3 glowne nurty wspolczesnych ideologii edukacyjnych'
(Konserwatyzm
- przywiazanie do zespolu wartosci, ktore wydaja sie zagrozone a powinny trwac nadal i sluzyc dobrostanowi spol.
- niechetni do zmian,
- silny etnocentrzm,
- surowe wychowanie,
- proreligijny,
- gleboki patriotyzm.
- Przeszlosc jest korzystniejsza o terazniejszosci- teraz jest swiat malo przejrzysty, skomplikowany i niebezpieczny, przeszlosc jest stabilna, klarowna, bezipeczna, uporzadkowana, zrozumiala dla wszystkich gdyz istnial lad moralny powszechy. Przeważa nostalgia za utraconym swiatem. To co najlepsze juz bylo, mozna tylko nawiazywac do tych pieknych wzorow; w polu uwagi jest ine technika i gospodarka (bo rozwojk jest ewidentny) ale zycie sopl, jakie wartosci sa kultywowane i jak przekazwyane mlodym ludizom.. Ostoja porzadnego zycia- rodzina, tam sa silnie zakorzenione tradycje, respektowanie tch warotsci to podstawa utrzymania tozsamosci spolecznestwa, warunek rozwoju niezbednej demokracji.
W edukacji-
ciagle podkreslanie tradycji, sieganie do czasow antycznych po wzory, cnoty moralne.Eduakcja b.wazna, niebezdna do zapewneniea dobrobytu, szybkiego postepu gospodarczego i ocrhony moralnych wartosci. Kazdy kryzys edukacji to zapowiedz trudnosci lub wrecz zalamania gospodarki, oraz zaburzen demorkacji.
Postmodernizm prowadzi do zachwnia zasad moralnych i obnizenia samokontroli.
Neokonserwatyzm- wspolczesny konserwatyzm.
- Tez wysoko sytuuja nauke, niezbęedna dla zapewnienia dobrobytu, rozwoju gosp, przygotowania kadr dla gospodarki, demokracji.
- Podstaowwym celem jest moralnosc i wspolnota kulturowa,
- o jakosci zycia decyduje jego instytucjonalizacja- doniosa rola rodziny, szkoly , spol. lokalnej.
- Akcentują potrzebę zachowania jednorodności kształcenia i wychowania, jednolitości treści programowych oparte na wspólnym standardzie kulturowym narodu(brak swobodnego wyboru treści przez uczniów.)
AMERYKA
Zmiany doprowadzające do doskonałości edukacji w miejsce idei demokratycznej „równych szans” to:
- niezbędna do opadnowania przez każdego ucznia wiedza i umiejętności z 5 podstawowych przedmiotów
- testy osiagniec dla uczniow i nauczycieli
- raporty o szkolach
- zroznicowanie plac dla nauczycieli w zaleznosci od trudnosci zadan i osiagniec
- nagrody dla najlepszych szkol i nauczycieli
ANGLIA
-respekt dla rodziny, wlasnosci prywantej
kontrola panstwa nad prawomyslnoscia poprzez standardy programowe jako punkty kontorlne
powrot w mysleniu, dzialaniu i sadzeniu do sprawdzonych wartosci
ujednolicone standardy programowe mogą doprowadzić do dominacji wartości kultury europejskiej
- masowe stosowanie testów à uczenie się „pod testy”(deprecjonuje glebsze wartosci procesow dydaktycznych i wychowawczych)
- premie dla nauczycieli i szkół = wzmocnienie i tak uprzywilejowanych, elitarnych instytucji edukacyjnych
- wzmacnia podzialy w spoleczenstwie i bezmyslne posluszenstwo i sluzalczosc
- nie zmieniaja tylko udoskonalaj to co już istnieje (nieaktualnosc)
* * *
Neoliberazlizm
- nadmierna swoboda prowadzi do anarchii
- klada nacisk na zobowiazania panstwa i organizacji wobec jednotki, zapewnienie wszystkim ludziom minimum socjalnego i równych szans w edukacji
- naczelna wartość- wolnośćà niezbywalna i to niezalżnie czy dotyczy narodu, społeczności lokalnej czy zwykłych obywateli
- przeciwnicy sztywnych przepisów prawnych
- ograniczenie handlu i przedsiębiorczości
- podmiotowe traktowanie ludzi, mozliwosc wyboru drug życiowych i podejmowanie inicjatyw
- ustrój kapitalistyczny
- demokratyczne zasafy życia społecznego, równość praw wszystkich obywateli, jawność i przejrzystość życia publicznego
- akceptacja pluralizmu edukacji, otwarcie na europejskie i pozaamerykańskie kultury
- równe szasne, likwidacja barier rasowych, etnicznych,religijnych
- nie tylko kształcenei ogólne ale i kształcenei zawodowe (przygotowanie kadr na potrzeby rynku)
- wszelkie szkoły zintegrowane- jak najbardziej TAK
- przygotowanie młodzieży do życia w pracy i zmieniających się świecie
- wyzwalanie dziecka od dominacji rodziców, tradycji, środowiskaà zwrot ku nowm praktykom społecznym
- zdrowe szkolnictw prywaten/chore nieefektywne szkolnictwo publiczne (pokazuje ich wiare w zasady gospodarki rynkowej i wolnej konkurencji)
- wolnosc wyboru szkol pozwala na regulacje jej funkcjonowania-jeśli jest slaba nikt do niej nie pojdzie, zmniejsza się dotacje
- zla edukacja bo wzrost instytucjonalizacji i biurokratyzacji systemu oswiaty
- , spolecznestwo wtedy nei ma wplywu na szkoly
- sprzeciw konserwatywnym struktura jak zwiazki zawodowe nauczycieli, stowarzyszenia dyrektorow szkol,badacze osiagniec szkolnych- oni nie chca fundamentalnych zmian
- iluzoryczny wybór w moeijsce demokratycznej solidarnosci i wspolnoty obywatelskiej
- zamiast podnoszenia jakości szkoły proponuje się przenoszenie uczniów z jednej szkoły do innej
- przesunięcie znacznej części środków z sektora publicznego do prywatnego w oświacie
- etyka konkurencji i prywatyzacji to uprzywilejowanie pojedynczych uczniów bez systemowego rozwiązania problemu nierównych szans.
- Rozsadzeneie systemu publicznych szkol
- przerzucenie zbyt wielu obowiązków na rodzinę
- - przenoszenie najlepszych uczniów à dwuwarstwowy system szkolny/ dalsze poglebianie się roznic jakosci ksztalcenia
- zdecydowana krytyka obecnego stanu społeczeństwa
- sprzeciw demorkacji, wolnemu rynkowi
- kryzys krajów Zachodu i wysokouprzemysłowionych (ciagla rywalizacja, konkurowanie, nowe techniki- nie sprawdzone, „byle szybciej”; komercjalizacja kultury,
- podzial na 2 grupy
- teoretycy reprodukcji:
a) diuagnozowanie, opisu prob wyjasniania istniejacego stanu rzeczy
b) system eduakcji nie może wyjśc poza system społeczny, jest więc skazany na transmisje tego co dobre ale i złe w społeczeństwie, nie może zmieniać ale jedynie wprowadzać drobne korekty
c) zwolennicy teorii strukturalno(Parsonsa i Mertona)-funkcjonalnej- społeczeństwo to system którego elementy pełnią w nim określone funkcje, przyczyniając się do powodzenia całości; czynbniki ujednolicające działania i wprowadzajace harmonie między częściamy składowymi systemu spopłecznego to: adaptacja, kultywowanie wzorów, integracja oraz także kontrola społeczna (ograniczenie lub wręcz likwidacja odchyleń od normy) oraz instytucjonalizacja- to powoduje normowanie i regulowanie działań człowieka.
d) Społeczeństwo nie tylko okresla role jakie mogą ludzie pełnić ale i kształtuje ludzi. Różne instytucje-państwoe, oświatoe,kulturalne- narzucają człowiekowi role, określają też oczkiwania modelowe, czyli sposób ich wypełniania.
e) Koncepcja interakcjonistyczna- Blumer i Mead- społeczeństwo nieustannie się zmienia, jednostka nie może zmienić nadrzędnych realcji i musi się do nich dostosować. Ich zdaniem istotą życia społecznego są przede wszystkim interakcje(inaczej ciągła wymiana informacji), jakie zachodzą między ludźmi podejmującymi wspólne działanie
f) Konfliktowa Według nich społeczeństwo składa się z wzajemnie zwalczających się grup dążących do dominacji.
g) Proces edukacyjny stanowi transmisja wzorów kultury i reprodukacja porządku społęcznego
h) 2 funkcje edukacji-socjalizacja iselekcja. 1) podporządkowanie jednostek uznwawnym wartosciom i wdrazanie ich do specyficznych rol społecznych.
i) To co się dzieje w skzolnictie jest pochodna wczesniejszych sytuacji gospodarczych i podaza za gospodarka, pelniac wobec niej funkcje uslugowe. Co polega nie tylko na przygotowaniu odpowiedniej liczby wykwalifikowanych osob ale i umacnia kapitalistyczne stosunki produkcji oraz przygotowuje sile robocza dla przedsiebiorstw. Ksztaltuje tez osobowosc ludzi do zadan jakie stawiaja im zaklady.
Teoretycy transformatywni- szkoly to nie bierne ogniwa w spoleczenstwie ale aktwyni czlonkowie zmieny, pewna autnomia szkoly powoduje ze może ona wplywac na zmiany spoleczne.Szkola prowadzi bardzo wazne dla przyszlosci wychowanie obywatelskie dzieci i mlodziezy.Chca dopomoc osiagnieciu rzecyzwistej demokracji. Stawiaja opor przeciw mechanizmom dominacji i naduzywania wladzy. Analizujac skzole nie wyroznia się tu jedynie opbszaru nauczaania ale i walki i kontestacji. Uczniowie tez maja prawomocny glos- Eduakacja ma charakter ideologiczny wiec nauczyciel nie może być obojetny wobec sporow na temat kwestii spolecznych i politycznych. Powinien być wrecz zaangazowany w przmeiany spoleczne. Sam nie ma szans w tej walce o demokracje dlatego powiunien laczyc się ze wszystkimi pokrzywdzonymi np. osobami walczacymi o plenie praw(mniejszosci narodowe, kobiety)
zycie społ.(poza zaleznoscia od stuktury spol) wg sztompki zalezy od:
a) dzialania ludzi- ludzie sa aktywni i podejmuja dzialania takie jak inni, zaleznie od sytuacji (inne w kosciele, inne w wojsku)
b)ludzkich interesow -szanse zyciowe osob wyznaczone przez zroznicowany dostep do pozadanych dobr (bogactwo, prestiz, wyksztalc.itp); interesy jedn. lacza sie w ramach grup do ktorych uczestnicza (inne interesy w rodzinie inne w grupie rowiesniczej)
c)reguł postepowania -okreslone przez zwyczaje, obyczaje,normy moralne,system praw->tworza strukture normatywna
d)idei i przekonan- potoczne, religijne itd, zmianiaja sie przez war. zycia spol, kultury, techniki. Kazdy ma swoje idde i poglady.Interakcje miedzy ludzmi tworza okreslone systemy idei i pogladow. Inne system u Grekow i inne u nas. I to jest wazne la edukacji
Idealogia -Destut de Tracy 1796- nauka o ideach, przez ktore autor rozumie percepcje zmyslowe. Ma ukazywac zwiazki i relacje miedzy tymi ercepcjami, w jaki sposob z pierwotnych danych zmyslowych powstaje wiedza i morlanosc. Napoleon krytykuje za abstrakcyjnosc. i oderwanie od dosw.hist. Wtedy ideologia tez to zbior pogladow niebezpiecznych, cos negatywnego.
W dobie marksizmu- idelogoia to 1) ogolny system pojec i postaw charakter. dane spol.w danym czasie-np. religia, nauka 2) falszywa swiadomosc uksztaltowana w okreslonych war. spoleczno ekonom i racjonalizujaca je, a przyjmowana jako sluszna niezmienna(np. przekonanie o prawomocnosci wladzy)3)zbior idei i pogladow wyrazajacych interesy jakiejs klasy, sprzyjaacych jej integracij, mobilizujacych ja do walki o wladze i jej utrzymanie oraz narzucenie innym ludziom swego sposobu widzenia i interpretacji swiata.
Meighan- socjologicznie- filozofia grupy, szeroki zbior idei i pogladow o swiecie, przyswojonych i wyznawanych przez grupy ludzi. Ideologia edukacyjna to wtedy gdy zamiast swiat uzyjemy slowa edukacja.Moga to byc grupy nardoowe, wyznanione, lokalne.
IKazimierz Przyszczypkowski- ideologia eduk, to to samo co filozfia eduka. ale sa bardziej skonkretyzowane i zwiazane z polityka i moralnoscia. Glownym celem ideolog ed. jest nie tylko wyjasnianie i porzadkowanie wiedzy ale i aktywizacja ludzi do roznorodnych dzialan. Zawsze maja okreslonego adresata.
Coraz wieksza uwaga. U podstaw wszelkich koncepcji rozwoju oswiaty znajduja sie dzis wazne elementy ideloogii. Wyrazane w propozycjach celow polityki oswiaty, preferowane dzialania edukacyjne. Uzasadnienie reform zawsze mniej lub brdziej odwoluje sie do systemu wartoswci. Analiza ideologii odslania korzenie straytegii oswiatowych, dydaktycznych i wychowawczych,
I.e sa dzis coraz bardziej zlozone, i by je wyjasniac trzeba interdyscyplinarnej wiedzy, wazne badania komparatystyczne gdyz sa podobne syt..oswiatowe na swiecie.
Lata 50, 60te- dominuje faza myslenia funkcjonalistyczna i pozytywistyczna ortodoksja (sa jedyne sluszne racje)
70,80- heterodoksja->ciagle siceranie sie wzorow,wartosci,paradygmatow.
Obecnie jest heterogenicznosci deloogi- istnieje ich kilka i prowadza ze sob dyskurs. , czasme przeplataja czasem wykluczaja, uzupelniaja. Jedne paradygmat nie potrafi odpowiedziec n wszystkie pytania. Zwlaszcza w krajach b.roziwnietych.
O'Neill- 9 pol problemowych, ktore pozwalaja ukazac istote i zroznicowanie ideologii edukacyjnych:
ogolny cel edukacji b)zadania szkoly c)ogolne cechy poszczegolnych ideologii d)dziecko w procesie uczenia sie e)administracja i nadzor oswiatowy f)charakter programow szkolnych g)tresci programow h)metody nauczania i oceniania i)proces wychowawcze
pedagogika.uw