobnie jak w innych doniesieniach

[15]. Wykazano, że większe klinicznie zaawanso−

wanie choroby dodatnio koreluje z niskim wskaź−

nikiem funkcjonowania rodziny pacjentki [24].

Nie znaleziono bezpośredniego związku między

wielkością niedożywienia ocenianego pomiarem

BMI, czasem utrzymywania się zaburzenia, częs−

tością epizodów objadania się i prowokowania

wymiotów, doświadczeniem nadużycia, nasile−

niem reakcji dysocjacyjnych czy obecnością in−

nych objawów psychiatrycznych [22].

Zachowania autodestrukcyjne pod postacią

myśli samobójczych stwierdzono u połowy bada−

nych pacjentek, w większości podtypu restrykcyj−

nego, próby samobójcze zaś częściej dokonywały

kobiety z zaburzeniami bulimicznymi, które doś−

wiadczyły nadużycia fizycznego, nawet przy słabo

zaznaczonej depresyjności, co jest zgodne z obser−

wacjami innych autorów [25, 26]. Uruchomienie

niedojrzałych mechanizmów obronnych, należą−

cych do prymitywnej organizacji osobowości typu

boderline i histrionicznej, jest formą odpowiedzi

na przemoc, wynikającej z potrzeby znieczulenia

na negatywne emocje, wyrażenia złości, zmniej−

szenia napięcia. Stąd wynikają reakcje dysocjacyj−

ne i zwiększenie zachowań impulsywnych często

obserwowane u pacjentek z zaburzeniami jedze−

nia [27].

Wyniki własne oceniające zagadnienie roz−

padu (separacji, rozwodu) rodziny pacjentek z ja−

dłowstrętem są zbliżone do opisywanych przez

Hall [15].

Według teorii Crisp, anorexia nervosa jest

psychobiologiczną regresją w odniesieniu do wyz−

wań, jakimi są: dojrzewanie, tworzenie związków

heteroseksualnych i separacja od rodziny, w której

rodzice (często z zaburzonym poczuciem własnej

wartości) unikają rozwiązywania konfliktów,

a dziecko wkraczające w okres rozwojowy z po−

trzebą własnej seksualności i autonomii jest ele−

mentem destabilizującym [28]. Minuchin podtrzy−

muje pogląd, że rodziny anorektyczne charaktery−

zuje usztywnianie się na zmiany, co według

Palazzoli jest wynikiem międzypokoleniowego

przymierza i unikania bezpośredniego ujawniania

dysharmonii [28, 29]. W opisywanym modelu ro−

dzina anorektyczna nie jest w stanie zapewnić so−

bie właściwego, wzajemnego wsparcia, co wynika

z nieczytelnych, nieustalonych granic funkcjono−

wania jej członków [30]. Istnieją opinie, że z po−

wyższych powodów pacjentki anorektyczne nigdy

nie rozwiązują problemów dojrzewania i funkcjo−

nują na etapie wczesnodziecięcym, z przetrwałym

egocentryzmem, dominacją myślenia konkretne−

go, zaburzeniami poczucia własnej tożsamości

[31] i procesu internalizacji [30]. Uważa się, że

pacjentki z jadłowstrętem rozumieją problemy

funkcjonowania rodziny bardziej niż ich rodzice

[24], z tego powodu cierpią i zwiększają kontrolę

zachowań żywieniowych i ograniczających własną

seksualność w przekonaniu, że działania te wpłyną

na zmniejszenie trudności rodzinnych [30, 31].

Z przeprowadzonych badań wynika, że kon−

centracja na wyglądzie i zachowaniach związa−

nych z podtrzymywaniem szczupłej sylwetki oraz

potrzeba poprawy atrakcyjności okazały się istot−

niejsze niż rozpad rodziny. Wyraźnie zaznaczył się

wpływ mody oraz środowiska rówieśniczego na

rozwój i podtrzymywanie zaburzenia jedzenia.

Wyniki własne mogą potwierdzać koncepcję Pa−

lazzoli o tłumieniu w ten sposób rzeczywistych

problemów rodziny czy też ujawnianiu ich nie

wprost [28]. W badanej grupie dziewcząt i kobiet

z jadłowstrętem zaobserwowano przemiany w sy−

stemie rodzinnym z tworzeniem nowych, silnie

wyrażonych emocjonalnie relacji, które objawiały

się m.in. rywalizacją z rodzeństwem o bycie

szczuplejszą, zachowaniami mającymi na celu do−

prowadzanie lub/i podtrzymywanie otyłości u ro−

dzeństwa, np. przez dokarmianie, dzielenie się je−

dzeniem, atrakcyjne przygotowywanie posiłków

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: