KULTURA SKANDYNAWII 26/04/2007
KINO ISLANDZKIE NIEZALEŻNE
Islandia została stworzona z myślą o filmowcach zagranicznych.
§ Od 1911 przyjeżdżają filmowcy ze Szwecji.
§ Bohaterem filmów był islandzki krajobraz.
§ W latach 30. filmowali Duńczycy, Francuzi.
Stulecie kina
§ 1906 – otwarcie pierwszego kina na Islandii
§ Teraz jest tam Opera Narodowa
Pierwszy film
§ 1919 – Ludzie z Borg by Gunnar Sommerfelt (Islandia jest kolonią duńską)
Hadda Padda 1924
§ Ekranizacja dramatu Gudmundura Kabana z 1914
§ Film niemy
§ Clara Pontopiddani jako aktorka
1948 – pierwszy islandzki film dźwiękowy
§ Od gór do fiordów- historia miłości syna biednego farmera i córki bogatego kupca
1962 – 79 z postoju reż. E. Balling – okupacja amerykańska
Osvaldur Knudsen
§ Pionier kina dokumentalnego
§ Filmy o wulkanach
§ 1974 – Ogień nad Heimaey
Kinematografia
§ 1979 – powstaje Islandzka Fundacja Filmowa
§ Od 1980 regularna produkcja filmów
§ Kręci się 3-4 filmy rocznie
§ Połowa produkcji odnosi światowe sukcesy
Lata 80.
§ Islandia niczym wyspa wulkaniczna pojawia się na filmowej mapie świata
§ 1980 – Kraj i synowie:
o Zapoczątkował regularną produkcję filmów fabularnych
o Czarno-biały
o Reż. Agust Guðmundsson
o 110 tysięcy widzów – rekord
o Kryzys gospodarczy lat powojennych
o Migracje ze wsi do miasta
Reżyserzy:
Agust Guðmundsson
Hafn Gunlaugsson
Friðrik Pór Friðriksson
Hilman Oddsson
Baltazar Kormakur
Dagur Kari
§ 1980 – Kraj i synowie – debiut
§ Śmiech mewy – połączenie komedii z thrillerem, akcja – lata 50., piękna Freya wraca jako wdowa do swojej wioski rybackiej na Islandii
§ 1981 – Marzenie o innym życiu
§ 1984-1991 – wikińska trylogia o kruku:
1. 1984 – Lot kruka
2. 1988 – W cieniu kruka
3. 1991 – Biały wiking
§ Samouk
§ Założyciel pisma Filmbladid
§ Twórca Islandzkiego Festiwalu Filmowego
§ 1980 – debiut: Brennunjalsaga – film krótkometrażowy, ekranizacja literatury narodowej – sagi o Njalu, film nagrany bez finansowania, osoby postronne i turyści proszone o wzgląd na prace filmowe, film wyświetlany tylko raz, bo bilety były drogie, widać rękę kartkującą książkę, książka płonie
§ 1981 – Eldsmiðurinn – Kowal – dokument
§ 1982 – Rokk i Reykiavik – dokument
§ 1984 – Islandzcy kowboje – dokument
§ 1985 – Koło – film eksperymentalny, film drogi (Ring wokół Islandii)
§ 1987 – Białe wieloryby – pierwszy długometrażowy film fabularny
§ 1989 – Flugþra – telewizyjny
§ 1991 – Dzieci natury – nominacja do Oskara (’92), Felix za muzykę (kompozytor Hilman Õm Hilmarsson); antidotum na filmy hollywoodzkie, wolna akcja, realizm magiczny, ludzie w podeszłym wieku, para staruszków ucieka z domu starców, „film drogi”
§ 1995 – Cold fever – Islandia widziana oczami przybysza, młody Japończyk przybywa na Islandię, aby pochować duchy zmarłych rodziców, czarny humor
§ 1996 – Diabelska wyspa – powieść
§ 2000 – Anioły wszechświata (na podstawie powieści Gudmundssona), Páll – chory na schizofrenię; sugestywny i magiczny język obrazu; muzyka: Sigur Ros i Hilmarsson
§ 2002 – Sokoły
§ 2004 – Niceland – muzyka: Mugison
§ Pochodzi z rodziny o tradycjach teatralnych
§ Studia w Monachium
§ Płacz kamieni – o islandzkim kompozytorze Jonie Leifsie, holocaust
§ Zimne światło – chłopiec przewidział lawinę, ale nie mógł jej zapobiec, operowanie światłem
§ Absolwent Islandzkiej Akademii Teatralnej – reżyser teatralny
§ 2000 – 101 Reykiavik (powieść Helgassona)
§ 2002 – Morze
§ 2005 – Mała podróż do nieba – Forest Whitaker i Julia Stilem
§ Duńska Państwowa Szkoła Filmowa
§ Noi Albinoi – idiota czy geniusz? Klaustrofobia, ucieczka, Mercedes, zagrała tam cała Islandia
§ Voksne mennesker, Dark horses, Zakochani widzą słonie
Nagroda Filmowa Edda – od 1999:
1999 – Honory domu – córka Laxnessa
2000 – Anioły wszechświata
2001 – Śmiech mewy
2002 – Morze
2003 – Noi Albinoi
2004 – Zimne światło
2005 – Zakochani widzą słonie
Screaming Masterpiece – reż. Ari Alexander Ergis
2006 – Więzy krwi – reżyser ukończył szkołę filmową w Łodzi
Cechy filmu islandzkiego:
§ Surrealizm
§ Outsiderzy
§ Czarny humor
§ Klaustrofobia à ucieczka
§ Pogoda
§ Walka z amerykanizacją
Znaczenie biedy islandzkiej:
§ Brak finansów à pomysłowość (tanie produkcje), ryzyko (zastawianie dobytku)
§ Szkoła filmowa od 1992; wcześniej otwarcie się na świat – musieli wyjeżdżać
§ Kino niezależne, autorskie
Lista lektur:
Anioły wszechświata, Niceland, 101 Reykiavik, Morze, Noi Albinoi, Zakochani widzą słonie
www.icelandicfilmcentre.is
Morze:
§ Po co mieszkać w Islandii, skoro to się nie kalkuluje?
§ Moja siostra została zgwałcona przed bierzmowaniem, jak większość dziewcząt.
§ Hitler nie żyje. Żydzi również.
§ Ludzie, którzy nie jedzą mięsa wielorybów nie zasługują na to, by żyć.
§ Doktorat – trzeba zapisać kilka ryz papieru rzeczami mało istotnymi.
§ Do córki – spędziłaś kilka lat w Polsce ucząc się w jakiejś szkole filmowej produkować reklamy.
§ To nie szacunek – to uległość.
§ August – zrezygnował ze studiów, żeby pisać piosenki.
§ Maria – córka ojca rodziny, poczęta, kiedy umierała matka Augusta.
§ Ojciec – umarła żona, on zdradzał ją z jej siostrą; kiedy August daje mu do podpisania dokumenty, bije go laską.
§ August demoluje fabrykę i podpala ją. Maria śpi w fabryce.
4
mmarlenia