09_teren i metody.docx

Anna Sarzyńska                                                                                                                        Teren i metody badań

4. Teren i metody badań

4.1. Teren badań

Teren badań umiejscowiony jest w północnej części Polski, na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Gdańsku, Nadleśnictwo Wejherowo, Obręb Kolkowo, Leśnictwo Rybno, oddział 85 f.

Ryc.1 Mapka powierzchni RDLP Gdańsk.

Próba odbyła się na jednym z pasów zrywkowych, po którym poruszały się obie maszyny. Długość pasa, na której próbę przeprowadzono to 120 metrów, jego szerokość wynosiła 4 metry.

4.1.1. Opis drzewostanu

Badania przeprowadzono w drzewostanie bukowym, w którym pierwsze cięci rębne wykonano w trzy lata przed przeprowadzoną pracą badawczą. Wytypowano drzewostan w III klasie wieku, o bardzo dobrej i dobrej bonitacji. Teren był trudno dostępny dla harvester’a i forwarder’a ze względu na znaczne pochylenie terenu – problemy z poruszaniem się tych maszyn widoczne były w postaci głębokich kolein w szczególnie trudnych do pokonania miejscach szlaku. Typ siedliskowy lasu to LMśw. Zadrzewienie drzewostanu wynosiło 1,0 przy umiarkowanym zwarciu.

Tabela 1

Drzewostan został opisany na podstawie operatu urządzania lasu z 2006 roku.

4.1.2. Proces technologiczny

Proces technologiczny był zmechanizowany w oparciu o metodę drewna krótkiego – do pozyskania użyto harvester’a UTC z głowicą do drzew liściastych CTL 40 HW, której producentem jest firma HSM, z kolei zrywkę przeprowadzono za pomocą forwarder’a Timberjack 810 C.

Szlaki gospodarcze położone były względem siebie równolegle w odstępach 20 m.

4.2. Metody              

Próba wykonana była  w terenie o nachyleniu sięgającym 20º , w drzewostanie bukowym z 80% udziałem buka, na szlaku gospodarczym długości 120 metrów, na którym wyznaczono odcinek 85 – cio metrowy nienaruszony dodatkowym użytkowaniem (pozostała część wybranego szlaku użytkowana jest przez koło łowieckie, które dostarcza karmę do paśnika, tym samym wpływając na stan gleby).  Na badaną powierzchnię składał się sam szlak zrywkowy oraz teren po obu jego stronach do 5 metrów w głąb drzewostanu. Powierzchnię oznaczono taśmą używając do tego celu drzew wchodzących w jej skład.

Zbadano trzy aspekty uszkodzenia gleby – zmiana gęstości oraz zmiana zwięzłości.

4.2.1 Gęstość gleby

              Analiza zmian gęstości gleby wymagała pobrania próbek glebowych za pomocą cylinderków o pojemności 100 cm3. Próbki pobierano co 5 m z trzech miejsc: środka szlaku zrywkowego, koleiny oraz miejsca poza koleiną w odległości 1 m od szlaku gospodarczego.

              Pobierano glebę mineralną po wcześniejszym usunięciu warstwy próchnicy z jej powierzchni. Próbki po pobraniu przetransportowano do laboratorium zachowując zasadę ich nieprzechowywania. W laboratorium próbki zostały zważone przy użyciu wagi laboratoryjnej z dokładnością do 0,01 grama. Po zważeniu próbki zostały wysuszone w suszarce elektrycznej w temperaturze 105º C w czasie 24 godzin. Po przestygnięciu próbki ponownie zostały zważone.

              Na podstawie znanej objętości oraz masy gleby obliczono jej gęstość korzystając ze wzoru:

Q=MV

Gdzie:

Q – gęstość [g/cm3]

M – masa [g]

V – objętość [cm3]

Obliczono również wilgotność gleby czyli zawartość w niej wody (wyrażoną w procentach wagowych), na podstawie wzoru:

Ww=MH2OGs*100(%)

Gdzie:

Ww – wilgotność względna gleby

MH2O – masa wody zawarta w glebie [g]

Gs – masa gleby suchej (wysuszonej w 105º C) [g]

              Kolejnym krokiem było dokonanie analiz statystycznych – porównywanie średnich gęstości próbek glebowych za pomocą testu T dla prób niezależnych.

4.2.2 Zwięzłość gleby

              Do analizy zmian zwięzłości gleby wykorzystano penetrometr wyposażony w manometr o skali od 0 do 1000 N. Pomiar zwięzłości polegał na wciskaniu penetrometru zakończonego stalowym stożkiem w glebę  z równomiernym naciskiem w pięciu miejscach w każdy punkcie pomiarowym (co 5 m) – poza lewą koleiną, w lewej koleinie, na środku szlaku zrywkowego, w prawej koleinie, poza prawą koleiną, na 8 głębokościach (5, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40 cm).

              Po wbiciu ostrza penetrometru na zadaną głębokość wskazówka maksymalna pozostaje na miejscu o największej wartości, co wskazuję siłę z jaką została wbita w glebę jego końcówka. Po zapisaniu pomiaru należało każdorazowo zerować wskaźnik penetrometru w celu zachowania wiarygodności pomiaru.

              Kolejnym krokiem było dokonanie analiz statystycznych – porównywanie średnich zwięzłości gleby na poszczególnych głębokościach pomiaru za pomocą testu T dla prób niezależnych.

xx