Zawisza Czarny ok. 1375-1428
Polski rycerz bez skazy . Zwycięzca europejskich turniejów , uczestnik najważniejszych wydarzeń I połowy XV wieku . Zginął jak prawdziwy rycerz chrześcijański , walcząc przeciw muzułmanom . Jego legenda żyje w powiedzeniu „polegać na kimś , jak na Zawiszy” .
Gdy w 1410roku król Władysław Jagiełło zbierał wojska na wyprawę przeciwko Krzyżakom . Zawisza Czarny porzucił dwór monarchy Węgier , Zygmunta Luksemburczyka , i przybył do Polski . Już wówczas otoczony był sławą , którą zdobył , walcząc z wdzierającymi się do serca Europy Turkami .
Po zakończeniu wojny z zakonem krzyżackim Zawisza wrócił na dwór w Budzie (część dzisiejszego Budapesztu) jako wysłannik Jagiełły . Postanowił z Krakowa na Węgry kilkanaście razy – całe życie polskiego rycerza było podzielone między służbę ojczyźnie i cesarzowi Zygmuntowi Luksemburczykowi .
W 1414 roku , jako z dwóch świeckich delegatów , udał się do Konstancji , by reprezentować polskie interesy na soborze powszechnym . Zgromadzeni na nim duchowni i świeccy przedstawiciele państw chrześcijańskich mieli rozstrzygnąć najważniejsze dla Europy sprawy , między innymi konflikt polsko-krzyżacki . Zawisza został wybrany jednym z dwudziestu czterech „ stróżów porządku i wolności ” – najbardziej godnych zaufania rycerzy Europy , strzegących bezpieczeństwa obrad . Stawał po stronie tolerancji religijnej , broniąc spalonego później na stosie czeskiego myśliciela Jana Husa . Z Konstancji wyjechał u boku Zygmunta Luksemburczyka , by w zachodniej Europie szukać godnych siebie przeciwników . Niewielu było wówczas rycerzy gotowych zmierzyć się z Zawiszą , nawet na turniejach , gdzie ściśle określony ceremoniał czynił z walki rodzaj niebezpiecznej gry . Zygmunt Luksemburczyk odwiedził Hiszpanię , Francję i Anglię , gdzie starał się przekonać tamtejszych władców do swoich koncepcji politycznych . Podczas tej podróży Zawisza najprawdopodobniej spotkał się z niepokonanym dotąd Janem z Aragonii i zwyciężył go w obecności kilku monarchów . Po powrocie do kraju wziął udział w kolejnej wojnie z Krzyżakami . W 1424 roku , z okazji koronacji czwartej żony Jagiełły , wyprawił w Krakowie wielkie przyjęcie dla monarchów na wzór słynnej uczty u Wierzynka . W 1428 roku towarzyszył Zygmuntowi Luksemburczykowi w wyprawie przeciwko Turkom . Nieudane oblężenie położonej na wysokiej górze twierdzy Golubac zamieniło się w paniczny odwrót i klęskę . Przypuszcza się , że Zawisza zginął , osłaniając ucieczkę wojsk na drugą stronę Dunaju . Według innej wersji , został wzięty do niewoli i później zamordowany .
Jest bohaterem nie dokończonego dramatu Juliusza Słowackiego Zawisza Czarny , a jako duch rycerza pojawia się w Weselu Stanisława Wyspiańskiego , gdzie symbolizuje dawną chwałę Polski .
Palladynos