CZAS WOLNY
Ktoś powiedział, że „mamy czas na wszystko, na co chcemy go mieć”. Oznacza to, że choć narzekamy na nadmiar pracy, a na niedostatek rozrywek, to jednocześnie nikt nam nic nie narzuca. Sami o sobie stanowimy.
Z teoretyczno – historycznego punktu widzenia czas wolny to czas, którym dysponuje człowiek po wykonaniu obowiązkowych czynności takich jak nauka, praca, czynności związane z życiem codziennym.
Pojęcie i problem czasu wolnego pojawia się wraz ze społeczeństwem przemysłowym i związaną z nim standaryzacją produkcji. W społeczeństwie tradycyjnym problem ten nie był istotny, gdyż nie rozgraniczano czasu wolnego i czasu pracy.
Dużą rolę w przekazywaniu wzorców spędzania wolnego czasu spełnia rodzina oraz grupa rówieśnicza. Organizacją czasu wolnego dla dzieci i młodzieży zajmują się różnego rodzaju instytucje, stowarzyszenia, organizacje młodzieżowe i społeczne takie jak szkoły, świetlice, biblioteki, kluby osiedlowe, młodzieżowe domy kultury, PTTK, ZHP, TPD, zakłady pracy. Oferują one różnego rodzaju koła zainteresowań, zajęcia artystyczne, sportowe, odczyty, wycieczki i inne.
Obecna rzeczywistość umożliwia realizowanie wszelkich przyjemności, marzeń i planów. Nie ma znaczenia, czy mamy ochotę na spokojny spacer, czy na skok spadochronowy. Wszystko jest w zasięgu ręki. Wystarczy zrozumieć, że czas wolny jest nam dany w konkretnym celu, a mianowicie w celu odprężenia się, zrelaksowania i regeneracji sił. Równowaga musi być zachowana zarówno w ilości godzin spędzonych na ciężkiej pracy, jak i na bezczynnym leżeniu.
Czas wolny to coś więcej jak czas po pracy, szkole czy podczas chorowania. Czas wolny to konkretna pora na aktywną turystykę, teatr, książkę czy spotkanie towarzyskie. Należy ten czas planować tak samo, jak planuje się ważne wydarzenie. Jest to dobry sposób na „chwytanie chwili”, na szanowanie każdego momentu egzystowania, na poszerzanie horyzontów.
W dzisiejszych czasach ludzie mają coraz oryginalniejsze pomysły na wypoczynek i rekreację. Można powiedzieć, że ile jest ludzi na kuli ziemskiej, tyle jest rozrywek. Dawniej łatwiej było uogólnić i przypisać konkretne sposoby spędzania czasu wolnego, np. arystokracji czy biedocie. Postęp techniki przyniósł zróżnicowane i nowe sposoby rekreacji, np. gry komputerowe, a wraz z nimi nowe zagrożenie dla zdrowia psychicznego człowieka.
Najważniejsze w organizowaniu sobie czasu wolnego jest uświadomienie sobie jego aspektu terapeutycznego. „Zdrowie stanowi podstawową wartość indywidualną, warunkującą istnienie i działanie każdego człowieka zgodnie z jego celami, a jednocześnie podstawową wartość społeczną, od której zależy szansa realizacji zadań, jakie sobie stawia społeczeństwo. Jest to trwała dyspozycja psychofizyczna do względnie systematycznego wydatkowania energii i do stałej regeneracji sił dla pozyskania dobrego samopoczucia psychicznego oraz (...) satysfakcji związanych z (...) osiąganiem celów, do których człowiek dąży i satysfakcji wynikających z akceptacji przez grupę społeczną ( bądź jednostkę ), stanowiących układ odniesienia. Jest to również zdolność do harmonijnego współżycie i współdziałania.” Zacytowana tutaj definicja mówi o równowadze, jaka powinna być zachowana miedzy stanem fizycznym a psychicznym człowieka. Nie posiadać choroby – to nie znaczy czuć się wspaniale!
Rozwój mediów absorbuje mnóstwo ludzi swą nowoczesnością, różnorodnością i dostępnością – zastępując jednocześnie wewnętrzną potrzebę poznawania świata. W wielu kulturach, mniej rozwiniętych cywilizacyjnie, istnieje dużo więcej naturalnych i pozytywnych sposobów rozładowywania napięć i konfliktów. Widoczne są tam aspekty przyjaźni i solidarności zamiast gniewu, buntu czy agresji. Ludzi ci nie skupiają się na własnym egoizmie, na konkurencji czy na walce o stanowisko zawodowe. Żyjąc z dala od postępu łatwiej skupić się na rzeczach drobnych, które potrafią cieszyć, uczyć czerpać radość z życia i poprawiać samopoczucie.
Coraz częściej rodzi się agresja. Przyczyną jej bywają kłopoty w rodzinie czy stres w pracy, niewyspanie, przemęczenie, zanieczyszczona żywność. Wszystko to składa się na naszą codzienność. Negatywna energia kumuluje się w organizmie powodując spięcia i konflikty. Dlatego niezbędne jest zaplanowanie i zorganizowanie sobie czasu wolnego. Turystyka jest najlepszą propozycją odpowiednią dla każdego. Nie ma tu znaczenia ani wiek, ani płeć, ani tez status społeczny. Jeśli się tyko chce, to można! Przestała ona być elitarną rozrywką, a stała się codzienną metodą walki ze stresem, zmęczeniem i nudą.
Oczywiście są ludzie, którym wystarczy wyjście do kina czy praca w ogródku, aby nabrać sił na następny dzień, odprężyć się i odstresować. Można również odprężyć się w fotelu przenosząc się w świat fikcji, fantazji i marzeń z pomocą książki i ulubionej muzyki. My dorośli musimy mieć świadomość tego, jak ważne jest zaszczepienie pasji i rozwijanie talentów. Musimy zacząć dostrzegać potrzebę rozwoju intelektualnego, społecznego, manualnego, czy muzycznego naszych pociech. Ich czas wolny jest aktywnym czasem własnych potomków. Widok zachwyconego dziecka to balsam dla duszy większości rodziców.
Czas wolny w życiu dziecka ma szczególne znaczenie, gdyż efekty pracy wychowawczej zależą w dużym stopniu od tego, jaką ilością czasu dziecko dysponuje, jakie wpływy na nie oddziaływają, gdzie i jak spędza czas wolny. Może więc on być dobrodziejstwem , czasem, w którym można rozwijać, kształtować osobowość, ale może też być czasem bezwartościowym dla rozwoju dziecka, a nawet czynnikiem demoralizującym! Ważnym środkiem zapobiegawczym takim niebezpieczeństwom jest odpowiednie przygotowanie dzieci do racjonalnego spędzania czasu wolnego już od najmłodszych lat, ponieważ już wtedy kształtuje się wiele upodobań i nawyków. Wartość pedagogiczna czasu wolnego polega na tym, że większą inicjatywę wówczas przejawiają same dzieci. Aktywność i umiejętność organizowania sobie zajęć poza obowiązkowymi, możliwość realizacji własnej inicjatywy, samodzielności, zwłaszcza gdy dzieci są starsze, prowadzi do właściwie rozumianego samowychowania. Dobrze więc, jeśli projektantami czasu wolnego w coraz większym wymiarze stają się same dzieci, oczywiście pod czujnym okiem rodziców.
Bardzo ważne jest znalezienie własnego sposobu regeneracji sił psychofizycznych. W gruncie rzeczy nie ma znaczenia, czy spędza się pół dnia na świeżym powietrzu, 15 minut czy wcale. Jeśli znamy swój organizm i jego potrzeby potrafimy odpowiednio o niego zadbać. Ważne jest, aby pamiętać, iż czas wolny jest chwilą dla siebie i bliskich, że trzeba go wypełniać czynnościami zgodnie z własnymi zachciankami. W przeciwnym razie dopadnie nas znużenie, a nawet w skrajnych przypadkach depresja. Staniemy się mniej efektywni w pracy i w kontaktach z drugim człowiekiem, a to na pewno nie wyjdzie nam na zdrowie.
2
madziurix