Program: ROZWÓJ EKSPRESJI MUZYCZNEJ I INSTRUMENTALNEJ NA ZAJĘCIACH KOŁA GRY NA FLAŻOLECIE.
Obserwując gdziekolwiek bawiące się dzieci, podpatrując ich zachowania i rodzaje różnorodnej aktywności trudno nie zauważyć, że bardzo lubią się posługiwać różnymi dźwiękami (często rytmicznie klaszczą, stukają w różne przedmioty, gwiżdżą, krzyczą itp.). Gdy włączymy do tych spontanicznych zabaw rytm, a później melodię, okaże się, iż bez specjalnego przygotowania z każdej dziecięcej grupy można stworzyć małą orkiestrę.
Muzykowanie szczególnie w okresie dzieciństwa i pierwszych latach szkoły odgrywa bardzo istotną rolę dla wspierania rozwoju dziecka. Dzieci muzykujące odczuwają i postrzegają świat przez rytm, który pomaga w znacznym stopniu w nauce czytania, ma wpływ na płynność wykonywania wielu czynności, które w przyszłości mogą zaważyć na sprawności ruchowej całego organizmu. Muzyka staje się dostępna dla dzieci jeśli podamy im stosowne narzędzie np. instrument, który nie wymagając od nich wielkich umiejętności czy wiedzy, da szybki efekt w postaci krótkiej melodii. Już kilka dźwięków zagranych w prostym układzie dostarcza dziecku wiele radości. Odkrywa ono ze zdziwieniem w sobie możliwość stania się prawdziwym muzykiem. Właśnie flażolet- sześciootworowa piszczałka, instrument na którym nauka gry nie wymaga wiele czasu, w rękach dzieci może być wspaniałą niezwykłą przygodą wprowadzającą w świat muzyki. Ta przygoda jest niezwykła z uwagi na dwa aspekty. Pierwszy to łatwość w opanowaniu gry na flażolecie i możliwość szybkiej prezentacji swych umiejętności w dużym zespole. Drugi to niezwykle trafny i zarazem prosty system melodyczny nauki gry, który zgodny jest z naturalnym rozwojem dziecka. Najpierw dzieci poznają melodię, słyszą piosenkę, śpiewają, później naśladują poznane dźwięki na flażolecie. W tak opracowanym systemie nauki dzieci nie nudzą się, a właściwie uczestniczą w procesie tworzenia muzyki.
Motto: Małe piękno zaklęte w małym instrumencie może być udziałem każdego i może być początkiem drogi ku WIELKIEJ SZTUCE.
1. Przygotowanie uczniów do uczestnictwa w życiu kulturalnym.
2. Kształtowanie wrażliwości estetycznej ,prawidłowego odbioru, zrozumienia i przeżywania utworów muzycznych.
3. Stymulowanie procesów wyobraźni i twórczego działania muzycznego.
4. Kształcenie umiejętności posługiwania się elementarnymi środkami muzycznymi do wyrażania własnych przeżyć.
5. Rozwijanie poczucia własnej wartości oraz umiejętności współdziałania w grupie.
6. Porządkowanie dziecięcych emocji poprzez muzykowanie.
7. Poznanie prostych terminów muzycznych.
8. Umożliwienie poprzez częste muzykowanie samodzielnych odkryć wszystkich zasad tkwiących w klasycznym zapisie nutowym.
9. Przygotowanie do późniejszej gry na flecie.
TREŚCI NAUCZANIA W KL. I – III.
GRA NA INSTRUMENCIE – FLAŻOLET
1. Zapoznanie z budową instrumentu, brzmieniem, techniką gry – palcowanie, sposobem wydobywania dźwięku ( krótkie dmuchanie tu, tu lub du, du ), higieną użytkowania.
2. Zapoznanie z tabelą chwytów ( tabulaturą ) – rysunkiem nutowym.
3. Gra prostych melodii rozwijających umiejętność prawidłowego palcowania.
4. Wykorzystanie instrumentu do naśladowania odgłosów przyrody.
5. Gra na instrumencie łatwych melodii w skali C-1 – C-2 oraz trudniejszych, kanonów.
KREATYWNOŚĆ MUZYCZNA
1. Swobodna interpretacja muzyczna melodii granych solo oraz odpowiednia interpretacja rytmiczna melodii granych w grupie.
2. Tworzenie muzycznych pytań i odpowiedzi oraz melodii i rytmów do krótkich wierszy wyliczanek i przysłów.
3. Tworzenie melodii związanych z określoną porą roku.
4. Tworzenie kanonu rytmicznego i muzycznego, tworzenie własnych melodii.
PERCEPCJA MUZYCZNA
1. Rodzaje muzyki – muzyka poważna i inne, ulubiony rodzaj muzyki.
2. Rozpoznawanie brzmienia różnych instrumentów muzycznych.
3. Określanie treści i nastroju utworów muzycznych.
4. Określanie zmian tempa, dynamiki i metrum w utworach muzycznych.
5. Rozróżnianie części A i B w utworach o strukturze AB i ABA.
6. Muzyka ludowa – słuchanie melodii.
7. Zapoznanie z brzmieniem orkiestry symfonicznej i kwartetu smyczkowego.
8. Słuchanie utworów w formie ronda.
EKSPRESJA RUCHOWA
1. Interpretacja ruchowa treści piosenki oraz ich melodii.
2. Realizacja ruchem poznanych wartości rytmicznych: całej nuty – ta-a-a,
półnuty – ta-a, ćwierćnuty – ta, ósemki – ti.
3. Rozwijanie szybkiej reakcji ruchowej na zmiany metrum, tempa, dynamiki i wysokości dźwięku.
4. Interpretacja ruchowa piosenek, utworów muzycznych i części kontrastujących w utworach o budowie AB, ABA oraz ronda.
5. Zabawy ze śpiewem z akompaniamentem instrumentów perkusyjnych i flażoletu.
Koło instrumentalne prowadzę społecznie od listopada 2002r.W porozumieniu z uczniami i ich rodzicami w październiku zostały zakupione flażolety. Zajęcia odbywają się od czterech do pięciu w miesiącu. Koło liczy 16 osób – są to moi wychowankowie .Na spotkaniach panuje swobodna atmosfera oraz możliwość wyboru gry dodatkowych utworów muzycznych przez dzieci szczególnie uzdolnione. Uczniowie przychodzą na nie w pełnym składzie, chętnie i systematycznie.
Na zajęciach stosuję różnorodne metody, ale przede wszystkim dominuje metoda praktycznego działania. Wspomagającymi są metody pokazowe, ćwiczeniowe i zadaniowe. Spotkania urozmaicam ciekawymi formami pracy: zespołowej, grupowej, indywidualnej oraz indywidualnej zróżnicowanej. Wzbogacam je też atrakcyjnymi środkami dydaktycznymi: słuchowymi( nagrania magnetofonowe, płyty CD) i wzrokowymi (karty pracy z zapisem nutowym i odpowiednim układem palców – tabulatura, filmy).
Podstawową formą aktywności muzycznej dziecka jest śpiew, zabawy ze śpiewem oraz muzykowanie. Odgrywa ono szczególnie ważną rolę dla wspierania rozwoju, właśnie w okresie dzieciństwa i pierwszych latach szkolnych. Jest rodzajem muzycznej ekspresji artystycznej, poprzez którą dzieci wyrażają swoje uczucia, wyobrażenia i przekazują swoją wiedzę. Ekspresja ta stwarza równocześnie sprzyjające warunki dla rozwoju emocjonalnego i społecznego dziecka, doskonalenia jego procesów poznawczych oraz ćwiczenia zmysłów i motoryki. Wzbogaca osobowość dziecka, jest okazją do samopoznania i samokształcenia. Daje niepowtarzalną okazję do doświadczenia radości tworzenia oraz cieszeniem się efektem swojej pracy.
Proponuję zatem takie formy aktywności jak: ekspresję muzyczną i ruchową oraz inne formy będące połączeniem wcześniej wymienionych, a w szczególności przedstawienia (występy), które łączą w sobie wiele działań twórczych. W proponowanych zajęciach stosuję różnorodne sposoby pobudzania wyobraźni i wrażliwości dzieci. Sięgam do różnorodnych utworów muzycznych. Są wśród nich: melodie znane jako dziecięce zabawy muzyczne, czy pląsy, są wśród nich kolędy, utwory polskie ( ludowe, patriotyczne, klasyczne) oraz melodie innych krajów. Stwarzając swobodną i bezpieczną atmosferę pracy, zachęcam dzieci do wymiany między sobą uwag, dzielenia się doświadczeniami, decydowania o skończonej pracy, próbowania jeszcze raz, kiedy nie są zadowolone.
Proponując pracę w grupach, stopniowo stwarzam dzieciom możliwość samodzielnego organizowania swojej pracy, doskonalenia umiejętności komunikowania się z innymi, inspirowania i wspierania się nawzajem, uczenia się od rówieśników. Daję im szansę stworzenia wspólnego dzieła, z którym wszyscy się identyfikują i cieszą.
Zakładam eksponowanie osiągnięć dzieci (utworów muzycznych), prezentowanie ich innym – rodzicom, uczniom szkoły, w środowisku, na konkursach, utrwalanie ich na fotografiach i filmach. Pozwala to dzieciom na dokonywanie samooceny, uczy szacunku do własnej i cudzej pracy.
Zamiast oceniania proponuję rozmowę z dziećmi o tym, jak pracowały, co stworzyły. Docenię wtedy ich zaangażowanie, odkrywanie nowego, uczę je dostrzegania wartości zarówno procesu tworzenia jak i efektu pracy, aprobowania różnych sposobów postrzegania i interpretowania utworów muzycznych. Uczę je tolerancji.
LITERATURA
1. Eeichelberger W., Jak wychowywać szczęśliwe dzieci, INTRA, Warszawa, 1994.
2. Gloton R.,Clero C., Twórcza aktywność dziecka, WSiP, Warszawa 1988.
3. Kujawski J.(red.), Rozwijanie aktywności twórczej uczniów klas początkowych, WSiP, Warszawa 1990.
4. Szczepańska M., Program autorski – jak go napisać, Wyd. IMAGE, Słupsk, 1999.
5. Wietrzyński W., Flażolet –najprostszy sposób na miłe muzykowanie, MAG, Poznań, 2001.
6. Waliszewska J., Misiorowska E.,...,(praca zbiorowa), Program Zintegrowanej Edukacji W Klasach I-III, Kielecka Oficyna Wydawnicza, Kielce, 1999.
mala_gosia1