SŁOWNIK SYMBOLI BAŚNIOWYCH
Symbol jaźni, wieczności, śmierci i zmartwychwstania, kobiecości, dziewictwa, miłości,
prostytucji, energii seksualnej, doskonałości, kultury Zachodu, liczby pięć etc. Występuje
w wielu baśniach i podaniach i ma tam właściwości magiczne - czyni jej posiadacza
osobą godną miłości. Róża jest też bardzo popularna w symbolice chrześcijańskiej i
starożytnej, Jej pięć płatków było według Arystotelesa symbolem pięciu stałych
elementów w przyrodzie (piąty eter) i niezmiennego ruchu kosmosu. Jest więc ona
zarówno symbolem wieczności, jak i upływu czasu. Pięć płatków było też związane z
pięcioma ranami Chrystusa. Inne bardzo popularne znaczenie róży to tajemnica - jeśli w
rysunku jej rzutu poziomego połączymy punkty środkowe co drugiego płatka, to
otrzymamy obraz gwiazdy pięcioramiennej (pentagramu) - symbolu tajemnicy, magii i
czarów. Bardzo istotne są ciernie występujące w róży - są one symbolem cierpienia,
bólu, grzechu i kary za niego. Do róży bez kolców jest porównywana Matka Boska. Co
więcej, czwarta niedziela Wielkiego Postu zwana była Niedzielą Róż.
Róża była jednocześnie symbolem prostytutek i symbolem cnoty - w niektórych
europejskich parafiach najcnotliwsze dziewczęta obdarowywano różami. Róża byłą także
związana z bogiem wina i winnego szału, Dionizosem (Rzymianie uznali ją za doskonałe
lekarstwo na... kaca).
Co do bajki o "Śpiącej Królewnie" (w oryginale tytuł tej baśni, to "Różyczka") - róże
symbolizują zarówno dziewictwo (księżniczka jest dziewicą), tajemnicę (nikt nie wie, jak
działają czary złej wróżki), upływ czasu ("...i po stu latach"), seksualność (pocałunek
księcia) jak i raj (księżniczka zamyka się w swoim wymyślonym świecie, zamyka się na
innych, na życie zewnętrzne - a to zamknięcie przypomina świat autystyków). Róże
obrastające zamek i związane z tym "zastygnięcie w czasie" przypomina świat bohatera
"Blaszanego bębenka" Grassa oraz Nibylandię Piotrusia Pana. W tych wszystkich
przypadkach chodzi o utworzenie swojego własnego tajemniczego i ukrytego świata. Z
punktu widzenia psychologii jest to raczej ucieczka związana z lękiem przed światem.
Królewna odgradza się kolcami, ale jednocześnie wysyła sygnał: "zobacz: jestem
różyczką, piękną, wartą zachodu". Królewna krzyczy o wyzwolenie. Róża krzyczy o
pomoc.
Biorąc pod uwagę tylko róże, wrzeciono i trzynastkę, można pokusić się o stwierdzenie,
iż "Śpiąca Królewna" jest baśnią o dojrzewaniu do kobiecości i do miłości.
Asia i Edi Pyrek
AllPrivate