/wg programu zatwierdzonego przez Ministra Edukacji Narodowej
decyzją Nr DKW-4014-45/99/.
Warszawa 2004
Program nauczania języka polskiego w szkole podstawowej (klasy IV – VI)
Autorzy: Jadwiga Kowalikowa, Maria Madejowa, Teresa Chabińska, Bronisław Maj.
Program dopuszczony do użytku szkolnego przez MEN na podstawie recenzji prof. dr hab. Haliny Wiśniewskiej i dr hab. Urszuli Żydek – Bednarczuk.
Numer w zestawie DKW – 4014 – 45/99
Wydawnictwo „Nowa Era”.
Podręczniki:
1. M. Nagajowa „Słowo za słowem”. Podręcznik do kształcenia literackiego, kulturowego i językowego dla klasy IV szkoły podstawowej. WSiP, Warszawa.
2. M. Nagajowa „Słowo za słowem”. Zeszyt ćwiczeń dla klasy IV szkoły podstawowej. WSiP, Warszawa.
3. J. Branicki, H. Chołuj, J. Częścik, M. Czop, L. Szczukowska „W krainie słowa”. Podręcznik do kształcenia językowego dla klasy IV szkoły podstawowej (część 1. i 2.). Wydawnictwo „Harmonia”, Gdańsk.
Tematyka lektur:
· Bóg i człowiek.
· Miłość w życiu człowieka.
· Człowiek i natura.
· Człowiek wśród ludzi.
· Tradycje, obyczaje, zwyczaje.
· Historia i ojczyzna.
Lektury
(dwa duże teksty do wyboru)
Baśnie: J.Ch. Andersen, np. „Dziewczynka z zapałkami“
Bracia Grimm, np. „Czerwony Kapturek”
„Baśnie polskie” (opr. J. Porazińska, wybór)
Legendy: „Smok wawelski”, „Lajkonik”, „Zaklęci rycerze”, „Złota kaczka”, „Wars i Sawa” i inne legendy
Opowiadania : Sempe′ i Gościnny „Rekreacje Mikołajka”,
„Mikołajek i inne chłopaki"
T. Jansson „Opowiadania z Doliny Muminków,
„Pamiętniki Tatusia Muminka”
Z. Kossak- Szczucka „Na paryskim bruku”
Sat-Okh „Biały Mustang”
E. Amicis „Serce”
Powieści: J. Brzechwa „Akademia Pana Kleksa”
M. Krüger „Ucho, dynia, sto dwadzieścia pięć”
A. Lindgren „Dzieci z Bullerbyn”
C. Collodi „Pinokio”
A. Domańska „Historia żółtej ciżemki”
Poezja: Kolędy (wybór)
Poezja ludowa, np. A. Zacharowa – Wnękowa, M.Zientara – Malewska
J. Kochanowski fraszki, np. „Na lipę”, „Na Konrata”
A. Mickiewicz „Pani Twardowska”, „Powrót taty”, „Pan Tadeusz” (fragmenty: Inwokacja, Sad, Ogród, Zachód)
J. Słowacki „W pamiętniku Zofii Bobrówny”
J. Tuwim, np. „Lokomotywa”, „Ptasie radio”, „Figielek”, ”Ptak”
J. Brzechwa „Pchła Szachrajka”, „Tańcowała igła z nitką”
J. Twardowski „Patyki i patyczki”, „Niebieski zeszyt”
Przysłowia: polskie i innych narodów
Kształcenie literackie i kulturowe
Jestem odbiorcą – słucham, oglądam, czytam
· Uważne słuchanie różnorodnych wypowiedzi – rozumienie pojęcia nadawcy i odbiorcy.
· Rozróżnianie intencji wypowiedzi (informacja, pytanie, polecenie, prośba, zaproszenie, życzenie).
· Rozumienie funkcji wypowiedzi: informacyjna, ekspresywna, impresywna, kontaktowa (bez nazywania).
· Słuchanie wypowiedzi kolegów i nauczycieli, przestrzeganie zasad kulturalnej rozmowy.
· Krytyczny odbiór słuchowiska radiowego; zrozumienie treści i uświadomienie swoistości języka (słowo, dźwięk, muzyka). Rodzaje audycji radiowych: informujące i rozrywkowe.
· Krytyczny odbiór audycji telewizyjnych i filmów:
- odróżnianie fikcji literackiej od rzeczywistości,
- uświadomienie charakterystycznych środków wyrazu (film lalkowy, rysunkowy, aktorski, animowany),
- gatunki filmu: baśń filmowa, film przygodowy, historyczny, seriale itd.,
- oglądanie i słuchanie filmu ze zrozumieniem treści, swoistości języka, walorów artystycznych i przesłania moralnego,
- elementy świata przedstawionego w filmie: bohater filmowy, zdarzenia tworzące akcję, sceneria.
· Krytyczne i świadome odbieranie przedstawienia teatralnego:
- poznanie pojęć związanych z teatrem (aktor, scena, kulisy, widownia, kurtyna, inscenizacja, reżyser, dekoracja, scenograf, kostium itd.),
- kreowanie postaci za pomocą środków i znaków teatralnych,
- czytanie z podziałem na role, próby oddania charakteru postaci.
· Głośne czytanie tekstów z poprawną artykulacją, zastosowanie akcentów logicznych, niwelowanie błędów wymowy.
· Ciche czytanie ze zrozumieniem:
- wyodrębnianie postaci i zdarzeń,
- odtwarzanie przebiegu zdarzeń,
- wyszukiwanie odpowiedzi na pytania,
- zwracanie uwagi na odsyłacze znajdujące się przy tekstach.
· Reagowanie na niezrozumiałe wyrazy i zwroty poprzez zadawanie pytań.
· Oglądanie oraz próba interpretacji dzieł sztuki, ich reprodukcji a także ilustracji związanych z lekturą.
· Świadome i krytyczne odbieranie reklam wyrażonych środkami różnych mediów (prasowa, radiowa, telewizyjna, w formie plakatu, planszy, transparentu itd.).
· Czytanie czasopism i komiksów ze zrozumieniem ich treści, zwracanie uwagi na pełnione funkcje, odrębności gatunkowe i walory artystyczne:
- pisma dziecięce,
- periodyki: dziennik, tygodnik, miesięcznik,
- działy w czasopiśmie.
· Rozumienie prostych instrukcji i dokładne wykonywanie poleceń według wskazówek.
· Przyswajanie terminów z zakresu wiedzy o literaturze: bohater, narrator, czas i miejsce akcji, przebieg zdarzeń.
· Rozumienie dosłownego, przenośnego i symbolicznego znaczenia tekstu literackiego.
· Dostrzeganie różnic między językiem literackim, potocznym i gwarowym na płaszczyźnie fonetycznej i słownikowej.
· Wyodrębnianie w tekście opowiadania, opisu i dialogu.
· Dostrzeganie odmienności języka poezji, rozumienie różnic między utworem poetyckim a prozatorskim.
· Wyodrębnianie i nazywanie głównych cech utworu poetyckiego (wers, zwrotka, refren, rym, rytm, osoba mówiąca w wierszu). Elementy gwarowe w języku poezji ludowej.
· Wyodrębnianie cech baśni: fantastyka, nieokreślony czas i miejsce zdarzeń, ożywienie i personifikacja, kontrast dobra i zła, pouczający charakter.
· Wyodrębnianie cech legendy: elementy prawdziwe i fantastyczne świata przedstawionego; legenda a rzeczywistość historyczna.
· Wyodrębnianie cech opowiadania i powieści: bohater jako siła sprawcza akcji, zdarzenia tworzące akcję, nadawca – narrator.
Jestem twórcą – mówię i piszę
· Komunikowanie się w sytuacjach codziennych: powitanie, przedstawianie się, pożegnanie, przeprosiny, prośba, życzenie.
· Precyzyjne odpowiedzi na pytania (zamknięcie myśli w zdaniu), udzielanie krótkich informacji, instrukcji, wskazówek.
· Wyrażanie własnego zdania na dany temat, popieranie wypowiedzi argumentami.
· Opowiadanie o sobie, swoich zainteresowaniach, rodzinie, tradycjach rodzinnych, szkole, miejscowości, regionie.
· Opisywanie przedmiotów, ludzi, krajobrazów, nazywanie własnych uczuć, przeżyć, wrażeń, doznań.
· Opisywanie dzieła literackiego i jego elementów:
- rozpoznawanie elementów dzieła literackiego i ich roli,
- opisywanie świata przedstawionego (realistycznego i fantastycznego),
- opisywanie wyglądu zewnętrznego bohatera literackiego,
- opowiadanie o zdarzeniach tworzących akcję utworu,
- rozpoznawanie i wskazywanie cech baśni, legendy, opowiadania, noweli, powieści.
· Opisywanie utworu ze zwróceniem uwagi na jego wartości, przesłanie moralne (dobro – nagroda, zło – kara).
· Opisywanie utworu poetyckiego ze zwróceniem uwagi na poznane elementy budowy: wers, zwrotka, refren, rym, rytm.
· Opisywanie kolędy i piosenki z wyodrębnieniem i wskazaniem ich cech.
· Wyróżnianie i wskazywanie w utworze elementów gwarowych oraz określanie ich roli.
· Bogacenie słownictwa – wyrazy bliskoznaczne, przeciwstawne i pokrewne, frazeologizmy, przysłowia, powiedzenia.
· Wygłaszanie z pamięci tekstów poetyckich z właściwą intonacją i artykulacją.
· Przeprowadzanie luźnej rozmowy na dowolny temat.
· Stosowanie ćwiczeń kompozycyjnych i stylistycznych.
· Troska o estetykę pisma i prawidłowe rozmieszczenie zapisu (tytuł, akapit, marginesy, trójdzielna kompozycja …).
· Ustne formułowanie prostych form użytkowych: podziękowania, prośby, przeprosin, życzenia, przedstawienia się, zapytania, zaproszenia, z uwzględnieniem takich środków, jak: dziękuję za …, pragnę wyjaśnić …, proszę o …, czy mogę … .
· Redagowanie poprawnych, kilkuzdaniowych wypowiedzi związanych z życiem codziennym lub lekturą.
· Układanie planu odtwórczego jako formy porządkującej utwór oraz planu własnej wypowiedzi.
· Pisanie opowiadań (odtwórczych i twórczych) według zasad obowiązujących przy tworzeniu opowiadań ustnych. Zwracanie uwagi na zastępowanie czasownika „być” innymi słowami. Uświadomienie różnic między językiem mówionym a pisanym.
· Redagowanie opisów przedmiotów, postaci rzeczywistych i literackich, krajobrazów.
· Pisanie listu do różnych odbiorców z zachowaniem wszystkich elementów kompozycji: nagłówka, marginesu, akapitu, zakończenia … . Zwracanie uwagi na poprawną pisownię zwrotów grzecznościowych.
· Sporządzanie notatek (wypowiedzi ciągłe, plany, tabele …) z pomocą nauczyciela na temat lektury, szkolnej imprezy, wycieczki, przedstawienia teatralnego lub filmu.
· Tworzenie prostych, krótkich tekstów informacyjnych do gazetki szkolnej oraz prostych komiksów.
Nauka o języku
Fonetyka i ortografia
· Rozpoznawanie i wskazywanie głosek, samogłosek i spółgłosek.
· Pisownia wyrazów ze spółgłoskami miękkimi.
· Wymowa samogłosek ą, ę oraz spółgłosek i grup spół...
Bozenka79