KATOLICKI UNIWERSYTET LUBELSKI
SEKCJA PRAWA
MARCIN WROŃSKI
Nr albumu 62173
PRACA MAGISTERSKA NAPISANA NA
SEMINARIUM Z PRAWA FINANSOWEGO
POD KIERUNKIEM: PROF. DR HAB.
JANA GŁUCHOWSKIEGO
LUBLIN 2002
§1. Zakres podmiotowy doradztwa podatkowego ............................................... s. 8
§2. Zakres przedmiotowy doradztwa podatkowego ............................................ s. 9
§3. Warunki nabycia prawa do wykonywania zawodu ....................................... s. 11
§4. Egzamin na doradcę podatkowego ............................................................... s. 12
§5. Praktyka zawodowa ...................................................................................... s. 13
§6. Wpis na listę doradców podatkowych ........................................................... s. 15
§7. Wpis warunkowy na listę doradców podatkowych ....................................... s. 16
§8. Wykonywanie zawodu doradcy podatkowego .............................................. s. 17
§9. Rejestr osób prawnych uprawnionych do wykonywania
doradztwa podatkowego ................................................................................ s. 20
§ 1 Umowa jako podstawa prawna usługi ........................................................... s. 21
§ 2 Rodzaje i treści umowy ................................................................................ s. 21
§ 3 Skutki niewykonania umowy – odpowiedzialność doradcy podatkowego ... s. 24
§ 4 Skutki niewykonania umowy – odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń ..... s. 25
Rozdział III
Zasady wykonywania zawodu ............................................................................. s. 30
§1 Obowiązki doradcy podatkowego .................................................................. s. 30
§2 Etyka zawodowa ............................................................................................. s. 32
§3 Uprawnienia doradcy podatkowego .............................................................. s. 36
Rozdział IV
Samorząd zawodowy ............................................................................................ s. 39
§1 Krajowa Izba Doradców Podatkowych .......................................................... s. 39
§2 Organy Krajowej Izby Doradców Podatkowych ............................................ s. 39
§3 Pierwszy Krajowy Zjazd Doradców Podatkowych ........................................ s. 42
Rozdział V
Uregulowania państw europejskich dotyczące doradztwa podatkowego ....... s. 44
§1 Dwa systemy uregulowania doradztwa .......................................................... s. 44
§2 Przykłady państw bez uregulowanej ustawowo instytucji doradztwa ............ s. 44
§3 Przykłady państw w których obowiązuje system niemiecki .......................... s. 46
§4 Europejska Konfederacja Organizacji Doradców Podatkowych .................... s. 48
Zakończenie ........................................................................................................... s. 50
Załącznik nr 1
Umowa zlecenia o usługę doradztwa podatkowego ............................................ s. 52
Załącznik nr 2
Umowa o prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów .................s. 55
Bibliografia ............................................................................................................ s. 67
Dz.U. – Dziennik Ustaw
FDP – Forum Doradców Podatkowych
KC – Kodeks Cywilny
KIDP – Krajowa Izba Doradców Podatkowych
KK – Kodeks Karny
KPA – Kodeks Postępowania Administracyjnego
KPC – Kodeks Postępowania Cywilnego
KPK – Kodeks Postępowania Karnego
KRDP – Krajowa Rada Doradców Podatkowych
KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
KZDP – Krajowy Zjazd Doradców Podatkowych
NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
OP – Ordynacja Podatkowa
OSNA – Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego
PP – Przegląd Podatkowy
PUG – Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego
SEFiD – Stowarzyszenie Ekspertów Finansowych i Doradców Podatkowych
SN – Sąd Najwyższy
WSD – Wyższy Sąd Dyscyplinarny
Przejście z gospodarki centralnie sterowanej do gospodarki rynkowej oznaczało znaczne zwiększenie liczby podmiotów gospodarczych. Wprowadzenie w Polsce powszechnego podatku od osób fizycznych i podatku od towarów i usług (VAT) spowodowało powstanie zapotrzebowania na usługi w zakresie prowadzenia ich dokumentacji dla celów podatkowych, (w szczególności ksiąg podatkowych oraz zeznań i deklaracji). Główną przyczyną tego stanu rzeczy była mała znajomość przepisów podatkowych, szczególnie wśród małych i średnich przedsiębiorców oraz duża niestabilność tych przepisów. Powierzenie kontaktów z fiskusem specjaliście zmniejszało ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej.
Dlatego powstało wiele podmiotów gospodarczych świadczących tego rodzaju usługi, do 1997 roku ich działalność nie była regulowana przez żadne przepisy, tzw. biura rachunkowe mógł prowadzić każdy (niekoniecznie osoba w tym kierunku wykształcona), nawet bez wpisu do ewidencji działalności gospodarczej[1]. Nie było też żadnych innych wymagań, chociażby obowiązku ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za powstałe szkody.
Aby zapewnić większe bezpieczeństwo dla podmiotów korzystających z usług wchodzących w zakres doradztwa podatkowego ustawodawca zdecydował się wzorując się na rozwiązaniach niemieckich[2], na uregulowanie tego rodzaju działalności w formie ustawy[3], która weszła w życie z dniem pierwszym stycznia 1997 roku. Ustawa określiła zakres przedmiotowy i podmiotowy doradztwa, sposób nabycia uprawnień do wykonywania zawodu, prawa i obowiązki doradcy oraz powołała do życia samorząd zawodowy. Ustanawiała też czteroletni okres przejściowy dla osób dotychczas zajmujących się doradztwem na zdobycie wymaganych kwalifikacji.
Nie wszystkie jednak jej przepisy zostały zrealizowane. Minister finansów nie dopuścił do ukonstytuowania się samorządu, co spowodowało paraliż innych instytucji (np. niemożliwość złożenia egzaminu na doradcę z powodu wygaśnięcia mandatu komisji egzaminacyjnej), a wkrótce wniósł do sejmu projekt nowelizacji ustawy.[4] Zakładał on podzielenie doradców na dwie grupy: biegłych doradców podatkowych (osoby które zdały egzamin na doradcę) i pozostałych doradców (wszystkie inne osoby świadczące usługi doradztwa, wpisane do ewidencji działalności gospodarczej oraz likwidację samorządu zawodowego a także obowiązkowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej.
Ostatecznie w wyniku lobbingu środowiska doradców, sejm odszedł od proponowanego kierunku nowelizacji ustawy. Nowelizacja z dnia 4 kwietnia 2001[5] poprawiła najbardziej kontrowersyjne przepisy ustawy, nie odchodząc od jej głównych założeń.
Celem niniejszej pracy jest opisanie funkcjonowania doradztwa podatkowego w Polsce. Jest ono nadal instytucją bardzo świeżą na naszym gruncie. Wystarczy nadmienić, iż pierwszy Krajowy Zjazd Doradców Podatkowych, na którym wyłoniono organy samorządu zawodowego ( Krajowej Izby Doradców Podatkowych) odbył się w końcu stycznia bieżącego roku.
Praca została podzielona na pięć rozdziałów, pierwszy z nich omawia zakres podmiotowy i przedmiotowy doradztwa, warunki konieczne do nabycia uprawnień do wykonywania zawodu, egzamin na doradcę podatkowego, zasady odbywania praktyki zawodowej i formy wykonywania zawodu.
Rozdział drugi jest poświęcony rodzajom i formom umów o doradztwo podatkowe, a także skutkom ich nienależytego wykonania; odpowiedzialności doradcy i jego ubezpieczyciela.
Rozdział trzeci zawiera wykaz praw i obowiązków doradcy oraz omawia zasady etyki zawodowej.
Rozdział czwarty opisuje samorząd zawodowy.
Ostatni rozdział jest rozdziałem porównawczym, mającym zadanie ukazania sposobów uregulowania instytucji doradztwa w wybranych krajach europejskich.
Praca zawiera także dwa załączniki w postaci umowy o usługę doradztwa i umowy o prowadzenie księgi przychodów i rozchodów.
Ze względu na fakt, iż osoby prawne uprawnione do wykonywania doradztwa są zobowiązane czynić to wyłącznie przy pomocy osób fizycznych uprawnionych do wykonywania doradztwa niniejsza praca nie poświęca im wiele uwagi.
§1. Zakres podmiotowy doradztwa podatkowego
Ustawa o doradztwie podatkowym nadała doradztwu podatkowemu charakter wolnego zawodu[6]. Określenie wolny zawód jest zwrotem archaicznym, niedookreślonym jakkolwiek używanym zarówno w języku potocznym jak i prawniczym (art. 88 ...
irq65