Krishnamurti Jiddu - Nauczanie Krishnamurtiego.pdf - Jiddu Krishnamurti - w_karol

1947 Madras, Bombay

A New Approach to Life; The Way of Living; The Way of Peace: Three

Radio Talks.

Wembley: Krishnamurti Writings 1948, ss. 16.

Przełożyła Wanda Dynowska

Wydane jako: Nowe podejście do życia.

Biblioteka Polsko-Indyjska, Bangalur 1948. Następne wydania: Madras

1954, Bombaj 1975.

NOWE PODEJŚCIE DO ŻYCIA

Przemówienie radiowe w Madrasie 16 kwietnia 1947

Zdajemy sobie dobrze sprawę z chaosu i cierpienia, jakie panują w nas

samych i wokół nas. Chaos ten, z punktu widzenia politycznego i

społecznego, nie jest przejściowym kryzysem, jakich wiele bywało w

historii, lecz przełomem o wyjątkowej doniosłości. W różnych okresach

historii miewaliśmy wojny, ekonomiczne zastoje i wstrząsy społeczne.

Dzisiejszego kryzysu nie można porównać do tamtych, powtarzających się

co pewien czas zaburzeń, gdyż nie jest on zjawiskiem zachodzącym w

jakimś poszczególnym kraju, ani też wynikiem jakiegoś jednego systemu,

religijnego czy społecznego; jest to katastrofa sięgająca samej istoty

wartości i znaczenia człowieka. Nie należy więc myśleć o kompromisowych

wyjściach, o łataniu tego co jest reformami, ani też usiłować zastąpić

jeden system drugim. Aby móc stan dzisiejszy zrozumieć, musimy sami

przejść rewolucję uczuć i myśli. Bowiem nie tylko zewnętrzne wypadki -

jakkolwiek straszne były i wstrząsające - sprowadziły obecny chaos i

mękę; są one raczej wynikiem chaosu i nędzy wewnątrz nas. A więc zanim

nie zrozumiemy zagadnień jednostki, które stanowią i zagadnienia świata

całego, nie może być mowy o ładzie w nas samych, a więc i na zewnątrz

nas. A że to my sami - wy i ja - sprowadziliśmy tę nędzę i upodlenie,

bezcelowym jest spodziewać się, iż jakikolwiek system dopomoże nam w

przetworzeniu obecnego stanu. Jako że my sami - wy i ja - jesteśmy

odpowiedzialni za panujący dziś chaos, więc wy i ja musimy w sobie

samych dokonać przewartościowania wszystkich wartości.

Owej przemiany wartości nie można wprowadzić żadnym prawodawstwem, ani

narzucić żadnym zewnętrznym przymusem. Jeśli na nich zechcemy się

oprzeć, znajdziemy się w nowym wydaniu tego samego chaosu i nędzy. Do

obecnego stanu tarć i walk przywiodło nas nadawanie największej wagi

wartościom materialnym i zmysłowym, a te sprowadzają zawsze tępotę

myśli i chłód serca i czynią życie nasze beztwórczym i mechanicznym.

Pożywienie, odzież, mieszkanie, nie są celem samym w sobie: lecz stają

się nim, gdy nie rozumiemy czym jest człowiek jako istota psychiczna.

Odrodzenie może przyjść tylko wówczas, gdy człowiek, jako jednostka,

jasno zrozumie, jakie czynniki ograniczają jego myśl i uczucia.

Ograniczenia te sami sobie stwarzamy, bowiem cała nasza umysłowość

wciąż dąży do zabezpieczenia się, za pomocą własności, rodziny, idei

czy wierzeń. Owo psychologiczne zjawisko nieustannego dążenia do

bezpieczeństwa wytwarza konieczność doskonalenia i pomnażania

przedmiotów - wytworów myśli i rąk. Przedmioty, podobnie jak imię,

rodzina, wiary i przekonania, nabierają ogromnego znaczenia, gdyż w

nich szukamy zadowolenia i szczęścia, a gdy nie mogą nam tego dać, myśl

stwarza sobie inne, wyższe formy wierzeń i zabezpieczeń się. Ale dopóki

wciąż dążymy do własnej ochrony i bezpieczeństwa, na zrozumienie

istotnego stosunku człowieka da człowieka nie ma miejsca; stosunek ten

sprowadza się wówczas do szukania własnej przyjemności i zadowolenia, a

nie jest procesem odkrywania siebie. Zrozumienie istotnych stosunków

pomiędzy ludźmi jest niezmiernie ważne. Nie ma życia w odosobnieniu.

Istnieć znaczy być w pewnym stosunku do wszystkiego co nas otacza; nie

ma istnienia bez związków i stosunków. Każdy stosunek składa się z

wyzwania i odpowiedzi. Wzajemne stosunki ludzi stanowią społeczność;

nie jest ona niezależna od nas, tłum nie jest czymś samoistnym i od nas

oddzielonym, jest wytworem naszym, naszego stosunku do innych. Stosunki

i związki tworzą się ze świadomości wzajemnego oddziaływania na siebie.

Na czymże opierają się one wśród nas? Mówimy, iż na współzależności i

na wspomaganiu się wzajemnym; ale poza sentymentalnym parawanikiem,

który przed sobą stawiamy, co jest ich aktualnym, konkretnym podłożem?

Czyż nie szukanie własnej przyjemności? Jeśli nie spodobam się wam,

postaracie się mnie pozbyć, jakimkolwiek sposobem, a jeśli się

spodobam, jesteście gotowi mnie przyjąć za sąsiada, przyjaciela, żonę

lub nauczyciela. Czyż nie jest to niezaprzeczalnym faktem?. Szukamy

takich kontaktów z ludźmi, które dają nam przyjemność, a jeśli jej nie

znajdujemy, lub odmawiają jej nam, odwracamy się i szukamy gdzie

indziej; staramy się o rozwód lub znosząc niechętnie to, co jest,

gonimy za zadowoleniem w innym kierunku; zmieniamy nauczyciela,

wstępujemy do innej organizacji itd. Rzucamy się od jednego stosunku do

drugiego, zanim nie znajdziemy takiego, który da nam zadowolenie,

wygodę, spokój itd. Ale gdy w stosunkach z ludźmi szukamy tylko

samozadowolenia, konflikt staje się nieunikniony. Gdy chodzi nam o

zabezpieczenie się, zaasekurowanie pewności, która nam się stale

wymyka, zjawia się walka o posiadanie danego człowieka, o władzę nad

nim, a w ślad za nimi męka zazdrości i niepewności. Żądza posiadania,

agresywne żądania, chęć psychologicznego zabezpieczenia się i uciechy,

są zaprzeczeniem miłości. Mówi się o miłości jako o odpowiedzialności,

o obowiązku itd. Ale miłości w tym nie ma, co rzuca się w oczy w

strukturze współczesnego społeczeństwa. Sposób, w jaki traktujemy

naszych znajomych, przyjaciół, żony, mężów i dzieci, wykazuje zupełny

brak miłości w naszych wzajemnych stosunkach.

Jakież więc mają znaczenie nasze związki z ludźmi? Obserwując siebie w

stosunkach z ludźmi, czyż nie dostrzeżemy, iż są one procesem

odkrywania siebie samych? Czyż nie odsłania nam naszego stanu kontakt z

innym człowiekiem, jeśli tylko jasno zdajemy zeń sprawę? A więc

stosunki i związki moje z ludźmi są odkrywaniem siebie, stają się

pomocą w samowiedzy; uciekamy od tych, które odsłaniają nam

nieprzyjemne, niepokojące myśli i czyny, do innych, które łagodzą i

dają nam wygodę. A przecież te, które się opierają na wzajemnym

zadowoleniu, mają tak małą wartość, i odwrotnie, cenne są te, w których

odkrywamy siebie. Miłość nie jest stosunkiem. Dopiero gdy ten drugi

człowiek staje się ważniejszy aniżeli sama miłość, rozpoczyna się

stosunek rozkoszy i bólu. Ale gdy kochając oddajemy siebie do dna i bez

reszty, nie ma w tym ani stosunku wzajemnego zadowolenia, ani też

odkrywania siebie. Miłość nie ma nic wspólnego z samozadowoleniem.

Piękna jest taka miłość. Nie ma w niej żadnych tarć, jest to stan

całkowitości i pełni, ekstatycznego bytu. Znamy te momenty, rzadkie,

szczęśliwe chwile. Gdy przedmiot naszego uczucia staje się ważniejszy

aniżeli miłość, miłość cofa się i poczyna się konflikt zazdrości, lęku,

żądzy posiadania itd. Wówczas miłość oddala się jeszcze bardziej, a im

więcej się oddala, tym bardziej palące staje się zagadnienie stosunku,

zatraca się jego sens i wartość. Nie można sprowadzić miłości żadną

dyscypliną, żadnymi określonymi środkami, ani intelektualną do niej

tęsknotą. Jest to stan bycia, który przychodzi, gdy ustaje działanie

osobistej jaźni. Ruchów naszej osobowości nie należy opanowywać ani

tłumić, ani też obawiać się, czy starać ujmować w karby dyscypliny;

trzeba je rozumieć, trzeba jasno zdawać sprawę z przejawów jej

działania we wszystkich jej poziomach i warstwach.

Bez samowiedzy nie może istnieć prawdziwa myśl; a myśl zgodna z prawdą

może zaistnieć w każdym z nas tylko wtedy, gdy widzimy jasno nasze

codzienne czyny, myśli i uczucia. W takim jasnym, spokojnym zdawaniu

sobie sprawy, bez cienia potępiania, usprawiedliwiania, czy też

utożsamiania się, każda myśl może być zrozumiana i doprowadzona do

swego końca. Tym sposobem, tj. przez wolną od wyborów, jasną świadomość

umysł oswobadza się od wszelkich stworzonych przez siebie więzów i

przeszkód; tylko w tym stanie wolności może zaistnieć prawda.

Nie chodzi więc o wyznawanie jakiegokolwiek systemu, religijnego czy

politycznego, a o to, abyśmy jako jednostki uświadomili sobie jasno

chaos, konflikt i cierpienie w nas samych. Ale z chwilą, gdy zaczynamy

być świadomi naszego bólu i walki, niezwłoczną odpowiedzią jest chęć

ujścia od nich, uciekając w wierzenia, w pracę społeczną czy

polityczną, identyfikując się z jakimś politycznym ruchem, lewicy czy

prawicy, albo też w zabawę. Ale uciec od męki i walki nie znaczy

znaleźć rozwiązanie; odwrotnie, uchodzenie od nich tylko je wzmaga.

Wyjścia, które podają organizacje religijne jako środki zaradcze na

obecny chaos, są niegodne uwagi myślącego człowieka; bowiem Bóg, o

którym mówią, jest Bogiem bezpieczeństwa i spokoju, a nie daje wcale

zrozumienia chaosu i męki, w jakich żyjemy. Bałwochwalstwo, tj. cześć

oddawana przedmiotom, wytworom ludzkiej myśli i rąk, tylko pobudza do

powstania człowieka przeciwko człowiekowi, nie daje żadnego wyjścia,

nie wskazuje, jak zniweczyć ludzki ból, a tylko jak najłatwiej uciec

lub odwrócić uwagę, co jeno stępia uczucia i myśl. Podobnie i w

systemach politycznych ludzie znajdują łatwą ucieczkę od życia obecnej

chwili, bowiem poświęca się w nich zawsze teraźniejszość dla

przyszłości. A przecież właśnie teraźniejszość jest jedyną bramą, przez

którą może przyjść rozumienie. Przyszłość jest zawsze niepewna; tylko

teraźniejszość może być przetworzona, gdy ogarniemy i zrozumiemy

głęboko i w całej pełni to, co jest. Więc ani zorganizowane religie ani

systemy polityczne nie mogą rozwiązać trudności, ani zapobiec chaosowi

i cierpieniu ludzi.

Człowiek sam, tj. wy sami musicie stanąć twarzą w twarz z obecnym

chaosem, odrzucić wszystkie systemy i wierzenia i starać się zrozumieć,

co się w tej chwili w was samych dzieje. Bowiem czym my jesteśmy, tym

jest świat; nie może być odrodzenia w świecie, zanim nie przetworzymy

wpierw siebie. Więc punkt ciężkości nie leży w przerabianiu świata, ale

w przetworzeniu jednostki, tj. nas samych. My jesteśmy światem i nie ma

świata bez nas.

Dla dokonania się tej przemiany przywódca, kierownik - duchowy czy

świecki - jest niepotrzebny, jest raczej przeszkodą, staje się

czynnikiem degeneracji społeczeństwa. Odrodzenie może nastąpić po

odrzuceniu wszystkich przeszkód, jakimi są zorganizowane religie i

wierzenia, nacjonalizmy i wszelkie przegrody dzielące człowieka od

człowieka i podburzające jednego przeciw drugiemu, jak klasy, kasty,

rasy, systemy itd. Odrodzenie przychodzi gdy zaczynamy zdawać sobie

jasno sprawę z naszych codziennych myśli, uczuć i czynów.

Prawdę poznamy dopiero wówczas gdy uwolnimy myśl od wszelkich wartości

i zmysłowych podniet, od wytworów myśli i rąk człowieka. Żadna droga

nie prowadzi do prawdy. Trzeba zapuścić się na nieznane, nie odkryte

oceany, by ją spotkać. Nie można nikomu przekazać prawdy, bowiem

wszystko, co da się przekazać, jest znane, a to, co jest znane, nie

może być rzeczywistym. Szczęście nie leży w mnożeniu programów i

systemów, ani w wartościach, które współczesna cywilizacja wytwarza;

szczęście znajduje się w wolności, którą daje prawość; nie jest ona

sama w sobie celem, ale ma zasadnicze znaczenie, bowiem tylko w

wolności, którą przynosi, może zaistnieć prawda. Pogoń za materialnymi

i zmysłowymi wartościami i nieustanne ich pomnażanie może prowadzić

tylko do pogłębienia chaosu i nędzy, do dalszych wojen i katastrof.

Pokój i ład mogą zapanować na świecie tylko gdy my, jako jednostki,

przez samowiedzę, a więc zgodne z prawdą myślenie, nie zaczerpnięte z

żadnej z ksiąg, nie naśladujące żadnego nauczyciela, odrzucimy to

wszystko, co wytwarza chaos, starcia i walki.

Celem człowieka nie jest nieustanna męka i walka, jest nim

urzeczywistnienie miłości i szczęścia, które przychodzą wraz z prawdą.

JAK ŻYĆ?

Przemówienie radiowe w Bombaju 16 lutego 1948

Świat, w którym żyjemy, składa się z jednostek, bez nich nie byłoby

społeczności. Wszystkie problemy świata sprowadzają się do zagadnienia

stosunku człowieka do człowieka. Można więc powiedzieć, iż zagadnienie

jednostki jest zagadnieniem świata. Cały świat nie jest niczym innym

jak jednostką w jej stosunku do innych, opartym na jej pojęciu o sobie

samej.

Człowiek jest wytworem całokształtu procesów życia, nie zaś oddzielną

od świata energią; jego istota nie wyrasta z antagonizmów. Wszystko, co

oddziałuje na jednostkę, oddziałuje też głęboko na cały świat; nie

można tych procesów rozdzielić; odrodzenie jednostki odbija się

niezwłocznie i w całej pełni w przemianie świata.

Głęboka, zasadnicza rewolucja nie może się dokonać bez odrodzenia

jednostki. A bez rewolucji, od samych podstaw, wszystkich wartości,

prawdziwy ład nie jest możliwy. Chodzi nam właśnie o wywołanie takiej

rewolucji. Jest to rewolucja myśli i uczuć, a stąd i czynu. Te trzy

czynniki nie są oddzielne, stanowią jednolity proces i są współzależne.

Zrozumienie Rzeczywistego - a tylko ono może zapewnić trwałe szczęście

ludzkości - może dokonać się tylko gdy w naszym własnym życiu zapanuje

pokój i ład, gdy sami wyjdziemy z panującego chaosu. Zanim tego nie

zrozumiemy, wszystko, cokolwiek byśmy robili, tylko powiększy chaos i

cierpienie, prowadząc do dalszych katastrof.

Wy sami, tj. każda jednostka, jest nieskończenie ważniejsza od

wszystkich systemów religijnych i społecznych. Systemy utrudniają

człowiekowi zrozumienie jego zagadnień; a nadajemy im dziś więcej wagi

aniżeli cierpieniu człowieka. Wszelkie wzory i przepisy postępowania

przekreślają swobodę człowieka i prowadzą do chaosu i męki. Tylko w

zrozumieniu tego, co jest, teraźniejszości, aktualności, tkwi możliwość

jej przetworzenia. Można przemienić świat tylko teraz, zaraz, w

teraźniejszym, nie kiedyś w przyszłości, tylko tutaj, nie gdzie

indziej.

Jeśli oglądamy się na systemy, które dają zawsze gotowe wzorce

postępowania, z konieczności wytwarzamy przywódców i kierowników, a ci

oddalają nas od zasadniczego problemu, tj. naszego własnego cierpienia.

Nie można pokonać cierpienia żadnym naśladownictwem ani przepisem

postępowania; żaden przywódca religijny czy polityczny nie jest w

stanie zaprowadzić ładu w nas; każdy sam musi pojąć swój ból i chaos,

jaki w nim panuje; jeden i drugi rzutujemy ciągle w świat. Społeczność,

z całym jej gwałtem i upodleniem, jest to projekcja nas samych.

Cierpienie nasze pojawia się w różnych warstwach naszej świadomości,

naszej fizycznej i psychicznej istoty; w każdym może przybierać

rozmaite formy, lepiej jednak nie zwracać uwagi na te, które są w nas

odrębne od innych, a skupić się na tych, które są nam wszystkim

wspólne.

Wszędzie panuje dziś chaos ekonomiczny, a przyczyna jego leży w

nadawaniu zbytniej wagi przedmiotom materialnym i doznaniom zmysłowym.

A przecież usiłujemy wciąż usunąć chaos przez dalsze wzmacnianie tych

samych czynników, przez wzmaganie produkcji, tj. wyrabianie coraz

większej ilości przedmiotów. Spodziewamy się, iż nowe maszyny dostarczą

nam coraz więcej zadowolenia, czyli główny nacisk kładziemy na

posiadanie różnych rzeczy, na własność, imię, klasę. Spójrzmy uważnie

na siebie i wokół, a przekonamy się, iż własność, imię i klasa nabrały

dziś niezmiernego znaczenia, a przerost ich musi niechybnie wywoływać

konflikty pomiędzy ludźmi. Używamy przedmiotów-wytworów ludzkich rąk

lub maszyny - jako środków do przysłonięcia naszych wewnętrznych

konfliktów i udręczeń, do ucieczki od tego, co nas trapi.

A więc żaden nowy układ rzeczy, wedle jakiegokolwiek programu, czy to

lewicy czy prawicy, nie będzie miał znaczenia, zanim nie zrozumiemy

psychicznej nędzy, chaosu i udręki, w których żyjemy.

Największy nacisk należy położyć na stan walki i konfliktu w nas

samych. Nieustanne usiłowanie zaprowadzenia ładu w zewnętrznych

warunkach naszego życia nie ma żadnej wartości, gdyż czynniki

psychiczne wezmą zawsze górę nad zewnętrznością, choćby była

najsprytniej zorganizowana i wzięta w mocne karby prawodawstwa.

Krishnamurti Jiddu - Nauczanie Krishnamurtiego.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: