Fizjoterapia_w_uszkodzeniu_rdzenia.pdf

(204 KB) Pobierz
Microsoft Word - Fizjoterapia_w_uszkodzeniu_rdzenia.doc
www.pandm.org
Fizjoterapia w uszkodzeniu rdzenia kr ħ gowego
Przyczyna :
•
Urazy
•
W przebiegu chorób : SM, Heinego-Medina
•
Zaburzenia genetyczne i rozwojowe
•
Procesy zapalne i zwyrodnieniowe
•
Procesy toksyczne i zaka Ņ ne
•
Nowotwory, guzy
Mechanizm urazu :
1)
zgi ħ ciowy
2)
wyprostny
3)
kompresyjny (rzadziej prowadz Ģ do powikła ı ze strony rdzenia lub korzeni)
4)
rotacyjny
- uszkodzenie
- stłuczenie
- ucisk
- uszkodzenie naczyniowe
- zranienie
- przeci ħ cie
Typ uszkodzenia :
•
Całkowite - zniesienie wszystkich rodzajów czucia od poziomu uszkodzenia rdzenia
z pora Ň eniem wszystkich mi ħĻ ni zaopatrywanych z segmentów rdzenia obj ħ tych stref Ģ
uszkodzenia oraz poni Ň ej tego poziomu.
•
Cz ħĻ ciowe :
I) Zespół Browna-S ƾ quarda – spowodowany bocznym uszkodzeniem połowy rdzenia
kr ħ gowego. Nast ħ puje tu pora Ň enie połowicze, zniesienie czucia prioproceptywnego po
stronie urazu i zniesienie czucia bólu i temperatury po stronie przeciwnej wynikaj Ģ ce z
uszkodzenia skrzy Ň owanych dróg rdzeniowo-wzgórzowych.
II) Zespół Centralny – jest prawdopodobnie wynikiem wyprostnego uszkodzenia rdzenia
kr ħ gowego, dochodzi tu do uszkodzenia motoneuronów, efektem tego jest pora Ň enie ko ı czyn
górnych, przez pewien okres towarzyszy mu równie Ň pora Ň enie ko ı czyn dolnych i zaburzenie
funkcji wydalniczych, jednak s Ģ one spowodowane pourazowym opuchni ħ ciem dróg
piramidowych i szybko ust ħ puj Ģ .
III) Zespół t ħ tnicy rdzeniowej przedniej – jest on wynikiem zgniecenia przedniej cz ħĻ ci
rdzenia, wraz z uci Ļ ni ħ ciem przedniej t ħ tnicy rdzeniowej. Wyst ħ puje tu pora Ň enie całkowite z
zaburzeniami czucia bólu poni Ň ej uszkodzenia. Cz ħĻ ciowo pozostaje czucie uło Ň enia i
wibracji.
IV) Stłuczenie tylnej cz ħĻ ci rdzenia kr ħ gowego – jest to uszkodzenie o dobrych
rokowaniach, pacjent skar Ň y si ħ tu na przeczulice wielosegmentowe, mrowienia w okolicy
szyi, zaburzenia czucia, objawy te zazwyczaj s Ģ symetryczne i w du Ň ym stopniu odwracalne.
V) Zespół wstrz ĢĻ nienia rdzenia kr ħ gowego – zespół ten jest zespołem najłagodniejszym,
jego objawy ust ħ puj Ģ szybko i całkowicie.
1
9456542.005.png
www.pandm.org
Okresy uszkodzenia :
1)
ostry (wstrz Ģ su rdzeniowego ) trwa od 3-6 tyg.
2)
cofania ( regeneracyjno-kompensacyjny ) trwa od 3-4 miesi ħ cy
3)
utrwalenia ( stabilizacji ) trwa od 6-24 miesi ħ cy
4)
adaptacji trwa do ko ı ca Ň ycia
Objawy i zaburzenia towarzysz Ģ ce :
Objaw
Miejsce uszkodzenia
spastyczno Ļę
górnego neuronu powy Ň ej Th
p ħ cherz automatyczny
górnego neuronu powy Ň ej Th
wiotko Ļę
dolnego neuronu poni Ň ej L
przej Ļ cie C-Th
miejsce wychodzenia nerwów z rdzenia
p ħ cherz autonomiczny
dolnego neuronu poni Ň ej L
- zaburzenia czucia
- zaburzenie funkcji uk.pokarmowego i wydalniczego
- zmiany troficzne skóry
- zaburzenia oddychania ã zaleganie , wzmo Ň ona produkcja Ļ luzu
- zaburzenia kr ĢŇ enia ã obrz ħ ki, zakrzepy, zatory, nadci Ļ nienie t ħ tnicze
- zahamowanie odruchów ã ( przy wiotko Ļ ci )
- wzmo Ň ona reakcja odruchowa ã ( przy spastyczno Ļ ci )
- niedowład, parali Ň
- zaburzenie czynno Ļ ci płciowej
- odle Ň yny
- przykurcze
•
Niedowład ( paresis ) – zmniejszenie/ ograniczenie zakresu ruchu lub osłabienie jego
siły.
•
Pora Ň enie ( paralysis, plegia ) – całkowita niemo Ň no Ļę wykonywania ruchu (ko ı czyny
lub jej cz ħĻ ci) w wyniku braku dopływu bod Ņ ców nerwowych do mi ħĻ ni.
2
9456542.006.png 9456542.007.png 9456542.008.png 9456542.001.png
www.pandm.org
Zakres osi Ģ galnej adaptacji przy ró Ň nych poziomach uszkodzenia rdzenia
Do poziomu C4
Szyja, barki, ko ı czyny, tułów.
Brak samodzielno Ļ ci ruchowej, mo Ň liwo Ļę niepełnego przystosowania do wózków
inwalidzkich.
Poni Ň ej C5
Ramiona, przedramiona, tyłów, ko ı czyny dolne.
Brak samodzielno Ļ ci ruchowej, mo Ň liwo Ļę niepełnego przystosowania do wózków
inwalidzkich.
Poni Ň ej C7
R ħ ce, tułów, ko ı czyny dolne.
Mo Ň liwo Ļę cz ħĻ ciowej samoobsługi przy u Ň yciu pomocy ortopedycznych i praca r ħ czna w
domu w pozycji siedz Ģ cej.
Poni Ň ej Th12
Miednica, ko ı czyny dolne.
Chód kangurowy lub 2-4 taktowy, chodzenie krokiem naprzemiennym
z mo Ň liwo Ļ ci Ģ pokonania nierówno Ļ ci terenu i niewysokich schodów, prowadzenie
samochodu, praca poza domem..
Poni Ň ej L2
Podudzia, stopy, cz ħĻ ciowo uda i miednica.
Chód samodzielny po ka Ň dym terenie, korzystanie z komunikacji publicznej
Poni Ň ej L4
Podudzia, stopy.
Chód samodzielny po ka Ň dym terenie, korzystanie z komunikacji publicznej
3
9456542.002.png
www.pandm.org
Ocena urazu przez fizjoterapeute :
•
Badanie palpacyjne kr ħ gosłupa - Lokalizacja punktów bólowych na kr ħ gosłupie
oraz miejsca wyj Ļ cia korzeni rdzeniowych
•
Ocena siły mi ħĻ niowej ko ı czyn
o
Skala Lovetta
o
test MRC (Medical Reasearch Council)
•
Ocena odruchów
o
odruchy gł ħ bokie ( Ļ ci ħ gnowe) z m. dwugłowego, trójgłowego, ramienno –
promieniowego, odruch kolanowy, ze Ļ ci ħ gna Achillesa. Badamy przy
zamkni ħ tych oczach.
o
odruchy powierzchowne wywołane przez dra Ň nienie skóry, co w odpowiedzi
wyzwala skurcz badanych okolic ciała.
•
Ocena zaburze ı czucia
o
Czucie dotyku (twarz, szyja, ko ı czyny górne, poprzez tułów do ko ı czyn
dolnych)
o
Czucie bólu ( sprawdzamy dotykaj Ģ c delikatnie powierzchni ciała ostrzem
szpilki)
o
Czucie temperatury (próbówki z ciepł Ģ i zimn Ģ wod Ģ )
o
Badanie czucia daje wskazówki o poziomie uszkodzenia
ASIA – American spinal injury association
Jest to klasyfikacja wymagaj Ģ ca szczegółowego badania zaburze ı czucia, dotyku, bólu oraz
siły mi ħĻ niowej okre Ļ lonych zespołów dynamicznych.
Czucie dotyku bada si ħ obustronnie w obr ħ bie 28 dermatomów, oceniaj Ģ c je w trzystopniowej
skali:
0 – brak czucia
1 – czucie zaburzone (osłabienie, przeczulica)
2 – czucie normalne
Zsumowanie liczby punktów daje maksymalnie 112 punktów dla ka Ň dego rodzaju czucia
4
9456542.003.png 9456542.004.png
www.pandm.org
Cele fizjoterapii :
W pierwszym okresie (od 3 tyg-kilku miesi ħ cy ) działanie profilaktyczne, zapobieganie
zmian Ģ wtórnym
- płucne
- odle Ň yny
- obrz ħ ki
- urologiczne
- przykurczom
- zanik Ģ mi ħĻ niowym
Stosujemy :
- ę wiczenia oddechowe, spr ħŇ ynowanie, oklepywanie, pozycje ułatwiaj Ģ ce odpływ, inhalacje,
nauke efektywnego kaszlu, ę wiczenia oddechowe ró Ň nymi torami
- zmiany pozycji zło Ň eniowych
- ę wiczenia bierne cz ħĻ ci pora Ň onych
- ę wiczenia czynne cz ħĻ ci wolnych nie pora Ň onych
- nauke stymulacji zewn ħ trznej mog Ģ cej wywoła ę odruch wypró Ň nienia ( kichni ħ cie, kaszel,
uruchomienie tłoczni brzusznej, uciskanie )
- pionizacj ħ mo Ň liwie jak najwcze Ļ niej zale Ň y od metody leczenia
•
Operacyjna – kilka dni po zabiegu
Zachowawcze – po 3 miesi Ģ cach
- masa Ň limfatyczny
- solux
- magnetostymulacja
- elektrostymulacja FES
- ę wiczenia izometryczne
W drugim okresie
- pionizacja
- lokomocja
- ę wiczenia ogólnousprawniaj Ģ ce
- ę wiczenia samoobsługi
Przy uszkodzeniu poni Ň ej Th6 mo Ň liwa jest całkowita niezale Ň no Ļę , gdy nauczymy pacjenta
posługiwania si ħ wózkiem.
Wysoki balkonik z podpasznikami przy niedowładzie i upo Ļ ledzeniu funkcji chwytnej r Ģ k.
Teleskopowy aparat stabilizuj Ģ cy „LEKTOR” – aparat stabilizuj Ģ cy stopy i stawy kolanowe
Aparat ParaWalker, Walkerbout i nne ortezy typu RGO, ARGO – umo Ň liwiaj Ģ czynn Ģ
pionizacj ħ oraz nauk ħ chodzenia osób z wysokim uszkodzeniem rdzenia.
Nauka chodzenia krokiem kangurowym – przy uszkodzeniu odcinka l ħ d Ņ wioweg
•
Uraz odcinka szyjnego – wózek z nap ħ dem elektrycznym z indywidualnie
dopasowanym mechanizmem steruj Ģ cym.
•
Uraz odcinka szyjno-piersiowego – wózek z do Ļę wysokim podparciem pleców.
•
Uraz odcinka piersiowego – wózek z niskim oparciem
5
•
 

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin