1. Ius est ars boni et aequi
**Prawo jest sztuką tego, co dobre i słuszne,
2. In dubio pro reo
**w razie wątpliwości na korzyść oskarżonego
3. Audiatur et altera pars
** należy wysłuchać także drugiej (przeciwnej) strony (przed wydaniem sądu, orzeczenia)
4. Actor sequitur forum rei
**powód idzie za sądem pozwanego
5. Qui iure suo utitur, neminem laedit
**kto korzysta ze swojego prawa nikogo nie obraża
6. Quot generationes tot gradus
**ile urodzeń, tyle stopni - Zasada ustalania stopnia pokrewieństwa na podstawie ilości. urodzeń “po drodze”
7. Ei incubit probatio qui dicit, non qui negat
**dowod obciaza tego kto mowi a nie tego kto zaprzecza
8. Reformatio in peius
**zmiana wyroku na niekorzyść odwołującego się (asada prawa karnego, w myśl której sąd odwoławczy nie może wydać orzeczenia pogarszającego sytuację oskarżonego w procesie, jeżeli wyrok zaskarżono wyłącznie na korzyść oskarżonego.)
9. Nasciturus pro iam nato habetur quotiens de commodis eius agitur
**dziecko poczęte, ale jeszcze nie narodzone (nasciturus) uważa się za już narodzone, wtedy gdy chodzi o jego dobro
10. Mater semper certa est, pater est quem nuptiae demonstrant
** matka zawsze jest znana, ojcem jest ten, na kogo wskazuje związek małżeński; zasada domniemania ojcostwa męża matki
11. Vim vi repellere licet
** siłę wolno odeprzeć siłą
12. Ipso iure / ex lege
13. Si in ius vocat, ito
** jeśli zostaleś wezwany na sąd, to się staw
14. Bis de eadem re agere non licet / Ne bis in idem
** Nie można się dwa razy procesować w tej samej sprawie
15. Lex est quod populus iubet atquae constituit
**Ustawą jest to, co lud nakazuje i ustanawia
16. Vim vi defendere omnes leges omniaque iura permittunt
**wszelkie ustawy i prawa dozwalają bronić się siłą przeciwko sile.
17. Nuptias non concubitus, sed consensus facit
**małżeństwo tworzy porozumienie a nie. faktyczne pożycie.
18. Ignorantia iuris nocet
**nieznajomość prawa szkodzi
19. Tres faciunt collegium
**3 czyni zgromadzenie
20. Nemo est iudex in propria causa
**nikt nie moze byc sedzia we wlasnej sprawie
21. Lex retro non agit
**no nie działa…
22. Lex posterior derogat priori
23. Lex specialis derogat legi generali
24. Lex superior derogat legi inferiori
25. Leges ab omnibus intellegi debent
**Ustawy powinny być zrozumiałe dla wszystkich
26. Adoptio naturam imitatur
**przysposobienie (adopcja) naśladuje naturę
27. Testis unus testis nullus
** jeden swiadek, zaden swiadek
28. Salus rei publicae suprema lex esto
**dobro rzeczypospolitej (winno być) najwyższym prawem. ...
29. Dies interpellat pro homine
**termin upomina się w imieniu człowieka
30. Volenti non fit iniuria
**Chcącemu nie dzieje się krzywda
WPiA_UL