powtorzenie_emp.pdf

Emocje, motywacje, poznanie - seminarium

Spostrzeganie

bodziec dystalny:

-to bodziec działający z pewnej odległości, dowolny bodziec poza organizmem działający na nasze

narządy zmysłowe.

bodziec proksymalny:

-bodziec pojawiający się w bezpośrednim kontakcie bodźca dystalnego z narządem zmysłowym,

czyli np. obraz siatkówkowy.

wrażenie:

-odzwierciedlenie elementarnej cechy zmysłowej zarejestrowanej w wyniku odbioru danych

sensorycznych. Poszczególne wrażenia są od siebie izolowane np. wrażenie barwy jest niezależne

od wrażenia wielkości.

pojedyncze cechy spostrzeganego przedmiotu

spostrzeżenie:

-obraz wszystkich dostępnych cech, rejestrowanych za pośrednictwem różnych zmysłów. Efekt

aktywności pól czuciowych kory mózgowej, które odebrały informacje pochodzące z różnych

zmysłów i połączyły je w całość.

połączenie wrażeń pojedynczych z danymi umysłowymi

Stałość spostrzegania polega na tym, że spostrzeżenie albo nie ulega zmianom, albo też ulega

mniejszym zmianom w porównaniu ze zmianami bodźców proksymalnych.

W spostrzeganiu uczestniczą dwa rodzaje procesów:

procesy dół-góra:

-są zapoczątkowane przez odbiór informacji zmysłowych przez narządy zmysłowe, informacje te

następnie podlegają analizie na wyższych piętrach układu nerwowego, łącznie z analizą na

poziomie kory mózgowej.

procesy góra-dół:

-pojawiają się wtedy, kiedy większą rolę w spostrzeganiu zaczynają odgrywać procesy pamięciowe,

które kierują poszukiwaniem i interpretacją danych zmysłowych.

Fazy procesu spostrzegania:

1. Rejestracja sensoryczna

Zmiana bodźca zewnętrznego na impuls nerwowy. Detektory wrażliwe są tylko na jednę cechę, nie

reagują na inne cechy. Z rejestracją sensoryczną ściśle związane jest przechowanie prostych

informacji w buforze sensorycznym albo w magazynie informacji sensorycznej. Pamięć

sensoryczna daje możliwość utrzymania informacji w systemie poznawczym tak długo, dopóki na

zebranym materiale nie zostaną wykonane inne operacje.

2. Ocena emocjonalna

Bodźce oceniane są jako przyjemne lub nieprzyjemne bądź jako korzystne lub niekorzystne, zanim

jeszcze jednostka zdąży się zorientować, czego one dotyczą.

3. Rozpoznanie treści bodźca

Faza oceny semantycznej. Pojawia się rozpoznanie bodźca, czyli określenie kategorii, do której

należy ten bodziec .

efekt wielkości zbioru – im więcej bodźców należy wziąć pod uwagę w procesie porównywania,

tym więcej czasu to zajmuje.

4. Ocena znaczenia metaforycznego

Dostrzeganie innego sensu odbieranych bodźców.

Co ważniejsze: część czy całość?

Asocjacjonizm : Wundt i Titchener

teoria atomistyczna w fizyce

Strukturalizm (psychologia postaci / psychologia Gestalt): Max Wertheimer, Kurt Koffka,

Wolfgang Kohler

psychologia, teoria pola w fizyce

Zasady wyodrębniania całości wg Wertheimera (1923)

(prezentował badanym abstrakcyjne zbiory kropek):

• bliskość przestrzenna lub sąsiedztwo w polu widzenia

• jednakowy wygląd lub podobieństwo

• „wspólna droga”

• dobra kontynuacja lub dobra figura

• niewielkie rozmiary (łatwiej wyodrębniamy te elementy, które cechują się niewielkimi

rozmiarami)

• symetria (łatwiej wyodrębnić figury symetryczne niż niesymetryczne)

• zgodność z chwilowym nastawieniem

• ubiegłe doświadczenie i przyzwyczajenia

Różnice między figurą a tłem wg Edgara Rubina (1921) (psychologia postaci):

• figura ma pewien kształt, tło jest spostrzegane jako coś bezkształtnego

• tło wygląda tak, jak gdyby rozprzestrzeniało się za figurą w sposób ciągły, a nie jak gdyby

było przerwane przez figurę

• figura wydaje się wysunięta ku przodowi, tło zaś wygląda tak, jak gdyby było z tyłu

• figura ma charakter rzeczy, a tło przedstawia się jako nieukształtowany materiał

• figura silniej się nam narzuca, jest łatwiej zapamiętywana i wydaje się bardziej sensowna

• figura wydaje się jaśniejsza od tła

Detektory:

• wyodrębniają informacje ze środowiska, które są ważne adaptacyjnie

• kodują je w oszczędny sposób, tak, by mogły zostać wykorzystane w dalszym

przetwarzaniu, kodowanie to już na wstępie redukuje ilość dostępnych informacji, ponieważ

detektory są wrażliwe tylko na pewne informacje

Kategoryzacja percepcyjna

Spostrzeganie jako proces kategoryzowania

Procesy spostrzegania są powiązane z myśleniem pojęciowym, z procesami pamięciowymi

i z procesami uczenia się.

Człowiek dysponuje określoną wiedzą (zakodowanym w pamięci sposobem organizowania

spostrzeganych przedmiotów), która służy do tworzenia kategorii. Wiedza ta stanowi wewnętrzną

reprezentację oczekiwanego rozkładu przedmiotów i zdarzeń w otaczającym świecie i umożliwia

szybką adaptację do środowiska – proces góra-dół .

Analiza cech obiektu – proces dół-góra .

Prototypowy model kategoryzacji

W centrum tej struktury znajduje się reprezentacja wzorca jako prototypu danej kategorii.

W bliskim otoczeniu tego centrum są reprezentacje bodźców najmniej zniekształconych w stosunku

do prototypu, natomiast w coraz dalszym otoczeniu pojawiają się reprezentacje coraz bardziej

zniekształconych egzemplarzy.

Prototyp - uśredniona wielkość egzemplarzy danej kategorii lub egzemplarz najbardziej

reprezentatywny, będący punktem odniesienia w kategoryzacji szeregu innych zniekształconych

bodźców.

Neisser – gdybyśmy przyjmowali, iż spostrzeganie jest odpowiedzią na zmiany w otoczeniu, to

nasze spostrzeżenia oraz reakcje byłyby zawsze spóźnione w stosunku do tego, co dzieje się w

naszym otoczeniu

– spostrzeganie ma charakter cykliczny, a równoprawnymi częściami cyklu są pobieranie

informacji z otoczenia oraz poszukiwanie tych informacji.

Neisser przyjmuje istnienie wrodzonych schematów eksploracyjnych, czyli schematów uzyskiwania

informacji na temat świata. Dzięki schematom eksploracyjnym jednostka uczy się specyficznych

sposobów pobierania informacji z otoczenia. Do takich sposobów należą techniki przeszukiwania

wzrokowego (ostrość i kształt obiektu, czytanie)

Koncepcja ekologiczna spostrzegania

B – konstruktywistyczne podejście do spostrzegania (Bruner, Gregory, Rock)

Podmiot ma dostęp tylko do tworzonych przez siebie reprezentacji, a przez nie uzyskuje dostęp do

świata

Uwaga

dystraktory:

-wszystkie dodatkowe bodźce, które odciągają uwagę od podstawowego zadania realizowanego w

danym momencie.

- bodźce pochodzące z zewnątrz

-bodźce, które jednostka sama eksponuje

W obrębie pola uwagi można wyróżnić część centralną, na której koncentruje się jednostka

w danym momencie, oraz część peryferyczną, która zawiera bodźce trudniej dostępne.

Podstawowe funkcje uwagi:

• selekcjonowanie bodźców docierających do jednostki

• ukierunkowanie procesów poznawczych

• określanie wielkości wykorzystywanych zasobów poznawczych poświęcanych na realizację

różnych zadań

(ile energii psychicznej poświęcimy na wykonanie pewnego zadania)

Rodzaje selekcji:

• selekcja pierwotna – selekcja bodźców odbieranych przez narządy zmysłowe

• selekcja wtórna – występuje w procesach pamięciowych; zachodzi między pamięcią

krótkotrwałą i trwałą; pamięć trwała nie jest w stanie odebrać wszystkich bodźców

przesyłanych przez pamięć krótkotrwałą; informacje w pamięci trwałej kodowane są w

postaci semantycznej, czyli jednostka rejestruje ich znaczenie; kiedy napływające dane są

całkowicie zgodne z dotychczas zarjestrowanymi informacjami, proces uwagi odrzuca je z

dalszej analizy

• selekcja trzeciego rzędu – pojawia się wtedy, kiedy jednostka posługując się wiedzą

zapisaną w pamięci trwałej, przygotowuje plan działania; informacje wybrane z pamięci

trwałej przesyłane są do pamięci operacyjnej, która bezpośrednio kieruje jakimś działaniem

Alina Kolańczyk

uwaga intensywna – stosunkowo wąski zakres, pozwala na głębokie przetwarzanie informacji

będących w jej zasięgu

uwaga ekstensywna – zakres stosunkowo szeroki, ale przetwarzanie dostępnych jej informacji jest

dość płytkie

Fizjologiczne mechanizmy uwagi:

• odruch orientacyjny

organizm otwiera się na dopływ nowej stymulacji

skierowanie receptorów na źródło stymulacji, jednocześnie pojawia się wzrost wrażliwości

wszystkich receptorów, nie tylko tych na które aktualnie działają bodźce

• indukcja ujemna

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: