mgr Tatiana Paszenda Gimnazjum nr 1 im. Ks.Tomasza Wuwera
w Pawłowicach
mgr Barbara Kulak-Publiczne Gimnazjum nr 2 w Pawłowicach
ROK SZKOLNY 2005/2006
Wstęp
· diagnoza - zarówno rozpoznanie problemów pacjenta (wychowanka), jak i przewidywanie skutków planowanego działania terapeutycznego
· dobór literatury ściśle związany z daną sytuacją terapeutyczną
· postępowanie terapeutyczno-wychowawcze - czytanie indywidualne lub zbiorowe (niekiedy tylko słuchanie) wzbogacone dodatkowymi formami pracy - którego celem jest wywarcie odpowiedniego wpływu na pacjenta (wychowanka), to znaczy:
o identyfikacja odbiorcy z bohaterem literackim lub sytuacją
o refleksja odbiorcy nad czytanym tekstem, samym sobą i sytuacją, w jakiej aktualnie się znajduje
o katharsis - rodzaj "oczyszczenia", odreagowania
o wgląd w samego siebie
o zmiana w postawach i zachowaniu.
Czytanie przyczynia się do kształcenia postaw, wzbogacania słownictwa, przyrostu wiedzy. Może być także inspiracją różnych przejawów aktywności intelektualnej (np.dyskusji, działalności plastycznej itp.) albo formą rekreacji.
Nauczyciel prowadzący - bibliotekarz - posiada wystarczającą wiedzę z zakresu psychologii i pedagogiki, studiował literaturę dotyczącą biblioterapii oraz brał udział w zajęciach z doradcą metodycznym dotyczących biblioterapii .
Program będzie obejmował zajęcia warsztatowe poświęcone negatywnemu stosunkowi do książki i czytania.
Zajęcia będą polegały na zabawach terapeutycznych wzbogaconych dyskusjami dotyczącymi problemu. Elementem szczególnym jest to, iż nie jest on programem nauczania, a jedynie programem terapeutycznym, mającym na celu zmianę postawy wobec wyżej wymienionego problemu lub zapobiegającym tworzeniu się niewłaściwych postaw. Program nie rozwiązuje problemów, ma jedynie za zadanie zmianę niewłaściwych postaw wobec nich i to jest jego głównym celem.
Jest to program profilaktyczny realizowany w ramach godzin bibliotecznych (bez uruchomienia środków finansowych), a jego specyfiką jest dobrowolny udział w zajęciach oraz brak jakichkolwiek form oceny wobec uczestników.
Program został przygotowany przez mgr Barbarę Kulak i mgr Tatianę Paszenda, nauczycieli mianowanych.
Cele programu terapeutycznego
Głównym celem programu jest zmiana postawy wobec problemu, jakim jest negatywny stosunek do książki i czytania. Cele szczegółowe, wynikające z realizacji tego zamierzenia, to:
- rozbudzanie zainteresowania tekstem,
- kształtowanie empatii i wrażliwości,
- rozwijanie wyobraźni i twórczego myślenia,
- wywołanie przyjemnych skojarzeń związanych z procesem czytania,
- tworzenie klimatu bezpieczeństwa i zaufania w grupie.
Treści programu terapeutycznego
Treści realizowane w ramach programu umożliwiają zmianę niewłaściwej postawy wobec wyżej wymienionego problemu oraz przedstawiają atrakcyjniejsze dla uczniów rozwiązania.
Procedury osiągania szczegółowych celów
Realizacja programu będzie się opierała głównie o metody warsztatowe, takie jak: techniki dramowe, praca z tekstem i inne metody aktywizujące. Podstawowymi środkami dydaktycznymi będą fragmenty tekstów literackich (szczegółowe środki wypisane są w scenariuszach zajęć).
Opis założonych osiągnięć ucznia i propozycje metod ich oceny
Po zrealizowaniu zajęć objętych programem uczeń powinien zmienić swoją niewłaściwą postawę wobec problemu negatywnego stosunku do książki i czytania. Narzędziem sprawdzającym efekty terapeutyczne będą kwestionariusze postaw wobec problemu oraz kwestionariusze sprawdzające nastrój .
Omówienie założeń dydaktycznych i wychowawczych na jakich została oparta koncepcja programu
Program biblioterapeutyczny jest zgodny z założeniami Programu Wychowawczego Szkoły oraz z „Podstawą programową kształcenia ogólnego”.
1. Temat zajęć
2. Cele
3. Warunki techniczne*
a) liczba uczestników (8-10)
b) wiek uczestników (13-14 lat)
c) czas trwania zajęć (cykl obejmuje trzynaście 45-minutowych spotkań)
4. Treści przekazywane
5. Metody nauczania (praktyczne, aktywizujące)*
6. Formy realizacji (warsztat)*
7. Środki dydaktyczne
8. Literatura wykorzystana do zajęć
9. Przebieg zajęć
10. Narzędzia sprawdzające efekty biblioterapeutyczne**
* Warunki techniczne oraz metody i formy realizacji są stałe dla całego cyklu zajęć
Scenariusz zajęć 1, 2
Temat: Poznajmy się
Cele:
- lepsze poznanie się w grupie
- akceptacja
- tworzenie atmosfery bezpieczeństwa
- relacja z grupą
- nawiązywanie kontaktów koleżeńskich
Środki:
- narzędzia diagnostyczne „ludziki”, kwestionariusz postaw - Aneksy nr 1
- kartki-pocztówki
- arkusz papieru, na którym spisujemy kontrakt, kredki
- tekst - „Bajka o czterech braciach” (Aneks nr 2)
Literatura:
Irena Borecka, Biblioterapia w szkole podstawowej i gimnazjum, Wałbrzych 2002.
Grażyna Wiśniewska, Uczyć polskiego, bawiąc i wychowując, Kielce 1999
Przebieg zajęć:
1. Sprawdzenie nastroju („ludziki”)
2. Wzajemne poznanie się: każdy uczestnik zajęć wykonuje widokówkę, bardzo podobną do tej , która z pewnością wysłały z rożnych miejsc pobytu podczas ferii:
Ferie spędziłem....
Lepiej poznałem.....
Najczęściej
( co robiłeś?)
Mój najciekawszy dzień ferii...
Każdy uczestnik uzupełnia rozpoczęte zdania. W środku jest miejsce na jego imię .Następnie każdy prezentuje siebie. Widokówki umieszczamy na gazetce.
3. Kwestionariusz postaw
4. Kontrakt z grupą - siedząc w kręgu ustalamy kontrakt, pod którym wszyscy się podpisujemy, np. mówimy w swoim imieniu; nie krytykujemy innych; nie przerywamy osobie mówiącej; po zajęciach razem porządkujemy salę; jeśli nie chcemy, nie musimy brać udziału w zabawie itp.
5.Zabawy integracyjne - Wierszyki z imionami-dzielimy uczniów na 2 grupy, każda grupa ma napisać wierszyk w którym znajdą się imiona wszystkich członków ich grupki
6. Przeczytanie „Bajki o czterech braciach” oraz rozmowa - jacy jesteśmy?
Zakończenie („ludziki”)
- Odkrywanie zalet własnych i innych,
- Zmiana postawy wobec czytania,
- pobudzanie wyobraźni podczas słuchania opowieści
- szacunek do odmienności ,
- uświadomienie ,że bajki są ,,kopalnia „morałów , które mogą pomóc nam w życiu,
- uświadomienie konieczności współpracy by osiągnąć dany cel
Środki dydaktyczne:
- płyta z muzyką relaksacyjną ( odgłosy przyrody)
- wystawka znanych bajek z dzieciństwa,
- tekst bajki Bruno Ferrero ,,Dom trzech wilków”
- kartki długopisy
- zabawa w ,,Ślepca”
Bruno Ferrero ,,Siedemnaście opowiadań”, Wydawnictwo Salezjańskie, Warszawa 1992.
I. Borecka, Biblioterapia w szkole podstawowej i gimnazjum, Wałbrzych 2002.
1. „Ludziki”
2. Prowadzący prosi by uczestnicy usiedli i odprężyli się słuchając muzyki relaksacyjnej. Prowadzący włącza nagranie i podaje tekst:
Jest upalny dzień. idziesz ścieżką pośród pól.. dojrzewają zboża Pachnie nagrzana słońcem ziemia. Pachnie rumianek. i delikatne kłosy zboża .. zapach jest mocny. Odurzający... Aż kreci się w głowie. Od zapachów i słońca. Rozglądasz się dookoła.. Rozgrzane powietrze spokojnie faluje. Otacza cię błękit, zieleń i złoto... czujesz się lekko rozleniwiony ...Kładziesz się w wysokich trawach. Czujesz się coraz bardziej ociężały... Zapadasz w półsen... Płyniesz do krainy elfów.
(...
evi84