zmiany_zwyrodnieniowe_kregoslup.pdf

Physiotherapy & Medicine

www.pandm.org

ZMIANY ZWYRODNIENIOWE STAWÓW KR Ħ GOSŁUPA.

Choroba zwyrodnieniowa stawów – osteoarthritis, osteoarthrosis, artroza

Choroba ta jest skojarzeniem procesu niszczenia chrz Ģ stek stawowych i wtórnych zmian w

nasadach kostnych co prowadzi do uszkodzenia anatomicznego stawu, upo Ļ ledzenia

jegoczynno Ļ ci ruchowych i objawów bólowych. Zmianommo Ň e wtórnie towarzyszy ę proces

zapalny błony maziowej. Choroba jest bardzo rozpowszechniona, pojawia si ħ ju Ň po 20 – 30

roku Ň ycia. Choroba cz ħ stsza u kobiet. U wielu osób nie powoduje dolegliwo Ļ ci, ale u cz ħĻ ci

jest przyczyn Ģ bóli i zaburze ı czynno Ļ ci narz Ģ du ruchu.

Zaj ħ te s Ģ głównie stawy obci ĢŇ ane mas Ģ ciała.

Typowe zmiany zwyrodnieniowe w stawach to:

•

Pogrubienie kształtu stawów

•

Tarcie w stawie przy ruchu

•

Trzaski w stawie przy ruchu

•

Ograniczenie zakresu ruchu w stawie

•

Ból przy obci ĢŇ aniu stawów

•

Brak zesztywnienia stawów

Zanik mi ħĻ ni.

Ogólny stan chorego jest dobry, temperatura ciała i OB. w normie. Przebieg choroby jest

powolny, przyczyn Ģ inwalidztwa jest najcz ħĻ ciej choroba zwyrodnieniowa stawów

biodrowych.

Etiologia

Zmiany zwyrodnieniowe stawów dztelimy na pierwotne, których etiologia jest nieznana i

wtórne, powstaj Ģ ce pod wpływem czynników uszkadzaj Ģ cych chrz Ģ stk ħ stawow Ģ :

•

Powolne zu Ň ywanie si ħ chrz Ģ stki stawówej w czasie Ň ycia osobniczego

•

Wadliwe ustawienie osi ko ı czyny – ko Ļ lawo Ļę , szpotawo Ļę

•

Zniekształcenia wrodzone

•

Urazy stawów

•

Powtarzaj Ģ ce si ħ mikrourazy

•

Długotrwałe przeci ĢŇ enia narz Ģ du ruchu

•

Stany zapalne stawu

•

Krwiaki Ļ ródstawowe

•

Zaburzenia hormonalne i metaboliczne

•

Zaburzenia rozwoju nasad ko Ļ ci uwarunkowane genetycznie

- 1 -

•

Physiotherapy & Medicine

www.pandm.org

•

Choroby przemiany materii – cukrzyca, otyło Ļę

•

Niektóre choroby układu nerwowego

•

Aseptyczne martwice nasad ko Ļ ci

•

Czynniki genetyczne warunkuj Ģ ce syntez ħ kolagenu

Złogi ró Ň nych substancji w obr ħ bie chrz Ģ stki – hemochromatoza, choroba Wilsona,

ochronoza, dna, chondrokalcynoza.

Wiek jest zwi Ģ zany poprzez wiele czynników z wyst ħ powaniem choroby zwyrodnieniowej.

•

Patogeneza i patomorfologia

W chrz Ģ stce stawowej zachodz Ģ zmiany wsteczne. Ulega ona wysuszeniu, zm ħ tnieniu,

zwłóknieniu. Dochodzi do spadku zawarto Ļ ci w chrz Ģ stce proteoglikanów. W chrz Ģ stce

powstaj Ģ ubytki i szczeliny co powoduje utrat ħ gładko Ļ ci chrz Ģ stki. Z czasem ulega ona

starciu i nie chroni ko Ļ ci przed uciskiem i wstrz Ģ sami. Stykaj Ģ ce si ħ ze sob Ģ ko Ļ ci

tworz Ģ ce staw ulegaj Ģ wyszlifowaniu co prowadzi do zmian wytwórczych pod postaci Ģ

sklerotyzacji podchrz ħ stnej warstwy ko Ļ ci. To prowadzi do powstania osteofitów – naro Ļ li

kostnych. Tworz Ģ one wały lub grzebienie kostne wokół kraw ħ dzi nasad ko Ļ ci. Dochodzi

do zaburzenia zwarto Ļ ci stawu.

W jamie stawu mog Ģ powstawa ę wolne ciała – myszki stawowe – s Ģ to odpryski chrz Ģ stki

stawowej lub oderwane kosmki błony maziowej, które uległy zwapnieniu lub skostnieniu.

Błona stawowa staje si ħ grubsza, warstwa włóknista torebki stawowej grubieje i obkurcza

si ħ . Wtórnie w stawach mo Ň e powstawa ę odczyn zapalny w stawie i w tkankach

okołostawowych. Odczyn zapalny jest poł Ģ czony z obrz ħ kiem i wysi ħ kiem w stawie.

Zmiany cz ħ ste zwłaszcza u osób starszych.

Przyczyny:

•

Zu Ň ycie tkank

•

Wady wrodzone kr ħ gosłupa

•

Wady postawy ciała

•

Skoliozy

•

Urazy kr ħ gosłupa

•

Zapalenie kr ħ gów

•

Zmiany struktury kr ĢŇ ków mi ħ dzykr ħ gowych

•

Choroba Scheuermanna.

Zmiany zwyrodnieniowe mog Ģ dotyczy ę :

•

Kr ĢŇ ków mi ħ dzykr ħ gowych

•

Trzonów

•

Stawów mi ħ dzykr ħ gowych

•

Wyrostków kolczystych

•

Stawów krzy Ň owo – biodrowych.

Zmiany zwyrodnieniowe w kr ĢŇ ku mi ħ dzykr ħ gowym rozpoczynaj Ģ si ħ cz ħ sto ju Ň po 30 roku

Ň ycia. J Ģ dro mia Ň d Ň yste traci wod ħ , jest mniej elastyczne, ulega zmniejszeniu a nawet

fragmentacji. Zmniejsza si ħ spoisto Ļę włókien pier Ļ cienia włóknistego, ulegaj Ģ one

rozszczepieniu, tworz Ģ si ħ szczeliny. Osłabiony pier Ļ cie ı włóknisty pod naporem j Ģ dra

mia Ň d Ň ystego rozci Ģ ga si ħ i uwypukla. Przy zaawansowanych zmianach mo Ň e doj Ļę do

przerwania pier Ļ cienia i wypadni ħ cia j Ģ dra mia Ň d Ň ystego. Mo Ň e by ę wypadanie niepełne lub

- 2 -

Physiotherapy & Medicine

www.pandm.org

pełne gdy całe j Ģ dro mia Ň d Ň yste przechodzi pod wi ħ zadło podłu Ň ne tylne. Po przerwaniu

wi ħ zadła j Ģ dro dostaje si ħ do kanału kr ħ gowego. Podra Ň nione s Ģ zako ı czenia nerwów

rdzeniowych lub uci Ļ ni ħ ty korze ı nerwowy. W miar ħ post ħ pu zmian kr ĢŇ ek kr ħ gowy traci

swe zdolno Ļ ci amortyzacyjne. Trzony zbli Ň aj Ģ si ħ do siebie, wi ħ zadła ulegaj Ģ rozlu Ņ nieniu.

Dochodzi do niestabilno Ļ ci kr ħ gosłupa, wi ħ zadła w czasie ruchów s Ģ nadmiernie rozci Ģ gane,

a to w konsekwencji powtarzaj Ģ cych si ħ urazów prowadzi do powstania osteofitów. Przy

du Ň ych zmianach powierzchnie trzonów s Ģ nara Ň one bezpo Ļ rednie urazy co powoduje

powstanie na brzegach trzonach kr ħ gów wałowate twory kostne.

Zmiany zwyrodnieniowe wyrostków kolczystych wyst ħ puj Ģ u osób z pogł ħ bion Ģ lordoz Ģ

l ħ d Ņ wiow Ģ . Dochodzi do ocierania si ħ o siebie wyrostków kolczystych w czasie ruchów. Jest

to choroba Baastrupa.

Zmiany RTG:

•

Sklerotyzacja podchrz ħ stna płytek granicznych trzonów

•

Osteofity na przednich, bocznych i tylnych kraw ħ dziach trzonów

•

Zw ħŇ enie przestrzeni mi ħ dzykr ħ gowych

•

Zwapnienia w kr ĢŇ ku mi ħ dzykr ħ gowym

•

Zw ħŇ enie szpar stawowych

•

Sklerotyzacja brze Ň na wyrostków stawowych

•

Osteofity na wyrostkach stawowych

•

Entezofity

•

Zniekształcenie otworów mi ħ dzykr ħ gowych

Zmiany odcinka szyjnego kr ħ gosłupa

Zmiany pojawiaj Ģ si ħ najcz ħĻ ciej na poziomach C 5 – C 6 i C 6 – C 7 w kr ĢŇ kach

mi ħ dzykr ħ gowych i w stawach unkowertebralnych Luschki, rzadziej w stawach

mi ħ dzykr ħ gowych i w trzonach kr ħ gów.

Objawy:

•

Ograniczenie ruchów zwłaszcza obrotów i skłonów na boki

•

Wysoko umiejscowione zmiany mog Ģ powodowa ę zaburzenia równowagi, szumy w

uszach i oczopl Ģ s

•

Bóle karku i potylicy

- 3 -

Physiotherapy & Medicine

www.pandm.org

•

Rwa ramienna – bóle karku promieniuj Ģ cy wzdłu Ň ko ı czyny górnej czasem do łopatki

i przedniej powierzchni klatki piersiowej nasilaj Ģ cy si ħ przy ruchach, zaburzenia

czucia powierzchniowego, osłabienie siły mi ħĻ niowej w ko ı czynie

•

Wyrównanie lordozy szyjnej

•

Wzmo Ň one napi ħ cie mi ħĻ ni karku

•

Czasami kr ħ cz szyii

•

Bolesno Ļę uciskowa wyrostków kolczystych

Rehabilitacja:

•

W stanie ostrym le Ň enie tyłem na równym i twardym podło Ň u z ugi ħ ciem głowy do

20 0 .przy niewydolno Ļ ci kr ĢŇ enia du Ň a poduszka pod plecy a na niej poduszeczka pod

głow ħ . Przy rwie ramiennej ramie nieznacznie odwiedzione a przedramie podparte w

zgi ħ ciu.

•

Kołnierz ortopedyczny na szyj ħ

•

Farmakologia – przeciwbólowa, rozlu Ņ niaj Ģ ca

•

Fizykoterapia – jonoforeza, ultrad Ņ wi ħ ki, parafina, borowina, DD, DKF

•

Wyci Ģ gi

•

Kinezyterapia – wzmacnianie mi ħĻ ni karku (izometria) i obr ħ czy barkowej, ę wiczenia

rozlu Ņ niaj Ģ ce

•

Unikamy ruchów o du Ň ej amplitudzie wychylenia, długiego trzymania głowy i szyi w

jednej pozycji

•

Leczenie operacyjne u chorych gdzie mimo leczenia utrzymuj Ģ si ħ du Ň e zaburzenia

neurologiczne

Zmiany zwyrodnieniowe odcinka piersiowego

Zmiany dotycz Ģ wielu kr ħ gów i wyst ħ puj Ģ głównie u osób starszych.

Przyczyny:

•

Choroba Scheuermanna

•

Skoliozy

•

Krzywica

•

Urazy.

Objawy:

•

T ħ py, rozlany ból pleców

- 4 -

Physiotherapy & Medicine

www.pandm.org

•

Nerwoból mi ħ dzy Ň ebrowy

Rehabilitacja:

• Fizykoterapia

• Masa Ň e

• Ę wiczenia wzmacniaj Ģ ce gorset mi ħĻ niowy kr ħ gosłupa

• Ę wiczenia oddechowe.

Zmiany zwyrodnieniowe odcinka l ħ d Ņ wiowego

Zmiany wyst ħ puj Ģ najcz ħĻ ciej na poziomie L 4 – L 5 i L 5 – S 1 .

Przyczyn Ģ jest najcz ħĻ ciej obci ĢŇ enie statyczno – dynamiczne zwłaszcza przy nadmiernej

lordozie.

Objawy:

•

T ħ py ból

•

Ograniczenie ruchomo Ļ ci kr ħ gosłupa

•

Du Ň y ból przy przemieszczaniu si ħ j Ģ dra mia Ň d Ň ystego i ucisku na korzenie nerwowe

– lumbago czyli postrzał

•

Rwa kulszowa – ostry ból promieniuj Ģ cy wzdłó Ň ko ı czyny promieniuj Ģ cy do stopy,

bóle wyst ħ puj Ģ zazwyczaj nagle po wi ħ kszym wysiłku fizycznym,podczas nagłej

zmiany pozycji, przy kaszlu lub kichaniu; silne obronne napi ħ cie mi ħĻ ni

przykr ħ gosłupowych (wi ħ ksze po stronie zdrowej), zniesiona lordoza, bolesno Ļę

uciskowa okolicy wyrostków kolczystych, chory unika ruchów kr ħ gosłupa, mi ħĻ nie z

pola unerwienia bolesne przy ucisku, w pzypadku przewlekłym dochodzi do zaniku

mi ħĻ ni zwłaszcza w podudziu. S Ģ okresy zaostrze ı i remisji.

Rehabilitacja:

•

W stanie ostrym chory le Ň y na wznak na sztywnym i równym podło Ň u w pozycjach

odbarczaj Ģ cych, w których prowadzimy ę wiczenia oddechowe, ę wiczenia

izometryczne, ę wiczenia ko ı czyn górnych, ę wiczenia stóp

•

Farmakologia – przeciwbólowa, przeciwzapalna, rozlu Ņ niaj Ģ ca mi ħĻ nie

•

Fizykoterapia

•

Wyci Ģ gi – l ħ d Ņ wiowy za miednic ħ , do 30 minut, obci ĢŇ enie u kobiet 5 – 8 kg, u

m ħŇ czyzn 8 – 10 kg dodaj Ģ c po 1 kg codziennie max do 25 i do 30 kg.

•

Po zmniejszeniu bólu pacjent rozpoczyna chodzenie z zaopatrzeniem ortopedycznym

•

Zaopatrzenie ortopedyczne – kule, balkonik

- 5 -

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: