Samoleczenie u zwierzat.pdf

SAMOLECZENIE U ZWIERZÑT

Medycyna – to sztuka naÊladowania uzdrawia

jàcych w∏aÊciwoÊci przyrody. (Hipokrates)

ne sà przypadki, gdy ma∏pa chora na owrzodzenie dziàse∏,

godzinami trzyma∏a w pysku, prze˝ute uprzednio liÊcie.

Prze˝uwanie sprzyja∏o wydzielaniu si´ soków z liÊci i pobu-

dza∏o fermentacyjne dzia∏anie Êliny.

Od dawien dawna ludzie zauwa˝yli, ˝e zwierz´ta wy-

szukujà i jedzà jakieÊ szczególne im tylko znane rodzaje ro-

Êlin.

„èród∏a lecznictwa ginà we mgle. Zadajàc sobie pyta-

nie? Kiedy w∏aÊciwie powsta∏a medycyna?, cofamy si´ pa-

mi´cià do Êredniowiecznych traktatów Paracelusza al-Biru-

niego, Awicenny, prac Galena, papirusów i glinianych tabli-

czek pochodzàcych z Babilonu, Egiptu, Sumeru… A przed-

tem, jeszcze wczeÊniej? Co by∏o przedtem?

Niestety, mo˝emy jedynie przypuszczaç, jak wyglàda∏y

poczàtki medycyny w bardzo bardzo oddalonej przesz∏oÊci.

Pomagajà w tym obserwacje przyrody, zw∏aszcza Êwiata

zwierz´cego. Historycy staro˝ytnoÊci nieraz wspominali

o swoistych sposobach samolecznictwa stosowanych przez

zwierz´ta. DziÊ, gdy patrzymy na to z pozycji wspó∏czesnej

nauki o zdrowiu, zdumiewa nas racjonalnoÊç tych sposo-

bów. Pradawna wiedza, le˝àca u êróde∏ lecznictwa, otrzy-

ma∏a nazw´ “Protomedycyny”. Nie b´dàc jeszcze medycynà

wpoj´ciu dzisiejszym, ∏àczy∏a ona jednak w sobie wszelkie

mo˝liwe ga∏´zie lecznictwa.

PROFARMAKOLOGIA

Podobnie jak farmakologia dzisiejsza, dysponowa∏a ca-

∏ym kompletem Êrodków leczniczych – przeciwzapalnych,

przeciwbólowych, przeczyszczajàcych, dezynfekujàcych,

wymiotnych, itp. Szeroki asortyment naturalnych leków,

udost´pniajàcych przez samà przyrod´, do dziÊ znajduje

zastosowanie w medycynie zarówno ludowej jak i profesjo-

nalnej.

Wielu zna czarnà os´. Jest ona niezbyt ruchliwym owa-

dem, lecz jaki zadziwiajàcy rozum i jaki zmys∏ przewidywa-

nia przejawia. Podczas lata przygotowuje ona dziurk´ w zie-

mi i znosi w nià swoje jaja. Dla wy˝ywienia ma∏ej poczwarki,

która ma si´ wykluç, przygotowuje ona 6 – 8 pajàków dane-

go rodzaju, nast´pnie zatyka dziurk´. Pytanie jak zachowa

si´ ten rezerwowy pokarm. Powinien byç Êwie˝y, nie psujàc

si´ dopóki larwa rozwinie si´ zupe∏nie. To zadanie rozwià-

zuje czarna osa w sposób genialny. Gdy pochwyci pajàka,

Êciska swymi szcz´kami, dwa w´z∏y mózgowe w tyle g∏owy,

od których zale˝à ruchy jego cia∏a. Âciska je ona tylko o ty-

le, by sparali˝owaç wszelki ruch. W ten sposób osiàga po-

dwójny rezultat: pajàk jest nieruchomy – nie mo˝e uszko-

dziç larwy, a jednoczeÊnie jest ˝ywy – po˝ywienie

zachowuje si´ w Êwie˝ym stanie, nie psuje si´.

Sama larwa zaczyna jeÊç najpierw podskórne tkanki, a

potem idzie do wa˝nych organizmów, co wywo∏uje Êmierç

pajàka – lecz jest on ju˝ zjedzony. Nieco silniejsze ÊciÊni´-

cie zabi∏oby pajàka i cel ten by∏by osiàgni´ty. Czarna osa

dokonuje bezb∏´dnie operacji, jak najbardziej doÊwiadczony

chirurg.

Widomo na przyk∏ad, i˝ czarne dzikie króliki poszukujà

lepkiej paj´czyny, która uÊmierza ból i wstrzymuje krwotoki.

Du˝ym powodzeniem u zwierzàt cieszy si´ woda ze wszyst-

kich êróde∏ mineralnych. Równie˝ kwas mrówkowy, znany

jest zwierz´tom jako skuteczny lek. Ma on zresztà dzia∏anie

nie tylko antyreumatyczne, jest tak˝e Êwietnym Êrodkiem

przeciwko paso˝ytom. W walce z robaczycà u zwierzàt wy-

korzystujà równie˝ pio∏un bogaty w glukoz´ i substancje

aromatyczne, igliwie sosny i jod∏y, muchomory, owoce kru-

szyny i ja∏owca, kwiatostan brzozy. Zawarte w tych „darach

przyrody”, garbniki, smo∏y i terpentyny dezynfekujà jelita

i majà dzia∏anie odrobaczajàce.

Warto wspomnieç o tym ˝e zwierz´ta stosujà cz´sto

W podaniach rdzennych mieszkaƒców Ameryki Po∏u-

dniowej zawarte sà relacje o tym, w jaki sposób dotar∏a do

ludzi wiedza o uzdrawiajàcym dzia∏aniu kory drzew chino-

wych. Otó˝ pomog∏o w tym doÊwiadczenie dzikich pum, któ-

re skwapliwie obgryza∏y kor´ tych drzew, by zapobiec napa-

dom febry.

Wed∏ug podaƒ arabskich, kozy pomog∏y ludziom po-

znaç pobudzajàcy wp∏yw owoców kawy. Syberyjscy auto-

chtoni, dzi´ki obserwacji zachowania dzikich jeleni – marali

– odkryli tonizujàce dzia∏anie roÊliny zwanej maralim korze-

niem.

Im wy˝ej idziemy w królestwie natury, tym rozum prze-

jawia si´ bardziej Êwiadomie. Nie mo˝na daç mechaniczne-

go wyjaÊnienia tych przyk∏adów. Wielki rozum, Wielka Mà-

droÊç przenika ca∏à natur´.

Ale w jaki sposób zwierz´ta zdobywajà t´ wiedz´?

Czy to jest sprawa czysto empiryczna, rezultat odkryç,

jakich ka˝de ze zwierzàt dokonuje, wy∏àcznie na w∏asny

u˝ytek? Mo˝na oczywiÊcie, wyobraziç sobie, ˝e zwierz´

znajduje trawk´, która pomaga mu pozbyç si´ cierpieƒ i szu-

ka jej potem w krytycznej sytuacji. Ale trudno nazwaç przy-

padkowym zbiegiem okolicznoÊci, to co ma znamiona syste-

matycznoÊci.

Nie zda∏a egzaminu równie˝ inna teoria, zak∏adajàca,

˝e pos∏ugiwania sà naturalnà aptekà, uczà si´ od rodziców.

Weêmy taki oto przyk∏ad: dwa szczeniaki, wczeÊnie

odebrane matce i wychowane w domu, gdzie nie by∏o ˝ad-

nych dorodnych psów, zjad∏y pewnego razu rybie oÊci i ska-

leczywszy sobie przewody pokarmowe, natychmiast pobie-

g∏y do „apteki natury” w zaroÊla w∏oÊnicy. Zio∏a, które jedzà

w podobnych przypadkach wszystkie doros∏e psy, oczywi-

Êcie pomog∏y, ale tym szczeni´tom napewno nikt ich nie

wskazywa∏.

Nasuwa si´ wniosek co najmniej kontrowersyjny: w

gruncie rzeczy zwierz´ta nie powinny wiedzieç leczniczych

w∏aÊciwoÊci roÊlin i minera∏ów, a jednak wiedzà.

Jak to wyt∏umaczy ç?

Mo˝e wyda si´ to dla niektórych absurdem, lecz zwie-

rz´ta majà swój w∏asny j´zyk, przesy∏ania i odbierania myÊli

jako pragnie.

Przecie˝ proces myÊlenia jest to wzajemne oddzia∏ywa-

nie neutronów w mózgu! – procesy neutronowe powodujà

tworzenie si´ ob∏oku energetycznego, plamy o indywidual-

nym rysunku, tak wi´c myÊl wykracza daleko poza obr´b

mózgu.

A mo˝e zwierz´ta jako ni˝szy gatunek, kierujà si´ nie

jak cz∏owiek wolnà wolà, lecz instynktem i ten instynkt sa-

mozachowawczy oraz bardzo rozwini´ta intuicja, sk∏ania je

do poszukiwania Êrodków leczàcych skutki schorowania.

PROTERAPIA

S∏ynna badaczka Afryki, J. Adamson, opisuje nast´pu-

jàcy przypadek. Jej mà˝ chcia∏ unieszkodliwiç dwa lwy gra-

sujàce w okolicy, podrzuci∏ na Êcie˝k´, którà zwierz´ta zwy-

k∏y chodziç, zatrute strychninà mi´so. Gdy mi´so znikn´∏o,

wyruszono na poszukiwania otrutych lwów. Âlady zaprowa-

dzi∏y w zaroÊla gdzie ros∏y jagody znane miejscowej ludno

b∏´dnà znajomoÊcià rzeczy za˝y∏y odpowiednie lekarstwo

i dzi´ki temu usz∏y z ˝yciem.

Dzisiejszy lekarz, nim ustali kuracj´, zbiera i analizuje

ca∏y zestaw wyników badaƒ – kardiogramy, zdj´cia rentge-

nowskie, dane o temperaturze cia∏a, ciÊnienia krwi itp. do-

piero potem stawia diagnoz´ i zapisuje leki. Zwierz´ta ca∏à

tà „stacj´ diagnostycznà” noszà w sobie. Jak sàdzà bada-

cze, mechanizm jej dzia∏ania oparty jest g∏ównie na syste-

mie automatczynej regulacji wszystkich najwa˝niejszych

funkcji ˝yciowych: ów system dba o utrzymywanie najwa˝-

niejszych parametrów organizmu w granicach normy. Tak

wi´c ˝ywy organizm stale dysponuje bie˝àcà informacjà

o stanie w∏asnego zdrowia, w tym równie˝ o powstajàcych

uszkodzeniach, czyli urazach i chorobach.

Na szczegó∏owà uwag´ zas∏uguje grupa receptorów

kontrolujàcych stan Êrodowiska naturalnego. U bezkr´gow-

ców i ni˝szych kr´gowców receptory sà rozsiane po ca∏ym

ciele, u ptaków natomiast i u ssaków koncentrujà si´ w na-

rzàdach smaku i powonienia. Sà to swoiste laboratoria eks-

presowe, dzi´ki którym organizm mo˝e oceniaç szkodliwoÊç

lub przydatnoÊç ka˝dej substancji, zanim zacznie jà przy-

swajaç.

Wra˝liwoÊç tych receptorów jest zdumiewjàca. Cz∏o-

wiek potrafi odbieraç kilka tysi´cy zró˝nicowanych zapa-

chów, ale wszystko to jest bagatela w porównaniu z powo-

nieniem zwierzàt. W´gorz na przyk∏ad wyczuwa obecnoÊç

zwiàzków chemicznych w wodzie przy st´˝eniu 10 – 18

g/cm 3 “aby wyobraziç sobie tà nieprawdopodobnie ma∏à za-

wartoÊç, u˝yjemy porównania: takie mniej wi´cej st´˝enie

mo˝na otrzymaç rozpuszczajàc gr. substancji w najwi´k-

szym jeziorze Europy. ¸osoÊ czuje zapach rodzimej rzeki na

odleg∏oÊç 900 km od jej ujÊcia. Samice niektórych odmian

motyli odbierajà zapach wydzielin gruczo∏ów aromatycznych

samiczek z odleg∏oÊci ok. 10 km.

Trzeba powiedzieç ˝e, prócz wody, powietrza i po˝y-

wienia organizm domaga si´ stale mikroskopijnych dawek

ca∏ego szeregu pierwiastków chemicznych. Brak mikroele-

mentów prowadzi do zaburzeƒ przemiany materii i zahamo-

waƒ rozrostu tkanek, do anemii, spadku odpornoÊci itp.

Trzeba tu wspomnieç ˝e sk∏adnicà oczyszczonych mi-

kroelementów jest górski produkt zwany:„Balsam Mumio”,

„Krwià Gór”, którà màdra natura umieÊci∏a w wysokich par-

tiach gór azjatyckich.

A oto znana historia odnoÊnie tego najdoskonalszego

leku Êwiata:

Uczeni Wschodu o balsamie : Balsam jako Êrodek lecz-

niczy by∏ znany w medycynie od przesz∏o 3 tys. lat. Z litera-

tury Dalekiego Wschodu wiadomo nam ˝e, balsam by∏ sze-

roko stosowany w Iranie, Arabii, w Azji Írodkowej, w Indiach

i Chinach. Âwiadectwa o stosowaniu tego Êrodka lecznicze-

go cz´sto spotykamy w starych traktatach o Êrodkach lecz-

niczych Wschodu. Istniejà liczne r´kopisy w j´zykach: arab-

skim, perskim, indyjskim tureckim które, zawierajà Êwiadec-

twa o skutecznoÊci balsamu. Wspominajà o tym w swoich

pracach dawni lekarze Samarkany, Buchary, Kokandy i in-

nych miast Azji Ârodkowej.

Podobne Êwiadectwa o stosowaniu balsamu mo˝na

znaleêç w êród∏ach piÊmiennych Achakima Muhammada

Usajchana Aljani w jego dziele p.t.” Forma Klimatów”. A oto

przedstawiona przez niego historia:

W dawnych czasach mieszka∏ w Iranie cesarz Farudi.

KiedyÊ kilku jego dowódców wojskowych wybra∏o si´ na po-

lowanie Paru z nich wyÊledzi∏o zwierz´ o nazwie dzairan

grzbiet zwierz´cia , ale ono nie upad∏o, lecz uciek∏o dalej.

Druga strza∏a trafi∏a w nog´. Ci´˝ko ranne zwierz´ dobieg∏o

jednak do skalistego zbocza i znikn´∏o w chaszczach. MyÊli-

wi chcieli odnaleêç zwierz´ lecz bezskutecznie. Po tygodniu

myÊliwi dopadli to zwierz´, w którego nodze tkwi∏a strza∏a,

a ono pas∏o si´ spokojnie, jakby nic si´ nie zdarzy∏o. Z∏owili

to zwierz´ ˝ywcem, zbadali i wtedy okaza∏o si´, ˝e miejsca

zranione posmarowane sà czarnà substancjà podobnà do

wosku.

Kiedy myÊliwi znaleêli pieczar´, w której chowa∏o si´

zwierz´, znale˝li ten Êrodek, który przedtem znaleêli na ra-

nie zwierz´cia. Zebrali cz´Êç tej substancji i przekazali ce-

sarzowi. Cesarz kaza∏ uczonym zbadaç ten Êrodek i wyja-

Êniç jakimi charakteryzuje si´ on w∏aÊciwoÊciami. Uczeni ci

po zbadaniu tej substancji i pieczary, w której jà znaleziono

sporzàdzili raport stwierdzajàcy, ˝e ze szczelin ska∏ wydo-

bywa si´ jakaÊ czarna substancja, którà spo˝ywajà ptaki

i inne zwierz´ta leczàc nià swoje choroby, a szczególnie

zranienia i z∏amania. Cesarz nakaza∏ postawiç przy wyjÊciu

do pieczary stra˝nika, a wejÊcie do niej zamkni´to du˝ym

kamieniem. Pieczar´ t´ odkrywano raz do roku celem ze-

brania nagromadzonego balsamu, po czym przekazywano

go do skarbca cesarskiego. W zachowanych do naszych

czasów dawnych pracach r´kopiÊmiennych w j´zykach na-

rodów Bliskiego Wschodu i Tybetu - arabskim, perskim, tu-

reckim, chiƒskim, indyjskim, tatarskim, azerbejd˝anskim -

wsz´dzie, gdzie wspomniany jest ten Êrodek, zupe∏nie jed-

noznacznie uwa˝a si´ go za najbardziej stosowne lekarstwo

leczàce wszelkie mo˝liwe schorzenia i choroby.

Badanie èróde∏ balsamu :

Zacz´to badaç balsam od badania êróde∏, w których wy-

st´puje ten Êrodek. Z tych˝e ˝róde∏, a tak˝e ustnych przeka-

zów miejscowych medyków wiadome jest ˝e, balsam pozy-

skuje si´ w górach. Postawiono sobie za cel znalezienie

miejsca, w którym Êrodek ten wyst´puje, i znalezienia go

w górzystych rejonach Azji Ârodkowej. Tym samym bada-

cze radzieccy chcieli podwa˝yç twierdzenie, ˝e jakoby bal-

sam wyst´puje jedynie poza granicami Rosji, tzn. w Afgani-

stanie, Iranie itp. Zorganizowano, pierwszà wypraw´ w roku

1956 w wysokich partiach gór tybetanskich. Wyprawa za-

koƒczy∏a si´ nieoczekiwanym sukcesem. Drugà wypraw´

zorganizowano w 1963r. Podczas obydwóch wypraw wielkà

pomoc w poszukiwaniu i zdobywaniu balsamu okazywali

miejscowi entuzjaÊci tego Êrodka.

W∏aÊciwoÊci lecznicze :

Poczynajàc od czasów Awicenny, wschodni lekarze sto-

sowali balsam jako sk∏adnik leków stosowanych w ró˝nych

chorobach, np. przy bólu g∏owy, migrenach, epilepsji, zapa-

leniu nerwu twarzowego, parali˝u, niedowiàdu organów.

Brano 0.07g. balsamu zmieszanego z sokiem lub wywarem

z majeranku i pito. We wspomnianej ju˝ ksià˝ce Achakima

Muchammada opisany jest sposób stosowania balsamu

w st´˝eniu 0.035g. w po∏àczeniu z olejem ró˝anym z dodat-

kiem soku z niedojrza∏ych winogron. Mieszanina ta zakra-

plana do ucha dzia∏a wzmacniajàco na s∏uch. Równie˝ prze-

ciwko g∏uchocie mieszano balsam z sad∏em wieprzowym

i zakrapiano do ucha. O tym lekarstwie Arystoteles twierdzi∏,

˝e pomaga równie˝ przeciwko g∏uchocie wrodzonej. Balsam

zmieszany z kamforà z dodatkiem soku z majeranku i wkra-

piany do nosa pomaga przeciw krwotokom i innym choro-

bom wià˝àcym si´ z nosem, natomiast balsam zmieszany

zmiodem leczy jàkanie, jeÊli smarowaç si´ b´dzie tà mie-

szaninà j´zyk Stosujàc balsam w chorobach dzieci´cych

temu pokarmowego, nerek i systemu moczowego, nale˝y

mieszaç ten balsam z t∏uszczem wo∏owym, niedêwiedzim,

wilczym, wieprzowym, z wyciàgiem z zió∏ (tymianek, pie-

truszka), z ˝ó∏tkiem jajek, olejem kokosowym, soczewicà

i innymi komponentami pochodzenia roÊlinnego i zwierz´ce-

go.

i skór´. Skóra stanowi najbardziej aktywny organ wydalajà-

cy, poniewa˝ w niej koncentrujà si´ najdobitniej reakcje

tkankowe. Balsam wzmaga wydalanie przez b∏ony Êluzowe

uk∏adu oddechowego, wzmaga przenikanie poprzez Êcianki

naczyniowe, stymuluje wydolnoÊç tkanki ∏àcznej. Mimo tak

drobiazgowych analiz i du˝ej wiedzy na temat Mumio - na-

uka nie jest w stanie podrobiç natury, nie mo˝na „Krwi Gór´,

wyprodukowaç w fabryce. To zaÊ czyni zeƒ lek dro˝szy od

z∏ota, lecz upragniony. Cz∏owiekowi wystarczy na ca∏e ˝ycie

zaledwie grudka, nie straci ona swych w∏aÊciwoÊci przez co-

najmniej 50 lat.

Choroby wywo∏ane brakiem mikroelementów majà bar-

dzo charakterystyczne objawy – nieodparte dà˝enie do

wszystkiego, co zawiera potrzebne pierwiastki. Mo˝e wi´c

w przypadku wszystkich innych chorób u cz∏owieka, na któ-

re medycyna stosowana nie mo˝e znaleêç odpowiednich

Êrodków, samoleczenie przebiega wed∏ug podobnego sche-

matu?

Przy ranach, a szczególnie w przypadku uszkodzenia

wàtroby, dawano do picia 0.2g. balsamu w po∏àczeniu z 0,2-

1 g. gliny ormiaƒskiej lub szafranu z sokiem cykorii.

Przy zranieniach klatki piersiowej poleca si´ stosowaç

0,2 g. balsamu w po∏àczeniu z wywarem z dzikiego tymian-

ku i zwyk∏ego tymianku. Przy reumatyêmie stawów, zwich-

ni´cia stawu barkowego, przy z∏amaniach i innych uszko-

dzeniach wschodni lekarze polecajà bardzo ∏atwe recepty

np. 05 - 0.75 g. balsamu nale˝y wymieszaç z olejem ró˝a-

nym lub innym olejem, t´ mieszanin´ piç w wywarze krym-

skiej fasoli z ˝ó∏tkiem z 3-4 jajek. Równie˝ t´ mieszanin´

stosowaç zewn´trznie przyk∏adajàc jako maÊç do chorego

miejsca. Ogólna zasada jest taka a˝eby, pierwiastki ˝ycia

zawarte w balsamie dosta∏y si´ do organizmu, przy zastoso-

waniu odpowiednich zió∏ w stosunku do danej choroby, lecz-

nicze dzia∏anie balsamu pot´guje si´. Wed∏ug danych wyni-

kajàcych z analiz spektralnych okaza∏o si´ ˝e, balsam to au-

tentyczny sk∏ad mikroelementów. Zawiera on - aluminium,

wapƒ, krzem, sód, potas, ˝elazo, magnez, fosfor, bar, siar-

k´, beryl, mangan, wanad, tytan, srebro, miedê, cynk, bi-

zmut, nikiel, kobalt, stront, chrom, molibden, a nadto bal-

sam zawiera jeszcze w´glowodany - wodór i azot. A wi´c

wszystko, co dla organizmu jest potrzebne. Brak jakiegoÊ

pierwiastka powoduje zachwianie równowagi systemów

w organiêmie.

W∏asnoÊci fizyczne i chemiczne:

Balsam ma kolor w zale˝noÊçi od êróde∏ wyst´powania

od ˝ó∏tobràzowego do czarnego, który uwa˝any jest za naj-

lepszy. Konsystencja balsamu zale˝y od obecnoÊci w nim

wilgotnoÊci i temperatury powietrza. Smak gorzki. Przy pod-

wy˝szeniu temperatury powietrza, balsam odmarza, staje

si´ mi´kki, o konsystencji pasty. Bardzo ∏atwo rozpuszcza

si´ w wodzie, benzolu, acetonie, chloroformie, alkoholu.

Ogólna analiza chemiczna wykaza∏a, ˝e balsam pochodzà-

cy z gór Êrodkowoazjatyckich zawiera olbrzymie iloÊci sk∏ad-

ników organicznych a tak˝e grup silikatowych,- dwukwasu

krzemowego, fosforowego, bezwodnika fosforu, tlenku alu-

minium, ˝elaza, tytanu, wapnia, o∏owiu, magnezu, baru, po-

tasu, sodu i w drobnych iloÊciach strontu.

Udowodnione zosta∏o ˝e, stosowanie balsamu wp∏ywa

dodatnio na obni˝enie krzepliwoÊci krwi, przed∏u˝a czas

zwapnienia naczyƒ krwionoÊnych obni˝a tolerancj´ plazmy

na heparyn´, wyd∏u˝a czas trombinowy, tzn. posiada w∏a-

ÊciwoÊci antykoagulacyjne i rozszerzajàce naczynia krwio-

noÊne.

Leczenie tym preparatem jeÊli idzie o czas trombinowy

naczyƒ krwionoÊnych i ˝y∏ koƒczyn dolnych, poprawia ogól-

ny stan chorych, zmniejsza zakrzepy, likwiduje bóle i spra-

wia, ˝e wzmaga si´ lepsze krà˝enie wewnàtrznaczyniowe,

zmniejsza krzepliwoÊç krwi i ogólnà rekwalifikacj´ plazmy,

podwy˝szajàc aktywnoÊç fibrolitycznà krwi podwy˝sza iloÊç

wolnej heparyny, likwiduje nadciÊnienie.

Przy zastosowaniu tego preparatu nie stwierdzono za-

chwiania funkcji wàtroby i nerek. Analiza zmian morfologicz-

nych i histologicznych w organizmach w wyniku d∏ugotrwa-

∏ego stosowania balsamu wykaza∏a ˝e, preparat dzia∏a ku-

mulatywnie wydziela si´ z organizmu drogà wydalania ˝o

PROTOHIGIENA

„Wiadomo nie od dziÊ ˝e, najlepszym sposobem na

wszelkie choroby, jest profilaktyka, czyli zespó∏ Êrodków za-

pobiegawczych, eliminujàcych lub zmniejszajàcych mo˝li-

woÊç zachorowania.

Spójrzmy na domowego kota, który starannie wylizuje

swoje futerko, celebrujàc te czynnoÊci z takim namaszcze-

niem ˝e, mimo woli przychodzi na myÊl porównanie z rytu-

a∏em. W podobny sposób dba o czystoÊç cia∏a przewa˝ajà-

ca wi´kszoÊç zwierzàt.

Szczególnà troskà otaczajà zwierz´ta swoje domostwa

– gniazda, nory, legowiska. Ptaki starannie wyrzucajà

z gniazda wszelkie odpady, krowy czyszczà Êció∏k´ cielàt,

borsuki wykopujà w pobli˝u nor o 5-6 mtr. specjalne jamki –

szamba, które zasypujà ziemià po wype∏nieniu. O czystoÊç

swych zbiorowych domów dobijajà si´ nieustannie pszczo∏y,

osy, mrówki i termity, wyrzucajàc odpady na specjalne „wy-

sypiska Êmieci”.

Nawyki te zakodowane w genach, przekazywane sà

z pokolenia na pokolenie. Decydujàcà rol´ w ich kszta∏towa-

niu odegra∏a, jak nale˝y sàdziç, selekcja naturalna: gatunek,

który przestrzega zasad higieny – rozwija si´ i kwitnie: ten,

który zaniedbuje si´, ma si∏à rzeczy bez porównania mniej-

sze szanse na prze˝ycie – popada w niechlujstwo, zaczyna-

jà go n´kaç paso˝yty, gniazdo czy legowisko, staje si´ ∏atwe

do wykrycia, potomstwo choruje. Przyroda nie znosi zastoju.

Co do wysoko zorganizowanych zwierzàt, niewykluczo-

ne ˝e, ich post´powaniem kierujà tak˝e inne motywy. No bo

jakie˝ na przyk∏ad powody ka˝à chowaç trupy wspó∏braci ?

Jakà posiadajà wiedz´ o Êmierci?

Stosunkowo niedawno na ∏amach gazet pojawi∏y si´ re-

lacje o gorylicy, Koko, którà nauczono j´zyka g∏uchonie-

mych. S∏ownictwo owej ma∏py, zawiera oko∏o 500 s∏ów. Gdy

powidomiono jà za pomocà tego j´zyka o Êmierci jej oblu-

bienicy, domowej kotki, ma∏pa zacz´∏a tak gorzko p∏akaç ˝e,

nic nie by∏o w stanie jà pocieszyç…

Kto wie, – mo˝e te wszystkie fakty wskazujà na pewien

okres dzia∏ania czynnika ÊwiadomoÊci w zachowaniu zwie-

rzàt. Ciekawe, ˝e wszelkie „nowatorskie” osiàgni´cia po-

szczególnych osobników sà zazwyczaj przyswajane przez

ogó∏.

Potwierdziç to mogà liczne przyk∏ady: japoƒskie ma∏py

nauczy∏y si´ mycia owoców przed jedzeniem: szpaki wpad∏y

na sprytny pomys∏ otwierania w∏oskich orzechów, zakopujàc

je w ziemi i odkopujàc je dopiero wówczas gdy orzechy p´

zrzucaç muszle z wysokoÊci, aby st∏uc skorup´ o kamieƒ,

miejskie sikorki opanowa∏y sztuk´ otwierania kapslowanych

butelek z mlekiem.

Ale w jaki sposób zwierz´ta przekazujà sobie zdobyte

doÊwiadczenia? W sygnalizacji morskiej istnieje specjalny

sygna∏ na has∏o: „rób to, co robi´ ja” Byç mo˝e, w Êwiecie

zwierzàt w∏aÊnie taka sygnalizacja, zach´ca do naÊladowa-

nia i poparta póêniejszà ocenà korzyÊci podj´tych dzia∏aƒ,

jest jednà z mo˝liwych dróg przekazywania informacji

o cennych poczynaniach.

PROTOCHIRURGIA

Nie dziwi nas ju˝ ˝e, zwierz´, które trafi∏o w potrzask

lub naturalnà pu∏apk´, cz´stokroç decyduje si´ na bolesnà,

acz niezb´dnà samoamputacj´. Wiemy tak˝e, ˝e wylizujàc

ran´ zwierz´ nie tylko stosuje zawarte w Êlinie antybiotyki,

lecz tak˝e dokonuje zabiegów chirurgicznych: przemywa

sobie skaleczone miejsca, otwiera wrzody, usuwa drzazgi

i obce cia∏a. W niektórych przypadkach, na uszkodzone

koƒczyny zwierz´ta nak∏adajà warstw´ rozmi´kczonej gliny,

co jako ˝ywo przypomina nam nak∏adanie gipsu.

Zdarzajà si´ równie˝ bardzo z∏o˝one zabiegi, przy któ-

rych zwierz´tom poszkodowanym pomagajà zdrowe. Opisa-

no przypadek, gdy s∏onka pomaga∏a drugiej nak∏adaç na

z∏amanà nó˝k´, jakby szyn´ z gliny wzmocnionej grubymi

∏odygami roÊlin.

Badajàc ˝ycie owadów, entomologowie d∏ugo nie mogli

zrozumieç dlaczego wÊród mrówek z tego samego mrowi-

ska, zaczyna si´ czasem coÊ w rodzaju kot∏owaniny po∏à-

czonej z odpadaniem odnó˝a. Dopiero po d∏u˝szych obser-

wacjach przekonano si´, ˝e to, co wyglàda∏o na kot∏owani-

n´, jest grupowym zabiegiem chirurgicznym, w trakcie któ-

rego zdrowe mrówki usuwajà chorym uszkodzone odnó˝a.

Nasuwa si´ pytanie?, czy tego typu operacje przepro-

wadzane sà, jeÊli mo˝na tak powiedzieç, na proÊb´ pacjen-

ta, czy te˝ z inicjatywy wspó∏czujàcych cz∏onków spo∏eczno-

Êci? A mo˝e w Êwiecie mrówek sà wybitni specjaliÊci, któ-

rych s∏awa rozbrzmiewa po ca∏ym mrowisku?

Mo˝e zachodzi tu swoiste zjawisko nagromadzenia wie-

dzy, osobowej „specjalizacji´ osiàganej w miar´ zdobywa-

nia doÊwiadczeƒ. Wiadomo przecie˝, ˝e w Êwiecie zwierzàt

istniejà nierzadko powszechnie uznani liderzy, którym po-

s∏uszna jest ca∏a reszta i którzy zdajà sobie spraw´ z wagi

w∏asnego autorytetu. Ciekawe ˝e, rol´ przywódcy mo˝e pe∏-

niç przedstawiciel ca∏kiem innego gatunku – tak naprzyk∏ad

napotkano stado ma∏p babuinów, którym rzàdzi∏a … koza!

A wi´c mo˝e wÊród tych przywódców sà równie˝ „m´-

drcy”, o których autorytecie decyduje przede wszystkim ich

eurydycja?

OczywiÊcie, w tym krótkim zarysie nie sposób ogarnàç

wszystkiego, co wià˝e si´ z poj´ciem protolecznictwa.

Oprócz tego, o czym opowiedziano wy˝ej, zwierz´ta wyka-

zujà si´ Êwietnà znajomoÊcià fizykoterapii. Ch´tnie biorà kà-

piele s∏oneczne i borowinowe, kàpià si´ w êród∏ach mineral-

nych, w przypadkach chorób przewlek∏ych zmieniajà jad∏o-

spis i miejsce pobytu, przestrzegajà diety, stosujà masa˝e,

odpoczywajà w okresie rekonwalescencji…

Wszystkie zwierz´ta ˝yworodne po porodzie usuwajà

w sposób mechaniczny p´powin´ p∏odu. Czy˝ nie sà to po-

czàtki akuszerstwa? W wielu przypadkach – zw∏aszcza

u s∏oni, delfinów, wielorybów i ma∏p – w zabiegach akuszer-

skich m∏odym matkom pomagajà inne, bardziej doÊwiadczo-

ne osobniki.

Wspomnijmy tu tak˝e o znanym przypadku reanimacji

12-to godzinnym uporczywym wylizywaniu z zastosowa-

niem do z∏udzenia przypominajàcych sztuczne oddychanie.

SzeÊç szczeniàt z siedmiu powróci∏o do ˝ycia i ca∏a szóstka

cieszy∏a si´ pó˝niej doskona∏ym zdrowiem.

Opisane przypadki pozwalajà w nieco odmienny spo-

sób szuka odpowiedzi na pytanie? Kiedy w∏aÊciwie powsta-

∏a medycyna? Wydaje si´ faktem oczywistym ˝e, podstawy

wiedzy o lecznictwie odziedziczyliÊmy po bardzo dalekich

przodkach, która bierze swój poczàtek z „Wielkiego Poczàt-

ku Màdrej Natury”, którego motorem jest MI¸OÂå.

Zbigniew Koz∏owski

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: