Zrównoważona turystyka a rozwój gospodarczy.PDF

El¿bieta Kwella

Piotr Kuropatwiñski

Witold Toczyski

Zrównowa¿ona turystyka a rozwój gospodarczy

Wprowadzenie

W tym opracowaniu podejmujemy próbê analizy istoty turystyki zrównowa¿onej

w wietle dowiadczeñ ró¿nych krajów. Chodzi przede wszystkim o trafn¹ definicjê tej

turystyki, okrelenie jej g³ównych rodzajów, a przede wszystkim, korzystaj¹c z dowiad-

czeñ innych krajów, okrelenie znaczenia tej turystyki dla gospodarki oraz zidentyfiko-

wanie argumentów na rzecz zaanga¿owania w³adz publicznych w sterowanie jej

rozwojem.

1. Pojêcie i zasady zrównowa¿onej turystyki

Zrównowa¿ona turystyka, w jej najczystszym znaczeniu jest ga³êzi¹ gospodarki, która

d¹¿y do mo¿liwie niewielkiego oddzia³ywania na rodowisko naturalne i lokaln¹ kultu-

rê, pomagaj¹c jednoczenie generowaæ dochody, zatrudnienie i zachowywaæ lokalne

ekosystemy w mo¿liwie nienaruszonym stanie. Jest to turystyka odpowiedzialna, wra¿li-

wa zarówno na stan rodowiska naturalnego jak i stan rodowiska kulturalnego. Czêsto

jest przedstawiana w odniesieniu do innych przyjaznych dla rodowiska form turystyki

znanych pod nazw¹ ekoturystyki.

1.1. Definicja ekoturystyki

Ekoturystyka skupia swoj¹ uwagê na lokalnych kulturach, na prze¿ywaniu przygód

w otoczeniu dzikiej przyrody, na wysi³ku wolontariuszy, rozwoju osobowoci oraz ucze-

niu siê nowych sposobów ¿ycia na naszej planecie. Najczêciej jest definiowana jako

podró¿owanie do miejsc, w których naturalna flora, fauna i dziedzictwo kulturalne sta-

nowi¹ g³ówne atrakcje. Odpowiedzialna ekoturystyka obejmuje programy, które mini-

malizuj¹ niekorzystne przejawy oddzia³ywania tradycyjnej turystyki na rodowisko

naturalne, oraz pobudza integralnoæ kultury lokalnej ludnoci. St¹d, poza uwzglêdnia-

niem czynników rodowiskowych i kulturowych, inicjatywy organizatorów ró¿nych

form goszczenia turystów promuj¹ce recykling odpadów i zasobów wody, efektywnoæ

energetyczn¹, oraz tworzenie szans gospodarczych dla lokalnych spo³ecznoci stanowi¹

integraln¹ czêæ ekoturystyki.

Dzia³ania na rzecz zachowania dziedzictwa historycznego, biologicznego i kultural-

nego, zrównowa¿ony rozwój etc. tworz¹ obszary cile wi¹¿¹ce siê z ekoturystyk¹. W fo-

rmu³owanie i opracowywanie polityk sprzyjaj¹cych rozwojowi ekoturystyki anga¿uje siê

wielu profesjonalistów. S¹ to specjalici dzia³aj¹cy w dziedzinie opracowywania geografi-

cznych systemów informacyjnych, zarz¹dzania obszarami chronionej przyrody, fotogra-

fowania dzikiej przyrody, biologii morza i oceanografii, zarz¹dzania parkami

narodowymi i regionalnymi, nauk o ochronie rodowiska, rozwoju kobiet, historycy

i archeolodzy etc.

Poszukiwanie kryteriów zrównowa¿onej turystyki.

Turystyka ta dostarcza informacji. Turyci nie tylko samodzielnie pozyskuj¹ wiedzê na

temat danego miejsca, ucz¹ siê tak¿e jak wspomóc w zachowaniu jego charakteru;

pog³êbiaj¹c jednoczenie dowiadczanie jego specyfiki. Mieszkañcy ucz¹ siê, ¿e to, co dla

nich jest czym zwyk³ym i dobrze znanym mo¿e byæ przedmiotem zainteresowania i stano-

wiæ wartoæ dla przyjezdnych.

Wspiera integralny charakter miejsca. wiadomi specyfiki miejsca podró¿uj¹cy szukaj¹

firm, które akcentuj¹ jego specyficzny charakter w takich dziedzinach jak architektura,

kuchnia, estetyka i ekologia. Przychody z turystyki za pomagaj¹ w promocji i podnosz¹

rynkow¹ wartoæ tych aktywów.

Oferuje korzyci miejscowej ludnoci. Operatorzy turystyki staraj¹ siê w najwy¿szym stop-

niu zatrudniaæ i szkoliæ lokalnych mieszkañców, zaopatrywaæ siê w lokalnych firmach

i korzystaæ z lokalnych us³ug.

Chroni zasoby. wiadomi uwarunkowañ ekologicznych turyci sprzyjaj¹ firmom mini-

malizuj¹cym zanieczyszczenie rodowiska, marnotrawstwo, zu¿ycie energii, wody, chemi-

kaliów stosowanych do kszta³towania krajobrazu oraz zbêdne owietlenie w godzinach

nocnych.

Szanuje lokaln¹ kulturê i tradycje. Zagraniczni turyci ucz¹ siê i stosuj¹ zasady miejsco-

wej etykiety, miêdzy innymi ucz¹c siê kilku zwrotów grzecznociowych w lokalnym jêzyku.

Miejscowa ludnoæ uczy siê, jak uwzglêdniaæ oczekiwania przyjezdnych, które mog¹ siê

ró¿niæ od ich w³asnych.

Nie nadu¿ywa swojego produktu. Interesariusze przewiduj¹ wzrost presji procesów

rozwojowych gospodarki na rodowisko i stosuj¹ ograniczenia oraz techniki zarz¹dzania

w celu zapobie¿enia wyst¹pienia syndromu po³amanych koci z mi³oci. Przedsiêbiorstwa

wspó³pracuj¹ w celu zachowania naturalnych siedlisk dzikiej fauny, miejsc wystêpowania

pami¹tek dziedzictwa historycznego, atrakcyjnych perspektyw widokowych i wytworów

lokalnej kultury.

K³adzie nacisk na jakoæ a nie na iloæ. Lokalne spo³ecznoci mierz¹ sukces turystyki nie

ogóln¹ liczb¹ odwiedzaj¹cych, ale przeciêtn¹ d³ugoci¹ pobytu, skal¹ poniesionych w danej

okolicy wydatków oraz jakoci¹ dowiadczeñ prze¿ytych na miejscu.

Oznacza wspania³e wyjazdy. Zadowoleni, prze¿ywaj¹cy ekscytuj¹ce wydarzenia tury-

ci przywo¿¹ now¹ wiedzê do miejsc swojego sta³ego zamieszkania i sk³aniaj¹ przyjació³

do prze¿ycia takich samych dowiadczeñ zapewniaj¹c ci¹g³oæ nap³ywu kolejnych goci

do danej okolicy.

1.2. Zasady turystyki zrównowa¿onej

Coraz wiêcej dowodów wskazuje, ¿e dla rozwoju turystyki zrównowa¿onej wyma-

gane jest stosowanie zintegrowanego podejcia do planowania i zarz¹dzania turystyk¹ .

Dopiero od niedawna w coraz wiêkszym stopniu docenia siê wa¿noæ ³¹czenia tradycyj-

A manual for sustainable tourism destination management, @BAC@+D AFE GIH JKML NPO Q R SUT V R

nych elementów zarz¹dzania miastem i regionem (takich jak transport, gospodarka prze-

strzenna, marketing, rozwój gospodarczy, bezpieczeñstwo, ochrona przeciwpo¿arowa

etc.) z potrzeb¹ planowania na rzecz turystyki.

Niektóre z najwa¿niejszych zasad zrównowa¿onego rozwoju turystyki zak³adaj¹:

Turystyka powinna byæ inicjowana z pomoc¹ szerszego wachlarza dzia³añ spo³ecz-

noci lokalnej, która powinna zachowaæ kontrolê nad rozwojem turystyki.

Turystyka powinna zapewniaæ lokalnym mieszkañcom wysokiej jakoci miejsca pracy

a tak¿e zadbaæ o powi¹zania miêdzy lokalnymi przedsiêbiorstwami a turystyk¹.

Na ka¿dym szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym powinien zostaæ wprowa-

dzony kodeks dobrych praktyk opracowany na podstawie standardów przyjêtych

w skali miêdzynarodowej. Nale¿y opracowaæ stosowne wytyczne dla firm oferuj¹cych

us³ugi turystyczne, oceny oddzia³ywania na rodowisko, monitorowanie skumulowa-

nych oddzia³ywañ oraz limity dopuszczalnych zmian.

Nale¿y opracowaæ i wdro¿yæ programy edukacyjne i programy szkolenia prowadz¹ce

do poprawy i zarz¹dzania zasobami dziedzictwa historycznego i naturalnego.

1.3. Systemy zarz¹dzania rodowiskiem (EMS) a ekoturystyka

Od czasu upowszechnienia programu Agenda 21, sektor zajmuj¹cy siê oferowaniem

noclegów w miejscowociach atrakcyjnych turystycznie przyj¹³ wiele strategii, sposobów

podejcia i podj¹³ wiele dzia³añ w reakcji na wyzwanie zrównowa¿onego rozwoju tury-

styki. Wród nich mo¿na wyró¿niæ nastêpuj¹ce:

Systemy i narzêdzia zarz¹dzania rodowiskowego;

Edukacjê, rozwijanie wiadomoci ekologicznej, szkolenie i rozprzestrzenianie infor-

macji;

Inicjatywy anga¿uj¹ce pracê wolontariuszy;

Konsultacje i komunikowanie siê z wieloma interesariuszami;

Sporz¹dzanie raportów na temat. oddzia³ywania na rodowisko;

Wdra¿anie zasad Protoko³u z Rio.

Sektor turystyki dostosowa³ siê do re¿imów przyjêtych w systemach zarz¹dzania

rodowiskiem w celu wykazania siê zaanga¿owaniem na rzecz przyjaznej dla rodowi-

ska etyki pracy. Wiele wielonarodowych i niezale¿nych przedsiêbiorstw hotelowych

wprowadzi³o praktyki zarz¹dzania rodowiskiem na poziomie poszczególnych obiektów.

Ramy takiej dzia³alnoci dostosowane zosta³y do wymogów zawartych w okrelonych

politykach dotycz¹cych rodowiska. Prowadzi to do takiego systemu zarz¹dzania, który

kwantyfikuje ró¿norodne przejawy i efekty oddzia³ywania na rodowisko, które s¹

w zgodnoci z polityk¹ i lokalnymi przepisami, jak równie¿ dokumentowaniem poziomu

jakoci funkcjonowania systemu dla prowadzenia dzia³añ inspekcyjnych i audytu. Takie

systemy zarz¹dzania rodowiskiem (environmental management systems EMS) wspo-

magaj¹ firmy w ocenianiu, zarz¹dzaniu i redukowaniu niekorzystnych przejawów od-

dzia³ywania na rodowisko zapewniaj¹c metodologiê umo¿liwiaj¹c¹ integrowanie

zarz¹dzania rodowiskiem z prowadzeniem dzia³alnoci gospodarczej w sposób usy-

stematyzowany.

1.4. Ku turystyce wiejskiej

Turystyka wiejska jest czêci¹ wielkiego procesu w³¹czania obszarów wiejskich do

tej dziedziny gospodarki, jak¹ jest turystyka n . Proces osi¹gania specjalizacji turystyki

AGRO

TURYSTYKA

TURYSTYKA WIEJSKA

TURYSTYKA

NA TERENACH WIEJSKICH

TURYSTYKA MASOWA

TURYSTYKA ALTERNATY WNA

TURYSTYKA

Na powy¿szym schemacie ukazujemy sekwencjê aktywnoci w obszarze turystyki,

której celem jest rozwój obszarów wiejskich. Bowiem w³anie celem wielu spo³ecznoci

wiejskich jest zaktywizowanie turystyki wiejskiej, a w szczególnoci jej wyspecjalizowa-

nej dziedziny, jak¹ jest agroturystyka. Turystyka wiejska staje siê wyrazem ca³ociowego

podejcia do rozwoju wsi maj¹cego na celu osi¹gniêcie zrównowa¿onej ekonomicznej

dywersyfikacji gospodarki wiejskiej. Turystyka wiejska staje siê dziedzin¹ gospodarowa-

nia, w której wystêpuje konkurencja. W studium zrealizowanym na obszarze Ballyhoura

w Irlandii stwierdzono, ¿e aby produkt turystyki wiejskiej odniós³ sukces, musi on byæ na

tyle atrakcyjny, aby regularnie przyci¹gaæ turystów. Produkt musi byæ ukierunkowany

rynkowo i skoncentrowany na jakoci. Unikalnoæ, oryginalnoæ i konkurencyjne ceny

winny stanowiæ jego istotne atrybuty. Asortyment produktów musi byæ rozwijany

w oparciu o potrzeby i pragnienia potencjalnych konsumentów. Produkt musi byæ profe-

sjonalnie sprzedawany p . Skoordynowany rozwój i marketing produktów turystycznych

uprawiana jest przez turystów poszukuj¹cych wiejskiego spokoju. Jest ona daleka od g³ównego nurtu, od

obszarów intensywnego uprawiania turystyki. Zaanga¿owani s¹ w ni¹ odwiedzaj¹cy spragnieni wartociowej

i autentycznej interakcji ze rodowiskiem wiejskim i lokaln¹ spo³ecznoci¹. µ ¶ •„‚M” »‡… ‰ ¾ ¿` À Okrelenie zasad

zrównowa¿onej turystyki wiejskiej Â ˆ¯˜P˘2˙ ˙ ¨ É ˚ ˚ ¸‡¸9¸˝ Ì ¸ ” ˛;ˇ— Ñ 2 Ò ˙ ˛` Ó ˇ Ô Õ Ö×Ì ˛;ˇ Ø P˚ ˇ Ù P Ø ` Ô ˛` ÚÛ P—˚ Ù # Ó ˇ˛=¨2 Ü Ù ˚ ÖÝÙ P Ú 2 ÓÞÌ ˘ ˙ ÖÝÌ

ß Æ à ª âä ; å M æç Ł Ø Œ#º ì P íâî º å ;Œ åï . ð ;ºæ ò . ç í g âì

Agroturystyka óôö ıP ÷ łøMıPœ9ıUßM üüý ; þ

Oddzia³ywanie ekonomiczne turystyki wiejskiej korzyci i z³agodzenie ubóstwa

w³¹czaj¹cej obszary wiejskie przedstawiæ mo¿emy na nastêpuj¹cym schemacie o .

Peter MacNulty œž Ÿ ¡ 2¢ Ÿ #£⁄9¥ƒ; Ÿ P§ ¥¤ ⁄9'«“ M¥¤ ‹P 2›2 ž ®¯Ÿž F œŸ P ° ¢ “2¢ ¯ ž ¢U¤ › £–=¥¤ –=†=¢U⁄‡¢ Ÿž ¥†=¢ Ÿž · Turystyka wiejska

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: