2007.10_Bezpieczeństwo w OpenOffice_[Bezpieczenstwo].pdf

bezpieczeństwo

Bezpieczeństwo w OpenOfice

Bezpieczeństwo

Przemysław Żarnecki

Utrata danych jest z pewnością zmorą wielu użytkowników pakietów biurowych. Kolejną jest z całą

pewnością groźba, że dostaną się one w niepowołane ręce. W artykule przedstawię sposoby, dzięki

którym możemy czuć się komfortowo podczas pracy z OpenOfice. Z jednej strony zabezpieczymy się

przed skutkami własnych działań i czynników nieprzewidzianych, z drugiej przed ingerencją zewnętrzną.

kietem biurowym powinna być kwestia, w jaki spo-

sób możemy chronić swoje dane. Mam na myśli co

najmniej kilka aspektów słowa bezpieczeństwo. Pro-

gram powinien chronić nas zarówno przed nami samymi,

jak również przed osobami z zewnątrz. Powinien chronić

zarówno przed utratą danych, ich niepowołanym zmo-

dyikowaniem, jak i przed ingerencją ze strony osób trze-

cich. OpenOfice posiada bardzo dobre mechanizmy za-

bezpieczania danych, o których opowiem. Nasze dane

zabezpieczamy za pomocą wielu mechanizmów. Do naj-

ważniejszych narzędzi zwiększających bezpieczeństwo

należą: automatyczne przywracanie pliku po awarii, ko-

pia zapasowa dokumentu, tworzenie wersji dokumentu,

zabezpieczanie pliku hasłem, ustawianie poziomu za-

bezpieczeń dla makr, blokowanie/ukrywanie części teks-

tu oraz blokada zapobiegająca niekontrolowanemu prze-

kazywaniu danych wraz z plikiem (jeśli takowe zostały

zdeiniowane w OpenOfice). Artykuł dotyczy w zasadzie

wszystkich elementów pakietu. Podejrzewam, że mimo

wszystko będzie miał przede wszystkim zastosowanie

w przypadku edytora tekstowego, jednakże apeluję, abyś-

my z przedstawionych poniżej wskazówek korzystali

również w przypadku pozostałych komponentów Open-

Ofice. Część z nich będzie miała oczywiście nieco inną

funkcjonalność, jednak zachowa swoją przydatność. Tekst

jest wprawdzie napisany głównie z perspektywy Open-

Ofice.

Writer, co nie umniejsza moich zamierzeń

Tekst pozwoliłem sobie podzielić na dwie zasadnicze czę-

ści. W pierwszej przedstawię, w jaki sposób możemy chro-

nić się przed konsekwencjami naszych własnych błędów

ewentualnie przed wszelkiego rodzaju zdarzeniami nagły-

mi (np. awarie). W części drugiej podejmę próbę przeanali-

zowania zabezpieczeń związanych z potencjalną ingeren-

cją z zewnątrz, przed nieupoważnionym dostępem do na-

szych zasobów.

Ochrona przed samym sobą i nie tylko

Zabezpieczenie danych powinniśmy zacząć przede wszyst-

kim od wyeliminowania sytuacji, niepożądanych zmian

dokonywanych przez nas samych. Tak naprawdę najtrud-

niej jest zabezpieczyć się przed sobą samym. Tę katego-

październik 2007

w OpenOfice

J edną z podstawowych kwestii przy pracy z pa-

bezpieczeństwo

Bezpieczeństwo w OpenOfice

Rysunek 1. Automatyczne przywracanie oraz kopia zapasowa należą do najpowszechniejszych

oraz najsprawniejszych zabezpieczeń w pakiecie OpenOfice.org

procedury zapisywania dokumentów. Funkcja

ta również nie jest domyślnie włączona.

Nie jest może tak istotna, jak wspomniane

automatyczne zapisywanie, jednakże z niej

również powinniśmy skorzystać. Włączamy

ją dokładnie w tym samym miejscu, co po-

przednią. Kopia zapasowa tworzy się w osob-

nym, zdeiniowanym w opcjach katalogu

(Narzędzia–>Opcje–>OpenOfice.org–>Ścieżki) .

Za każdym razem kiedy zapisujemy doku-

ment, kopia zapasowa zostaje podmieniona

na nowszą – kopią zapasową zawsze jest do-

kument tuż sprzed zapisu. Ciekawy sposób

ochrony, bowiem w ten sposób ustrzegamy się

przed niepowołanym zapisem. Może brzmi

dziwnie, ale przecież zdarza się nam dokonać

zmian, których za chwilę żałujemy. Istnieje

jeszcze jeden sposób na zabezpieczenie danych

przed nami samymi. Jest nim skorzystanie

z tworzenia tzw. wersji, co należy jednak do

następnego punktu.

rię powinienem zapewne nazwać zabezpie-

czeniami wewnętrznymi. Zaliczam do niej

nie tylko dbałość o eliminowanie skutków

potencjalnych własnych błędów, lecz także

zdarzeń niepożądanych, których nie można

przewidzieć, a przed którymi należy się za-

bezpieczyć. Mam na myśli przede wszystkim

wszelkiego rodzaju awarie, na które podatny

jest komputer, system operacyjny czy wresz-

cie sam program. Nie straszę w ten sposób ni-

kogo, że OpenOfice to program awaryjny,

niestabilny itp. Szczerze mówiąc, jest wręcz

przeciwnie. Nie można jednak zapominać,

że jak każda aplikacja może mimo wszyst-

ko ulec awarii. Powinniśmy pomyśleć o tym

zawczasu, jak również o tym, że sami może-

my popełnić błędy, mające daleko idące kon-

sekwencje.

naszego poczucia bezpieczeństwa. Trudno

jest doradzić jednoznacznie, jaki powinien to

być okres. Jeżeli dysponujemy słabszym kom-

puterem, zbyt częste korzystanie z tej ope-

racji może nam wręcz uniemożliwić pracę.

Z kolei zbyt długi okres pomiędzy zapisem

naraża naszą pracę. Myślę, że około 10 mi-

nut to rozsądny czas pomiędzy zapisami da-

nych. Automatyczne przywracanie jest sub-

stytutem opcji, która kiedyś istniała w Open-

Ofice. Chodzi mi o coś, co się nazywało

automatycznym zapisem. Z jednej strony

brakuje mi zapisu właśnie w takiej formie,

z drugiej – automatyczne przywracanie w mia-

rę skutecznie likwiduje potrzebę zapisywa-

nia co chwila dokumentu. Automatyczne za-

pisywanie pojawiło się w OpenOfice.org i jest

jednym z najważniejszych atutów nowych

wersji pakietu. Innym aspektem jest kopia

zapasowa danych. Jest to osobno zapisywany

plik, który się tworzy automatycznie w trakcie

Wersje

Stworzenie wersji dokumentu jest nie tylko

sposobem na zabezpieczenie naszej pracy,

lecz również na uporządkowanie naszego

procesu twórczego. Bywa tak, że przy pisa-

niu dłuższych prac poszukujemy sposobów

na zabezpieczenie tego, co do tej pory napi-

saliśmy, oraz dodawanie nowych treści. By-

wa bowiem często tak, że przypominamy so-

bie poniewczasie o jakimś genialnym zdaniu.

Najlepiej jest skorzystać z funkcji wersje. Za

jej pomocą zapiszemy oraz będziemy zarzą-

dzać różnymi wersjami tego samego doku-

mentu w ramach jednego pliku. Po zapisa-

Kopia zapasowa – automatyczne

przywracanie

Kopię zapasową należy uznać za pierwszy

szczebel ochrony naszych danych. Jako ko-

pię zapasową rozumiem zarówno tworze-

nie specjalnego pliku przy zapisywaniu do-

kumentu, jak i funkcję automatycznego przy-

wracania. Zacznę od tej drugiej. Włączamy ją

za pomocą ogólnych opcji programu (Narzę-

dzia–>Opcje–>Ładuj/Zapisz–>Ogólne) . W mo-

im przekonaniu jest to opcja niezbędna do

bezpiecznego korzystania z programu. Przy-

daje się zwłaszcza przy zamknięciach progra-

mu wywołanych gwałtownymi zdarzenia-

mi (awaria samego programu, całego syste-

mu, problemy sprzętowe, nagłe wyłączenie

zasilania itd.).

Automatyczne przywracanie nieraz ura-

towało mi skórę. Przepraszam za ten kolok-

wializm, ale tak było dosłownie i w przenośni.

W opcjach ustawiamy, co jaki czas program

będzie zapisywał informację niezbędne do

przywracania. Opcja ta niestety nie jest domyśl-

nie włączona. To, co jaki czas będą zapisywa-

ne informacje, zależy przede wszystkim od

Rysunek 2. Funkcja automatycznego odzyskiwania w praktyce

www.lpmagazine.org

bezpieczeństwo

Bezpieczeństwo w OpenOfice

Rysunek 3. Korzystanie z wersji usprawnia nasze działanie, jak również zabezpiecza w większym stopniu

efekty naszej pracy

metody brute-force (sprawdzanie wszystkich

możliwych kombinacji znaków), czasem

za pomocą ataku słownikowego (branie pod

uwagę długiej listy plików zapisanych w osob-

nym pliku). Obie te metody mogą być jednak

czasochłonne. O tym, że hasła są dobrze za-

bezpieczone, świadczy fakt, że żaden z pro-

gramów do łamania haseł nie wykorzystuje

dziur, błędów w zabezpieczeniach OpenOf-

ice. Po prostu takowych nie ma (przynajm-

niej jeśli chodzi o hasła). Swego rodzaju za-

bezpieczeniem zewnętrznym jest opcja usu-

wająca nasze informacje osobiste przy za-

pisywaniu pliku. Jest to pojedyncza opcja

w Narzędzia->Opcje->OpenOfice.org->Bezpie-

czeństwo . Stosujemy ją, jeżeli z jakichś przy-

czyn zależy nam na anonimowości. Dlacze-

go w ogóle stworzono taką możliwość? Wy-

obraźcie sobie, że macie w OpenOfice wpi-

sane Wasze wszystkie dane teleadresowe.

Zrobiliście tak, bo piszecie dużo pism oicjal-

nych, wysyłacie coś kontrahentom itp. Może

się jednak zdarzyć, że będziecie chcieli opu-

blikować coś w Sieci, a niekoniecznie umie-

ścić przy tym Wasze telefony itp. To chyba

zrozumiałe. Zamiast kasować na czas edycji

jednego dokumentu wspomniane dane, ko-

rzystamy po prostu z tej opcji. To jest sposób

szybszy nawet od usuwania danych z pozio-

mu systemowego (edycja właściwości pliku

np. w konquerorze).

niu wersji automatycznie pracujemy na rzecz

następnej. Możemy przełączać się pomiędzy

wersjami, porównywać je nawzajem czy usu-

wać. Porównanie polega na tym, że możemy

zaakceptować bądź odrzucić zmiany, któ-

re zostały wprowadzone po stworzeniu da-

nej wersji. Dzięki omawianej funkcji możemy

prześledzić wszystkie zmiany w dokumencie

(w zależności od częstotliwości zapisywania

wersji) i w razie potrzeby odzyskać określone

treści. Najwyższy czas jednak napisać, w jaki

sposób możemy skorzystać z funkcji wersje .

Klikamy w tym celu Plik-->Wersje . W oknie

dialogowym, które się pokaże możemy do-

konać wszystkich wspomnianych już czyn-

ności. Ponadto możemy podglądnąć komen-

tarz dla każdej istniejącej wersji dokumen-

tu. Ważne, abyśmy pamiętali, że dany doku-

ment zawiera różne wersje. Autorzy jednak-

że pomyśleli o sytuacji, gdybyśmy o tym jed-

nak zapomnieli: w Narzędzia–>Opcje–>Open-

Ofice.org->Bezpieczeństwo możemy znaleźć op-

cję odpowiedzialną za powiadomienie nas

tym, że istnieją zapisane różne wersje tego

dokumentu. Domyślnie jest ona włączona

tylko w przypadku podpisywania doku-

mentów. Myślę, że nie ma większego sensu

włączać jej, żebyśmy byli informowani o wer-

sjach np. przy każdym zapisywaniu pliku.

Można natomiast włączyć informowanie

przed drukowaniem. Oczywiście, jeżeli w trak-

cie pracy korzystamy wyłącznie z automa-

tycznego zapisu, wówczas nie musimy

przejmować się nadmiarem komunikatów.

Nie znam jednakże osoby, która nie zapi-

sałaby od czasu do czasu dokumentu, szcze-

gólnie kiedy jest zadowolona z jego dotych-

czasowego kształtu. Wersje możemy również

tworzyć automatycznie; we wspomnianym

przed chwilą oknie dialogowym znajduje

się opcja Zawsze zapisuj wersje przy zamy-

kaniu . Ma ona zastosowanie wtedy, kiedy

przy zamykaniu dokumentu program wy-

kryje, że zostały zrobione jakieś zmiany

w dokumencie. W komentarzu pojawi się

informacja, że wersja została zapisana auto-

matycznie. Opcja ta jest szczególnie przy-

datna, kiedy pracujemy nad czymś dłuższy

czas, a nie chcemy zawracać sobie głowy

korzystaniem co chwila z opcji zapisz wersje .

Szczerze, w ogóle nie chcemy sobie tym

głowy zawracać. Na przykład kiedy piszę

jakiś dłuższy artykuł, mam tę opcję zawsze

włączoną. Zawsze mogę bowiem zerknąć

na pierwotną wersję pliku, poza tym jestem

w stanie obiektywnie ocenić swoje postępy.

Intruzom stop

Bezpieczeństwo naszych danych to również

ich ochrona przed niepowołanym dostępem.

Pierwszą i zarazem najprostszą instancją

wydaje się zabezpieczenie pliku hasłem. Nie

wyszczególniam tego jako osobnej kategorii,

bowiem jest to tak prosta i nieskomplikowana

czynność, że nie ma większego sensu, aby to

robić. W trakcie zapisywania zaznaczamy

opcję Zapisz z hasłem i po kłopocie. Program

zapamiętuje ten wybór i nawet jeśli kilka

razy zapiszemy plik, po otwarciu zapyta o

hasło. Pliki OpenOfice są bardzo dobrze

zabezpieczone. Udowadniają to komercyjne

programy, które powstały do łamania haseł

w OO. Robią to zazwyczaj, korzystając z

Kontrola makr

Potencjalnym zagrożeniem są dla nas pliki,

których zawartość jest aktywna, co oznacza

zazwyczaj występowanie makr. Jest to o ty-

le ważne, że znajdujące się w makrach treści

mogą wyrządzić w naszym komputerze pew-

ne szkody. Wprawdzie w Linuksie taka groź-

ba wydaje się odległa w porównaniu z Win-

dowsem, jednak nie powinniśmy jej lekce-

ważyć. Mimo braku dostępu do istotnych

Rysunek 4. Zapisywanie dokumentu z hasłem. Biada nam jeśli go zapomnimy

październik 2007

bezpieczeństwo

Bezpieczeństwo w OpenOfice

Rysunek 5. Opcje bezpieczeństwa OpenOfice.org zawierają funkcje związane z makrami oraz ogólnym za-

chowaniem pakietu

jedynie makr podpisanych przez zaufanych

wydawców. Wszystkie pozostałe są wyłączo-

ne. Wyjątkiem są makra znajdujące się w bez-

piecznej lokalizacji (może być więcej niż jed-

na), które można uruchomić zawsze, nieza-

leżnie od poziomu zabezpieczeń i podpisu.

Najwyższym poziomem jest bardzo wysoki,

na którym dopuszczalne są jedynie makra

z bezpiecznej lokalizacji. Każde inne makro,

nawet podpisane przez zaufanego wydawcę

nie będzie uruchomione. W ten sposób jes-

teśmy w miarę solidnie wsparci w naszym

postanowieniu nieotwierania tego, co jest po-

dejrzane. Swoją drogą myślę, że przeciętny

Kowalski nie będzie uruchamiał większej

ilości makr, o ile to w ogóle zrobi. Podejrze-

wam, że najczęściej otwieranym makrem

w OO jest DictOOo , które służy do instalacji

nowych słowników. Oczywiście to tylko moja

prywatna obserwacja (swego czasu było mod-

ne makro rozszerzające możliwości eksportu

do formatu PDF). Podsumowując, wspomnę

jeszcze raz, że wprawdzie nie wykryto jeszcze

makr szkodzących Linuksowi czy naszym

danym (zwolnieniem komputera wpływa

„tylko” na jakość naszej pracy), jednakże

nie jest wykluczone, że takowe pojawią się

w przyszłości. Jestem raczej zwolennikiem za-

sady, że należy dmuchać na zimne. Poza tym

zabezpieczenia nie dotyczą tylko wirusów,

lecz także makr, które zawierają błędy mogą-

ce namieszać nam w dokumencie czy doku-

mentach. Takie rzeczy zawsze musimy brać

pod uwagę.

dla systemu elementów makro może pewne

szkody poczynić, przynajmniej użytkowni-

kowi, który je uruchomi. Tym bardziej że

powstał pierwszy wieloplatformowy wirus,

który rozprzestrzenia się właśnie z makra-

mi OO. Sprawa jest o tyle kontrowersyjna, że

sami autorzy przesłali wirusa jednej ze zna-

nych irm antywirusowych. Teoretycznie nie

są znane przypadki infekcji tym wirusem, ale

nie można bagatelizować sprawy. Rzeczony

wirus (a w zasadzie robak) został nazwany

SB/Badbunny-A . Jest to bardzo sprytna bestia,

bowiem wykrywa, jaki system operacyjny

mamy zainstalowany, i dopiero wtedy przy-

stępuje do określonej akcji (innej dla każde-

go systemu). W Linuksie złośliwiec podrzu-

ca nam pliki badbunny.py (skrypt XChat) oraz

badbunny.pl (niewielki skrypt atakujący inne

pliki Perl ). Podrzucone pliki mają dwa zada-

nia. Po pierwsze powielenie wirusa, po dru-

gie próbę wyświetlenia pewnego niegrzecz-

nego obrazka. Plik replikuje się za pomocą

dokumentu o nazwie badbunny.odg . Ściąga-

jąc taki plik graiczny, mamy szansę urucho-

mić robaka. Już słyszę ten krzyk, że przecież

wiele robak w Linuksie nie zdziała. Szczerze

mówiąc, nic bardziej mylnego nie można so-

bie wyobrazić. Zmian w systemie nie prze-

prowadzi, w odróżnieniu od pewnego domi-

nującego rzekomo systemu, jednakże może

pewnych trudności samemu użytkownikowi

narobić. Zacznijmy od tego, że wykonując się,

a przede wszystkim replikując, zajmuje zaso-

by naszego komputera, w tym sieci. Jednym

słowem przeszkadza. Nie będzie miał rów-

nież większego problemu z wyświetlaniem

obrazków pornograicznych. Poza tym może

bez przeszkód ingerować w każdy plik, któ-

rego prawa możemy przedstawić za pomocą

cyferek 666. Należą one przecież do użytkow-

nika, który uruchomił robaka. W jaki sposób

się przed nim zabezpieczyć? Przede wszyst-

kim nie uruchamiać na komputerze makra

z robakiem. Jego nazwę już podałem.

Jednakże nie mogę dać gwarancji, że do

czasu ukazania się artykułu w druku nie

zostaną zidentyikowane nowe zagrożenia.

Opisany powyżej robak wydaje się być

zwiastunem tego, że OpenOfice oraz Linux

również mogą być narażone na wszelkiego

rodzaju paskudztwa. To, że póki co nie są

w stanie uszkodzić samego systemu, mniej

interesuje zwykłego użytkownika. Generalna

zasada brzmi, żebyśmy nie uruchamiali

niczego, co jest podejrzane. Równocześnie

program wspomaga nas w tym postanowie

niu. W jaki sposób? W Narzędzia–>Opcje–>

OpenOffice.org–>Bezpieczeństwo–>Bez-

pieczeństwo makr znajdziemy niezbędne opcje.

W pierwszej kolejności ustawiamy poziom

bezpieczeństwa. Domyślnie jest wybrany po-

ziom średni. Charakteryzuje się on tym, że

mamy prawo uruchomić każde makro, je-

dynym zabezpieczeniem będzie zaś potwier-

dzenie tej chęci. Jest drugi poziom zabezpie-

czeń, licząc od najniższego (który nie zabez-

piecza przed niczym, a nawet pozwala na

uruchamianie makr automatycznie, jeśli sobie

tego zażyczymy). Na poziomie zabezpieczeń

wysokim mamy możliwość uruchamiania

Zabezpieczanie określonych

fragmentów tekstu

OpenOfice pozwala również na ochronę

tylko części tekstu, niekoniecznie całego

dokumentu. Bywa przecież tak, że czasem

chcemy ukryć tylko fragment treści. W

Rysunek 6. Poziomy zabezpieczeń dokumentów z makrami

www.lpmagazine.org

bezpieczeństwo

Bezpieczeństwo w OpenOfice

Rysunek 7. Ostrzeżenie o wystąpieniu makr w otwieranym dokumencie

Różnice tkwią przede wszystkim w szcze-

gółach wynikających z ogólnego przezna-

czenia poszczególnych programów pakietu.

Temat bezpieczeństwa naszych danych jest

jednak na tyle istotny, że powinniśmy poś-

więcić mu należytą uwagę. Być może inge-

rencja osób trzecich, atak wirusów czy

niewłaściwie działające makro to dla więk-

szości czytelników abstrakcja. Gwarantuję

jednak, że wraz z dalszym rozpowszechnianiem

się pakietu zmieni się to w rzeczywistość.

Wyobraźmy sobie następujący scenar-

iusz. Uruchamiamy nieznane makro, któ-

re nie zawiera wprawdzie żadnych nie-

pożądanych gości, jednakże zostało napi-

sane z błędem, który zawiesza nam pro-

gram. W tym samym czasie pisaliśmy ja-

kiś dokument, który zachowaliśmy ostat-

nio godzinę temu. Nie mieliśmy włączo-

nej opcji zapisywania informacji automa-

tycznego przywracania. A co, jeśli nie zapi-

sywaliśmy od dwóch godzin, trzech, czte-

rech? Taka postawa jest nierozsądna, ale

w razie zapisywania automatycznego nie

ponosi za sobą negatywnych konsekwen-

cji. Takich przypadków można mnożyć bez

liku. To, co piszemy, stanowi zazwyczaj

naszą ciężką pracę, którą przecież powin-

niśmy szanować. Jeśli tego nie robimy,

oznacza to przede wszystkim to, że nie

szanujemy samych siebie i naszego czasu.

Dlatego korzystajmy z tych sposobów

ochrony danych, które są nam niezbędne

i które nie uniemożliwią nam pracy. Istnie-

je jeszcze jeden stopień zabezpieczenia

danych, który jednak nie ma nic wspólnego

z OpenOfice. Jest nią kopia danych, którą

od czasu do czasu powinniśmy wykonać na

osobnym nośniku. Wiem coś o tym, bowiem

mimo teoretycznie profesjonalnego zorien-

owania na pakiety biurowe pewnego razu

przekonałem się o słuszności powiedzenia,

że mądry Polak po szkodzie. To już jed-

nak osobna sprawa, o której wspomniałem

tylko mimochodem. Dziękuję za uwagę

i życzę bezpiecznego korzystania z Open-

Ofice.

tym celu korzystamy z funkcji o nazwie

sekcja. Zaznaczamy określony fragment

tekstu i dajemy Wstaw–>Sekcja . Pojawia się

wtedy okno dialogowe, za pomocą którego

możemy ustalać różne atrybuty związane

z zabezpieczaniem zaznaczonego fragmen-

tu tekstu. W sytuacji, gdybyśmy chcieli

dokonać modyikacji sekcji w późniejszym

czasie, korzystamy z Format–>Sekcje (opcja

niedostępna, jeśli przedtem nie stworzyli-

śmy żadnej sekcji). W oknie dialogowym

powinniśmy zainteresować się co najmniej

kilkoma opcjami. Po pierwsze możemy

zablokować tekst przed edycją (Zabezpie-

czenie przed zapisem–>Chronione) . W najprost-

szej koniguracji będzie to ochrona bez

korzystania z hasła. Każdy obeznany z pa-

kietem będzie w stanie bez większych prob-

lemów odznaczyć sobie tę opcję. Zabezpie-

czy to jednak tekst przed pewną liczbą

użytkowników. Tę samą opcję możemy

zastosować z atrybutem Za pomocą hasła .

Oczywiście nie muszę mówić, co się stanie,

jeśli zapomnimy naszego hasła. Jeżeli chce-

my w późniejszym czasie dostać się do teks-

tu w sekcji, musimy skorzystać ponownie

z okna dialogowego (przypominam, że

za pomocą menu Format ) i odznaczyć za-

bezpieczenie. Oczywiście program poprosi

nas wtedy o hasło. W podobny sposób mo-

żemy postąpić, jeżeli chcemy ukryć sekcję.

Zalecam jednak w tym przypadku zastoso-

wanie jakiejś wskazówki na ekranie, żebyśmy

wiedzieli, gdzie owa sekcja się znajduje. Nie

jest to wprawdzie niezbędne, bowiem i tak

korzystamy przecież ze spisu sekcji oraz

nawigatora, niemniej przydaje się. Dodam,

że spis sekcji znajduje się w omawianym

już oknie dialogowym. Warto o nim powie-

dzieć, bowiem przy nazwach sekcji znajdują

się ikonki określające status sekcji. Otwarta

kłódka oznacza, że dana sekcja nie została

zabezpieczona hasłem, zamknięta natomiast

– że przeciwnie.

Drugą ikoną są okularki, które sugeru-

ją, że sekcja jest widoczna. Ich brak oznacza,

że jest ukryta. Do określonych sekcji może-

my przenieść się, korzystając z nawigato-

ra, ale tylko wtedy, kiedy nie jest ona ukry-

ta. Sekcja, którą ukryliśmy, jest wprawdzie

widoczna w nawigatorze, jednakże jako

nieaktywna i dwukrotne kliknięcie na nią

nie spowoduje przeniesienia w określony

fragment tekstu. Nawigatora uruchamiamy

za pomocą klawisza [F5] bądź Edycja–>Na-

wigator.

Podsumowanie

W artykule przedstawiłem narzędzia, dzię-

ki którym nasze dane będą z pewnością za-

bezpieczone zarówno przed celowymi mo-

dyikacjami, jak i przypadkowymi zda-

rzeniami. Przy ich stosowaniu powinni-

śmy się jednak kierować przede wszystkim

zdrowym rozsądkiem. Osiągnięcie nie wia-

domo jak wysokiego poziomu bezpieczeń-

stwa może bowiem skutkować spadkiem

komfortu pracy (np. wspomniane spowol-

nienie komputera przy zbyt częstym au-

tomatycznym zapisywaniu informacji na

słabszym sprzęcie). Większość z tych na-

rzędzi jest dostępna dla wszystkich skła-

dowych pakietu OpenOfice. Część w róż-

nych aplikacjach ma nieco inną funkcjonal-

ność. Na przykład wersje sprawują się ina-

czej w Draw i w Writerze.

W programie graicznym nie ma przede

wszystkim możliwości porównania wersji,

gdyż dotyczy to przede wszystkim tekstu.

O autorze

Rysunek 8. Ochronie podlegają również tylko

określone fragmenty tekstu

Autor jest doktorantem, czasem nauczy-

cielem. Zbudował niejedną pracownię kom-

puterową, w kilku przypadkach udało się

nawet wdrożyć Linuksa. Zawodowo zaj-

muje się dziennikarstwem, Linuksem oraz

wszystkim, co chociaż odrobinę ma wspól-

nego z innowacjami.

Kontakt z autorem: p.zarnecki@plusnet.pl

październik 2007

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: