Andrzejki, jędrzejówki, andrzejówki

Andrzejki obchodzimy w wigilię ( czyli w przeddzień) dnia świętego Andrzeja czyli 29 listopada Andrzejki obchodzone są w całej Europie. Andrzejki to wieczór poświęcony wróżbom które dotyczą małżeństwa, miłości. Tego wieczoru spotykają się młode kobiety, dziewczyny i wróżą sobie która pierwsza i za kogo wyjdzie za mąż. Jedną z najbardziej popularnych wróżb andrzejkowych jest lanie wosku. Pierwsze udokumentowane wzmianki o wróżbach andrzejkowych pochodzą z roku 1557 - Marcin Bielski umieścił je w swojej sztuce teatralnej “Komedyja Justyna i Konstancyjej” Przypuszcza się, że adrzejkowe wróżby brały swój początek ze starożytnej Grecji. Według teorii kult św. Andrzeja i tradycja wróżb miłosnych wywodzi się ze starogermańskich wierzeń związanych z bogiem miłości, płodności i bogactw – Fredrze Chłopcy, mężczyźni też mają dzień poświęcony takim wróżbom - Katarzynki - wypada on w przeddzień dnia świętej Katarzyny czyli 24 listopada.

Andrzejki – dzień świętego Andrzeja. Obchodzone w Polsce: w noc z 29/30 XI, zaś w Szkocji: 30 listopada. Pierwotnie tylko przez panny (dla chłopców były "katarzynki"), obecnie jest imprezą skupiającą młodzież obojga płci. Święto pochodzące ze Szkocji. Tam czci się je hucznie, jedząc i pijąc. W Polsce w czasie tego dnia wróży się przyszłość w postaci lania wosku na zimną wodę często przez klucz. Ta wróżba przeznaczona jest dla wszystkich uczestników zabawy andrzejkowej. Inna znana powszechnie wróżba, związana z "andrzejkami", przeznaczona jest tylko dla niezamężnych panien na wydaniu. Uczestniczki zabawy ustawiają swoje buty gęsiego jeden za drugim, przy czym ostatni trzewik przestawiany jest potem na początek kolejki, która zmierza do progu drzwi wejściowych. Wierzy się, że ta panna, której bucik pierwszy przekroczy próg izby pierwsza też wyjdzie za mąż. Święty Andrzej jest patronem Szkocji, Grecji i Rosji.

Andrzejkowe wróżby przetrwały do dziś, mimo że przez stulecia Kościół potępiał je jako zabobony. Pózną jesienią po zakończeniu najważniejszych prac rolniczych, rozpoczynała się na wsi pora zalotów i kojarzenia małżeństw. Wlokące się wieczory jesienne sprzyjały właśnie takim wróżbom. Pochodzenie tradycji wróżb andrzejkowych nie zostało dotąd dokładnie wyjaśnione. Uprawiano je na terenie całej Europy, znane były już w XII wieku (istnieje hipoteza, że nawet o wiele wcześniej). Niektórzy badacze wywodzą je nawet ze starożytnej Grecji.
Wiadomo, że był to wieczór wyłącznie matrymonialnych wróżb niezamężnych dziewcząt. Wróżby te były traktowane bardzo poważnie i odprawiano je w odosobnieniu. Dopiero pózniej wieczór wigilii świętego Andrzeja (czyli wieczór i noc z 29 na 30 listopada) stał się przede wszystkim zabawą zarówno dziewcząt i chłopców. Jak mówi stare, polskie przysłowie “Na świętego Andrzeja błyska pannom nadzieja”. Wigilia św. Andrzeja, czyli popularne andrzejki od dawien dawna są tradycyjnym wieczorem wróżb.

Tego dnia dziewczęta próbowały dowiedzieć się czegoś o swojej przyszłości. Andrzejkowe wróżby łączą się z wierzeniami, według których w tym okresie z zaświatów przybywają na ziemię duchy. Możemy, więc za pośrednictwem wróżb zapytać je, co nas czeka w najbliższym czasie.

Podczas, gdy św. Andrzej miał pomóc dziewczętom w odkryciu przyszłości, chłopcy spotykali się na podobne wróżby w wigilię św. Katarzyny, czyli 24 listopada “W święto Katarzyny są pod poduszką dziewczyny”.

Jednak z czasem katarzynki uległy zapomnieniu. Obecnie oba obrzędy są połączone i obchodzone równocześnie jako tradycyjne andrzejki. Są one idealnym pretekstem do spędzenia niezapomnianego wieczoru w gronie przyjaciół przy “ukochanym złotym trunku” i nie tylko (wszystko zależy od waszej pomysłowości). Na ogół nie traktujemy ich poważnie, wielu z nas uważa je tylko za zabawę, ale są i tacy, którzy twierdzą, że owe wróżby czasem się sprawdzają (więc, może warto spróbować?).

Wróżby to stary jak ludzkość sposób na poznanie niepewnej przyszłości. Wierzono, że są dni, kiedy duchy przodków wracają na ziemię i odsłaniają przed nami odrobinę nieznanego. Wróżbom miłosnym sprzyjał początek adwentu. Panny wróżyły zamążpójście w wigilię świętego Andrzeja (tj.29 listopada) a kawalerowie w przeddzień świętej Katarzyny. Andrzejkowe wróżby przetrwały aż do dziś i do dziś cieszą się niesłabnącą popularnością, mimo iż przez stulecia Kościół potępiał je jako zabobony. W Andrzejki próbujemy trochę dla zabawy, a trochę na serio uchylić rąbka zasłony spowijającej

przyszłość. Zachęcam do spotkania w ten magiczny wieczór w większym gronie przyjaciół bo i zabawa będzie znacznie bardziej interesująca, kiedy jednak będziesz musiała spędzić ten wieczór samotnie nie załamuj się istnieje bowiem wiele wróżb do których nie potrzebujesz towarzystwa. Możesz np. wybrać się na spacer, a wracając do domu, policzyć latarnie. Jeśli liczba jest parzysta, ślub niedaleki. Możesz też , mijając je, powtarzać w myślach: kawaler, rozwodnik, wdowiec i znów kawaler...... Na kogo wypadnie przy ostatniej latarni , ten będzie twój. Poniżej chciałabym przedstawić parę znanych i mniej znanych wróżb, przy których możesz bawić się wyśmienicie przez cały wieczór.....

Przysłowia Andrzejkowe

W dzień świętegho Andrzeja  Pannom z wróżby nadzieja

Gdy miękko na Jędrzeja, to nie dobra nadzieja.

Noc Andrzeja Świętego, przywiedzie narzeczonego.

Stare czy nowe obyczaje?

          Od zarania dziejów ludzie próbowali poznać przyszłość. Najstarszym sposobem na odkrycie przeznaczenia były, oczywiście wróżby. Jednak nie każdy dzień w roku sprzyjał magicznym obrzędom. Duchy przodków najchętniej powracały na ziemię na początku adwentu.

          Późną jesienią, gdy dni były coraz krótsze, a wieczory długie rozpoczynała się na wsi pora zalotów i kojarzenia małżeństw. Wlokące się jesienne wieczory sprzyjały też wróżbom. Wigilia świętego Andrzeja (starożytny rybak z Bedsaidy, pierwszy apostoł) przepada 29 listopada, to tradycyjny wieczór wróżb. Dziewczęta w tym dniu usiłowały dowiedzieć się czegoś o swym przyszłym losie.

          Podczas gdy św. Andrzej miał pomóc dziewczętom w odkrywaniu przyszłości,chłopcy gromadzili się na podobne wróżby w wigilię św. Katarzyny, czyli 24 listopada.

          Jednakże tak zwane katarzynki były mniej atrakcyjne od andrzejek i z czasem uległy zapomnieniu. Ślad tego starego zwyczaju i dawnych wierzeń pozostał jedynie w przysłowiu:

"W święto Katarzyny są pod poduszką dziewczyny".

>           Zarówno na wsi jak i w mieście przetrwała jednak tradycja wróżb andrzejkowych. Po dziś dzień panny, wdowy i rozwódki chętnie spotykają się w listopadowy wieczór, zapalają 13 magicznych świec i przywołują na pomoc postaci z zaświatów, próbują dowiedzieć się co je spotka w nadchodzącym roku.

          Przeważnie ludzie marzą, planują, fantazjują. Znaczenie św. Andrzeja jako patrona dziewcząt jest podkreślone przysłowiami:

"Na noc św. Andrzeja dziewkom z wróżb nadzieja",

"Noc Andrzeja świętego przyniesie nam narzeczonego".

Zapraszam do miłej zabawy!

Głównym powodem dla którego w wieczór andrzejkowy zaglądamy w ciemne strony magii jest chęć poznania swojego przyszłego męża. Niektóre ze sposobów wymagają dużego samozaparcia. A oto jeden z najoryginalniejszych: jeśli chcesz ujrzeć we śnie przeznaczonego Ci ukochanego, cały dzień pościj i nie pij wody. Tuż przed położeniem się do łóżka zjedz piekielnie słonego śledzia. Taka wyszukana kolacja na pewno wywoła sen o wodzie, a mężczyzna, który poda ci w nim napój, będzie ci przeznaczony.....

Lanie Wosku 

Jednym z najpopularniejszych zwyczajów nieustannie kojarzącym się z wieczorem andrzejkowym jest lanie wosku.

Roztop wosk w małym naczyniu i lej na wodę przez ucho od klucza. Według dawnych wierzeń klucz ułatwia bowiem nawiązywanie kontaktu z zaświatami, a tylko dobre duchy przodków mogą odsłonić przyszłość. Kształt woskowej figurki może wydawać się nieczytelny, ale gdy obejrzysz jego cień na ścianie, łatwiej dopatrzysz się zarysu. Gdy puścisz wodze fantazji, dowiesz się co czeka Cię w nadchodzącym roku.

Buty

Aby dowiedzieć się która z panien, wdów i rozwódek z grona wróżących sobie osób wyjdzie pierwsza za mąż posłużymy się butami. Ustawiamy buty z lewej nogi rzędem w kącie pokoju. Ostatni w kolejce przestawiacie na początek. Właścicielka buta, który pierwszy dotknie czubkiem progu, może liczyć na błyskawiczną zmianę stanu cywilnego.

Obierka jak wąż.

Chcesz dowiedzieć się, na jaka literę zaczyna się imię ukochanego przeznaczonego Ci przez los? Do tej wróżby musisz użyć jabłka a dokładniej jego skórki. Ale uwaga! Musisz to zrobić w ten sposób, żeby powstała jedna obierka. Rzuć nią za siebie przez lewe ramię i odczytaj literę utworzoną przez leżąca na podłodze obierzynę.

Wahadełko

Chcesz wiedzieć czy czeka cię rychły ślub? Zrób wahadełko i...do roboty!

Zawieś pierścionek albo obrączkę na czerwonej nitce. Palcem wskazującym i kciukiem lewej dłoni uchwyć nitkę, łokieć oprzyj na stole. Ustaw wahadełko nad szklanym naczyniem wypełnionym wodą w ten sposób, aby znalazło się pośrodku naczynia i nieco poniżej jego brzegów. Rękę trzymaj nieruchomo i obserwuj obrączkę. Jeśli wahadełko nie poruszy się, upłynie wiele lat, nim spotkasz ukochana osobę. Teraz przesuń wahadełko tak by wisiało 3cm od brzegu wazy. Gdy zacznie się kołysać i uderzać o brzegi naczynia policz ile razy zrobi to w ciągu pięciu minut. Wynik odejmij od łącznej sumy liter swojego imienia i nazwiska. Na przykład - w imieniu i nazwisku jest razem 17 liter, a obrączka uderzyła 15 razy. Oznacza to, że za dwa lata weźmiesz ślub. Jeśli wynik odejmowania jest ujemny , jeszcze w tym roku zmienisz stan cywilny.

Wróżba z papieru.

Potnij czysta kartkę na trzynaście równych części. Na sześciu z nich napisz swoje najskrytsze marzenia, najlepiej wodoodpornym pisakiem . Teraz wymieszaj dokładnie karteczki, ale nie składaj ich. Wszystkie kartki połóż na dnie dużej szklanej wazy albo miski i powoli wlewaj wodę wąskim strumieniem. Obserwuj zapisane kawałki papieru. Który pierwszy wypłynie na powierzchnie wody, to marzenie pierwsze się spełni. Jeśli najpierw wypłyną czyste karteczki, uzbrój się w cierpliwość, bo będziesz musiała trochę poczekać na spełnienie marzenia.

Magiczny ogień.

Pomyśl sobie życzenie i zapal dwie zapałki. Trzymaj je płonącymi łebkami do góry. Jeżeli zapałki będą palić się “ku sobie”, życzenie się spełni w ciągu roku, a jeśli nie –będziesz musiała dłużej poczekać na jego realizację.

 Filiżanki.

Pod trzema filiżankami schowaj: obrączkę, monetę, listek a czwartą zostaw pustą. Zamień miejscami filiżanki. Wybierz jedna z nich. Jeśli trafisz na obrączkę, czeka cię miłość, listek-ślub, monetę-bogactwo. Gdy wybierzesz pusta filiżankę, nowy rok nie przyniesie zmian.

Szpilka prawdy.

Potrzebne jest 7 lub 13 szpilek. Włóż je do kubka, potrząśnij i wysyp na stół przykryty obrusem. Następnie odczytaj, jakie litery zostały utworzone przez rozsypane szpilki.

A. przed Tobą podróż lub przeprowadzka

E. pomyślność w miłości i w pracy, jeśli litera jest odwrócona – przejściowe kłopoty

H. szczęście w miłości, małżeństwo

K. sukces zawodowy

L. uważaj na złodziei, jeżeli litera jest odwrócona – ostrzega przed chorobą lub wypadkiem

M. wyjątkowo korzystna propozycja

N. okres dobrej passy

T. pomoc przyjaciół

W. uwaga na oszustów wokół siebie

V. ktoś będzie chciał cię wykorzystać

X. szczęście sprzyja ci we wszystkim

Odpowiedzi na jedno, najważniejsze pytanie możesz szukać również w książce. Sformułuj je w ten sposób, by można odpowiedzieć na nie “tak” lub “nie”. Otwórz na chybił trafił jakąś książkę i sprawdź numer strony. Jeśli jest dwu- lub trzycyfrowy, dodaj do siebie cyfry, aż uzyskasz jedną cyfrę. Wynik parzysty to “tak”, nieparzysty “nie”. O północy zapal świecę i zgaś światło. Stań przed lustrem ze świecą w dłoni. Powtarzaj , że chcesz ujrzeć twarz przyszłego męża. Musisz skoncentrować się i głęboko uwierzyć , a magia zadziała. Po pewnym czasie nad ramieniem dostrzeżesz zarys męskiej twarzy. Zanim pójdziesz spać, włóż pod poduszkę karteczki z męskimi imionami i rano wyciągnij jedną. Tak będzie nazywał się twój przyszły mąż. Starym sposobem na sprawdzenie snu o ukochanym jest włożenie pod poduszkę....męskich spodni.

Wróżb jest jeszcze całe mnóstwo, ale nie sposób wspomnieć o wszystkich. Wystarczy tyko tych kilka na początek, a cała reszta długiego, upojnego wieczoru zależy tylko od waszej inicjatywy, wyobraźni, waszego szaleństwa i nie tuzinkowości

Najważniejsze przecież jest to, by się świetnie zabawić, więc życzę Wam niezapomnianego wieczoru andrzejkowego, udanego towarzystwa, no i oczywiście spełnionych wróżb.

Wróżby z kartkami

Potrzebne : długopis, kartka, poduszka

Wieczorem piszemy na karteczkach imiona chłopców. Wkładamy je pod poduszkę. Rano losujemy – takie imię będzie nosił przyszły mąż.

Wróżby z wodą i orzechami

Potrzebne: łupiny orzecha włoskiego, małe świeczki, miska z wodą

2 świeczki zapalamy i wstawiamy do połówek łupinek od orzechów włoskich i puszczamy je na wodę myśląc o sobie i swoim ukochanym. Jeśli łupiny podpłyną do siebie – oznacza to dozgonną miłość, jeśli się oddalą – nic dobrego z tego związku nie wyniknie.

Wróżby andrzejkowe z butami

Potrzebne : buty zdjęte z nogi

Stajemy na środku pokoju i rzucamy lewy but zdjęty z nogi za siebie. Jeśli upadnie noskiem w stronę drzwi – oznacza to szybki ślub.

1.Lanie wosku.

Jest to jedna z najpopularniejszych wróżb, niezmiennie kojarząca się z wieczorem andrzejkowym. Do przeprowadzenia wróżby należy roztopić świeczkę w małym naczyniu i nalać wosk na wodę przez ucho od klucza. Według dawnych wierzeń klucz ułatwia nawiązywanie kontaktu z zaświatami, ale tylko dobre duch przodków mogą odsłonić nam przyszłość. Kształt woskowej figurki może wydawać się nieczytelny, ale po obejrzeniu jej cienia na ścianie, łatwiej dopatrzymy się konkretów. Dzięki tej wróżbie możemy dowiedzieć się co czeka nas w nadchodzącym roku.

2.But za progiem.

Dzięki niej możemy dowiedzieć się, która z panien pierwsza wyjdzie za mąż. Należy ustawić buty (z lewej nogi) rzędem na przeciw drzwi. Właścicielka buta, który jako pierwszy przekroczy próg, może liczyć na błyskawiczną zmianę stanu cywilnego.

3.Spodeczki.

Pod trzema spodeczkami należy schować: obrączkę, monetę i listek. Czwarty spodeczek należy pozostawić pusty. Następnie należy spodeczki zamienić miejscami oraz wybrać jedną z nich. Jeżeli trafimy na obrączkę - czeka nas miłość, listek - ślub, monetę - pieniądze. Natomiast pusta filiżanka oznacza, że nowy rok nie przyniesie nic nowego w życiu.

4.Szpilki.

Do tej wróżby potrzebne jest 7 lub 13 szpilek. Następnie trzeba włożyć je do kubeczka, potrząsnąć i wysypać na stół pokryty obrusem. Następnie należy odczytać, jakie literki zostały utworzone przez rozsypane szpilki. oto ich znaczenie:

5.Karteczka pod poduszką.

Zanim pójdziemy spać, należy włożyć pod poduszkę karteczki z wypisanymi męskimi i damskimi imionami i rano należy wyciągnąć jedną z nich. Tak będzie nazywał się twój przyszły małżonek.

6.Serce.

By wykonać tę wróżbę należy wyciąć serce z papieru i napisać na nim imiona męskie i damskie. Następnie trzeba serce odwrócić zapisaną stroną do dołu i przekłuć je igłą. imię na które natrafimy należy do naszego przyszłego ukochanego/ukochanej. Jeżeli nie przekłujemy żadnego, to oznacza, że na miłość trzeba jeszcze poczekać...

Andrzejkowe wróżby miłosne

Na ziemiach polskich od dawna było bardzo dużo wróżb miłosnych, z których wiele przetrwało do naszych czasów. Możemy je stosować także w ciągu całego roku, ale w wigilię św. Andrzeja (29 listopada, a nie w dzień imienin tego świętego) mają podobno największą moc. Obecnie w andrzejkowy wieczór wesoło bawią się wspólnie dziewczęta i chłopcy.Dawniej w wigilię św. Andrzeja wróżyły sobie tylko dziewczyny, natomiast chłopcy czynili to w wigilię św. Katarzyny (24 listopada). O ile w katarzynki tańce i hulanki mogły przeciągnąć się póżno w noc, to andrzejki kończyły się równo z nastaniem północy, gdyż zaczynał się wtedy adwent-okres postu-i zabawy były surowo zakazane.Andrzejki mają w Polsce bardzo długą tradycję. Wprawdzie najstarsze zapiski o andrzejkowych zabawach pochodzą już z XIII w., ale wynika z nich, że obrzędy te znane były jeszcze wcześniej.

Lanie wosku

Najbardziej znaną od wieków aż po dzień dzisiejszy andrzejkową wróżbą jest lanie wosku na wodę. Przygotuj więc pewną ilość wosku lub świec, które nalezy stopić w garnku, miskę z wodą i klucz, który otweira i zamyka wszelkie tajemnice (najlepsze są stare klucze z dużym uszkiem).W niektórych regionach Polski, obok wosku, lano też na wodę roztopiony ołów, który ma przyciągać szczęście.

Postępujemy następująco:na wodę lejemy przez dziurkę od klucza roztopiony wosk lub ołów, który po zastygnięciu tworzy najrozmaitsze formy. Po wyjęciu z wody taka formę należy trzymać(pionowo) między zapaloną świecą a jasną ścianą i powstały na ścianie cień odpowiednio zinterpretować. Można też zastosować inny sposób podświetlenia woskowej formy, np. lampą naftową, żarówką, latarką. Przekonasz się, że zastygnięta bryła wosku daje niekiedy bardzo osobliwy kształt cienia, którego interpretacja zależy od wyobraźni, skojarzeń i poczucia humoru zebranych.

Przykładowe odczytanie tego, co mówią cienie:

·         1. Postać mężczyzny lub serce - w niedługim czasie spełni się twoje marzenie o miłości

·         2. Rycerz lub jeździec na koniu - wyjdziesz za mąż lub zakochasz się w wojskowym.
Dla chłopaka oznacza to, że będzie w przyszłości pracował w służbach mundurowych.

·         3. Gwiazda - zdobycie majątku i szczęśliwe życie.

·         4. Kwiat - czeka cię przyjemna niespodzianka

·         5. Pierścień - zaręczyny lub wyarażenie zgody na chodzenie z chłopakiem, który to zaproponuje.

·         6. Pies, kot - nie decyduj się pochopnie na nowy związek uczuciowy.

·         7. Sowa, lis, zawalony dom - narażenie na niebezpieczeństwo.

Wróżenie z butów

To bardzo stary i dość popularny sposób wróżenia w większym gronie. W kącie pokoju naprzeciwko drzwi ustawiamy w kierunku progu po jednym bucie każdego z uczestników zabawy. Następnie buciki przekładamy kolejno do przodu. Czyj but pierwszy wyjdzie za próg, ta osoba pierwsza wyjdzie spośród obecnych za mąż lub ożeni się, a może to oznaczać, że ten ktoś pierwszy z pozostałych zakocha się.
 

Wybieranie owoców

Na tacy kładziesz trzy owoce, np. jabłko, cytrynę i śliwkę. Druga osoba z zawiązanymi oczami mówi, który owoc wybiera, np. ten z lewej, z prawej czy środkowy. Jesli wybierze jabłko, oznacza to, że będziesz z kimś tworzyć szczęśliwą parę. Gdy wybierze cytrusa - żle ulokuje swoje uczucia. Wybór śliwki, wiśni lub czereśni oznacza, że jeszcze w najbliższym roku nie będzie z nikim chodzić.

Wróżenie z igliwia  Do miski z woda wrzucasz igły sosnowe lub małe listki. Jedna (oznaczona) igła symbolizuje dziewczynę, druga konkretnego chłopaka. Jeżeli obie igły zetkną się, to również młodzi połączą się ze sobą. W zabawie może wziąć udział dowolna liczba osób.
 

Kółeczko

Dziewczęta ustawiają sie w kółeczku. Do środka wchodzi chłopak z zawiązanymi oczami. Zostaje zakręcony kilka razy, po czym na chybił trafił wybiera jedną z nich. Szczęśliwa wybranka najszybciej ze wszystkich znajdzie swojego chłopaka lub najszybciej wyjdzie za mąż.
 

Płonące lalki

Z włóczki skręć dwie laleczki lub po prostu małe kulki, które będą symbolizować chłopaka i dziewczynę. Ustaw je obok siebie w odległości około 5 cm i podpal (najlepiej jeśli zostaną podpalone jednocześnie. Jeśli płonące laleczki upadną na siebie albo gdy ich płomienie zbliżą się do siebie, wróży to związek z upatrzonym chłopakiem. Jeśli upadły w przeciwnych kierunkach i paliły się odrębnymi płomieniami, to z planowanego związku nic nie wyjdzie.
 

Obieranie jabłek

...