Temat: Różne ujęcia motywu tańca w literaturze i sztuce. Omów, odwołując się do wybranych przykładów.
1. Mickiewicz A., "Pan Tadeusz", Warszawa 1999.
2. Reymont W.S., "Chłopi", Wrocław 1999.
3. Wyspiański S., "Wesele", Wrocław 1994.
4. Baczyński K.K., "Poezje", Kraków 1993, [tu:] "Sur le pont d'Avignon".
5. Mrożek S., "Tango", Warszawa 2000.
6. Holbein H., "Taniec śmierci" [reprodukcja].
7. Degas E., "Niebieskie tancerki" [reprodukcja].
1. Wyka K., "Pan Tadeusz", t. I: Studia o poemacie, t. II: Studia o tekście, Warszawa 1993.
2. Lichański S., "Chłopi Władysława Stanisława Reymonta", Warszawa 1987.
3. Ziejka F., "Wesele w kręgu mitów polskich", Kraków 1997.
4. Skwarczyńska S., "Wokół teatru i literatury: studia i szkice", Warszawa 1970, [tu:] "Chocholi taniec Wyspiańskiego jako obraz-symbol w języku późniejszej sztuki polskiej".
5. "Nad wierszami Baczyńskiego: interpretacje, szkice i rozprawy", pod red. Ostasza G., Rzeszów 1998.
6. Chojka J., "Dramaturgia Sławomira Mrożka ("Tango", "Emigranci"), Gdańsk 1994.
7. Huizinga J., "Jesień średniowiecza", tłum. Brzostowski T., Warszawa 2003, [tu:] "Taniec śmierci".
8. "Taniec i literatura", pod red. Czaplejewicza E. i Potkańskiego J., Warszawa 2002.
1. Określenie problemu:
a. taniec towarzyszy ludzkości od wielu tysiącleci (czytamy o nim w "Biblii", rysunki przedstawiające tańczących ludzi odnajdujemy w jaskiniach).
b. w literaturze i sztuce przedstawienie tańca służy ukazaniu barwnych rozrywek wcześniejszych pokoleń, często jednak służy czemuś jeszcze - jest symbolem ukazującym, np. bezwład i zamieszanie.
2. Kolejność prezentowanych treści:
a. danse macabre (taniec śmierci) w średniowiecznej literaturze i sztuce - korowód tancerzy ze wszystkich stanów społecznych prowadzony do grobu przez śmierć (najczęściej przedstawianą jako szkielet) oznaczający równość wszystkich wobec śmierci. Omówienie obrazu "Taniec śmierci".
b. prowadzony przez Podkomorzego polonez w ostatniej księdze "Pana Tadeusza", odbywający się z okazji przybycia do Soplicowa gen. Dąbrowskiego oraz zaręczyn trzech par, w tym Tadeusza i Zosi, jest symbolem odchodzącego w przeszłość świata szlacheckiego (Podkomorzy - "ostatni, co tak poloneza wodzi"). Scena poloneza pełni istotną funkcję kompozycyjną: podkreśla optymistyczną wymowę "Pana Tadeusza".
c. opisując wesele Boryny i Jagny, Reymont przedstawia polskie tańce: mazura, oberka i krakowiaka. Każdy z tych tańców ma inny charakter.
d. w "Weselu" Wyspiański opisując taniec Pana Młodego i Panny Młodej, wyśmiewa chłopomanię. Chocholi taniec z ostatniej sceny dramatu symbolizuje bierność, apatię i niemoc społeczeństwa polskiego, uwięzionego wewnątrz błędnego koła marzeń i mitów.
e. w wierszu "Sur le pont d'Avignon", stworzonym w szpitalu w 1941 roku, Baczyński opisuje świat, który przestał istnieć wraz z wybuchem wojny. W ciężkich czasach poecie pozostało jedynie wspomnienie tańczących pań i panów na moście w Awignon.
f. w "Tangu" (nawiązanie do "Wesela") odpowiednikiem chocholego tańca jest tytułowe argentyńskie tango.
g. Omówienie obrazu "Niebieskie tancerki".
3. Wnioski:
a. motyw tańca jest częstym motywem w sztuce i literaturze,
b. różne są ujęcia motywu tańca - raz jest on radosnym wydarzeniem ("Pan Tadeusz"), innym razem zapowiedzią czegoś smutnego (danse macabre)
1. kartka z cytatami.
2. Holbein H., "Taniec śmierci" [reprodukcja]
joly