Jerozolima (hebr. ירושלים trl. Yerushalayim, trb. Jeruszalajim; arab. القدس trl. Al-Quds, trb. Al-Kuds oraz اورشليم trl. Ūrshalīm, trb. Urszalim - zobacz też: nazwy Jerozolimy) – miasto w Izraelu (Judea) o nieuregulowanym statusie prawno-międzynarodowym, 731 700 mieszkańców (stan na 2006).
Według izraelskiej ustawy "Podstawowe Prawo Jerozolimskie", Jerozolima jest stolicą Izraela, ale większość państw świata nie uznaje roszczeń Izraela do wschodnich dzielnic Jerozolimy.
Jerozolima jest stolicą Dystryktu Jerozolimy.
Jerozolima
Herb Jerozolimy
Flaga Jerozolimy
Dewiza: brak
Państwo
Dystrykt Jerozolima
Burmistrz Uri Lupolianski
Powierzchnia 123 km²
Położenie 31°47''' N 35°13''' E
Wysokość 770 m n.p.m.
Ludność (2006)• liczba ludności731 700• gęstość 5886 os./km²
Nr kierunkowy 02
Kod pocztowy 91 008
Miasta partnerskie Nowy Jork (USA), Toledo (Hiszpania)
Pochodzenie nazwy miasta jest niepewne. Hebrajska nazwa Yerushalayim jest tłumaczona jako Miasto Pokoju. Genesis 14:18 podaje pierwotną nazwę miasta: "Salem" (Shalem). Interpretacja żydowska wywodzi się z tradycyjnego tekstu "Genesis Rabba", który przytacza historę przybycia Abrahama do miasta Salem. Zaraz po przybyciu, zapytał króla i arcykapłana Melchizedeka o pobłogosławienie go. Melchizedek pobłogosławił Abrahama w imieniu Najwyższego Boga. Zgodnie z interpretacją żydowską, Bóg uczynił nieśmiertelnym to spotkanie między Melchizedekiem a Abrahamem poprzez zmianę nazwy miasta: został dodany człon "Yeru" (Abraham nadał tę nazwę Górze Moria po uwolnieniu jego syna Izaaka - znaczenie wyjaśnione w Księdze Rodzaju: tam będzie objawiony Bóg) przed "Shalem". Końcówka liczby mnogiej oznacza społeczeństwo składające się ze wszystkich wierzący w jednego Boga, który świadczy o świętości miasta.
Pierwszy człon nazwy kojarzony jest też z Jebuzytami, uznawanymi za założycieli miasta.
Miasto o bardzo długiej historii - jego początki sięgają III tysiąclecia p.n.e.. Najprawdopodobniej w ostatnich latach XI wieku p.n.e. (ok. roku 1003 p.n.e.) zamieszkane przez Jebuzytów miasto zostało podbite przez Dawida - króla Izraela. Król Dawid przeniósł stolicę państwa Izrael z Hebronu do Jerozolimy. Jego syn, król Salomon zbudował tam świątynię w X wieku p.n.e. (tzw. Pierwsza Świątynia). Miasto stało się centrum religijnym, kulturowym, politycznym, gospodarczym i militarnym państwa Izrael.
W VI wieku p.n.e. Jerozolimę zdobyli za Nabuchodonozora II Babilończycy i zburzyli miasto wraz z świątynią Izraelitów w roku 586 p.n.e.. W następnych latach Żydzi odbudowali miasto, które w (164 p.n.e.) stało się stolicą żydowskiego państwa Machabeuszy.
Rozbudowę, przede wszystkim świątyni, miasto zawdzięczało pod koniec I wieku p.n.e. królowi Herodowi Wielkiemu. Według tradycji chrześcijańskiej, podczas panowania jednego z jego synów Heroda Antypasa, gdy rzymskim prefektem Judei był Poncjusz Piłat, w Jerozolimie uwięziono w czasie żydowskiego święta Paschy Jezusa z Nazaretu, którego następnie ukrzyżowano. Miejsce ukrzyżowania i pusty grób Chrystusa do dzisiaj czczone są przez chrześcijan na terenie Starego Miasta.
W maju 66 roku XII legion rzymski dowodzony przez Wespazjana przystąpił do tłumienia powstania żydowskiego w Judei, czego najważniejszym momentem było oblężenie Jerozolimy w 70 roku. Miasto padło 11 września 70 roku. Całe miasto zostało zamienione w ruinę.
W 132 roku rzymski cesarz Hadrian postanowił odbudować Jerozolimę jako miasto hellenistyczne ze świątynią Jowisza i nazwą Colonia Aelia Capitolina. Po podziale cesarstwa rzymskiego (395 r.) miasto znalazło się w Bizancjum.
W latach 637 Jerozolima została zdobyta przez będących od niedawna muzułmanami Arabów. Rok 750 to początek rządów Abbasydów w Jerozolimie. W roku 1072 miasto zdobyli Turcy seldżuccy.
W 1095 roku papież Urban II wezwał do krucjaty, mającej na celu wyzwolenie Ziemi Świętej. Armia krzyżowców zdobyła miasto w 1099 roku i uczyniła je stolicą Królestwa Jerozolimy. W 1187 roku, Saladyn, kurdyjski sułtan Egiptu i Syrii, pokonał krzyżowców i zdobył Jerozolimę. Miasto zostało ponownie zdobyte przez krzyżowców w 1229 roku, i ostatecznie utracone w 1244 roku.
Rok 1260 to początek panowania egipskich Mameluków w Jerozolimie. W 1517 roku Jerozolimę zdobyli Turcy. Panowanie osmańskie zakończyło się w grudniu 1917 roku, kiedy miasto zajęły wojska brytyjskie. Na mocy międzynarodowych porozumień powojennych, Palestyna weszła w skład brytyjskiego mandatu na Bliskim Wschodzie.
W 1947 roku, w ONZ-owskich planach podziału Palestyny zalecono ustanowienie z miasta i okolic strefy pod międzynarodową kontrolą. Po powstaniu 15 maja 1948 Izraela, w wyniku wojny wojska izraelskie zajęły zachodnią, a wojska jordańskie wschodnią część miasta. Według linii zawieszenia broni Stare Miasto należało do części jordańskiej. W 1967 roku wschodnią część Jerozolimy zajęły wojska izraelskie, a w 1980 miasto zostało formalnie zjednoczone.
30 czerwca 1980 roku izraelski parlament Kneset uchwalił ustawę Podstawowe Prawo Jerozolimskie, która stwierdza, że zjednoczona Jerozolima jest stolicą Izraela, co oznacza, że jest ona siedzibą Prezydenta, Parlamentu, Rządu i Sądu Najwyższego państwa, oraz że święte miejsca wszystkich religii są tu nietykalne, a Izrael zobowiązuje się zapewnić swobodny dostęp do nich. Społeczność międzynarodowa nie uznaje tego aktu, i ambasady większości państw znajdują się w Tel Awiwie.
· Knesset
Jerozolima jest usytuowana w 31°46′ 45″ N, 35°13′ 25″ E, na południowym krańcu płaskowyżu położonego pomiędzy Wzgórzami Jerozolimskimi, które wznoszą się na około 200 metrów ponad miasto. Jerozolima ze wszystkich stron otoczona jest dolinami.
W Jerozolimie występują ciepłe i bezdeszczowe lata, oraz z powodu wysokości, stosunkowo zimne zimy. Czasami występują śnieżyce. Średnia wielkość opadów rocznych utrzymuje się na poziomie 600 mm, przy czym Wschodnia Jerozolima otrzymuje mniejsze opady, gdyż znajduje się na krawędzi Pustyni Judzkiej. W mieście nie istnieje problem zanieczyszczenia przemysłowego. Większość zanieczyszczeń to spaliny samochodowe i śmieci komunalne. Prawo budowlane nakłada wymóg, by wszystkie budynki w Jerozolimie były pokryte...
ela.roza