A.Atlas Grzybów Jadalnych.pdf

Data wydania: 21.10.2010r.

Atlas grzybów jadaldnych

Koźlarzczerwony(wszystkieodmiany)-Leccinumaurantiacum(Bull.)S.F.Gray;

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: pieczarniaki

Podklasa: podstawczaki pieczarkopodobne

Rząd: borowikowce

Rodzina : borowikowate

Rodzaj: koźlarz

Gatunek: koźlarzczerwony

Kapelusz: czerwonopomarańczowy,ciemnolubceglastoczerwony,matowyisuchy,

ośrednicy40-150mm.Brzegkapeluszacienki,skórkanaobwodzie

zwyklezwisapozarurkiwpostacicienkiejbłonki.

Rurki: najpierwbiałe,potembladoszare.Poryokrągłe,drobne,śmietankowokremowe.

Trzon: cylindryczny,pełny,początkowogładkipóźniejzbrązowymikosmkami.

Miąższ: gruby,twardy,biały,poprzekrojeniuciemniejący.Smaknieznaczny,

łagodny,zapachniewyraźny.

Wysypzarodników: brązowy.Zarodnikiośrednicy13-17x4-5µm,gładkie,żółtobrązowawe.

Grzybjadalny: smaczny,nadajesięzwłaszczadoduszenia,atakżedosuszenia.Podobnyjest

koźlarzczerwonyodm.dębowa(Leccinumquercinum).

Występowanie: występujedośćczęstowlasachosikowychlubpodosikamipozalasem.Rośnie

odmajadolistopada.

Borowikszlachetny(prawdziwekwszystkieodmiany)-BoletusedulisBullexFr.;

Gromada: grzyby podstawkowe - Basidiomycota

Klasa: pieczarniaki - Agaricomycetes

Rząd: szczecinkowce - Hymenochaetales

Rodzina: szczecinkowcowate - Hymenochaetaceae

Rodzaj: borowik - Boletus Dill. ex L.: Fr.

Kapelusz: brązowyizwiekiemdociemnobrązowego,czerwonobrązowego,brzegkapelusza

możebyćjaśniejszy,podobnieowocnikiprzykryteściółkąmogąbyć

bardzojasne;najpierwpółkulisty,potemwypukły,ustarychegzemplarzy

poduszkowatorozpostarty;powierzchniagładkalubpomarszczona;przywilgotnej

pogodzie nieco lepka.

Rurki: początkowobiaławe,dośćdługie;łatwooddzielająsięodkapelusza;przy

trzoniezatokowatowycięte.

Pory:

początkowobiaławe,potemżółtedooliwkowozielonych;dośćdrobne,okrągławe

zwiekiemkanciaste;uciśniętenieprzebarwiająsię.

Trzon: białawydojasnobrązowego,dolnaczęśćjaśniejsza,wgórnejczęścilubnacałej

długościtrzonumniejlubbardziejwyraźnabiaławalubjasnobrązowasiateczka,

mniejlubbardziejrozszerzonyupodstawy.

Miąższ: młodybiałyizwarty,ustarszychegzemplarzygąbczasty;podskórkązabarwiony

nabrązowo(czerwonobrązowawo);niezmienny.Zapachprzyjemny.

Smakłagodny,przyjemny(orzechowy).Zapachsuszucharakterystyczny,

intensywny,przyjemny.

Zarodniki: wrzecionowate,gładkie.Wysypoliwkowobrązowy(ciemnooliwkowy).

Występowanie: VII-XI,wlasachiglastychimieszanych,pospolity.

Wartość: bardzosmacznygrzybjadalny,dopuszczonydoobrotuhandlowegonaterenie

Polski.

Gatunki podobne: borowikusiatkowanyBoletusreticulatus,borowiksosnowyBoletuspinophilus,

koźlarzbabka(wszystkieodmiany)-Leccinumscabrum(Bull)S.F.Gray.;

Maślakpstry-Suillusvariegatus(Swartz)O.Kuntze;

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: pieczarniaki

Rząd: borowikowce

Rodzina: maślakowate

Rodzaj: maślak

Gatunek: maślakpstry

Kapelusz: średnica6-15cm,szarożółtylubbrązowożółty,późniejżółtoochrowypłowiejący,

początkowopółkulistyzpodwiniętymbrzegiem,potemwypukły,poduszkowaty,

powierzchniapoczątkowozamszowata,ilcowata(delikatneciemniejsze

kosmki),zwiekiemgładka,nieznacznieoślizgła,skórkazwyklenieoddzielasię

odmiąższu.

Rurki: długość8-12mm,początkowoszarożółte,piaskowożółte,późniejoliwkowe,

ciemnooliwkowe,ciemniejszeodskórkikapelusza,poprzekrojeniulekko

błękitnieją,przyrośniętedotrzonu,pory-początkowożółtawe,późniejbrązowo

oliwkowe,podotknięciubłękitnieją,najpierwbardzodrobne,okrągławe,później

większe.

Trzon: wysokość3-9cm,grubość2-3,5cm,barwykapelusza:udołuciemniejszy,

równogruby,cylindryczny,wydłużony,czasemmaczugowaty,pełny,gładki.

Miąższ: wkapeluszubiaławożółty,kremowyzodcieniempomarańczowym,wtrzonie

żółty,żółtoróżowy,zbrązowymodcieniemupodstawy,czasemróżowawy,po

przełamaniulekkosinieje,dośćmiękkiwkapeluszu,dośćtwardy,niecowłóknisty

wtrzonie;smakizapach:łagodny,kwaskowy.

Wysypzarodników: oliwkowobrązowy.

Grzybjadalny: średniejwartości,najlepszymarynowany.

Występowanie: odczerwcadopaździernika,wborachsosnowych,nawrzosowiskachitorfowiskach,

nanizinachtworzymikoryzęzsosnązwyczajnąiinnymigatunkami

sosen,wgórachzkosodrzewinązwyklewmiejscachwilgotnych,naterenach

piaszczystychpojedynczolubwmałychgrupach,gatunekśredniopospolity,

obszarwystępowaniazmniejszasięwrazzosuszaniemterenu.

Koźlarzbabka(wszystkieodmiany)-Leccinumscabrum(Bull)S.F.Gray.;

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: pieczarniaki

Podklasa: podstawczaki pieczarkopodobne

Rząd: borowikowce

Rodzina: borowikowate

Rodzaj: koźlarz

Gatunek: koźlarzgrabowy

Kapelusz: szarooliwkowy,ochrowobrązowy,szarobrązowy,niekiedyciemnobrązowy,

półkulisty,wypukły,skórkasucha,gładka,podczassuszypopękana.

Rurki: początkowobiałe,późniejbrudnożółtoszare,szarooliwkowe;pouszkodzeniu

barwiąsięnajpierwnaioletowoszaro,późniejnaczarno,prawiewolne,

długie,porydrobne.

Trzon: zczarniawymikosmkaminaszarym,białoszarymtle,wysmukły,wydłużono-

maczugowatyznieznacznymipodłużnymiżeberkami.

Miąższ: brudnobiały,białawy;naprzekrojunajpierwróżowieje,potemprzybiera

barwęioletowoszarą,wkońcuczernieje,wkapeluszujędrny,mięsisty,w

trzoniewłóknisty,smak:łagodny;zapach:niewyróżniasię.

Wysypzarodników: brązowy.

Występowanie: odczerwcadopaździernika,wlasachliściastych,tworzymikoryzętylkoz

grabami,zwyklewmałychgrupkach.

Podgrzybekbrunatny-Xerocomusbadius(Fr.)KuhnexGilb;

Królestwo: grzyby

Gromada:

Klasa: podstawczaki

Rząd: borowikowce

Rodzina: borowikowate

Rodzaj: podgrzybek

Gatunek: podgrzybek brunatny

Kapelusz: średnica3-16cm,odczekoladowobrązowegodokasztanowatobrązowego,powierzchniau

młodychokazówzamszowataimatowa,ustarszychwczasiesuchejpogodygładkii

błyszcząca,wokresieopadów–lepka,skórkaoddzielasięodmiąższutylkoustarychokazów

itoniezbytłatwo.

Rurki: długość10-20mm,początkowokremowelubżółtawe,późniejoliwkowe,poprzełamaniu

siniejące,przyrośniętedotrzonulubwycięte,pory-takiejsamejbarwyjakrurki,podotknięciu

sinieją,nieduże,okrągławe,późniejbardziejkanciaste.

Trzon: wysokość3-15cm,grubość1-4cm,jasnobrązowy,uszczytuiupodstawyjaśniejszy,żółtawy,

napowierzchniomszony,włóknisty,podłużniepręgowany,ustarszychgładki,baryłkowatylub

równogruby,cylindryczny,niekiedywrzecionowaty,czasemumłodychowocnikównieco

rozdętywśrodkupełny.

Miąższ: białawy,kremowylubbladożółtawy,poprzełamaniulekkosiniejący,zwłaszczawpobliżu

rurek,mięsisty,jędrny,twardy;smakizapach:łagodny,słaby,"grzybowy"

Wysypzarodników: 12-17x4-5µm,elipsoidalne,gładkie,wysypbrązowooliwkowy.

Grzybjadalny: jadalny,smaczny,niektórzyuważają,żesuszonyznacznieprzewyższajakościąinnegrzyby

OSTRZEŻENIE!Wstaniesurowymtrujący!Niektórzyautorzydotejporyprzestrzegająprzed

spożywaniempodgrzybkówbrunatnych(szczególniepochodzącychzpółnocno-wschodnieji

południowejPolski),wzwiązkuzeskażeniempokatastroiewCzarnobylu.

Występowanie: odczerwcadolistopada,wstarychdrzewostanachiglastych,główniesosnowych,rzadziej

takżewlasachliściastychimieszanych,podsosnamiiświerkamiorazpoddębamiibukami,

czasemnapniakach,tworzymikoryzęzróżnymidrzewami,alerównieżrozkładaszczątki

roślin,zwyklenaglebiepiaszczystejokwaśnymodczynie,częstogromadnie,gatunekbardzo

pospolityzwyjątkiemniektórychregionów.

Mleczajsmaczny-LactariusvolemusFr;

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: pieczarniaki

Rząd: gołąbkowce

Rodzina: gołąbkowate

Rodzaj: mleczaj

Gatunek: mleczajsmaczny

Kapelusz: żółtobrązowylubbrązowy,suchy,matowy.Zamłoduwypukłyzlekkopodwiniętymibrzegami,

Koźlarzgrabowy-Leccinumgriseum(Quel.)Sing.

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: pieczarniaki

Podklasa: podstawczaki pieczarkopodobne

Rząd: borowikowce

Rodzina: borowikowate

Rodzaj: koźlarz

Gatunek: koźlarzgrabowy

Kapelusz: szarooliwkowy,ochrowobrązowy,szarobrązowy,niekiedyciemnobrązowy,

półkulisty,wypukły,skórkasucha,gładka,podczassuszypopękana.

Rurki: początkowobiałe,późniejbrudnożółtoszare,szarooliwkowe;pouszkodzeniu

barwiąsięnajpierwnaioletowoszaro,późniejnaczarno,prawiewolne,

długie,porydrobne.

Trzon: zczarniawymikosmkaminaszarym,białoszarymtle,wysmukły,wydłużono-

maczugowatyznieznacznymipodłużnymiżeberkami.

Miąższ: brudnobiały,białawy;naprzekrojunajpierwróżowieje,potemprzybiera

barwęioletowoszarą,wkońcuczernieje,wkapeluszujędrny,mięsisty,w

trzoniewłóknisty,smak:łagodny;zapach:niewyróżniasię.

Wysypzarodników: brązowy.

Występowanie: odczerwcadopaździernika,wlasachliściastych,tworzymikoryzętylkoz

grabami,zwyklewmałychgrupkach

Maślaksitarz-Suillus(L.exFr.)bovinusO.Kuntze;

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: pieczarniaki

Rząd: borowikowce

Rodzina: maślakowate

Rodzaj: maślak

Gatunek: maślaksitarz

Kapelusz: średnica40-110mm,kolorżółtobrązowylubczerwonoochrowy,gładki,nagi,

podeszczachbardzośluzowaty.Poryduże,żółte.

Rurki: namłodychowocnikachszarożółtawe,późniejżółte,wkońcubrązowe.

Trzon: cylindryczny,pełny,udołuniekiedyzgrubiały,bezpierścienia,ugóryżółtawy

lub rdzawoochrowy.

Miąższ: lepkiielastyczny,niełamliwy.Wkapeluszuelastyczny,bladożółty,wtrzonie

włóknisty,czerwonobrązowy.

Wysypzarodników: bladobrązowy.Zarodnikiośrednicy6-10x3-4µm.

Grzybjadalny: grzybośredniejwartoścismakowejiodżywczej.Smaknieznaczny,niekiedy

kwaskowaty,zapachniewyraźny,smakowogorszyniżinnegatunkimaślaków.

Nadajesiędosuszeniaimarynowaniazinnymi,smaczniejszymigrzybami.

Występowanie: jestgatunkiemwystępującymnasuchych,piaszczystychglebach

towarzyszącymsośnie.WPolscebardzopospolity,miejscamiwystępuje

masowowokresieodlipcadopaździernika.

późniejprawiepłaskizwgnieceniempośrodku,wreszcielejkowaty.

Rurki: zbiegające,gęste,kremowe,apóźniejżółtawe,brązowiejącepoddotykiem.

Trzon: cylindryczny,pełny,gładki,nagiżółtobrązowyalbobrązowy,zawszejaśniejszyniżkapelusz.

Miąższ: twardyikruchy,kremowy,przypominającyzapachemśledzie.Mleczkobardzoobite,białe,na

powietrzuzabarwiasięnaszaro,początkowosłodkawe,pochwilinieprzyjemne.

Wysypzarodników: kremowy.Zarodnikiprawiekuliste,lekkokolczasteiusiatkowane.Rozmiar:8-12x7-11µm.

Grzybjadalny: grzybjadalny.Możnajeśćnasurowo,lekkoposolonylubsmażonynamaślezkminkiem.W

zasadzietrudnogopomylićzktórymśniejadalnymlubtrującymmleczajem,możetylkozlekko

trującymmleczajempłowym(Lactariushelvus).

Występowanie: rośnieodczerwcadopaździernikawlasachliściastychiiglastych,pojedynczolubwmałych

grupach,najczęściejnaterenachpodgórskich.

Strona 7

Data wydania: 21.10.2010r.

Maślakżółty-Suillusgrevillei(Klotzsch)Sing.Klotzsch;

Maślakziarnisty-Suillusgranulatus(L.)O.Kuntze;

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: pieczarniaki

Rząd: borowikowce

Rodzina: maślakowate

Rodzaj: maślak

Gatunek: maślakziarnisty

Kapelusz: początkowobrązowylubrdzawoczerwony,wdojrzałychokazachżółtoochrowy,nagi

śluzowaty,zeskórkąłatwooddzielającąsięodmiąższu.Zamłodukulisty,dojrzały

poduchowaty,ośrednicy50-100mm.Poryjasnożółte,zamłodudrobne,dojrzałewiększe,

wydzielająbiałekropelkimlecznegopłynu,którepozaschnięciupozostawiająnaporachi

szczycietrzonubrązoweziarenka.

Rurki: najpierwbladożółte,późniejochrowe,wreszciebrązowożółte,przyrośniętedotrzonu.

Trzon: cylindryczny,pełny,bezpierścienia,bladożółty,ugóryzbrązowymibrodaweczkami.W

dojrzałychowocnikachprzypodstawiebrązowawy.

Miąższ: białawy,późniejżółtawy,niezmieniającyzabarwieniapoprzekrojeniu,wkapeluszuzamłodu

miękkijakmasło,późniejażwodnisty,wtrzoniewłóknistSmaknieznaczny,przyjemny,

zapachniewyraźny.

Wysypzarodników: żółtobrązowe.Zarodnikiośrednicy8-12x2,5-4µm,gładkie,bladożółte

Grzybjadalny: smacznygrzyb,używasięgodozup,sosów,duszenia.

Występowanie: wPolscejestgatunkiemczęstym,występującympodsosnamiodczerwcadopaździernika.

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: pieczarniaki

Rząd: borowikowce

Rodzina: maślakowate

Rodzaj: maślak

Gatunek: maślakżółty

Kapelusz: żółtopomarańczowy,gładki,nagi,pokrytyśluzem,wmłodychowocnikachstożkowaty,w

dojrzałychspłaszczonyipoduchowaty,ośrednicy40-150mm.Porynajpierwokrągłe,później

kanciaste,zamłodużółte,zwiekiembrązowożółte,ponaciśnięciuzabarwiająsięnakolor

różowobrązowy.

Rurki: żółte,późniejoliwkowożółte,przyrośnięte.

Trzon: cylindrycznylubmaczugowaty,pełny,zpierścieniemugóry.Nadpierścieniem

cytrynowożółty,

częstozsiateczką,podpierścieniemżółtobrązowy.

Miąższ: żółty,miejscaminiekiedyróżowiejący,wkapeluszumiękkiisoczysty,wtrzonietwardy,

włóknisty.Smaknieznaczny,zapachniewyraźny.

Wysypzarodników: oliwkowoochrowy.Zarodnikiośrednicy7-10x3-4µm,gładkie,bladożółte.

Grzybjadalny: dobrygrzybjadalny,możnaprzyrządzaćnaróżnesposoby.Podobnydomaślakażółtegojest

maślakżółtawy(Suilluslavidus).

Występowanie: tworzymikoryzęzmodrzewiamiiwystępujetylkopodtymidrzewami.WPolscejest

pospolity.Owocujeodczerwcadolistopada.

Maślakzwyczajny-Suillusluteus(L.)S.F.Gray;

Dwupierścieniakcesarski-Catathelasmaimperiale(Fr.)Sing;

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: pieczarniaki

Rząd: pieczarkowce

Rodzina: pieczarkowate

Rodzaj: Catathelasma

Gatunek: dwupierścieniakcesarski

Kapelusz: jasnobrązowy,jasnokasztanowatydopłowego,masywny,ogrubymmiąższu,młodypółkulisty,

potemwypukły,następniewklęsłyobrzegupodwiniętym,czasemzbiałymiresztkamiosłony,

silniewłókienkowato-marmurkowaty.

Rurki: początkowobiałe,późniejżółtawe,pouszkodzeniuplamiąsięnażółto,trochęzbiegającena

trzon,wąskie,niezbytgęste.

Trzon: odgórybiały,białawy,kupodstawiebrązowiejący,bardzogrubyimasywny,ostrozakończony

zpodwójnympierścieniem.

Miąższ: biały,twardy,jędrny;smak:pochwilicierpkiilekkopiekący,zapach:silny,przypominamąkę

lubświeżeogórki

Wysypzarodników: biały

Grzybjadalny: jadalny,podlegaochronieścisłej!(jednocześnieznajdujesięwobowiązującymwykaziegrzy-

bówdopuszczonychdoobrotu!?)

Występowanie: odsierpniadolistopada,wsuchychlasachiglastych,miejscaminaglebachwapiennych,dość

rzadki,wgórachczęstszy.

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: pieczarniaki

Rząd: borowikowce

Rodzina: maślakowate

Rodzaj: maślak

Gatunek: maślakzwyczajny

Kapelusz: średnica4–15cm,ciemnobrązowy,czekoladowobrązowy,czasamiżółtobrązowy.Na

młodychgrzybachpółkulisty,potemspłaszczony,szeroki.Skórkapromieniścieżyłkowana,

lepkaibłyszcząca,wczasiesuszywyschnięta.Dajesięłatwooddzielićodmiąższu.

Rurki: długość6–12mm,cytrynowożółterurki,umłodychowocnikówzakrytebiałą,błoniastą

osłonączęściową.Uosobnikówdorosłychresztkitejosłonypozostająnatrzoniewpostaci

białoioletowego,przyrośniętegopierścienia.Poryrurekpoczątkowookrągławe,nastarszych

okazach kanciaste.

Trzon: wysokość4–11cm,grubość1–2,5cm,jasnożółty,nagórnejczęściwystępująbrązowe

ziarenka.Bardzocharakterystycznącechąjestwystępowanienatrzonieskórkowatego

pierścienia.Potymmożnagorozróżnićodbardzopodobnegomaślakaziarnistego,którynie

mategopierścienia.

Miąższ: kremowy,cytrynowożółtegokoloru,osłabym,charakterystycznymzapachuiłagodnym,

lekko kwaskowatym smaku.

Wysypzarodników: rdzawoochrowy.Zarodnikigładkie,elipsoidalne,orozmiarach7–11×2,5–4μm.

Grzybjadalny:jedenznajsmaczniejszychgatunkówzbieranychwPolsce.Nadajesiędo

duszenia,smażeniaimarynowania,nienadajesiędosuszenia,anidotransportu.Skórkęz

kapeluszanależyusunąćprzedspożyciem(jestkwaśna).Jestbardzoczęstoatakowanyprzez

owady,powodującejegorobaczywienie.

Występowanie: lasyiglaste.Rośniegłówniepodsosnami,gdyżwspółżyjezichkorzeniami–zjawisko

mikoryzy.WcałejPolscebardzopospolity,zwyjątkiemwyższychpołożeńgórskich.

Występujeodmajadopaździernika,aleprzyciepłejjesieniipóźnejzimieznajdowano

dorodneosobnikiwpołowiegrudnia.

Piaskowieckasztanowaty-Gyroporuscastaneus(Bull.)Quel;

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: pieczarniaki

Rząd: borowikowce

Rodzina: piaskowcowate

Rodzaj: piaskowiec

Gatunek: piaskowiec kasztanowaty

Kapelusz: średnica3-12cm,żółtobrązowy,cynamonowobrązowy,rdzawobrunatny,kasztanowaty,

wypukłyzwiekiemspłaszczony,poduszkowaty,skórkaumłodychdelikatnieomszonalub

ilcowata,udojrzałychsucha,gładka,podczassuchejpogodypękanapoletka.

Rurki: długośćokoło8mm,początkowobiałe,białawe,późniejkremowe,żółte,niezmieniają

barwypoprzekrojeniu,najpierwprzyrośnięte,potemprawiewolne,nieprzyrośniętedo

trzonu,pory:białe,kremowe,późniejżółte,oliwkowożółte,podotknięciulekkobrązowieją,

drobne,okrągłe.

Trzon: wysokość3-8cm,grubość1-3cm,barwykapeluszalubnieznaczniejaśniejszy,nieregularnie

cylindryczny,czasemrozszerzonyupodstawy,maczugowaty,początkowopełny,ustarych

owocnikówwewnątrzgąbczasty,wkońcupusty,kruchy,powierzchnianierówna,powgniatana,

matowa,gładka,sucha.

Miąższ: biały,białawy,jasnożółtawy,tużpodskórkąrdzawy,niezmieniabarwypoprzekrojeniu,w

kapeluszumięsisty,dośćtwardy,jędrny,ustarszychokazówkruchy,smak:przyjemny,

łagodny,orzechowy,zapach:przyjemny,łagodny,słaby.

Wysypzarodników: kremowylubbladożółty.

Grzybjadalny: smacznygrzybjadalny,znakomitywmarynatach.

Występowanie: odlipcadopaździernika,wsuchych,ciepłych,świetlistychlasachliściastychiiglastych,

tworzymikoryzęzróżnymigatunkamidrzew,najczęściejzbukami,dębami,sosnamii

świerkami,naglebachpiaszczystychpojedynczo,niezbytczęsty,wniektórychregionach

nawet rzadki.

Pieczarkazaroślowa-Agaricussilvicola(Vitt.)Sacc.,

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: pieczarniaki

Rząd: pieczarkowce

Rodzina: pieczarkowate

Rodzaj: pieczarka

Gatunek: pieczarkazaroślowa

Kapelusz: biały,szybkożółknący,miejscauszkodzoneprzebarwiająsięnażółto,staryzżółtobrązowymi

plamami;6-12cmśrednicy;młodypółkulisty,potemwypukłydorozpostartego,często

zniskimgarbkiem;powierzchniagładka,włóknista,umłodychegzemplarzyczasamitakżez

drobnymi,przylegającymiłuseczkami;brzegprosty,wystającypozablaszki;umłodychmogą

byćwidoczneresztkiosłonynabrzegukapelusza,potemzanikają.

Blaszki: wolne;młodebiałe,potemjasnoszare,szaroróżowe,zwiekiemszarawobrązowe;ostrzebiałe,

nierówne.

Trzon: białylubzzielonkawożółtymodcieniem,dojrzałyniecozbrązowiały,poniżejpierścienia

biały,szybkożółknący,żółtopomarańczowywmiejscachuciśniętych,zwiekiem

żółtobrązowawy;powyżejpierścieniapowierzchniagładka,poniżejwłókienkowatado

aksamitnej,50-100(140)x7-13(15)mm,zwyklezwyraźną,częstoobrzeżonąbulwiastą

nasadą,zespłaszczonymspodem,rzadkopusty.

Miąższ: biały,niezmiennylubjedyniesłabożółknącywpodstawietrzonu;zapachpoczątkowosilny,

przypominającyanyżek,potemsłaby;smakłagodny.

Wysypzarodników: czekoladowobrązowy.

Grzybjadalny :jadalna.

Występowanie: dośćczęsta,wyrastawlasachliściastychiiglastych,odlatadojesieni,naglebachżyznych,

zasadowych.

Pieczarkaszlachetna-Agaricusbitorquis(Quel)Sacc.,

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: podstawczaki

Rząd: pieczarkowce

Rodzina: pieczarkowate

Rodzaj: pieczarka

Gatunek: pieczarka szlachetna

Kapelusz: średnica3-15cm,białawy,kremowy,niekiedyzochrowymiplamami,początkowopółkulisty,

Piaskowiecmodrzak-Gyroporuscyanescens(Bull.)Quel;

Królestwo: grzyby

Gromada: grzyby podstawkowe - Basidiomycota

Klasa: pieczarniaki - Agaricomycetes

Rząd: borowikowce - Boletales

Rodzina: piaskowcowate-Gyroporaceae

Rodzaj: piaskowiec-GyroporusQuél.

Gatunek: piaskowiecmodrzakGyroporuscyanescens

Kapelusz: średnicyod35do150mm.Wkolorzekremowy,słomkowożółtylubzochrowym

odcieniem,wmiejscachdotknięciazmieniającybarwęnaatramentowoniebieską.

Wkształciepoczątkowopółkulisty,późniejwypukły,zwiekiemniecospłaszczony.

Powierzchniamatowa,pokrytadrobnymikosmkowatymiwłóknami,pilśniowata,w

dotykuszorstka.Brzegdługopodwinięty,rurkiniecowystają.

Rurki: długości3do8mm,białawe,kremowelubbladożółtawe,uszkodzonenatychmiast

błekitnieją,przytrzonieprawiewolnelubzatokowatowycięte.

Trzon: długościod50do120mmigrubościod10do30mm.Barwykapelusza,uszczytu

jaśniejszy,poprzełamaniuzmieniającyszybkokolornaatramentowoniebieski.

Napowierzchnidelikatnieotrębiastydoilcowatego,wgórnejczęścizmałymzgru-

bieniem,powyżejktóregojestgładki.Wkształcienieregularniecylindrycznylubu

podstawyzgrubiały.Zzewnątrztwardyikruchy,wewnątrzpoczątkowopełny,

potemwatowaty,wkońcupodzielonypustymikomorami.

Miąższ: ścisły,jędrnyikruchy.Barwybiałejlubjasnokremowej,pouszkodzeniunacałej

powierzchni(kapelusz,rurki,trzon)zmieniającybarwęnaatramentowoniebieską

(rzadkoniebarwiącysię:var.lacteus),potemjaśniejący,przybierającykolorbrudno-

szaro-biały.Zapachnieznaczny,smakłagodny,przyjemny.Wysuszony,albo

poddanyobróbcetermicznejprzybierazłotożółtawąbarwę,zwyjątkiemrurek,które

sąoliwkowobrązowe.

Wysypzarodników: elipsoidalne,gładkie.Wielkości8-16x4-8µm.Wysypkremowylub

jasnoochrowy.

Grzybjadalny: grzybjadalnyZnajdujesięnaczerwonejliściegrzybówwielkoowocnikowychw

Polscezestatusem„R–rzadki”.

Występowanie: wlasachliściastychiiglastych,poddębami,brzozami,sosnami,zwłaszczana

glebachpiaszczystych.WniektórychregionachPolskiczęsty,winnychrzadki.Od

czerwcadopaździernika.

wypukły,późniejspłaszczony,obrzegupodwiniętym,skórkagładka

Blaszki: ubardzomłodychowocnikówbiaławe,potemróżowawe,ustarychczekoladowobrązowe

wolnegęste,wąskie

Trzon: wysokość3-5cm,grubośćokoło2cm,białawy,białokremowy,zwężasiękudołowi,z

podwójnympierścieniemskórkagładka

Miąższ: biały,naprzekrojuróżowiejetwardy,jędrnysmak:łagodny,orzechowyzapach:przyjemny,

przypominaświeżedrewno

Wysypzarodników: ciemnobrązowy

Grzybjadalny: bardzodobrygrzybjadalnyuprawiany.OSTRZEŻENIE!Nienależyzbieraćowocników

rosnącychprzyszosach,ulicachiśmietniskach,możebyćmylonyztrującąpieczarkążółtawą,

jakopieczarkabywajązbieranemłodeowocnikigrzybówśmiertelnietrujących:muchomora

wiosennego,muchomorajadowitego,wieruszkizatokowatejoraznajgroźniejszegozgrzybów

trującychmuchomorasromotnikowego.Niewolnozbieraćzbytmłodychowocnikówze

względunawiększąmożliwośćpomyłki!Zdarzasię,żeamatorzygrzybobraniajakopieczarki

zbierająpurchawiceolbrzymie,któreobjętesąochronąścisłą,adotegonawetniesądo

pieczarekpodobne,nieskładająsięztrzonuikapelusza

Występowanie: odmajadolistopada,najczęściejwmiastachiosiedlach,wparkach,przyśmietniskach,na

brzegachdróg,naulicachprzypłytachchodnikowych,natynkuupodstawystarychmurów,

dosyćpospolita

Strona8

Data wydania: 21.10.2010r.

Lejkowiecdęty-Craterelluscornucopioides(L.)Pers;

Królestwo: grzyby

Gromada: grzyby podstawkowe - Basidiomycota

Klasa: pieczarniaki - Agaricomycetes

Rząd: pieprznikowce-Cantharellales

Rodzina: pieprznikowate-Cantharellaceae

Rodzaj: lejkowiec-CraterellusPers

Gatunek: lejkowiecdęty

Kapelusz: osiąga40-120mmwysokościi20-50mmśrednicy;makształtlejkowatydotrąbkowatego,

Podgrzybekzajączek-Xerocomussubtomentosus(L.)Quel;

Królestwo: grzyby

Gromada: grzyby podstawkowe

Klasa: podstawczaki

Rząd: borowikowce

Rodzina: borowikowate

Rodzaj: podgrzybek

Gatunek: PodgrzybekzajączekLegueuva

Kapelusz: jednoliciezabarwionyoliwkowożółty,żółtoochrowydoszarobrązowego,

oliwkowozielonawy,szarozielonawy,średnicy3-15cm,najpierwpółkulisty,potemwypukłydo

rozpostartego,powierzchniazamszowata,matowa.

Rurki: tejsamejbarwy;długości5-15mm,uciśnięteniebłękitnieją,wyciętedozbiegających.

Trzon: 6-10cmx1,5-2cm,walcowaty,wysmukły,pełny,upodstawyniecocieńszyniżuszczytu,

barwyżółtej,żółtobrązowejlubczerwonobrązowej,trochęwłóknisty,niekiedyzcienkimi

kosmykami,tworzącyuszczytudelikatnąziarnistośćlubrodzajsiateczki.Niekiedycały

żółtoochrawyodintensywnieżółtego,ustarszychokazówupodstawybrązowawy.

Miąższ: białawożółtawy,wtrzoniewyraźnieżółty,niezmiennylubjedynienieznacznieniebieszczejący;

umłodychegzemplarzydośćtwardy,ustarychgąbczasty,zapachsłaby,przyjemny;smak

łagodny.

Wysypzarodników: brązowooliwkowy.

Grzybjadalny: jadalny.Możliwośćpopełnieniapomyłki-dopodgrzybkazajączkapodobnyjesttrochę

podgrzybekzłotawy,któregotrzonwgórnejczęścijestzawszeczerwony.Identyczniezabar-

wioneporymapodgrzybekżeberkowany(Xerocomusspadiceus),jegoowocnikisązwykle

mniejsze.

Występowanie: wlasachiglastychlubliściastych,wszędziedośćpospoliciejakkolwiekprzeważnie

pojedyńczolubtylkopoparęsztuk.Owocujeodlipcadopaździernika,zwyklenakwaśnych

glebach,częstowlasachiglastychwśródkrzewinekborówkiiczarnejjagody.

jestpustydoziemi;cienkomięsisty;stronawewnętrznamakolorczarny,któryzazwyczaj

blaknieistajesięczarnobrązowy;powierzchniastronywewnętrznejjestłuseczkowato-

gruczołkowatanatomiaststronazewnętrznazhymenoforemjestszaradoniebieskoszarej,

gładka,pomarszczonaipofałdowana,zwiekiemoprószonabiałoprzezzarodniki;brzeg

wywinięty,pofałdowany.

Miąższ: cienki,szarobrązowy,czarniawy,kruchy;zapacharomatyczny,przyjemny;smakłagodny.

Wysypzarodników: jajowato-elipsoidalne,gładkie,12-17x9-11µm;wysypbiały,kremowy.

Grzybjadalny: bardzosmacznygrzybjadalnyoprzyjemnymaromacie,którydoskonalezachowujesiępo

wysuszeniu.

Występowanie: dośćczęsty;owocnikiwyrastająodsierpniadolistopadawlasachliściastych,częstopod

bukami,zwyklewdużychgrupach;owocnikisączęstopozrastanezsobą.Lejkowiecdęty

jestbardzocharakterystycznymgrzybemitrudnogopomylićzinnymigatunkami;

najbardziejzbliżonydoniegowyglądemjestpieprznikszary-Cantharelluscinereus,który

mawyraźnielistewkowaty,bruzdowanyhymenofor.

Twardzioszekprzydrożny-Marasmiusoreades(Bolt.)Fr;

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: pieczarniaki

Rząd: pieczarkowce

Rodzina: twardzioszkowate

Rodzaj: twardzioszek

Gatunek: twardzioszekprzydrożny

Kapelusz: średnicy1–4(do6)cm,barwyskórzastożółtejlubochrowobrązowawej(suchybledszy,

białawy),higrofaniczny,zbrzegiemprążkowanymprzezprześwitująceblaszki,gładki

inagi.Zamłodustożkowaty,późniejwypukły,wdojrzałymowocnikupłaski,częstoz

tępymgarbkiempośrodku.

Blaszki: blaszkibardzorzadkie,białawe,podeszczuochrowe,podczassuszykremowe,po

zwilżeniuniecociemniejsze.

Trzon: cylindryczny,pełny,elastyczny,niełamliwy,do8cmwysokościi3-5mmgrubości,

bladoochrowy,białawożółtawy.

Miąższ: bladożółty.Cienki,biały,niezmieniającyzabarwieniapoprzekrojeniu.Maprzyjemny

grzybowy zapach i delikatny smak.

Wysypzarodników: biały.Zarodnikiośrednicy7–10×4-6µm,jajowate,gładkie,bezbarwne.

Grzybjadalny: docelówkonsumpcyjnychużywasięwyłączniekapeluszy,odrzucającłykowatetrzonki.

Wsmakułagodnyoorzechowymposmaku,nadajesięgłówniedozup,sosów.Wformie

suszonejjakoprzyprawa.

Występowanie: rośnienałąkach,pastwiskach,przypolnychścieżkach,naskrajulasów.Wytwarza

owocnikiodmajadolistopada.UWAGA!Pomylićmożnazsilnietrującymilejkówkami,

jaknp.lejkówkaliściowa(Clitocybephyllophila),azwłaszczalejkówkaodbielona

(Clitocybedealbata)rosnącatakżepozalasami.

Podgrzybekzłotawy-Xerocomuschrysenteron(Bull.)Quel;

Królestwo: grzyby

Gromada: jądrowce

Klasa: podstawczaki

Rząd: borowikowce

Rodzina: borowikowate

Rodzaj: podgrzybek

Gatunek: podgrzybekzłotawy

Kapelusz: średnicy3-7cm,ochrowooliwkowy,szarooliwkowylubbrązowooliwkowy,skórkasucha,

matowa,zamszowata,ustarszychpopękananadrobnepoletka,zwłaszczanabrzegukapelusza,

apowstałerysybarwycielistejzodcieniemróżowym,poduszkowatowypukły.

Rurki: umłodychowocnikówkremowożółte,ustarychzielonkawe,ciemnooliwkowe,uszkodzone

zabarwiająsięnazielononiebiesko,przyrośniętedotrzonu.

Trzon: żółtawy,zwyklezczerwonymismugami,zwłaszczaupodstawy50-100x10-15mm,

równogruby,czasemwygięty,długiiwysmukły,podstawaprzeważnieniecozwężona,

powierzchniasucha,gładkalubwzdłużnierowkowana,podstawazbiaławo-żółtawągrzybnią.

Miąższ: żółtobiaławy,jasnożółty,podskórkąkapeluszaczerwony,niezmiennylubsłabobłękitniejący,w

trzoniewłóknisty,wkapeluszugruby,miękki.Zapachsłaby,smakłagodny,lekkokwaskowaty.

Wysypzarodników: oliwkowobrązowy.

Grzybjadalny: jadalny,ośredniejjakości.Możliwośćpopełnieniapomyłki:Podgrzybekobciętozarodni-

kowyXerocomusporosporus-rośniegłówniepoddębami.PodgrzybekczerwonawyXero

comusrubelluszamłoduczerwonejbarwyjednakszybkoblaknąimogąwtedyprzypominać

innegatunkipodgrzybków.PodgrzybekaksamitnyXerocomuspruinatusmaraczejniepękającą

napoletkapowierzchniękapelusza.MniejpodobnyjestpodgrzybekzajączekXerocomussubto

mentosusmaoliwkowożóltykapelusz,aporysąjaskrawozłotożółte.

Występowanie: najpospolitszygrzybrurkowy.Owocnikiwyrastająodlatadojesieni,pojedynczoiwgrupach,

nierazmasowo,wlasachiglastychiliściastych.

Mleczajrydz-LactariusdeliciosusFr;

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: pieczarniaki

Rząd: gołąbkowce

Rodzina: gołąbkowate

Rodzaj: mleczaj

Gatunek: mleczajrydz

Kapelusz: średnicy4–12cm,barwycielistoczerwonawejlubwróżnychodcieniachpomarańczowej,

czasamizdomieszkązieleni.Powierzchniakoncentryczniestrefowana,czasami

jamkowato-plamista.Umłodychowocnikówpokrójkapeluszajestwypukły,dojrzewający

wklęsły,zpłytkimwgłębieniemnaśrodku,ustarychokazówlejkowaty,długoz

podwiniętymibrzegami.Pokrytyśluzowatąprzydużejwilgotnośćipowietrzaskórką.

Rurki: blaszkowy,blaszkibarwypomarańczowożółtawej,podobnejjakkapelusza,oróżnej

długości(mieszane),prostoprzyrośniętelublekkozbiegającenatrzon,cienkieikruche.Po

uszkodzeniuwybarwiająsięlekkozielonawo.

Trzon: długości3–7cmi1–2,5cmśrednicy,barwykapeluszalubjaśniejszy,zciemniejszymi

jamkowatymiplamkami(pozatymgładki),przesiąkniętymleczkiem.Cylindryczny,

początkowopełny,potempusty,przypodstawiezwężony.

Miąższ: barwybladopomarańczowej,zwarty,udojrzałychowocnikówkruchy,przesiąknięty

jaskrawopomarańczowymmleczkiem(długoniezmieniającymbarwy,czasemjaśniejącym

lubciemniejącym,apookresiedobyzieleniejącym),osmakulekkogorzkawym,cierpkimi

słodkawej,owocowejwoni.

Wysypzarodników: niemalkuliste,owymiarachprzeważnie7,5–9×6–7,5μm,opowierzchnipokrytej

amyloidalnąsiateczką,tworzonąprzezbrodawkipołączoneróżnejszerokościlistewkami,

bezporyrostkowej.Wysypzarodnikówkremowylubjasnoochrowy.

Grzybjadalny: jadalny.

Występowanie: kraje,wktórychpotwierdzonowystępowaniemleczajarydzato:Australia,Austria,

Belgia,Czechy,Dania,Finlandia,Francja,Hiszpania,Holandia,Izrael,Japonia,Kanada,

KoreaPołudniowa,KoreaPółnocna,Niemcy,Norwegia,Polska,Portugalia,Słowacja,

Słowenia,StanyZjednoczone,Szwajcaria,Szwecja,Turcja,Urugwaj,WielkaBrytaniai

Włochy.Rozwijasięwlasachimłodnikachiglastych,wobecnościsosen,napiaszczystych

glebach.Owocnikiwytwarza(wEuropie)przeważnieodsierpniadopaździernika.

Czubajkakania-Macrolepiotaprocera(Soop.)Sing;

Królestwo: grzyby

Gromada: grzyby podstawkowe

Klasa: pieczarniaki

Rząd: pieczarkowce

Rodzina: pieczarkowate

Rodzaj: czubajka

Gatunek: czubajkakania

Kapelusz: 10-30cmśrednicy,jasnobrązowyubardzomłodychokazówkulistylubjajowaty,nadługim

trzonie,niepopękanyibarwyczerwonawobrązowej;potemwypukły,następniepłasko,

parasolowato,rozpostartyzgarbkiemnaszczycie.Odbrzeguskórka,popękanynaduże,grube

włóknisto-wełnisto-strzępiaste,jasnobrązowoełuski.Środekgładki,ciemniejszykubrzegom

jaśniejszy,białobrązowawylubpłowy.Powierzchniasucha,popękana,pokrytabrązowymi,

grubymi,odstającymi,dachówkowatymiłuskami,pomiędzyktórymiprześwitujejaśniejsza

skórka.

Rurki: białe(białawe,kremowe)miękkieikruche.Szerokie(10-20mm)igęste;nieregularne,

wybrzuszone,wolne,wyraźnieoddzieloneodtrzonuostrze,ustarychokazówmożebyć

zbrązowiałe,blaszkigęste.

Trzon: 15-40cmx1-4cm.Białawybarwykapelusza,drobnebrązowawełuseczkilub

zygzakowatywzórzporozrywanejskórkinajaśniejszymtle,młodyjednoliciebrunatny,

cylindryczny,bardzodługi,smukły,pustywśrodku,podstawabulwiasta(do4cmśrednicy)

obrośniętabiałągrzybnią.Pierścieńwyraźny,podwójny,grubobłoniasty(mocny),ugóry

białokosmkowy,udołubrązowawy,przesuwalnyłatwoodłamujesięodkapelusza,

Miąższ: białydelikatnyniezmiennywkapeluszu,udojrzałychokazówwatowatywtrzoniezdrewniały,

włóknisty,łykowaty.Smakłagodny,orzechowy;zapachsłaby"grzybowy"-przyjemny.

Wysypzarodników: wysypbiały.

Grzybjadalny: jadalny.

Występowanie: pospolity.Od(czerwca)lipcadolistopada,główniewświetlistychlasachliściastychpod

bukami,rzadziejwiglastych,naskrajulasu,nałąkach,lubimiejscatrawiaste,ciepłe,gleby

wapienneilekkie.Owocnikiwmałychgrupachlubpojedynczo,grzybsaproiczny.

Kolczakobłączasty-HydnumrepandumL.:

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: pieczarniaki

Rząd: pieprznikowce

Rodzina: kolczakowate

Rodzaj: kolczak

Gatunek: kolczakobłączasty

Kapelusz: średnicydo4-10(15)cm,wśrodkuzwyklewklęsły,barwabiaławadobladopomarańczowej.

Powierzchniasucha,nagaigładka,czasemdelikatnieomszony.Kształtzmienny,brzeg

podgiętyinieregularny.Charakterystycznącechąjestjegokruchość.Owocnikiczęstozrośnięte

po kilka.

Trzon: średnicado3cm,wysokośćdo7cm,zwykleekscentryczny.Barwabiaładożółtawej

(jaśniejszyodkapelusza),młodszeegzemplarzenaogółomszone,starsze–gładkie.Po

skaleczeniuplamiącysięchromowożółto.

Miąższ: kolcedługoścido6mm,gęsteizbiegającepotrzonie.Barwabiaławadobladopomarańczowej.

Kruchetaksamojakikapelusz.

Wysypzarodników: białydobladokremowego,nieamyloidalny.Zarodnikibezbarwneigładkie,prawie

kuliste,orozmiarach5,5-8,5x6,5-9μm.

Grzybjadalny: zapachismakświeżychowocnikówjestprzyjemny,natomiaststareegzemplarzestająsię

gorzkieizewzględunakwaskowatysmakjegowartośćkonsumpcyjnajesttrzeciorzędna.W

Polscejestrzadkozbierany.Nadajesiędosuszeniaiprzyrządzaniakonserw.Kolczaka

obłączastegomożnapomylićzjadalnymkolczakiemrudawym(Hydnumrufescens).

Występowanie: rośnieodlipcadopaździernika(listopada)wlasachiglastych,liściastychorazmieszanych.

Lubiglebyilasteodużejzawartościwapnia.Mikoryzętworzynajczęściejześwierkiemi

bukiem.Owocnikiwyrastajączęstowdużychgrupach.

Pieczarkadwuzarodnikowa-Agaricusbisporus(Lange)Sing.Imbach

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: pieczarniaki

Rząd: pieczarkowce

Rodzina: pieczarkowate

Rodzaj: pieczarka

Gatunek: pieczarka dwuzarodnikowa

Kapelusz: średnicy4-10cm,barwybiałej,szarobiałejdobrązowawej.Skórkaod

promieniowo-włókienkowejdoprzylegającołuskowatej.

Rurki: blaszkiniedochodządotrzonu.

Trzon: biały,zpierścieniemczęstogrubawym,odprostoodstającegodowzniesionego.

Miąższ: słaboczerwieniejący,osłabym,przyjemnymzapachu.

Wysypzarodników: brązowy.Zarodnikiośrednicy6-8x5-6µm.Podstawkizawszedwuzarodnikowe.

Grzybjadalny: powszechnieuprawiany;możnagospożywaćnasurowo.

Występowanie: rośnieodmajadowrześnia,napolach,wparkach,wmiejscachnawożonychobornikiem,

nastosachkompostowych,rzadkowlasach.Uprawianajestnapodłożuskładającymsię

główniezesłomyikońskiegonawozu;naotwartejprzestrzeninieczęsta.Wśladowych

ilościachwpieczarcedwuzarodnikowejwystępujeMMH(monometylohydrazyna):lotna

pochodnahydrazynyowzorzesumarycznymCH3N2H3,substancjaktórajest

wykorzystywanajakopaliwohipergolowewsilnikachrakietowych.

Strona9

Data wydania: 21.10.2010r.

Pieczarkalśniąca-AgaricussilvaticusSchaeff.

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: pieczarniaki

Rząd: pieczarkowce

Rodzina: pieczarkowate

Rodzaj: pieczarka

Gatunek: pieczarkalśniąca

Kapelusz: średnica4-8cm,szary,bladoochrowy,cynamonowobrązowy,gęstopokryty

ciemnobrązowymiłuseczkami,przeważnieprzylegającymidoskórki,początkowoprawie

kulisty,stożkowaty,późniejwypukły.

Blaszki: szerokość5-8mm,początkowobiaławe,różowocieliste,łososioworóżowe,wmiarę

dojrzewaniaowocnikastająsięszaroczerwone,czerwonobrązowe,wkońcuciemnobrązowe,

czekoladowobrązowe,wolnegęste.

Trzon: wysokość3-12cm,grubość1-2,5cm,białawylubszarawy,wmiejscachuszkodzonych

czerwienieje,potembrązowieje,cylindryczny,upodstawylekkobulwiastorozszerzony

ipokrytybiałągrzybnią,gładkipierścień-białawy,ustarszychokazówbywabrązowawy

szeroki,cienki,odstający.

Miąższ: białawy,naprzekrojusilnieczerwienieje,potembrązowieje,mięsisty,stosunkowocienki,

dośćkruchy,smak:łagodny,przyjemny,"grzybowy";zapach:przyjemny,"grzybowy"lub

przypominaświeżedrewno.

Wysypzarodników: czekoladowobrązowy.

Grzybjadalny: dobrygrzybjadalny,większośćpieczarek,którychwEuropiewystępujeokoło60

gatunków,rośniepozalasem;sąwśródnichgrzybyjadalneitrujące;niektóregatunkiz

licznymiodmianamisąpowszechnieuprawianeprawienacałymświecie;wpełni

zautomatyzowanejuprawieprzemysłowejroczneplonyz1mkwadratowegosięgają

120kgowocników.

OSTRZEŻENIE!Trującymgatunkiempieczarkijestpieczarkażółtawa,bywamylony

zgatunkamiśmiertelnietrującymi:muchomoremplamistym,muchomoremwiosennym,

muchomoremjadowitymimuchomoremsromotnikowymorazwieruszkązatokowatą,nie

należyzbieraćzbytmłodychowocnikówzewzględunawiększąmożliwośćpomyłki!Zdarza

się,żeamatorzygrzybobraniajakopieczarkizbierająpurchawiceolbrzymie,któreobjętesą

ochronąścisłą,adotegonawetniesądopieczarekpodobne,nieskładająsięztrzonui

kapelusza.

Występowanie: odlipcadopaździernika,saproityczny,wlasachiglastych,głównieświerkowych,takżew

lasachmieszanych,naglebachzasobnychwzwiązkiazotowe,pojedynczolubgromadnie,

niezbyt pospolity.

Boczniakostrygowaty-Pleurotusostreatus(Jacq.)Kummer;

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: pieczarniaki

Rząd: pieczarkowce

Rodzina: boczniakowate

Rodzaj: boczniak

Gatunek: boczniak ostrygowaty

Kapelusz: średnicyod5do15cm,(spotykasięstarszeowocnikiznaczniewiększe)kształtem

przypominaostrygęlubwydłużonyjęzyk;kolorodbiałegodociemnoszarego,najczęściej

siny,gładki,matowy.

Blaszki: umłodychowocnikówbiałe,późniejciemnieją(brązowieją)zbiegająnatrzon,wysyp

zarodnikówbiałylubbrązowawy.

Trzon: białawy,głębokoosadzonywkapeluszuzwyklekrótki,anawetledwozaznaczony.

Miąższ: masywny,biały,ołagodnymsmakuidelikatnymzapachugrzybowym.

Wysypzarodników: biały.Zarodnikiośrednicy8-12x3-4µm.

Grzybjadalny: bardzosmaczny,alenastarośćstajesięłykowaty.Owocnikiboczniakadostarczająłatwo

przyswajalnegobiałka,kwasufoliowego,aminokwasów,witaminzgrupyBisoli

mineralnych;wykrytownichtakżeobecnośćsubstancjidziałającejprzeciwnowotworowoi

obniżającejpoziomcholesteroluwekrwi.Wwielukrajach,wtymwPolsce,prowadzisię

uprawęboczniakaostrygowatego.

Występowanie: rośnienapniachdrzewliściastych,grzybniapowodujebiałązgniliznędrzewa,możnago

spotkaćnajczęściejkołodróg,naściętychpniachtopóliwierzb,wlesienapowalonych

pniachbukowych.Owocnikipojawiająsiępóźnąjesienią(listopad),apodczasłagodnej

zimynawetwstyczniuilutym.Wysypjestobity;najednympniu,pozostałympościęciu

topolimożnazebraćnawetkilkanaściekilogramówowocników.Boczniakwystępuje

główniewśrodkowympaśmiepółkulipółnocnej,alespotykasięgorównieżnapółkuli

południowej.Uwagi:boczniakjestgrzybemjadalnymśredniejjakości,alecenionymprzez

zbieraczy,ponieważniejestatakowanyprzezowadyiwystępujewokresie,gdypoza

zimówkąaksamitnotrzonową,nicwięcejnierośnie;najlepiejsmakujeobgotowanyi

przyrządzonyjakkotletschabowy,możebyćtakżemarynowany,duszonywśmietanieitp.

Jestgrzybemuprawianymnaskalęmasową.możnagouprawiaćamatorskonapniach,

kłodach,grubychgałęziach.Mawielewalorówzdrowotnych.

Uchobzowe-Hirneolaauricula-judae(Bull.ExSt.Amans)

Królestwo: grzyby

Rząd: uszakowce

Rodzina: uszakowate

Rodzaj: uszak

Gatunek: ucho bzowe

Kapelusz: 4-10cmszerokości;nazwagrzybapochodziodkształtuprzypominająceucho.Jednakżeto

"ucho''możebyćrównieżmuszelkowate,odwrotniemiseczkowate,płatowe,skręconelubu

nasadyzwężonewkształcietrzonu.Barwyczerwonobrązowejdooliwkowobrązowejlub

ioletowoszarej.Nagładkiej,błyszczącej,poprzecinanejlistwamistroniewewnętrznej

znajdujesięwarstwazarodnikonośna,podczasgdybezpłodnastronazewnętrznajest

puszyścieilcowataiszarawa.

Miąższ: ciemnobrązowy,wilgotnyjestgalaretowatylubchrząstkowaty,elastyczny,prześwitujący;

bezsmakuizapachu;wysuszonyjesttwardy,łamliwy,pomarszczony,bardzolekki,silnie

skurczonyprzywilgotnejpogodziepowracadopierwotnychrozmiarów.

Wysypzarodników: biały,nieamyloidalny.Zarodnikiwielkości16-23x6-7µm.

Grzybjadalny: dobrygrzybjadalny.WEuropiegrzybtenjestrzadkozbierany,wysokocenionyjestw

kuchnichińskiejijapońskiej.Należydonajpopularniejszychgrzybówjadalnychijest

składnikiemwielupotraw.Jestprawiepozbawionysmaku,jednakżespożywanyjestdla

swegochrząstkowategowalorukulinarnego.

Występowanie: jakopasożytżyjenachorymbądźobumierającymdrewnie.Rośniewciągucałegoroku,

zwłaszczaodsierpniadogrudnia,apodczasłagodnejzimywystępujenawetdopóźniej

wiosnynapniakachipniachdrzewliściastych,zwłaszczanabzieczarnym

(SambucusnigraL.),rzadkonadrewnieiglastym.Wczasiewilgotnejpogodytworzy

gromadneowocnikiwkształciemałżowinyusznej,częstofalistowygięteipostrzępione.

Twardziak(Shii-take)-Lentinusedodes(Berck.)

Pieczarkaogrodowa-Agaricushortensis(Cooke)Pil.

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: pieczarniaki

Rząd: pieczarkowce

Rodzina: pieczarkowate

Rodzaj: pieczarka

Gatunek: pieczarka ogrodowa

Kapelusz: umłodychowocnikówbiały,ustarszychszarobrązowy,najpierwpółkulistyobrzegu

podwiniętym,późniejwypukły,jedwabistaskórkawmiarędojrzewaniaowocnikapokrywa

siękosmkami.

Blaszki: najpierwróżowe,późniejbrązoweażdobrązowoczarnychwolnegęste.

Trzon: biały,cylindryczny,krótkizbiałympierścieniem.

Miąższ: biały,podskórkąodcieńczerwonawyjędrny,mięsisty,smakizapach:anyżowo"grzybowy".

Wysypzarodników: ciemnobrązowy.

Grzybjadalny: smaczny,uprawiany.OSTRZEŻENIE!Możebyćmylonyztrującąpieczarkążółtawą,

śmiertelnietrującymmuchomoremwiosennymimuchomoremjadowitymorazwieruszką

zatokowatą,bywamylonyzmuchomoremsromotnikowymniewolnozbieraćzbytmłodych

owocnikówzewzględunawiększąmożliwośćpomyłki!Bywa,żeamatorzygrzybobrania

jakopieczarkizrywająpurchawiceolbrzymie,któreobjętesąochronąścisłą,adotegonawet

niesądopieczarekpodobne,nieskładająsięztrzonuikapelusza.

Występowanie: odczerwcadopaździernikawogrodachnaglebiesilnienawożonej,nakompoście.

Pieczarkapolna-Agaricuscampestris(L.)Fr.,

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: pieczarniaki

Rząd: pieczarkowce

Rodzina: pieczarkowate

Rodzaj: pieczarka

Gatunek: pieczarka polna

Kapelusz: biały,nagilubzrzadkimiszarobrązowymiłuskaminaczubku,zamłoduprawiekulisty,

późniejwypukły,nakoniecspłaszczony.Wmłodychowocnikachbrzegkapelusza

połączonyjestztrzonembłoniastąosłoną.

Blaszki: najpierwróżowe,późniejczerwonawe,wreszcieciemnobrązowe,wolne.

Trzon: cylindryczny,pełny,łatwoodłamującysięodkapelusza,zbiałymbłoniastympierścieniem

ugóry.Powierzchniagładka,biała.

Miąższ: Ścisły,jędrny,elastyczny,biały,poprzekrojeniumiejscamiróżowieje.Smakprzyjemny,

zapach lekko grzybowy.

Wysypzarodników: czarnobrązowy.Zarodnikiośrednicy7–10x5–6µm.

Grzybjadalny: grzybjadalny,używanyjakododatekdoróżnychmięsnychdańorazdozup.Dopieczarki

szlachetnej(polnej)podobnajestpieczarkamiejska(Agaricusbitorquis).Maonajednak

zawszenagikapeluszipodwójnypierścieńnatrzonie.Rośnieodmajadolistopadana

rumowiskachiprzymiejskichdrogach.Jadalna.

Występowanie: rośnieodmajadolistopadanałąkach,pastwiskachirowachprzydrożnych,najczęściejna

dobrzenawożonychmiejscach,np.nałąkach,gdziepasiesiębydło.

Pieprznikjadalny(kurka)-CantharelluscibariusFr;

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: Agaricomycetes

Rząd: pieprznikowce

Rodzina: pieprznikowate

Rodzaj: pieprznik

Gatunek: pieprznikjadalny

Kapelusz: lejkowatyśrednica1-7cm,odbladożółtegodopomarańczowego,powierzchniagładka,

matowa,początkowopółkulisty,późniejpłaskidolejkowatowklęsłego,brzegpodwinięty,u

starszychokazówfaliściepowyginany,postrzępiony.

Blaszki: barwykapeluszawpostacigrubych,żylastychfałdzbiegającychnatrzonfałdyczęsto

rozwidlonelubłączącesięwzajemnie.

Trzon: wysokość3-6cm,grubość0,8-2,5cm,niecojaśniejszyodkapeluszalubtejsamejbarwy,w

górzerozszerzonypełny.

Miąższ: białawy,zwarty,mięsisty,smakłagodny,ustarszychokazówprzypominapieprz,zapach

przyjemny.

Wysypzarodników: 7-124-6,5µm,elipsoidalne,gładkie,bezbarwne,wysypbiaławylubżółtawy.

Grzybjadalny: jadalny,smaczny,twardy,stosunkowociężkostrawnybardzodużezastosowanieiznaczenie

gospodarcze.

Występowanie: odkońcamajadopołowylistopada,wróżnychlasach,główniewsiedliskachborowych,

tworzymikoryzęprzeważniezsosnąiświerkiem,atakżezdębemigrabem,naziemi

wśródmchulubopadłychliści,gromadnie,pospolity.

Królestwo: grzyby

Gromada: podstawczaki

Klasa: pieczarniaki

Rząd: pieczarkowce

Rodzina: twardzioszkowate

Rodzaj: Lentinula

Gatunek: Lentinula edodes

Kapelusz: brązowy,czerwonobrązowy,szarobrązowy;5-12/15cmśrednicy;początkowokulisty,z

wiekiemwypukłydorozpostartego,powierzchniazbiałymiłuseczkami,kosmkami,

większyminabrzegukapelusza,brzegpodwinięty.

Blaszki: białawe,gęste;szerokie,przyrośniętelubwycięte.

Trzon: białawy,zwiekiembrązowiejący,wygięty,powierzchniazbiałymi,dużymikosmkami,

pełny,twardy.

Miąższ: białawy,elastyczny,wtrzonietwardy;zapacharomatyczny;smakprzyjemny,łagodny,

korzenny.

Wysypzarodników: biały.

Grzybjadalny: jadalny.

Występowanie: wnaturzewystępujewJaponiiiChinach.Owocnikiwyrastająwgrupach,namartwym

drewnieliściastym.

Trulaletnia-TuberaestivumVitt;

Królestwo: grzyby

Gromada: woreczniaki

Klasa: kustrzebniaki

Rząd: kustrzebkowce

Rodzina: trulowate

Rodzaj: trula

Gatunek: trulaletnia

Kapelusz: podziemny,wformiebulwy,któramożeosiągaćwielkośćziemniakaiwagędo0.5kg,

średnicę2-11cm;powierzchniaciemnobrązowadoczarnej,zgrubymibrodawkami,2-5

mm,brodawkidośćregularne,piramidalne,wielokątne.Glebapoczątkowobiała,wmiarę

dojrzewaniaszarawalubżółtawaidojrzałabrązowadoczerwonobrązowejzbiałymi

żyłkami;zapachintensywny,przyjemny.

Wysypzarodników: szerokoelipsoidalne,owymiarachprzeważnie25–50×17–37μm(rozmiaryzależneod

ichilościwworku),zpowierzchniąpokrytąsiatkowatąornamentacjąowysokości2,5–3

μm,początkowobezbarwne(hialinowe),podojrzeniużółtelubżółtobrązowe.

Grzybjadalny: AskokarpyTuberaestivumsąjadalne,jednakmająmniejszewalorysmakoweodtruli

białej(piemonckiej)czyczarnozarodnikowej(perygordzkiej).Obecnieokreślanajako

"grzybkorzennyośredniejjakości"]chociażwstarszychpublikacjachjako"bardzo

smacznygrzybjadalny,jedenznajcenniejszychgatunkow".

Występowanie: występowanietruliletniejpotwierdzonow:Austrii,Australii,Bułgarii,Danii,Francji,

Hiszpanii,Niemczech,Portugalii,Słowenii,StanachZjednoczonych,Szwecji,Węgrzech,

WielkiejBrytaniiiWłoszech.NaCzerwonejliścieroślinigrzybówPolskijestzaliczana

dogatunkówwymarłych("Ex").Gatunektenrozwijasięwlasachliściastych(czasami

iglastych),częstopodbukamilubdębami,nawapiennychglebach.Wytwarzaowocnikiod

sierpniadogrudnia(wEuropie),przeważnie10–15cmpodpowierzchniągruntu.

Strona10

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: