Profilaktyka.doc

(1127 KB) Pobierz

Profilaktyka wg

Profilaktyka wg. W. Okonia

„ogół działań zapobiegawczych niepożądanym zjawiskom w rozwoju i zachowaniu się ludzi”

Profilaktyka wg. PWN

profilaktyka [gr. Prophylaktikós ‘zapobiegawczy’], zapobieganie, prewencja, wszelka działalność zapobiegająca zjawiskom szkodliwym, p.: chorobom, uzależnieniom, wypadkom itd.;

Wyróżnia się trzy poziomy profilaktyki niedostosowania społecznego.

Są to:
- Profilaktyka pierwszego stopnia (pierwszorzędowa) obejmująca środki, które umożliwiają zwalczanie zasadniczych przyczyn patologii, promocję zdrowia psychicznego i fizycznego oraz przedłużanie życia człowieka.
- Profilaktyka drugiego stopnia (drugorzędowa) określająca postępowanie, które zmierza do ujawnienia i eliminowania możliwie najszybciej, wszelkiego rodzaju niedostosowań i zaburzeń osobowości, zanim nastąpi stan charakterystyczny dla danego zjawiska patologii.
- Profilaktyka trzeciego stopnia (trzeciorzędowa), oznacza interwencję, która ma na celu zapobiec komplikacjom i następstwom społecznym z powodu wystąpienia stanu dewiacji.

Podstawowe środowiska oddziaływań profilaktycznych

Nowoczesna profilaktyka powinna przebiegać równocześnie w wielu środowiskach, o których do tej pory myśleliśmy oddzielnie. Należą do nich:

· szkoła (a w szczególności klasa szkolna)

· rodzina

· społeczność lokalna

· globalne środowisko kulturowo-społeczne realizujące się za pomocą globalnych przekazów kulturowych, medialnych, generacyjnych itp.

Główne odmiany profilaktyki patologii społecznej wyróżnia się ze względu na rodzaj intencjonalnie podejmowanych działań mających na celu przeciwdziałanie dewiacjom.
1. Profilaktykę eliminująco-uprzedzającą.
Wiąże się ona z możliwie najwcześniejszym wykrywaniem i usuwaniem biologicznych, psychicznych i społecznych czynników zwiększających ryzyko wykolejenia jednostki. Stosowanie takich działań wyraża się w blokowaniu patogennych czynników, lub zwiększaniu odporności jednostki na wpływ wymienionych czynników.
2. Profilaktykę eliminująco-objawową.
Polega ona na możliwie wczesnym wykrywaniu i reagowaniu na początkowe objawy niedostosowania jak p. wagary, ucieczki z domu, agresywny stosunek do rodziców, nauczycieli czy rówieśników, niepowodzenia szkolne. Celem tych działań jest likwidowanie skłonności młodzieży do zachowań nieakceptowanych społecznie.
3. Profilaktykę powstrzymującą.
Za pomocą różnych środków uniemożliwia ona lub utrudnia podjęcie decyzji dotyczącej czynu nagannego, bądź też wywołuje zmianę takiej decyzji.
4. Profilaktykę kreatywną.
Wzmacnia ona i podtrzymuje formy zachowań alternatywne do nieakceptowanych społecznie, czyli takie, które mając charakter prospołeczny wywierają wpływ na ludzi tłumiąc siłę oddziaływania szkodliwych czynników konkurencyjnych. Zalążki postaw prospołecznych powinny być kształtowane w procesie wychowania. Wyniki wielu badań wskazują, że pod względem skuteczności i poniesionych kosztów ( materialnych, społecznych i etycznych) profilaktyka kreatywna jest znacznie bardziej opłacalna, niż oparta na destrukcji tradycyjna działalność profilaktyczna.

Modele i rodzaje oddziaływań stosowanych w profilaktyce
Analizując literaturę zauważa się olbrzymią różnorodność strategii i rodzajów działań profilaktycznych wskazuje się kilka charakterystycznych cech, wspólnych dla większości działań profilaktycznych:
1. Aktywność – działania prewencyjne, w przeciwieństwie do terapeutycznych, nie mają charakteru reaktywnego, gdyż pojawiają się zanim jeszcze wystąpiły zaburzenia.
2. Ukierunkowanie na zaspokojenie potrzeb – zachowania życia jednostki, uzyskiwania wsparcia, miłości, odnajdywania poczucia własnej tożsamości.
3. Globalne podejście – działania profilaktyczne łączą takie dyscypliny, jak zdrowie fizyczne i psychiczne, uzależnienia, przestępczość itp.
4. Osobista odpowiedzialność – jednostka sama ponosi odpowiedzialność za własne życie.
5. Wielowymiarowość działań – zaangażowanie w działalność zarówno profesjonalistów jak i wolontariuszy.
6. Relacja jednostka-środowisko – jednostka nie może być zdrowa, jeśli chore jest środowisko i odwrotnie.

PLACÓWKI ZAJMUJACE SIĘ PROFILAKTYKĄ

Innym sposobem na zwalczanie patologii w społeczeństwie są ośrodki pomocy, organizacje i placówki terapeutyczno-opiekuńcze, takie jak:
•Poradnie Psychologiczne;
•Centra terapii uzależnionych;
•Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej;
•Centra Pomocy Rodzinie;
•Policja

•MONAR.

Problem patologii można przezwyciężyć jedynie stosując metody profilaktyczne, a więc takie, które wycelowane są w przyczyny patologii. Istnieją w Polsce podstawy prawne do tego typu działań, (·p. ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii, o wychowaniu w trzeźwości, przepisy ograniczające reklamę tytoniu i alkoholu, zakazy emitowania treści brutalnych demoralizujących), ale z przestrzeganiem tych zapisów jest nie najlepiej, co jest kolejną patologią. Istnieją także organizacje pozarządowe, które wspomagają walkę z patologiami i pomagają ich ofiarom takie jak MONAR, AA, KARAN, PETRA, LA STRADA

Notatki z dnia 18.10.2008r.

PROFILAKTYKA – zapobieganie

- przeciwdziałanie ® zwalczanie !

PROFILAKTYKA SPOŁECZNA – przeciwdziałanie patologiom społecznym ( źródło patologii- jednostka)

- kryminologia

- psychologia kliniczna

- resocjalizacja

PEDAGOGIKA RESOCJALIZACYJNA – projektowanie i oddziaływanie na człowieka; „sztuka wychowania”

WYCHOWANIE- planowe i celowe działanie z zamiarem ukształtowania postaw, dyspozycji i umiejętności, osobowości przez wychowawcę wg. określonych wzorców

Notatki z dnia 19.10.2008r.

PEDAGOGIKA zajmuje się projektowaniem wychowania.

· Pozytywizm – pedagogika celów

P = f (t,c) f- projekt, t- teoria, c- cel

· Humanizm ( pedagogika humanistyczna) – pedagogika wartości

P = f (t,c,w) w- wartość

· Metodyka - oddziaływanie ( projekt)

- poznawanie ( diagnostyka)

· Krzywa rozwojowa

Kulturowa

Społeczna

Płaszczyzny ekologiczna

Biologiczna

· Pedagogika dyscypliny : opiekuńcza, wczesnoszkolna….. andragogika….geriatryczna

· Pedagogika społeczna – obejmuję cały obszar życia człowieka

· Pedagogika

Pedagogika specjalna

Pedagogika rewalidacyjna Pedagogika resocjalizacyjna

Przywrócenie do stanu zdrowia podmioty zagrożone wykolejeniem lub

Tyflo…, surdo… oligo…,logoped… nieprzystosowane , marginalizowane

Defektologia lub te osoby, które chcą się znaleźć na marginesie życia

Np. kloszardzi

Dyscyplina Pedagogiki resocjalizacyjnej-pedagogika

Penitencjarna ( dotyczy osób uwięzionych)

SAMOWYCHOWANIE TO STANDARD WYCHOWANIA

Ñ CELE WYCHOWANIA RESOCJALIZUJĄCEGO

Cele kształcenia wypływają z przyjętych i uznanych wartości i potrzeb. Stanowią one wytyczne i zadania dla procesu kształcenia , określają jego wymagania programowe oraz oczekiwane rezultaty. Pojęcie „cele kształcenia” W. Okoń określa jako „świadomie założone skutki jakie społeczeństwo pragnie osiągnąć przez funkcjonowanie systemu kształcenia , zależą one zatem od charakteru społeczeństwa , od poziomu jego kultury i od poziomu całego systemu oświaty i wychowania w danym kraju. Za nadrzędne wartości wszystkich systemów społeczno – politycznych należy przyjąć dobro każdego człowieka , szczęście i wszechstronny rozwój oraz dobro całego społeczeństwa , jego harmonijny rozwój polityczny , ekonomiczny i kulturalny”. Cele kształcenia powinny być ukierunkowane przede wszystkim na wartości poparte tradycją dziedzictwa kulturowego

Celem wychowania resocjalizującego jest przekształcenie osobowości wychowanków , usunięcie stanu niedostosowania społecznego , będącego negatywną organizacją postaw wobec siebie samego , innych ludzi oraz zasad współżycia społecznego. W wychowaniu resocjalizującym chodzi o takie przekształcenie osobowości nieletnich oraz ich postaw , aby nie były one źródłem reakcji negatywnych i agresywnych wobec norm Zabezpieczających funkcjonowanie systemów społecznych , istnienia oraz rozwoju społeczeństwa i kultury.

Wychowanie resocjalizujące zmierza więc do przezwyciężenia negatywnego stosunku jednostki do zbioru norm wyznaczających jej określone obowiązki i uprawnienia , do wyeliminowania względnie trwałych , negatywnych ustosunkowań do oczekiwań społecznych. Zachowanie człowieka zależy od jego osobowości i od konkretnej sytuacji , w której podejmuje działanie .

Skuteczna działalność resocjalizacyjna prowadzi do trwałego przekształcenia dyspozycji do zachowań na zgodne z obowiązującymi normami społecznymi , moralnymi i prawnymi . Wychowanie resocjalizacyjne nie może jednak zmierzać tylko do konformistycznego przystosowania społecznego , ale dążyć do kształtowania osobowości samodzielnych i twórczych na tyle ,na ile pozwalają na to posiadane przez osoby niedostosowane zdolności , warunkujące samodzielne , zgodne z normami , rozwiązywanie problemów .

· Przywrócenie do normalnego nurtu życia społecznego

1. odłączenie lub ograniczenie negatywnego czynnika etiologicznego

2. proces naprawczy

3. profilaktyka następcza, by zapobiec nawrotom

4. dążymy do zainspirowania do samowychowania

Cele wychowania = cele wychowania resocjalizującego

Ñ FUNKCJE WYCHOWANIA RESOCJALIZUJĄCEGO

1. Wychowanie

2. opieka

3. terapia

Ad.1 Wszechstronny rozwój

Ad 2 ,3 Człowiek z dysfunkcją nie umie lub nie może regulować swoich stosunków ze społeczeństwem. Aby normalnie jednostka funkcjonowała potrzebna jest opieka.

Terapia- reedukacja, przepracowanie tych struktur osobowości, które spowodowały, że człowiek tak funkcjonuję.

WYKOLEJENIE lub NIEDOSTOSOWANIE jest procesem nauki, wymaga czasu; ma swoja dynamikę, przebieg

Ñ TEORETYCZNY MODEL WYKOLEJENIA

ZACHOWANIE ( można je zaobserwować)

POSTAWY

BEHAWIORALNE CZYNNIKI

Symptomy : wagary, uzależnienia, agresywne zachowania, negowanie norm, zakazów, regulaminu, wandalizm, kradzieże, kultywowanie norm więziennych