Dezinformacja_orez_wojny.Volkoff.pdf

-.c:

>CJ

'N :J

0._

-CJ

Q) -

~<t

0._

••••

Tytul oryginalu

La desinformation arme de guerre

@ Copyright by ]ulliard/L' Age d'Horome, 1986

@ Copyright for the Polish edition by.

Wydawnictwo Delikon, Warszawa :1990

Edycja polska za uprzejmym zezworeni~m

wydawnictwa ]ulliard/L'age d'Homme

w Lozannie

Okladkt< i kartt< tytulowq zaprojektowalii

Joanna Chmielewska

Wymiana informacji jest cech~ wlasciw~ ludziom.

Odmiennosc punkt6w widzenia, niedoskonalosc percepcji, rozna ocena

wzgl~dnego znaczenia wydarzen sprawia jednak, ze kazda lub niemal kazda

informacja zawiera w sobie pewien, chociazby najmniejszy ladunek dezinfor-

macji.

Czy mozna tu uczynic wyj~tek dla informacji naukowej? Przeciez nawet

postulat Euklidesa jest w jakims stopniu dezinformuj~cy.

Dzieje si~tak dlatego, ze informacja jest dezinformuj~ca z samej swejnatury.

Nie mozemy si~przejrzee w lustrze bez pewnej dozy dezinformacji; jakose tafli

szklanej, naszego wzroku, oswietlenie, nasz nastr6j deformuj~ nasze widzenie.

A przeciez chodzi tu 0 informacj~, ktora powinna bye tak obiektywna jak to

tylko moZliwe, gdyz jest przeznaczona do naszego osobistego uZytku.

Kiedy tylko zwracamy si~ do innej osoby, na bl~dy w ocenie popelnione

przez nas samych nakladaj~ si~ te, kt6re popelnia ona, i tak dalej. Wystarczy

kilku posrednik6w, zeby oryginalny przekaz ulegl znacznej modyfikacji z powo-

du regularnego wzbogacania go 0 elementy dezinformacji. I to w najlepszym

wypadku, to znaczy wowczas gdy informacj~ wymieniaj~ w dobrej wierze osoby

kompetentne i niezainteresowane jej znieksztalceniem.

Wystarczy jednak wprowadzie do lancucha przekazu informacji glupca lub

spryciarza, zeby elementy dezinformacji juz niesumowaly si~, ale wr~cz

mnoZyly.

Nietrudno sobie wyobrazie, co ~dzie, jesli mamy do czynienia jm nie

z pojedynczymi osobami lecz z masarni i masy te s~ informowane przez

organizmy zainteresowane w lansowaniu okrdlonej ideologii politycznej lub

po prostu - rozpowszechnianiu wiadomosci niezwyklych, szokuj~cych, sen-

sacji.

Socjologowie szczegolowo dowiedli jak dalece przygotowany w ten spos6b

grunt sprzyja upowszechnianiu zbiorowych urojen; publicysci i politycy nie

omieszkali tego wykorzystae. Jm przed drug~ wojn~ swiatow~ Hitler w Mein

Kampfi Tchakhotine w Gwalceniu tlumow przez propagandf politycznq pokazy-

wali jak wykorzystywac techniki zap0Zyczone z psychologii eksperymentalnej

do ukierunkowywania opinii publicznej, a raczej jej nami~tnosci.

Redaktor

Miroslaw Filipiak

Redaktor techniczny

Mariola Kaszkowiak

Korektorzy

Maria Kwiecinska

Agata i Tomasz Morawscy

Wydawnictwo Delikon

ul Paczkowska 40

04-691 Warszawa

tel. 12 16 79, 3944 47

Wszystk~t~jest wystarczaj,!coznane, jeSlLnawetnie zwyklym ludziom, to na

pewno.speCJahs~om.Nas interesuje tu inny aspekt zagadnienia - nie chodzi

o malllpuJowallle demos w ralllach jednego kraju lecz 0 dezinformacj~ trak-

towan,! jako or~z w wojnie.

rzeczy jednak skutki jej s'! ograniczone, poniewaz pochodz,!c otwarcie z nie-

przyjacielskich :lr6del cieszy siy ograniczon,! wiarygodnosci,!. Francuscy sym-

patycy hitleryzmu czy komunisci wychwalaj,!c ZSRS s'! w spos6b tak oczywisty

narz~dziami obcego panstwa, ze ich dzialalnose moie miee wplywjedynie na ich

wlasne szeregi, poputczik6w i niezdecy.dowanych.

Czarna propaganda natomiast ukrywa swoje prawdziwe pochodzenie

i w ten spos6b czyni wiarygodnymi swiadome klamstwa. Arcymistrzem czarnej

propagandy podczas drugiej wojny swiatowej byl Anglik Sefton Delmer.

Zorganizowal on kilka radiostacji rzekomo prohitlerowskich. Jedna z nich

przedstawiala si~ jako niemiecka radiostacja wojskowa nadaj,!ca "muzyk~

i wiadomosci przeznaczone dla naszych koleg6w z Wehrmachtu". lnna

poslugiwala si~bardziej przebiegl,! metod,!: "Chcialem - pisze Delmer - zeby

sluchacze uwierzyli, ie przypadkiem natrafili na audycj~ przeznaczon,! nie dla

nich. Kr~c,!c galk,! odbiornika trafiali nagle na program jakiejs podziemnej

organizacji... Radiostacja ta nadawala poufne informacje pochodz,!ce od

wiernego i lojalnego zwolennika Hitlera, gardz,!cego holotll, kt6ra rZlldzi

krajem w imieniu Fiihrera". Program okazal si~ tak skuteczny, ze po wojnie

Sefton Delmer musial napisae ksi,!zk~ Black Boomerang, aby zdementowae

legendy, kt6re sam stworzyl i nadal im walor wiarygodnosci.

Wplywanie l,!czysi~niekiedy ze stosowaniem technik czarnej propagandy,

ale jest metodll niepor6wnanie subtelniejszll. Agent wplywu jest, by uiye

okreslenia Rogera Mucchiellego, "rodzajem agitatora w stanie czystym".

Zajmuje si~ agitacjll nie w zamiarze zmiany biegu wydarzen w jakims okrd-

lonym kierunku leczw spos6b og6Iniejszy., ieby zdestabilizowae spoleczenstwo

przeciwnika. Nie jest dla tiiego istotne, czy bezposrednie skutki jego dzialan

przynios,! korzysci panstwu, dla kt6rego pracuje; rzecz w tym, aby przyniosly

one szkod~ krajowi, przeciw kt6remu s'! wymierzone.

Dla przykladu: w wielu krajach Trzeciego Swiata Zwillzek Sowiecki nie

interesowal siy swymi komunistycznymi zwolennikami, a nawet z zimnll krwill

wydawal ich na pastw~ przdladowan ze strony mniej lub bardziej reakcyjnych

reZim6w,jesli tylko liczyl, ze mog'! one mu bye bezposrednio lub posrednio

przydatne w przyszlosci. Na poz6r wi~cwplyw ZSRS na sytuacj~w tych krajach

przejawial si~ w formach sprzecznych z jego otwarcie gloszonymi interesami

politycznymi.

Tu pewna istotna uwaga: wplywanie jest wyrafinowanll technikll, kt6rej

absolutnie nie nalezy mylie z Prymitywnll jawnll propagandll. Co za tym idzie,

kazda osoba, kazda organizacja, kt6ra nie kryje siy ze SWllsympatill dla

panstwa-mocodawcy, automatycznie wy1llcza si~ z gry. R6zowego zawsze

podejrzewa si~ 0 sympati~ dla czerwonych; czerwony moze si~ wi~cskutecznie

ukrye tylko pod maskll zielonego, czarnego czy bialego. Stronnictwo Mlodoros-

jan, manipulowane przez KGB, oficjalnie mienilo si~ monarchistycznym

i poslugiwalo rytualem zapoiyczonym od czarnych koszul Mussoliniego.

Niekt6rzy nacjonalisci francuscy, podsycaj,!c nastroje antyamerykanskie, nie-

swiadomie pracuj,! dla ZSRS, kt6rego nienawidZll.Naleiy zawsze pami~tae, ie

kiedy Sun Cy radzi na przyklad, ieby w kraju ~dllcym celem dzialan

.* *

Aby sprecyzowae poj~cia, .naieiy zakreSlie ramy dzialania dezinformacji

w por6wnan~u z innymi rodzaja~i br?ni z tego samego arsenalu: podst~pem,

wprowadzaruem w bl,!d, t~ . .b1atll(jawn'!) propagandll, tzw. czarnll (tajnll)

propagand,! oraz wplywamem: .

Podst~p st?sowano w wojnie zilwsze.Wi~cej,jest on nieodlllcznym elemen-

tern ~zermlerkl, 1:> trze.ba nieu~tannie g:~zie przeciwnikowi en quarte, ieby

zadac m.u tra!ieme en .slxte .. Szc~ebelwyzeJmamy do czynienia z dzialaniami

dywe,rsYJnynu,polegaJllcynu na odwr6ceniu uwagi przeciwnika od miejsca,

~ kt?rym ~armerzamy zaatakowae. Posunmy si~ 0 jeszczejeden szczebel i jui

Jestesmybh~kowprowa~zan.iaw bl,!d.I tak na przyklad Grecy nie zadowolili si~

poz?rowan~e~ .~cofama Sl~,ukrywaj,!c jednoczeSniezbrojnych we wn~trzu

koma;. wmowtll Jesz~,zeTrojanom, ie kon jest darem Ateny, bez czego nie

zdolahby wprowadZlc go do miasta.

W~rowadzanie w b1lld ~intoks~kacja) przeciwnika zawsze bylo jedn,!

z ulubl~nych tak~ykk?nt~YWladu. Nle ?1a bow!emlepszego sposobu ochrony

prawdzlwych taJemmc, mz dostarczeme WYWladowinieprzyjaciela - fal-

szywych. Doskonale ujlll to Edmond Rostand:

To falszywy szpieg hiszpanski. Wielce dla nas

UZyteczny. Wiadomosci, ktore zanosi

Nieprzyjaciolom, ma ode mnie, dzi\;ki czemu

Mozemy wplywac na ich decyzje.

.Jesli z plaszczyzny ~aktycznej przeniesiemy si~ na strategiczn'!, a nawet

pohtycznll?wpr?wadzame w b1lldprzestaje byejednll z technik kontrwywiadow-

c~ch,. s~aJ'!cSly samodzielnll dyscyplin,!. Dla Pierre Norda, znawcy w tej

dZl~dZln!e"pole~a ona na tym, ieby przeciwnik uwierzyl w to, w co powinien

uWle~rC, ~by dZlalal na wlasnll zgu~ na plaszczyznie politycznej lub wojs-

ko,",:eJ. Hlt!er zdolal przekonae Stalina, ie sowieckisztab generalny konspiruje

z Nlemcaml w c~lu obalen.ia ~om~nizmu w ZSRS. Skutek: polowa wyiszego

ko~usu oficers~~egozostaJe ~~kwldowana.,AIianci,podjllwszy decyzj~ 0 llldo-

wam~ na, Sycy!u, postan~wlaJll przekonac Hitlera, ie zaatakujll w Grecji,

Sycyhazas b~dZl~tyl~o obl~~tempozorowanego ataku. W tym celu wrzucajll do

m?rza u WYbr~,ezy.HIszpaml

zwloki brytyjskiego oficera z materialami majllcy-

.~ wpr?WadZlCNle!Dcow~ ~lld ..Sk~tek: niemiecka II flotylla torpedowc6w

I lOn~SllyopuszczaJllSyc~h~I Aha~cI .lll?ujll nie.napotykajllcnieomal oporu.

~lala p~opagan~a, ~ledy stosuJe Sl~Jll przeClWinnemu krajowi, jest takie

or~zem wOJny,pomewaz ma na celu podkopanie morale przeciwnika. Sil'!

wywrotowych buntowae mlodych przeciw starym, nie chodzi mu wcale

o wpojenie)ed~ym lub drugimjakiejs doktryny korzystnej dla kraju-mocodaw-

cy tych dZlalan; wystarczy wykopanie przepasci mi~dzy pokoleniami.

przekonae Amerykanow, ze powinni zrezygnowae z niepodleglosci i uznae

krolow,! angielsk,! za swlj.prawowit,! wladczyni~; Murzynow afrykanskich, ze

kolonizacja byla absolutnym blogoslawienstwem; wspolczesnych chrzescijan, ze

ich obowi,!zkiem jest ewangelizacja swiata ogniem i mieczem. Chociaz wi~c

wplywanie moze w okreslonych wypadkach pobudzae aberacyjne tendencje

w celu rozpalenia wasni tl,!cych si~ w obozie przeciwnika, to naprawd~

skuteczne moze bye tylko wykorzystujllc tendencje i mody, ktore juz "wisZIl

w powietrzu". Gazy bojowe stosuje si~ tylko wowczas, gdy jest przychylny

wiatr. Podobnie jest z dezinfonnacjll.

I wreszcie - wplywanie i dezinformacja wymagaj,! czasu, duzo czasu, gdyz

obliczone s'! nie na popelnianie bl~du przez wladze, ale stopniowe zaszczepienie

okreslonych stereotypow calemu narodowi. Zwillzek Sowiecki bardzo szeroko

wykorzystywal wojn~ wietnamsk,! w celu zaszczepienia narodowi amerykan-

skiemu kompleksu winy i cz~sciowo mu si~ to powiodlo, poniewaz wojna ta

trwala dlugo, jednak nie wystarczajllco dlugo, gdyz kompleks ten ust,!pil dose

szybko i kilka lat po porazce wietnamskiej Amerykanie odzyskali utracon,!

niewinnose - jdli nawet nie w stu procentach, to na tyle wystarczaj,!co, zeby

trzeiwo dostrzec koniecznosc przeciwstawiania przemocy - sily.

W szystkie te trzy ograniczenia wynikaj,! ze specyfiki dezinformacji w szerokim

tego slowa znaczeniu: nie polega ona na tym, aby dezinformowani "uwierzyli"

w cos, lecz na zmodyfikowaniu ich reakcji, mimo tego w co wierz,!, Z punktu

widzenia dezinformacji nie jest istotne, czy Europa Zachodnia uwie-

rzy na przyklad, i:e Zwi,!zek Sowiecki jest rajem na ziemi; chodzi 0 to, zeby

zaatakowana nie bronila si~, a - jesli to mozliwe - poddala si~, zanim si~jeszcze

tego od niej zaillda, Nie jest wai:ne, ze kaidy obywatel Europy wie, iz kapitulacja

w Monachium doprowadzila do najwi~kszej wojny w dziejach ludzkosci; chodzi

o to, i:eby w dowolnym momencie masy wolaly kazdy pokoj od wojny.

Dewiz,! dezinformacji nie jest: "Klamcie, klamcie, zawsze cos z tego

zostanie" lecz: "Perorujcie, perorujcie, w koncu odpowiednio do tego po-

stllpicie" .

* *

Dezi?formacja moze bye rozuqliana w w,!skim lub szerszym znaczeniu.

W w'!sklm ~ego slowa znaczeniu, ~eSci si~ ona w polowie drogi mi~dzy

wpr?wadzam,em w ?l,!d a wp~~1V-~m. Podczas gdy wprowadzanie w bl,!d

- Ja~o takle - Jest czynnosC\l!' Jednorazowll, zwi'!zan'! z konkretnym

~adan:e~, d?puszcza pew~,! .a~atorszczyzn~, wykorzystuje najprzerozniejsze

srodkl 1 ZIDl,erzado .wmowlema pewnych okreslonych rzeczy okreslonym

osobom, dez~nfo~acJa prowadzon:a. je~~ w sposob systematyczny, fachowy,

zawsze za posredmctwem mass medlOW 1 Jest adresowana do opinii publicznej

a nie sztabOw krajow-obiektow dzialan.

. I anal~gicznie: podczas gd~ wplywanie przejawia si~ w dzialaniach pozornie

mez~rgam~owanych, op?rtu!Ustycznych, glownie ilosciowych, dezinformacja

stawIa. s~ble ~ ,cel rea~l~acJ~ konsekwentnego programu zmierzaj,!cego do

zast,!pI~ma w SWIadO~OS~Ia przede wszystkim podswiadomosci mas b~d,!cych

przedmlOte~ ~ych.dzialan: pogl,!dow uznanych za niekorzystne dla dezinfor-

matora takirnt, ktore uwaza on za korzystne dla siebie.

W sz~rszym tego. slowa zna,czeniu dezinformacja obejmuje takze techniki

wplywama, ~ to z ~woch ~asa~mczyc~ po~odow. Z jednej strony ci sami ludzie,

w ~ama~h teJ sameJ orgam~cJI ~na ogol ZWl,!zanejz kontrwywiadem) prowadz,!

dziala~la w obu tych dziedzmach. Z drugiej ..:.- obie one posluguj,! si~

analo~c~n~ ch.arakterys~yk~ celu. Zarowno w dezinformacji jak i we wplywaniu

ce~ wldZl ~~~Jako wspolmka. ~yst~rczy :vprowadzie do opinii publicznej

rntkrosk?,PIJny .n~wet, ale Odp?Wledm katalizator i nast~puje reakcja, maj,!ca

- co n.aJlstotm,eJsze- wszelkle pozory spontanicznosci.

Tu Jednak pojawiaj,! si~ trzy ograniczenia.

. ~~z~n~ormacja i wplywanie mog'! b.ye skutecznie stosowane dopiero, gdy

IstmeJe JUZpewna m~sa k.rytyczna zdeZlnformowanych lub ulegaj,!cych wply_

worn ..Jedost~a, rodZlna, grupa zawodowa mog'! zostae wprowadzone w bI,!d,

ale me .zdeZlnfonnowane, bo w sposob naturalny wytwarzajll przeciwciala

zwalczaJllce klamstwa w imi~ szacunku dla prawdy, szalenstwo - w imi~

zdrowe~o r.ozs,!dku. Po przekroczeniu jednak pewnej liczby jednostki prze-

ksztalC?J~ Sl~w dum. ~proletaryzowane intelektualnie (bez wzgl~du - nawia-

sem.~owI,!C - na pOZlom wyksztalcenia), zatracaj,! instynkt samozachowaw-

czy IICh masa zerwawszy ~szelkie cumy, przesuwa si~ bezladnie zjednej strony

~a drug,! PO~ wlasnym cI~~rem, ?~towa z wdzi~cznosci,! poddae si~ manipulac-

Jom.eks~rtow przywracaJ,!cych JeJ poczucie bezpieczenstwa. Szczurolap z Ha-

m~lin me zdolalby wyprowadzie z mia~ta jednego szczura - czy jednego

dZlecka - potrzebowal do tego WSzyStklch szczurow i wszystkich dzieci.

Podobnie de~m:onnacji i ~ania nie da si~ stosowae "pod pr,!d".

W obecnym stame Wledzy naukoweJ na temat psychologii tlumu nie udaloby si~

* *

Z tego punktu widzeniajedn,! z najbardziej podst~pnych form dezinformacji

jest ta, ktor'! mozna by nazwae logomachi~. Polega ona na wynajdywaniu

formulek, ktore przypadlszy najpierw do gustu profesjonalistom od komunika-

cji masowej s'! nast~pnie rozpowszechniane przez nich wsrod opinii publicznej,

ktora akceptuje je jako prawdziwe, podczas kiedy w rzeczywistosci s'! tylko

efektowne. Termin "polowanie na czarownice" zostal prawdopodobnie ukuty

w takiej wlasnie intencji. A coz mozna powiedziee 0 owocnej operacji

logomachicznej przy uzyciu slowa "faszysta"? Dziennikarz, ktory wylansowal

termin "prawicowy stalinowiec", zasluzyl na miano mistrza logomachii.

Poslugiwanie si~ tym terminem oznacza stawianie na jednej plaszczyznie

prawicy, ktora rodzi wlasnych stalinowcow - i stalinizmu, kt6ry w tej optyce

staje si~ tylko jedn'l z wielu odmian despotyzmu.

Miejmy nadziej~, ze pewnego dnia ukaze si~ jakas bardzo rzeczowa praca

naukowa poswi~cona temu zagadnieniu, z precyzyjn,! chronologi,! uzycia

poszczeg61nych formulek i ---:-~ze~zjasna.-li~t'! p~blik~cji,w kt~~ych poj~wily

si~ po raz pierwszy. W wOJme ,deo!og,czneJ ~a<: soble narz~clc slowmctw~

przeciwnika, to juz polowa przegraneJ. Oficerowle francuscy, ktorzy prze.bywah

w niewoli Vietminhu niewiele ni6wi,! 0 "klatkach dla tygrys6w" I zlym

traktowaniu, bardzo duzo natomiast 0 tym, ze nie mozrta bezkarnie powtarzae

po kilkanascie razy dziennie "oficer ,francuski r6wna si~ zb~odniarz wojenny".

Sarna historia poj~cia "dezinformacja" jest interesu]'!cym przykladem

logomachii. Slowo to pojawilo. si~ po raz pierwszy w sowieckim slo~niku

encyklopedycznym i jest zdefiniowane jako metoda stosowana przez panstwa

kapitalistyczne przeciwko demo.kra<:jom ludowym. Niemniej jednak w j~zyku

rosyjskim zargon dezinformacji dawno juz zdobyl sobie prawo obywatelstwa

i sowieccy agenci wplywu powszecqnie posluguj,! si~ zwrotem podpustit diezu

("podrzucie dez~", czyli puscie w'obieg dezinformacj~).

Po wprowadzeniu katalizatora do machiny opinii publicznej (zakladaj,!c

oczywiscie, ze katalizator ten zostal nalezycie dobrany pod k'!tem opinii, kt6r,!

zamierza sitt manipulowac), agent nie ma juz n!c. witt~ej d~ roboty. Po.d

warunkiem, ze jest na to wystarczaj,!co duzo czasu l.ze ~bJ~.to.m,! dostatec~~l1~

duz,! liczbtt jednostek "z tlumu", opetacja bttdzle Sl~ JUz teraz rozwIJac

samoczynnie, dzittki tzw. rezonatororn. ,. ,.. .

Ludzie odgrywaj,!cy rol~ takich wlasnie rezonatorow naJcZttS~I~J~zym,! to

mniej lub bardziej nieswiadomie. Wydaje im si~, ze,r?zpowszech~IaJ1! mfo.rma-

ck w imi~ wolnoSci, podczas gdy w rzeczywIstoscl ~ze~z,! de~l?f~rm.aCJ~ Il:~

korzyse totalitaryzrnu. Niekt6rzy z nich sit bez w,!tplema mmeJ meWlllm mz

chcieliby wygl,!dae, czy nawet sami wie~zye; JI.lozna p:z~jmowae. drobne

upominki, ugi,!e si~ przed drobnyrn szantazem, me oprz~c ~ltt pokusle opub-

likowania wyl,!cznej wiadomosci, nawet jesli nie utrzymuJe Sl~stalych kontak-

tow z nieprzyjacielskim wywiadem, czy nie jest si~ Il:aje~o zoldz!e... , .

W kazdym razie to, co powiedzial Sun Cy nie stracllo mc ze sweJ aktualnoscI:

chocby pochylose byla jak najmniejsza, wystarczy polozye na niej kulk~, a kulka

stoczy si~ na d61.

* *

Panstwa, kt6re uprawiaj,! dezinformacj~ traktowan,!jako srodek prowadze-

nia wojny powierzaj,! j'! na og61 swym sluzbom specjalnym. Dezinformacja

stanowi bowiem syntez~ sluzby wywiadowczej (zdobywanie wiadomoSci doty-

cz,!cych nieprzyjaciela) i kontrwywiadowczej (infiltrowanie jego sluzb wywiado-

wczych) dlatego, ze umozliwia "zdalne sterowanie" celem za pomoc,! wczesniej

przygotowanych material6w i ,to nie poprzez tajne, peIne niewiadomych

wplywanie na specjalistyczne organy, lecz przez jawne oddzialywanie na

czlowieka ulicy, a poprzez niego na wladz~ i ekspertow, jako ze eksperci sit

uzaleznieni od wladzy, ta ostatnia zas - od opinii publicznej.

Procedura taka - na ile mi wiadomo - przypomina metody stosowane

w manipulowaniu agentami wywiadu.

Obywatel kraju - celu, kt6rego pozycja lub zdolnoSci umozliwiaj,! mu

dezinformacj~ rodak6w lub wplywanie na nich, zostaje zwerbowany przez

kadrowego oficera werbunkowego kraju-inicjatora. Wachlarz motywow moze

bye bardzo szeroki: od zbieznosci pogl,!d6w politycznych az po szantaz, poprzez

cal,! gam~ sytuacji posrednich. Oficer werbunkowy bardzo szybko przekazuje

agenta oficerowi manipuluj,!cemu, ktory podsuwa mu tematy dzialan, jakie ma

prowadzic zaleznie od swych mozliwoSci i wplyw6w. Wykorzystuj,!c takie

srodki oddzialywania jak na przyklad publicystyka prasowa czy telewizyjna,

katedra uniwersytecka, ambona - agent rozpuszcza wsrod opinii publicznej

informacje, interpretacje, w'!tpliwosci, przewidywania, kt6rych nikomu nie

przyjdzie do glowy l,!czyc z panstwem-dezinformatorem, ale kt6re w ostatecz-

nym rozrachunku sluzye b~d,! jego interesom. Agent jest oplacany i oceniany

podobnie jak agent wywiadu .,. zaleznie od skutecznoSci swego dzialania.

Wyzszose jego nad zwyklym szpiegiem polega na tym, ze zamiast "ekspor-

towae" informacje - "importuje" je, to znaczy nie ogranicza si~ do przekazy-

wania reali6w kraju-celu, ale je modyfikuje.

* *

Wprowadzanie w bl,!d jest techni~,!; dezinformacja -.doktryn'! ..

Podstawy jej znajdziemy w traktacle Sun Cy Sztuka. WOJen~a. W dZl~le tym,

licz,!cym prawie 2500 lat, znalazlo si~ takie ot? stw.l~rdzeme 0 kapltalny~

znaczeniu: "Najwyzsz,! umiej~tnosci,! w sztuce wOJenneJJest podporz,!dkowame

sobie nieprzyjaciela bez walki". . .

Nawiasem mowi,!c, Sun Cy wiele miejsca poswi~ca taktyce: ~zlalama

bojowe, marsze, wykorzystanie terenu, uzycie ognia, podtrzymywame ducha

bojowego; ale uciekanie sitt do uzycia broni uwaza ~a wyjscie osta.tecz?e

i najmniej poz,!dane. "Na ~ojn!e, najleps~'! P?lityk'!. Jest opanowame ~!~-

przyjacielskiego panstwa w metkm~tym stame; zmszczeme go, to ostatecz?osc .

I udziela nauk, umozliwiaj,!cych osi,!gni~cie poz,!danego celu. Nalezy za-

stosowae wszelkie mozliwe srodki, zeby zabie w przeciwniku gotowose do walki

i wiar~ w zwycittstwo, ktore Sun Cy uwaza za rownorzttdne.

Sun Cy nie rozporz,!dzal srodkami, jakimi dzis dysponujemy: an~ p~yc~o-

logi,! eksperymentaln,!, ani mass mediami, ani srodkiem negatywnym,JaklmJ~st

paraliwj,!cy strach przed konfliktern atomowym. Jego doktryna poczymla

piorunuj,!ce post~py w XX wieku. Najpierw d?szla d? g~osu z~r6wno w'pr~p~-

gandzie narodowo-socjalistycznej jak i komumstczneJ (me nalezy zapoilll.nac, ze

Gwalcenie tlumow przez propagandr politycznq bylo zadedykowane wybltnemu

psychologowi Pawlowowi i wybitnemu socjalis~i~ WelIsow,i), a~e ~zis juz etap

ten mamy za sob'!, czy raczej stal si~ on CZttSC1'post~pow, JakIe doktryna

poczynila od owego czasu. Nie chodzi juz bowiem 0 "gwalceni~ tlum6w" !ecz

o kierowanie ich w kierunku, ktory i tak je poci'!ga i wykroczeme poza pozlOm

propagandy poprzez zorganizowane znieksztalcenie obrazow i schemat6w

myslenia.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: