Berlin.pdf

Brama Brandenburska

(Brandenburger Tor)

Ważna budowla w Berlinie, jeden z charakterystycznych punktów

miasta, zaprojektowana przez słynnego niemieckiego architekta

Carla Gottharda Langhansa.

Budowana po wojnie siedmioletniej, w czasach umacniania Prus

(kiedy w Polsce trwał Sejm Czteroletni), w roku rewolucji francuskiej

została wzbogacona kwadrygą, którą powoziła naga wówczas

Wiktoria, bogini zwycięstwa uwieńczona dębowymi liśćmi. Na biało

pomalowana budowla nazwana została wtedy Bramą Pokoju i nikt

na nią nie zwracał specjalnej uwagi. Znaczenie nadał jej dopiero Napoleon Bonaparte,

wywożąc kwadrygę do Paryża.

Brama Brandenburska jako symbol Pokoju i Wolności od 3 października, w rocznicę

Zjednoczenia Niemiec, jest znowu w swej oryginalnej formie. Remont tej historycznej

budowli trwał dwa lata.

Mur Berliński

(Berliner Mauer)

Od sierpnia 1961 do listopada 1989 system umocnień długości 45,1 km (betonowy mur,

okopy, zapory drutowe, miny) oddzielający Berlin Wschodni, stolicę Niemieckiej

Republiki Demokratycznej i miejscowości zachodniej Brandenburgii od Berlina

Zachodniego.

13 sierpnia 1961 władze NRD zamknęły przejścia do Berlina Zachodniego. Najpierw

wykonano zapory drutowe, a następnie wzniesiono początkowo półmetrowy mur z cegieł,

wkrótce zaś znacznie wyższy mur z betonowych segmentów. Wstrzymano komunikację

między obydwoma sektorami miasta, 50 tys. mieszkańców NRD zatrudnionych w Berlinie

Zachodnim musiało pozostać w domu.

Od wielu miesięcy Walter Ulbricht, I sekretarz SED, zabiegał u Nikity Chruszczowa, I

sekretarza KPZR, o zgodę na "zastosowanie radykalnych środków" zapobiegających

ucieczce najlepszych specjalistów NRD na Zachód. Polecił też Erichowi Honeckerowi

przygotowanie tajnego planu pod kryptonimem "Chiński Mur", mającego na celu

odgrodzenie Berlina Zachodniego od terytorium NRD. Mimo tych działań, pogłoski które

rozchodziły się po obu stronach granicy, 15 czerwca 1961 Ulbricht zdementował:

Robotnicy budowlani naszej stolicy zajmuja się głównie budownictwem mieszkań i ich

siła robocza zostaje w pełni wykorzystana w tym właśnie celu. Nikt nie ma zamiaru

budować muru!

Zabiegi Ulbrichta w Moskwie wreszcie zakończyły się sukcesem 5 sierpnia, kiedy na

spotkaniu liderów partii komunistycznych uzyskał zgodę na uszczelnienie granicy między

obu częściami Berlina. Dwa dni później Chruszczow zapowiedział przez radio, że

"wygodna droga ucieczki" przez Berlin Zachodni musi zostać całkowicie zlikwidowana.

Znacznie już wcześniej przewidywano, iż strumień uciekinierów ze Wschodu zostanie

wkrótce zahamowany. Przygotowania do operacji "Chiński Mur" nie mogły pozostać

niezauważone, toteż w ostatnich tygodniach przed zamknięciem granicy liczba

uchodźców gwałtownie wzrosła. Po wystąpieniu radiowym Chruszczowa wśród osób

rozważających ewentualny wyjazd na Zachód pojawił się syndrom "gorączki

przymykanych drzwi". W kulminacyjnym okresie ponad 1000 osób dziennie uciekało na

Zachód. 12 sierpnia ich liczba przekroczyła cztery tysiące.

W sobotę 12 sierpnia około czwartej po południu Ulbricht podpisał i przesłał Honeckerowi

rozkaz realizacji planu "Chiński Mur". Ogłoszono, że do przekroczenia granicy

zachodnich sektorów miasta niezbędne będzie posiadanie specjalnych upoważnień.

Powołano rezerwy policji oraz tzw. milicji robotniczej, jednostek stworzonych po

zamieszkach w roku 1953. Przygotowano zgromadzone w magazynach koszar dziesiątki

kilometrów kolczastego drutu i setki posterunków strażniczych. O północy 25 tysięcy

uzbrojonych żołnierzy, policjantów i funkcjonariuszy robotniczej milicji otoczyło gęstym

szpalerem zachodnie sektory Berlina. W niedzielę 13 sierpnia o godzinie 111 nad ranem

oficjalna enerdowska agencja prasowa podała komunikat, że państwa Układu

Warszawskiego zwróciły się do NRD z prośbą o ustanowienie "skutecznego nadzoru"

nad granicą w Berlinie i wokół niego. W ciągu godziny zamknięto 67 spośród 81

istniejących punktów przekraczania granicy Berlina Zachodniego, a wkrótce

zlikwidowano jeszcze dalszych siedem. Wszelki ruch między obu częściami miasta

został zatrzymany, również szybkie koleje miejskie przestały kursować między obiema

częściami miasta. Zaczęto stawiać zasieki, które wkrótce zastąpiły betonowe segmenty

kilkumetrowej wysokości. Przez pierwsze kilka dni przez nie dość jeszcze szczelne

umocnienia zdołało się przedostać wiele osób, niektóre z nich wykorzystywały

niezamurowane jeszcze przez władze NRD okna granicznych budynków, których fasady

z widokiem na Berlin Zachodni stanowiły linię graniczną. Budynki te jednak wkrótce

całkowicie zamurowano, a nieco później całkowicie zburzono.

Przez następne blisko trzydzieści lat komunikacja między obiema częściami miasta

odbywała się poprzez kilka silnie strzeżonych przejść (najsławniejsze z nich to

"Checkpoint Charlie", przy Friedrichstraße, łączące Berlin Wschodni z byłym sektorem

amerykańskim Berlina Zachodniego, na którym w październiku 1961 doszło do

konfrontacji czołgów sowieckich z amerykańskimi). Jedynie dwie zachodnioberlińskie

linie metra, C i D, oraz jedna linia S-Bahn przebiegały eksterytorialnie bez przystanków

pod centrum Berlina. Począwszy od 23 sierpnia prawo przekraczania granicy Berlina

Zachodniego mieli tylko ci spośród obwateli NRD, którzy posiadali tam prawo stałego

pobytu. Prawo takie uzyskiwali tylko bardzo nieliczni Niemcy z NRD, praktycznie prawie

wyłącznie emeryci w ramach "łączenia rodzin". W licznych próbach przekraczania muru

bez zezwolenia władz NRD zginęło 239 osób. Pierwsza z nich - Rudolf Urban - zginęła w

wyniku upadku z okna przy Bernauer Straße już 19 sierpnia, pierwszy raz otwarto ogień

do uciekinierów 24 sierpnia, a 4 października w wyniku ostrzału na tej samej Bernauer

Straße zginął Bernd Lünser. Pierwszym zabitym już po postawieniu muru był Peter

Fechter, który zmarł 17 sierpnia 1962 po wielogodzinnych cierpieniach u stóp muru w

wyniku ciężkich ran postrzałowych. Ostatnim zastrzelonym był Chris Gueffroy, który

zginął 6 lutego 1989, dwa tygodnie przed cofnięciem przez NRD rozkazu otwierania

ognia do uciekinierów. Ostatnia ofiara muru, Winfried Freudenberg, zginął trzy dni

później w wyniku katastrofy balonu własnej roboty, którym przeleciał ponad murem.

Spadł wraz z nim w dzielnicy Zehlendorf, już po zachodnioberlińskiej stronie.

Budowa muru naruszała porozumienie powojenne w sprawie okupacji Niemiec.

Jednakże ani protesty mocarstw zachodnich, ani burzliwe demonstracje po obu stronach

muru nie dały rezultatu. Nazywany przez komunistyczną propagandę "murem ochronnym

przed faszyzmem", mur berliński w rzeczywistości od samego początku był stworzony

wyłącznie w celu powstrzymania ucieczek na Zachód. Od 23 czerwca 1963 zaczęto

tworzenie wzdłuż muru pasa "spalonej ziemi" zaminowanej i strzeżonej przez

mechaniczne "potykacze" i czujniki, systemy automatycznego ostrzału i inne instalacje

mające na celu uniemożliwienie niedozwolonego przekroczenia granicy. Przez wszystkie

lata jego istnienia był on systematycznie przez władze NRD poprawiany (tu - roboty w

1980) i rozbudowywany. Rozbudowa ta realizowana była w czterech etapach:

1. Zasieki z drutu kolczastego (1961)

2. Zasieki "ulepszone" (1962-1965)

3. Mur betonowy (1965-1975)

4. "Grenzmauer 75" ("Mur graniczny 75") (od 1975)

Mur czwartej generacji, z sekcji oficjalnie nazywanych "Stützwandelement UL 12.11" (w

przybliżeniu "podporowy element muru") był wersją ostateczną i najbardziej

wyrafinowaną. Składał się z 45 tys. pojedynczych, samodzielnie stojących (stąd nazwa)

elementów z betonu zbrojonego wysokości 3,6 m i 1,5 m szerokości. Kosztowały one

ponad 16 milionów marek NRD.

Systemy samoczynnie strzelające do wszystkiego co się rusza w zakazanej strefie

wzdłuż muru zostały zdemontowane dopiero w 1984 w zamian za dwie duże pożyczki

udzielone władzom NRD przez rząd RFN.

Od strony NRD dostęp do muru był niemożliwy, dodatkowe ogrodzenie pasa

granicznego stało od 30 do nawet 100 m od samego muru. Po stronie Berlina

Zachodniego natomiast berliński mur stał się czterdziestokilometrowym polem do

ćwiczeń dla miłośników graffiti, w niektórych miejscach ustawiono również wieżyczki

obserwacyjne dla turystów. Jedną z nich odwiedził np. Richard Nixon

w 1969.

Dopiero od 9 listopada 1989 rozpoczęto demontaż muru berlińskiego.

Kawałki betonu, będące pozostałością po jego zburzeniu przez wiele

następnych lat stały się obiektami pamiątkarskimi, a tereny w centrum

miasta pozostałe po rozbiórce szerokiego na kilkadziesiąt metrów

systemu umocnień z nim związanych stały się poszukiwanymi

parcelami budowlanymi.

Czerwony Ratusz

(Rotes Rathaus)

Rotes Rathaus, na Rathausstraße w cetrum Berlina, jest ratuszem miasta Berlin.

Obecnie jest siedzibą burmistrza Berlina oraz władz rządowych landu Berlin. Nazwa

budynku pochodzi od koloru fasady oraz czerwonej cegły, z której został zbudowany.

Ratusz został zbudowany między rokiem 1861 a 1869 w stylu północnowłoskiego

późnego renesansu. Autorem projektu architektonicznego i wykonawczego był Hermann

Friedrich Wäsemann. Architektura wieży ratusza wyglądem przypomina wieżę katedry w

Laon we Francji. Przez większość czasu był siedziba lokalnych władz i spełniał rolę

ratusza miejskiego. Podczas Zimnej Wojny i po rekonstrukcji budynku w latach 50. do

stanu oryginalnego, był siedzibą władz miejskich Berlina Wschodniego. Po Zjednoczeniu

Niemiec oraz zjednoczeniu administracji miasta, stał się oficjalnie siedzibą władz całego

Berlina.

W 2004 roku miała miejsce głośna demonstracja berlińskich studentów przeciwko

zmiejszeniu funduszy na naukę, przed budynkiem ratusza. Uniemożliwiło to wówczas

wejście lokalnych urzędników do środka budynku.

Wieża Grunewaldzka

(Die Grunewaldturm)

Historyczna wieża w stolicy Niemiec, Berlinie. Zbudowana została według planów Franza

Schwechtena między rokiem 1897 a 1898. Urząd Miasta Teltow zarządził zbudowanie

wieży z okazji stulecia urodzin pruskiego króla i cesarza Niemiec Wilhelma I

Hohenzollerna. 5 czerwca 1899 wieża graniczna została otwarta, nadano jej imię Kaiser-

Wilhelm-Turm (Wieża Cesarza Wilhelma). Po pierwszej wojnie światowej, została ona

przechrzczona na Grunewaldturm, nawiązując do otaczającego ją lasu, który nazywa się

właśnie Grunewald.

Wieża zbudowana jest z czerwonych cegieł, ma wysokość 56 metrów. Ulokowana jest na

na 79-metrowym wzgorzu Karlsberg w południowo-zachodnim Berlinie, blisko jeziora

Wannsee. Wieża mieści w sobie okrągły hall w którym znajduje się marmurowa statua

Wilhelma I Hohenzollerna. Do tarasu widokowego, z którego rozciąga się wspaniały

widok na rzekę Havel oraz Las Grunewaldzki prowadzą 204 schody. W budynku

znajduje się również restauracja oraz ogródek piwny.

Uniwersytet Humboldta

(Die Humboldt-Universität)

Jest to najstarszy z czterech berlińskich uniwersytetów. Został założony 16 sierpnia 1809

roku z inicjatywy liberalnego reformatora i naukowca Wilhelma von Humboldta. Od 1828

do 1946 działał pod nazwą Friedrich-Wilhelms-Universitä, na cześć założyciela

Fryderyka Wilhelma III. Dopiero w roku 1949 kierownictwo komunistycznej partii SED

przyjęło obecną nazwę.

Budynek główny uniwersytetu znajduje się w centrum Berlina przy Unter den Linden

(niem. Pod lipami). Większość fakultetów ma swoją siedzibę w okolicy Unter den Linden,

tylko Instytut Nauk Przyrodniczych znajduje się w kampusie Adlershof w południowej

części Berlina.

W semestrze zimowym 2003/04 na HU było zapisanych 38 272 studentów, z czego 5

086 obcokrajowców z 135 krajów.

Do Uniwersytetu Humboldta należy także Museum für Naturkunde, w zbiorach którego

znajduje się największy zbiór minerałów w Niemczech.

Do najbardziej znanych osobów związanych z Uniwersytetem Humboldta należą: Otto

von Bismarck, Gregor Gysi, Heinrich Heine, Kurt Tucholsky, Dieter Hallervorden,

Friedrich Engels, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Karl Marx, Friedrich Wilhelm Joseph

von Schelling, Arthur Schopenhauer.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: