Rubinia.pdf

Czasopismo pszczelarskie PASIEKA - pszczelarstwo, pszczoły, ule, miód, informacje...

Page 1 of 3

pszczoły.pl>Dwumiesięcznik Pasieka Szukaj

W MOJEJ PASIECE ABECADŁO NAUKA W PASIECE CHOROBY W PASIECE PRODUKTY PASIECZNE ARCHIWUM

PRZYRODA WOKÓŁ PASIEK

W numerze

Robinia Wspaniałe drzewo poŜytkowe i

dekoracyjne

Wszystkim smakoszom miodów

odmianowych znany jest z pewnością miód

akacjowy. Ma on jasną barwę,

charakteryzuje się bardzo delikatnym

smakiem oraz tym, Ŝe długo nie

krystalizuje. Powstaje dzięki mozolnej

pracy pszczół zbieraczek, które przynoszą

do ula nektar wydzielany przez kwiaty

robinii akacjowej. Gatunek ten zwany

inaczej grochodrzewem, a potocznie po

prostu białą akacją, jest obok lipy jednym z

najlepszych rodzimych drzew

miododajnych.

RODZAJ Robinia obejmuje 4 gatunki występujące w Ameryce Północnej i Środkowej. W

Polsce powszechnie spotykana jest robinia akacjowa ( Robinia pseudoacacia L. ), która

masowo występuje równieŜ na południu Europy, głównie na Węgrzech i w Rumunii. Do

zalet tego gatunku zaliczyć moŜna przede wszystkim niskie wymagania glebowe. Nie

bez znaczenia pozostaje równieŜ fakt, Ŝe robinia współŜyje z bakteriami brodawkowymi

i ma zdolność wiązania wolnego azotu z powietrza. Nadaje się więc na wszelkiego

rodzaju nieuŜytki o słabych piaszczystych glebach, do umacniania stromych zboczy,

nasypów, wyrobisk piaskowych, itp. Znaczenie robinii jako rośliny przeciwdziałającej

erozji terenów górskich docenili Koreańczycy i ponad sto lat temu sprowadzili ją do

swego kraju. Obecnie, z racji tego Ŝe ponad 80% jego powierzchni to tereny górzyste,

stała się tam główną rośliną poŜytkową. We wszystkich wymienionych wyŜej krajach

pszczelarze zbierają wspaniały miód robiniowy. Warto więc przyjrzeć się bliŜej z

pszczelarskiego punktu widzenia temu gatunkowi i poznać jego niewątpliwe walory.

Robinia akacjowa jest drzewem dorastającym do

25 m wysokości. Daje ona odrosty korzeniowe,

co jest jej naturalnym sposobem rozmnaŜania.

Z tego teŜ względu leśnicy traktują robinię jako

gatunek niepoŜądany w zwartych kompleksach

leśnych. Tolerują ją natomiast na obrzeŜach

lasów i w pasach przydroŜnych. Drzewo to ma

ciemną, głęboko spękaną korę. Młode pędy

mają przekrój kanciasty, są gładkie lub nieco

owłosione i wytwarzają przylistkowe ciernie.

Liście złoŜone z kilku do kilkunastu

nieparzystych listków rozwijają się na wiosnę

dość późno, co jest uwaŜane za wadę tego

gatunku. Wszystkie niekorzystne i mniej

poŜądane cechy robinia rekompensuje w okresie

kwitnienia. Wytwarza kwiaty typu

motylkowatego, białe z Ŝółtą plamką na

Ŝagielku, zebrane w luźne grona długości do 20

cm, które wydzielają bardzo przyjemny i

intensywny zapach. Jej kwitnienie przypada

przewaŜnie na przełom maja i czerwca lub na

początek czerwca. W tym czasie w Polsce

rozpoczyna się okres poŜytków głównych,

których nadejście sygnalizuje zakwitanie takich

roślin poŜytkowych jak właśnie robinia czy malina i koniczyna biała. Mimo Ŝe w tym

czasie pszczoły mają zapewniony dostatek poŜytków, to bardzo chętnie wybierają

robinię, jeśli tylko znajduje się ona w pobliŜu pasieki.

Robinia oferuje bowiem pszczołom bardzo duŜe

ilości nektaru, wabiąc je jednocześnie niezwykle

przyjemnym zapachem kwiatów wyczuwanym

takŜe przez, jakŜe niedoskonały przecieŜ, węch

człowieka. Wystarczy, Ŝe zakwitnie choćby jedno

małe drzewo robinii, a juŜ jego zapach roznosi

się po okolicy, dostarczając człowiekowi

przyjemnych wraŜeń i informując jednocześnie

owady pszczołowate o obfitym poŜytku. Drzewa

Wydarzenia

Jubileusz profesora

Jerzego Woyke

Apimondia 2009

Kamiańskie klimaty

W mojej pasiece

Robinia Lepka

fot. Zbigniew Kotłowski

Zimowa pasieka

Drzewa i krzewy dla

naszej pasieki

Ul leŜak dla hobbysty,

cz. 1.

Moja metoda

zintegrowanej walki z

Varroa destructor

Pozyskujmy pierzgę

Kalejdoskop

Miody pitne, sycone

czy niesycone?

Z Pasieką w świat

4 000 000 kilo miodu

w 6 tygodni

Międzynarodowe

Kongresy

Pszczelarskie

Apimondii

Nauka w pasiece

Monitorowanie

mikroklimatu rodziny

pszczelej

system WMA, cz. 1.

Wszystko, co o

plastrze i wosku

pszczelim wiedzieć

naleŜy, cz. 4.

Robinia włochata

fot. Zbigniew Kotłowski

Pasieka poleca

Miód i produkty

pszczele dla zdrowia,

urody i podniebienia

Z pasieki do kuchni

Ptysie, sernik z pianką

Historia

Saga rodu Kurpielów

http://www.pasieka.pszczoly.pl/index.php?s=vjufile&grkat=przyroda&artplik=2004_...

2010-01-13

Czasopismo pszczelarskie PASIEKA - pszczelarstwo, pszczoły, ule, miód, informacje...

Page 2 of 3

Kącik dla dziadków

i wnuczków

O pszczole, kociczce

Kundzi i kocurku

Tetroniuszu

robinii kwitną bardzo obficie, jeŜeli tylko

przymrozki w drugiej połowie maja nie uszkodzą

pąków kwiatowych. W latach z przymrozkami

zakwitają jedynie nieliczne egzemplarze. JeŜeli

przymrozki nie wystąpią tak jak przez ostatnie

trzy lata to w zaleŜności od warunków

pogodowych kwitnienie drzew robinii trwa od 9

do 14 dni. Okres kwitnienia jest bardzo krótki,

ale na południu Europy, w Rumunii i na

Węgrzech oraz w Korei pszczelarze potrafią

wykorzystywać róŜnice w porze kwitnienia

między południem kraju a północą i wędrują z

pasiekami, podąŜając w ślad za obfitym

poŜytkiem robiniowym. Wówczas trwa on

znacznie dłuŜej, nawet do 4 tygodni, a

pszczelarze czasem kilkukrotnie odwirowują

miód z plastrów. Jest to moŜliwe, poniewaŜ

nektar podczas ciepłej słonecznej pogody ma

dość wysoką koncentrację cukrów (średnio 40

50%, a często około 60%), więc pszczoły

potrzebują niewiele czasu, by go zagęścić do

wymaganej w miodzie zawartości wody około 20%. O jakości takiego miodu, głównie o

zawartości enzymów, wolę się nie wypowiadać i zostawiam to specjalistom od badania

jakości produktów pszczelich. Na szczęście problem ten nie dotyczy polskich miodów

robiniowych.

Wróćmy jednak do biologii kwitnienia tej

wspaniałej rośliny miododajnej. Pojedyncze

kwiaty robinii rozkwitają w ciągu całej doby, tzn.

nowe kwiaty pojawiają się równieŜ w nocy, ale

główna ich masa rozkwita w dzień. śyją około 4

5 dni. Wydzielanie nektaru rozpoczyna się juŜ w

pąku i trwa przez pierwsze 3 dni Ŝycia kwiatu. W

następnych dniach nektaru w kwiatach ubywa

stopniowo, ale bardzo powoli i w kwiatach

zwiędniętych, nie odwiedzonych przez owady,

znajduje się jeszcze około 50% całkowitej ilości

cukrów wydzielonych w nektarze. 10 kwiatów

wydziela w ciągu swojego Ŝycia od 12 do 22 mg

cukrów. W klimacie cieplejszym ilości cukrów są

nieco wyŜsze, bo od 14 do 30 mg z 10 kwiatów.

Zakładając, Ŝe koncentracja nektaru wynosi

50%, jeden kwiat dostarcza od 2,5 do 6 mg surowca miodowego, czyli nektaru. Nic

więc dziwnego, Ŝe na kwitnących drzewach robiniowych nie słychać brzęku pszczół.

Kwiaty jednodniowe nie są jeszcze masowo odwiedzane przez pszczołę miodną,

poniewaŜ duŜa sztywność płatków kwiatu (korony) nie pozwala owadom dostać się do

głęboko ukrytego nektaru. W naszych badaniach kwiaty jednodniowe dostępne dla

owadów zawierały około 80% tej ilości cukrów, jaką stwierdzano w kwiatach

izolowanych w tym samym wieku. Dopiero kwiaty 23dniowe, które przy ciepłej

pogodzie zwykle tracą juŜ turgor, mają nektar bardziej dostępny dla pszczoły miodnej.

Wówczas moŜe ona sięgać do nagromadzonego wcześniej nektaru. Przy tak duŜych

porcjach nektaru z jednego kwiatu pszczoły teoretycznie potrzebują odwiedzić od

kilkunastu do kilkudziesięciu sztuk, by napełnić sobie wole. Przy innych gatunkach

pszczoła w tym celu musi zajrzeć nawet do kilkuset kwiatów. W związku z tym

zbieraczki spędzają na jednym kwiecie duŜo czasu, aby najpierw, czasem z wielkim

trudem, dostać się do nektaru, a potem wyssać jego duŜą porcję.

Tym sposobem poznaliśmy juŜ tajemnicę cichej pracy pszczół na kwiatach robinii.

Jednak jej efekty moŜemy zobaczyć dopiero w ulu. Podczas pełni kwitnienia robinii,

przy sprzyjającej pogodzie, rekordowe dzienne przybytki ula na wadze sięgają nawet

10 kg. Przy takich przybytkach zbiór miodu rzędu kilkudziesięciu kilogramów z rodziny

nie wydaje się zbytnio szokujący. Tak wysokie zbiory miodu robiniowego uzyskiwano

na Ukrainie. W warunkach Polski, gdzie robinia nie występuje w zwartym drzewostanie

(poza lasem robiniowym w Cigacicach), wielkości te są odpowiednio niŜsze i bardzo

zaleŜne od pogody. We wspomnianym lesie o powierzchni około 150 ha przy obsadzie

10 rodzin pszczelich na 1 ha dzienne przybytki wziątku w ulu wynosiły w

kulminacyjnym okresie około 6 kg, a zbiory miodu wahały się od 7 do 25 kg.

Podsumowując, Robinia pseudoacacia jest

jednym z naszych najcenniejszych pod

względem miododajności i zapachu kwiatów

gatunków. Poza tym jest to drzewo o wybitnie

pionierskim charakterze, bardzo odporne na

suszę. Rosnąć moŜe nawet na suchych piaskach,

wiąŜe azot z powietrza i daje odrosty

korzeniowe, co decyduje o wysokich walorach

tego gatunku jako rośliny zapobiegającej erozji

luźnych gleb. NaleŜy zadbać więc o to, aby w

naszej okolicy nie zabrakło robinii akacjowej, co

przyniesie korzyści zarówno dla krajobrazu, jak

równieŜ dla pszczół ze względu na jej wysoką

wartość poŜytkową. NaleŜałoby jeszcze

wspomnieć o innych gatunkach robinii

Kącik kolekcjonera

Rzeźby i figurki z

motywami

pszczelarskimi

Robinia Lepka

fot. Zbigniew Kotłowski

Robinia akacjowa

fot. Janusz Pudełko

Robinia Lepka

http://www.pasieka.pszczoly.pl/index.php?s=vjufile&grkat=przyroda&artplik=2004_...

2010-01-13

Czasopismo pszczelarskie PASIEKA - pszczelarstwo, pszczoły, ule, miód, informacje...

Page 3 of 3

dostępnych w szkółkach z materiałem

nasadzeniowym. Mam na myśli bardzo

dekoracyjny gatunek, robinię lepką ( Robinia viscosa Vent. ). Jest to drzewo mniejsze od

robinii akacjowej, o koronie kształtu kulistego. Jej młode pędy są ciemnowiśniowe,

błyszczące i lepkie, pokryte bardzo drobnymi włoskami. Kwiaty typu motylkowatego

podobnie jak u robinii akacjowej zebrane są w zwisające, zwarte grona liczące średnio

po 2030 kwiatów. Mają one barwę od bladoróŜowej, prawie białej, do ciemnoróŜowej.

Kwitnie bardzo obficie z początkiem czerwca. Jej niewątpliwym walorem dekoracyjnym

jest fakt powtarzania kwitnienia w sierpniu. Kwiaty robinii lepkiej nektarują bardzo

dobrze, lepiej niŜ robinii akacjowej. W naszych badaniach uzyskiwano średnio, w

zaleŜności od roku badań, od 46 do 63 mg cukrów wydzielanych w nektarze z 10

kwiatów. MoŜna więc powiedzieć, Ŝe jeden kwiat robinii lepkiej wydziela prawie dwa

razy tyle cukrów co kwiat robinii akacjowej. Niektórzy pszczelarze twierdzą, Ŝe kwiaty

te są zbyt sztywne, aby pszczoła miodna mogła skorzystać z tak obfitego źródła

nektaru. Jednak w trakcie obserwacji okazało się, Ŝe w kwiatach nieizolowanych

nektaru nie było, musiał więc być pobrany przez owady. NaleŜy zgodzić się z

twierdzeniem, Ŝe bardzo gęste i zwarte grona robinii lepkiej stanowią spore utrudnienie

dla owadów sięgających do kwiatu po nektar, ale fakty świadczą o tym, Ŝe przeszkoda

ta jest przez nie pokonywana.

Na zakończenie wypada jeszcze przedstawić mniej znany u nas gatunek z rodzaju

Robinia . Jest to robinia szczeciniasta, inaczej włochata ( Robinia hispida L. ). Naturalnie

występuje ona jako krzew do 1,5 m wysokości, ale u nas przewaŜnie szczepiona jest na

podkładce z robinii akacjowej. Młode pędy pokryte są długimi szczecinkami o

czerwonawym zabarwieniu. Kwiaty zebrane są po kilka w krótkich gronach. Gatunek

ten charakteryzuje się największymi kwiatami wśród prezentowanych oraz

najciemniejszą, ciemnoróŜową barwą kwiatów. Są one bez zapachu, lecz nie moŜemy

jeszcze powiedzieć, czy wydzielają nektar, poniewaŜ gatunek ten nie był pod tym

kątem przez nas badany. Jako drzewko dekoracyjne jest z pewnością atrakcyjna.

MoŜna pokusić się o stwierdzenie, Ŝe wymienione gatunki mogą łatwo ze sobą się

krzyŜować, jeŜeli tylko okresy ich kwitnienia pokrywają się ze sobą, stąd róŜne odcienie

kwiatów robinii lepkiej i róŜny stopień owłosienia pędów, a takŜe pewne trudności w

uzyskaniu sadzonek dobrze powtarzających cechy form rodzicielskich. W szkółkarstwie

na szeroką skalę stosuje się szczepienie i jest to najpewniejszy sposób uzyskania

poŜądanej formy. Nie ulega jednak wątpliwości, Ŝe warto dołoŜyć choć trochę starań,

aby upiększyć najbliŜszą okolicę, a tym samym wzbogacić poŜytki pszczele, sadząc

wybrane egzemplarze któregoś z zaprezentowanych gatunków.

fot. Zbigniew Kotłowski

dr Zbigniew Kołtowski

Zakład Zapylania Roślin ISK

Pasieka nr 3/2004

«« powrót

http://www.pasieka.pszczoly.pl/index.php?s=vjufile&grkat=przyroda&artplik=2004_...

2010-01-13

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: